Morgunblaðið - 13.11.2004, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 2004 39
UMRÆÐAN
HVAÐ hefur komið fyrir? Eitthvað
hefur komið fyrir? Þetta venjulega –
eins og svo oft áður. Á steinlagðri
gangstéttinni liggur maður. Hann er
líklega á sextugsaldri. Annar lög-
regluþjónanna gengur að lögreglu-
bifreiðinni, bakkar inn á torgið. Báðir
lögregluþjónarnir setja á sig hanzk-
ana og þoka manninum inn í bifreið-
ina. Fyllri getur maður ekki orðið,
segir annar lögregluþjónninn, sem
heitir Kenneth Lund. „Þeir sem við
tökum nú eru drukknari en áður og
orðnir meðvitundarlausir af drykkj-
unni“.
Þessi lýsing er þýdd úr tímaritinu
ACCENT, 7. tbl. 2004.
Báðir lögregluþjónarnir, Kenneth
Lund og Heikki Krasila, hafa í rúm 20
ár starfað í Helsingfors-lögreglunni,
skrifar greinarhöfundurinn, Lars
Augustsson og enn skrifar hann: „Ég
ók þeim sem á börunum liggur hingað
í gær“, sagði Kenneth Lund ennfrem-
ur.
Vinur okkar liggur nú á börunum,
hann bíður þess að verða ekið inn til
skráningar. Buxurnar hafa sigið niður
á mið læri. Á uppblásnum maganum,
er það aðeins naflinn sem minnir á
það að einu sinni var hann bara barn
sem átti allt lífið framundan.
Alls staðar á Finnlandsgrundu má
sjá drukkið fólk. Hvað hefur gerzt?
Við því er einfalt svar: Gjöld á
áfengi voru lækkuð, um 44% á sterk-
um drykkjum, á léttum vínum um
10%, á bjór um 32% frá marz 2004.
Hinn 1. maí gengu Eistlendingar í
EBE og áfengisflóðið jókst enn meira.
Aðgengi að áfengi varð auðveldara og
verðið lægra þar eins og víðar í EBE
löndum.
Yfir 80 fulltrúar frá
ýmsum félögum, stofn-
unum og atvinnugrein-
um koma nú saman í
Finnlandi til þess að
sameinast um aðgerðir í
þá átt að reyna að draga
úr áfengisneyzlunni. Að
sjálfsögðu höfðu þessar
gjaldalækkanir á áfengi
sín áhrif og hver urðu
þau? Það er býsna fróð-
legt til athugunar.
Um þetta atriði segir í
umræddri grein: Frá því
í marz fjölgaði áfengissjúklingum um
35% í borg þeirri sem tekin var til við-
miðunar. Fjölgun ölvunaraksturstil-
fella var rúmlega 41%. Morðum fjölg-
aði um 22%.
Ránum og innbrotum fjölgaði um
rúm 9%. Aukning á fjölda alvarlegra
líkamsárása var nær 7%.
Misþyrmingum af ýmsu
tagi fjölgaði um tæp 23
%. Þá jókst fjöldi
skemmdarverka um
sömu prósentutölu.
Þessi mikla aukning
ýmiss konar afbrota, er
öll tengd aukinni áfengis-
neyzlu, er varð samfara
lækkun áfengisgjalda, en
hún auðveldaði um leið
aðgengið að áfenginu.
Hvað finnst fólki um
þessa þróun áfengismála
í frændríki voru Finnlandi?
Er þetta ekki eitthvað til þess að
læra af – eða þá til umhugsunar hér-
lendis fyrir þá sem vilja auka aðgeng-
ið að áfenginu og lækka áfeng-
isgjöldin – og þá jafnframt að styrkja
áfengisauðvaldið? Eða lízt þeim
kumpánum kannski bara vel á þessar
prósentutölur sem hér hefur greint
frá?
Ég held samt að þorri þjóðar vilji
heldur draga úr áfengisneyzlu en
auka – en leiðin til þess er hvorki sú
að lækka áfengisgjöld né heldur að
leyfa sölu léttvíns og áfengs bjórs í
matvöruverzlunum eða á annan hátt
auðvelda aðgengi að áfengi.
Á því leikur enginn vafi að fljótlega
myndi fólk sjá svipaðar prósentutölur
í afbrotaaukningu, ef hér yrði farin
Finnlandsleiðin í áfengismálum.
Framangreindar staðreyndir eru
enn ein staðfestingin á því, að það
sem vér bindindismenn höfum haldið
fram, bent á og varað við í áfengis-
málum hefir reynzt rétt.
Björn G. Eiríksson
fjallar um áfengismál ’Hvað finnst fólki umþessa þróun áfengis-
mála í frændríki voru
Finnlandi?‘ Björn G. Eiríksson
Höfundur er sérkennari og situr
í fjölmiðlanefnd IOGT.
Dæmi til að læra
af – eða hvað?