Vikublaðið - 30.12.1992, Blaðsíða 14

I
14
VIKUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 30. desember 1992
Eggert Már fer höndum um gítarinn.
heldur en þessa verksmiðjufram-
leiddu og það gefur þeim til dæmis
góðan hljóm, annars er svo margt
sem spilar inn í. Helst nota ég furu í
toppnum og „pina“ og stundum
finnur maður sérstaklega góðan við
til að brúka. Það er ýmist frá Aust-
ur-Evrópu eða Bandaríkjunum það
efni sem notað er. Þetta er þolin-
mæðisvinna og allt unnið í höndun-
Hljóðfærasmíðar eiga sér
hvorki langa né giæsta sögu í
þessu landi, enda sjálfsagt erfitt
að framfleyta sér á slíkum smíð-
um. Verksmiðjuframleidd hljóð-
færi hafa fengist hér og fást enn á
viðráðanlegu verði og verður svo
um ókomna tíð. Einn og einn er
þó að fást við að sérsmíða hljóð-
færi og þar á meðal er ungur
maður, sem við rákumst á inni á
lager Tónastöðvarinnar við Oð-
instorg.
Eggert Már Marinósson heitir
pilturinn og sagði okkur að hann
hefði átt þann draum frá því hann
var í grunnskóla að verða hljóðfæra-
smiður.
En hvar Iærðir þú til verka?
Eg fór í Iðnskólann, en þar var
enginn, sem gat kennt mér þessar
smíðar, svo ég fór í húsgagnasmíði
og það hefur hjálpað mér mikið.
Hvenær byrjaðir þú að fást við
gítarana?
Ég byrjaði nú bara á mínum eigin
Gítara af öllum stœrðum og
gerðurn er að finna á verkstœð-
inu.
gítar, samhliða því að gera við göm-
ul húsgögn í bílskúmum heima. Svo
voru það vinir og kunningjar, sem
komu til mín með sín hljóðfæri til
að láta lagfæra og þeir hvöttu mig
mikið til að fara í nám erlendis, en
þar er líka erfitt að fá kennslu. Ég
komst að á verkstæði í London, sem
líka er skóli, en þar átti maður bara
að smtða eitt hljóðfæri á ári, það
gerðu þeir sem voru með mér þama.
En hjálpaði húsgagnasmíðin
þér ekki eitthvað?
Jú, svo sannarlega, ég þekkti öll
handverkfærin sem notuð eru við
smíðamar og sjálfsagt eitthvað hand-
bragðið, svo ég var mun fljótari að ná
þessu heldur en hinir og með mikilli
vinnu þetta ár sem ég var úti tókst
mér að smíða sex hljóðfæri.
Hvað tekur það þig langan
tíma að smíða einn gítar?
Það er nú misjafnt, það er miklu
meira maus við kassagítarana, en
svona um það bil mánuð, gæti ég
trúað. Það þarf að hefla, fræsa og
líma og oft búa til sérstök stykki
sem eru inni í belgnum, sem tekur
sinn tíma að fást við.
En hvað þarftu til að búa til
góðan gítar?
Fyrst og fremst gott efni. Svo er
það þannig að ég hef þá þynnri
Hljóðfærasiníðar
Atvinnuleysi, óvissa
og verðbólga aukast
/
ASI segir kaupmátt minnka um 7-8%
65.000
60.000-
55.000-
50.000
Skattieysismörk hjá núverandi ríkisstjórn.
Loforö og efndir.
Verölag í desember 1992 m.v. lánskjaravísitölu.
1 Júl 91 1 Jan 92
Hækkun tekjuskatts
Aðrar ríkisfjármálaaðgerðir
Gengislækkun
Engin launahækkun
Heildaráhrif á kaupmátt ráðstöfunartekna
1 Júl 92 1 Jan 93
Hagdeild Fjármála-
ASÍ ráðuneyti
2,6% 2,0%
0,0% 0,0%
3,0% 1,5%
1,7% 1,7%
7,3% 5,2%
Hagdeild ASÍ hefur svarað
fullyrðingum Friðriks Sophus-
sonar fjármálaráðherra um að
áhrifin af efnahagsráðstöfunum
ríkisstjórnarinnar verði 3,5%
kaupmáttarskerðing á árinu
1993.
1. Verðlagsforsendur 1993
I verðlagsspá Hagdeildar ASI er
gert ráð fyrir 3,5% verðbólgu milli
áranna 1992 og 1993 og 3% verð-
bólgu frá upphafi til loka árs 1993.
Hins vegar verður að hafa það í huga
að gengisfellingin hafði strax áhrif á
verðbólgu nú í desember, en fram-
færsluvísitalan hækkaði um 0,5% frá
því í nóvember sem að stórum hluta
má rekja til efnahagsaðgerðanna,
þ.e. gengisfellingarinnar og hækkun
á bensíngjaldi. í mati okkar á þróun
kaupmáttar tókum við mið af breyt-
ingunni frá nóvember 1992 til árs-
loka 1993.
I forsendum fjármálaráðuneytis-
ins er gert ráð fyrir því að 6% geng-
isfelling leiði einungis til VA%
hækkunar á verðlagi vegna áhrifa
gengisfellingarinnar á atvinnu. Þetta
er alveg með ólíkindum að halda því
fram að bætt staða útflutningsgreina
vegna gengisfellingarinnar leiði til
verðlækkana hér á landi. Þess má
geta að það er sameiginlegt mat
Hagdeildar ASÍ, Hagdeildar VSÍ og
Þjóðhagsstofnunar að verðlagsáhrif
gengisfellingarinnar eru mun meiri,
eða nærri 3%.
