Vikublaðið - 30.12.1992, Blaðsíða 2

VIKUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 30. desember 1992
FORYSTUGREIN
Slitin stjóm sem hefur
misst áttír og sannfæringu
Það gefur á íslensku þjóðar-
skútuna og ljóst má vera að hún
mun ekki sigla lygnan sjó næstu
misserin. Margir óttast að hana
kunni að bera í strand verði ekki
haldið fast um stjórnvölinn og
stýrt af lagni og áræðni. Hér á
landi hefur þó sjaldnast tjóað að
stýra skipum með óbilgirni og yf-
irgangi. Þeim hefur dugað betur
skipstjórum okkar að afla sér
trúnaðartrausts með áreiðanleika,
glöggskyggni og kunnáttu. Þegar
þetta fer saman hjá skipstjórnar-
mönnum þurfa þeir lítið að
stjórna og valdsmennska þeirra
liggur fremur í hinu ósagða heldur
en sjálfum skipununum.
Það hæfir vel að nota slitið lík-
ingamál um jafn slitna stjórn og rík-
isstjórn Davíðs Oddssonar sem þó
hefur ekki staðið ýkja lengi við
stjómvölinn. Ekki vantar að skipanir
gjalli úr brúnni á íslensku þjóðar-
skútunni um þessar mundir en
áhöfnin á erfítt með að taka mark á
óðagoti og misvísunum. Sannfær-
ingin er horfin úr röddum ráðherr-
anna. Þeir eru í þann veginn að missa
áttir og vita ekki almennilega hvert
skal stefnt.
Forsætisráðherrann hugsar um
það eitt að halda sjó. Kafteinshúfan í
stjórn og flokki er honum dýrmætari
en stefnan. Fjármálaráðherrann
stendur í pusinu og hrópar upp í rok-
ið að skattar séu ekki skattar, gjöld
séu ekki gjöld og í rauninni hafi
skattar lækkað þó að þeir hafi hækk-
að. Sumir segja að hann hafi lesið yf-
ir sig af Dagfara í DV en aðrir að
hann sé að fara með atriði úr Lé kon-
ungi. Utanríkisráðherrann er villtur í
fjallaskörðum Sviss og óvíst hvort
hann langar um borð í þjóðarskútuna
yfirhöfuð, ef hann skyldi rata heim,
þegar líkt er komið hans helsta
keppikefli og álveri nafna hans sem
aldrei kemur þó því sé stöðugt lofað
að það komi nú senn. Iðnaðarráð-
herra lætur sig dreyma um banka-
stjórastöðu í Evrópubankanum enda
helsta útflutningsvara Islendinga um
þessar mundir útbrunnir kratar í
embættismennsku á vegum EES og
EB. Eini kratinn í stjóminni sem
ekki er á útleið er heilbrigðisráðherr-
ann sem nýtur valdsmennsku sinnar
út í ystu æsar og notar leiftursókna-
raðferðir til þess að brjóta niður mór-
alinn í heilbrigðiskerfmu. Félags-
málaráðherrann er svo illa farin af
því að vera stöðugt á förum úr ríkis-
stjóminnni að rödd hennar heyrist ei
meir. Og helsta von óánægðra Sjálf-
stæðismanna er ekki lengur Þor-
steinn Pálsson sjávarútvegsráðherra
heldur Albert Guðmundsson sendi-
herra í París sem sagður er hyggja á
flokksstofnun.
Það er vonsvikið og niðurbrotið
lið sem stýrir þjóðarskútunni. Sú
staðreynd verður ekki dulin með
skipunum og köllum úr brúnni.
Stjómarliðinu mistókst að byggja
upp það trúnaðartraust sem nauðsyn-
legt var til þess að halda samtökum
og réttu áralagi í landinu svo komast
mætti í gegnum brimgarðana án
stóráfalla. Á einu og hálfu ári hefur
stjóminni tekist að slíta sundur frið-
inn og efna til ófriðar á vinnumark-
aði vegna þess að samtök launafólks
munu ekki láta óréttlátar skattaálög-
ur hennar yftr sig ganga án þess að
snúast til varnar.
Enginn dregur í efa að það er erfitt
verk að stýra í úfnum sjó þegar ekk-
ert er framundan nema sigling inn í
enn verra sjólag. En einmitt þá reynir
á að hægt sé að samhæfa skipstjórn
og áhöfn sem einn maður væri. Það
skilur hver Islendingur að draga þarf
úr einkaneyslu en leggja þess í stað
áherslu á fjárfestingu í útflutnings-
og framleiðslugreinum, þegar þjóð-
artekjur staðna eða dragast saman ár
frá ári. List stjómmálanna er að
segja það á íslensku sem skilst og
knýja það fram þannig að réttlætis-
kennd almennings sé ekki ofboðið.
Stjórnin sem ætlaði að breyta um
stefnu og leggja sem flest í vald óvil-
hallra og ópersónulegra markaðsafla
er lent á bólakaf í sjóðasukk, skatta-
hækkanir og hrossakaup um hafnar-
mannvirki. Hinn mikli drekabani
Davíð Oddsson, sem ætlaði að kála
fortíðarskrímslinu með skuldahalann
langa, er farinn að neyða óarðbæmm
hafnarframkvæmdum upp á sveitar-
tíii .
félög í skuldabasli. Það er boðið upp
á ramrna blöndu í brúnni á þjóðar-
skútunni um þessar mundir.
Efasemdirnar um að núverandi
skipstjórnarmenn séu til þess fallnir
að koma þjóðarskútunni í var og
verja hana váboðunum sem fram-
undan eru fara vaxandi. Sjálfstæðis-
flokkurinn og Alþýðuflokkurinn
hafa lag á því að laða fram verstu
eigindir hvors annars og við aðstæð-
ur eins og ríkja nú koma þær sér
einkar illa. Þjóðin þarf annarskonar
forystu, nýtt fólk í brúna á næsta ári.
Fólk sem getur skapað traust milli
manna í stað átaka og óvissu, trú á
framtíðina og vilja til framkvæmda í
stað vonleysis og uppgjafar.
Vikublaðið óskar lesendum sínum
og landsmönnum öllum árs og friðar.
VIKUBLAÐIÐ
Útgefandi: Alþýðubandalagið
Ábm: Einar Karl Haraldsson
Ritstjóri: Hildur Jónsdóttir
Blaðamaður og augl.: Ólafur
Þórðarson
Ritstjóm og afgreiðsla: Laugaveg-
ur 3 (4. hæð)
101 Reykjavík
Sími á ritstjóm: (91) - 17 500.
Fax: 17 5 99
Áskriftarsími: (91) - 17 500
Prentvinna: Prentsmiðjan Oddi hf.
Áskriftarverð kr. 1000 á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 250.
UR SAMUELSBLOKK
Eigum við að láta
EB tvíplata okkur?
Nú er um það spurt hvort það sé virkilega meiningin að samþykkja
sjávarútvegssamninginn milli Islands og Evrópubandalagsins á Alþingi
áður en ljóst er hver verða afdrif EES-samninganna. Sá möguleiki er
vissulega fyrir hendi að ekkert verði úr EES-samningunum vegna þess
að meiri hluti EFTA-ríkjanna telji ekki taka því að tjalda flóknu stofn-
anakerfi Evrópska efnahagssvæðisins til eins eða tveggja'ára. ÖIl áhersl-
an verði þess í stað lögð á að koma samningum um beina aðild Svía,
Finna, Norðmanna og Austurríkismanna að Evrópubandalaginu sem
lengst meðan Danir fara með formennsku í EB næsta hálfa árið.
Sjávarútvegssamningurinn tekur
til tíu ára og heimilar veiðar EB-
skipa hér við land til jafnlengdar.
Formlega séð er hann ótengdur EES-
samningunum en þó hefur EB gert
samþykkt hans að skilyrði fyrir full-
gildingu EES samningsins. Ef sjáv-
arútvegssamningurinn yrði gerður en
ekkert yrði úr EES samningum sæt-
um við uppi með EB-flota í íslenskri
lögsögu í tíu ár án þess að tollalækk-
anir kæmu á móti, en um þær er ein-
göngu fjallað í EES-samningnum.
Að sjálfsögðu er á þessari stundu
ekki vitað hvernig EES muni reiða
af. Athyglisvert er að framkvæmda-
stjórn EB hefur ákveðið að hefja við-
ræður við þau EFTA ríki sem æskt
hafa inngöngu í EB, en hefur ekki
fengið samningsumboð til þess að
gera nauðsynlegar breytingar á EES-
samningnum vegna synjunar Sviss-
lendinga í þjóðaratkvæði. Fram-
kvæmdastjórnin fær slíkt umboð í
fyrsta lagi í febrúar og margir spá
því að EES muni verða í þófi fram á
árið 1994.
Þeirri skoðun vex nú fylgi að sjáv-
arútvegssamningurinn verði látinn
bíða þar til skýrara liggur fyrir
hvemig úr rætist með EES-samning-
inn. íslendingar eru ekki taldir missa
spón úr aski þó að sjávarútvegssamn-
ingurinn verði ekki samþykktur strax
vegna þess að „pappírsloðna EB“
muni í reynd verða veidd loðna hér á
næsta ári.
Allir tímafyrirvarar Jóns Baldvins
Hannibalssonar utanríkisráðherra í
sambandi við samþykkt EES samn-
ingsins og sjáVarútvegssamningsins
á Alþingi hafa reynst fyrirsláttur og
látalæti, enda gerði forysta Sjálf-
stæðisflokksins ekkert með þá þegar
á reyndi.
Sjávarútvegssamningurinn er
grundvallaratriði í EES-málinu.
Fjölmargir forkólfar í sjávarútvegi
eru sáróánægðir með hann og hafa
verið beittir hörðum flokksaga til
þess að keyra hann ekki í kaf. Þeir
verja sig með því að skaðinn hafi
raunverulega orðið í Oporto í fyrra
vor og þeim hafi verið stillt frammi
fyrir gerðum hlut. Þeirra hlutverk
hafi síðan verið að draga sem mest úr
skaðanum. Allt má þetta rétt vera.
En er það rétt að hrapa að því
strax eftir áramótin að veita Evrópu-
bandalaginu tíu ára veiðiheimildir í
íslenskri fiskveiðilögsögu í skiptum
fyrir „pappírsloðnu"? Áður en frá
því er gengið hvort íslenskur sjávar-
útvegur mun njóta tollalækkana í
samræmi við EES-samninginn?
Það hefur að vísu ávallt verið
bannorð á íslandi að tengja saman
tollaívilnanir og veiðiheimildir þó að
EB geri það leynt og ljóst. En getum
við látið tvíplata okkur?