2. Kaupmáttur ráðstöfunartekna
Eftirfarandi tafla sýnir mismun á
mati Hagdeildar ASI og fjármála-
ráðuneytisins:
Þessi munur skýrist í fyrsta lagi af
því að fjármálaráðuneytið reiknar
skattahækkunina sem hlutfall af
heildartekjum en kallar það áhrif á
ráðstöfunartekjur. Svo dæmi sé tekið
af meðalhjónunum Jóni og Gunnu þá
hafa þau um 220 þús.kr. í tekjur á
mánuði. Fyrir breytingu tekjuskatt-
anna var þeim gert að greiða kr.
39.644 í skatta þannig að ráðstöfun-
artekjur þeirra eru kr. 180.356.
Hækkun tekjuskatts leiðir til þess að
þau verða nú að greiða kr. 4.100
meiri skatt á mánuði og það í hlut-
falli af ráðstöfunartekjum þeirra eru
2,3%. Skerðing vaxtabóta um 500
mill.kr. nemur um 0,3% af heildar-
ráðstöfunartekjum þjóðarinnar, sem
eru um 185 milljarðar króna.
. Fjármálaráðuneytið átelur Hag-
deild ASÍ fyrir að hafa ekki haldið
almennum verðbreytingum fyrir ut-
I an kaupmáttarútreikningana, þar
sem það tengist ekki sjálfri efna-
hagsaðgerðinni. Samt sem áður er
það veigamikil forsenda í efnahags-
stefnu ríkisstjómarinnar að engar
launabreytingar verði á næsta ári,
e'ða sagt með öðrum orðum að launa-
fólk taki þessar almennu verðlags-
breytingar á sig í formi kaupmáttar-
skerðingar. Bara af þeirri ástæðu er
auðvitað nauðsynlegt að taka þetta
með inn í mat á áhrifum aðgerðanna.
I þeirri uppstillingu sem Hagdeild
ASÍ stillti upp vom almennar verð-
lagsbreytingar einnig teknar inn í
áhrifin af þeim hugmyndum sem
ASÍ var með til umfjöllunar. Þetta
hefur því ekki áhrif á þann mismun
sem er milli aðgerða ríkisstjómar-
innar og hugmynda ASÍ, þ.e. að
kaupmáttur skerðist um rúmlega 6%
meira vegna aðgerða ríkisstjómar-
innar.
Það er síðan í þessu ljósi sem
skoða verður forsendu ríkisstjómar-
innar um að engar launabreytingar
verði á næsta ári. Er það líklegt að
landsmenn sætti sig við þá kjara-
skerðingu sem ríkisstjómin hefur
ákveðið? Miðað við viðbrögð út í
verkalýðsfélögum um allt land sem
eru að segja upp kjarasamningum
vegna þessara aðgerða er það afar
ólíklegt.
3. Samkeppnisstaða atvinnu-
Iífsins - atvinnuástandið
Fjármálaráðuneytið og ríkisstjóm-
in heldur því mjög á lofti að þessar
aðgerðir efli atvinnulífið og dragi úr
atvinnuleysi. í því sambandi nægir
að benda á, að í mati Þjóðhagsstofn-
unar, sem fylgdi sem fylgiskjal með
efnahagsaðgerðum ríkisstjómarinn-
ar frá því 23. nóvember 1992, kemur
ótvírætt fram að áhrif aðgerðanna á
næsta ári verða þau að landsfram-
leiðsla dregst um 0,8% meira saman
en gert var ráð fyrir í þeirri þjóðhags-
áætlun sem stofnunin kynnti þegar
fjárlög voru lögð frarn. Þjóðarút-
gjöld dragast um 2% meira saman og
einkaneysla um 2,6%. Þannig að
þrátt fyrir að aðstöðugjaldið og
gengisfellingin bæti samkeppnis-
stöðu atvinnulífsins verður samdrátt-
urinn á næsta ári meiri vegna að-
gerða ríkisstjómarinnar. Þetta hefur
leitt til þess að Þjóðhagsstofnun
vinnur nú að því að endurmeta allar ■
áætlanir um atvinnuleysi á næsta ári,
þar sem gert verður ráð fyrir aukn-
ingu frá fyrri spám.
4. Samantekt
Heildamiðurstaða efnahagsað-
gerða ríkisstjómarinnar eru því þess-
ar; atvinnuleysi eykst, kaupmáttur
minnkar um 7-8%, verðbólga eykst
og mikil óvissa ríkir um framtíðina.
Fulltrúar verkalýðshreyfingarinnar
sem og þjóðin öll hlýtur því að
spyrja: Hvað er verið að bjóða okkur
með þessum aðgerðum?
Minnisblað
um aukna skattheimtu ríkissjóðs vegna efnahagsaðgerða ríkis-
stjórnarinnar frá ASÍ til efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis:
Hækkun tekjuskatts um 1,5% 2.900 milkkr.
Lækkun persónuafsláttar 700 mill.kr.
Hátekjuskattur 400 mill.kr.
Samtals aukning tekjuskatts 4.000 mill.kr.
Fækkun undanþága í VSK 1.800 mill.kr.
Vaxtabætur 500 mill.kr.
Hækkun viðmiðunarmarka
sjálfstæðra atvinnurekenda 300 mill.kr.
Hækkun bensíngjalds um 1,50 kr. 375 mill.kr.
Samtals annað 2.975 milkkr.
Samtals skattheimta 6.975 mill.kr.
Þar af:
Almenn skattheimta 6.275 mill.kr.
Sértæk skattheimta 700 mill.kr.
Útgjöld ríkissjóðs vegna afnáms
aðstöðugjalds 4.250 mill.kr.
Útgjöld vegna lækkunar trygginga-
gjalds í ferðaþjónustu 250 mill.kr.
V
t