Vikublaðið - 18.11.1994, Blaðsíða 8

8
VIKUBLAÐIÐ 18. NOVEMBER 1994
Atvinnustefna
til nýrrar aldar
ASÍ segir mikilvægt að koma á skipulögðu þríhliða samstarfi um mótun iðnaðarstefnu þar sem undirþúningúr og stöðug endur-
skoðun fari fram. Þetta er hægt að gera með því að koma á fót ráðgjafanefnd með jafnri aðild fyrirtækja, verkalýðsfélaga og
stjórnvalda. Mynd: ÓI.Þ.
Alþýðusamband fslands
hefur lagt fram ítarlega
atvinnustefnu, ekki síst
vegna þess að ASÍ-mönn-
um fínnst að bæði stjórn-
völd og atvinnurekendur
hafí brugðist í því að móta
slíka stefnu og þar með
nýta sér þann meðbyr sem
þjóðarsátt um fjögurra
ára skeið hefur boðið upp
á. Reyndar kom fram hjá
ASÍ-mönnum þegar at-
vinnustefnan var kynnt í
síðustu viku að stjórnvöld
hefðu hreinlega gefíst upp *>
við að minnka atvinnu-
leysi, fjárlagafrumvarp
næsta árs væri óræk
sönnun þess. Hér er stikl-
að á stóru í atvinnustefnu
ASÍ.
jóðhagsstofnun gerir ráð fyrir
að atvinnuleysi" hér á landi
verði að mestu óbreytt fram til
aldamóta. Að undanfömu hafa 7-8
þúsund manns verið skráðir atvinnu-
lausir, en vitað er að atvinnuleysið er
í reynd mun meira ef teldð er tillit til
þeirra sem ýmist hafa valið að yfir-
gefa vinnumarkaðinn vegna sam-
dráttarins eða hafa verið þvingaðir út
af honum. ASI telur að ef takast á að
eyða núverandi atvinnuleysi og jafn-
ffarnt að skapa störf fyrir þá kynslóð
sem er að koma út á vinnumarkað-
inn, verði að skapa allt að 22 þúsund
störf ffarn að aldamótum. Til að það
megi takast er ljóst að þær almennu
efnahagslegu forsendur sem við
búum við duga ekld og því verður að
breyta um áherslur í hagstjóm hér á
landi.
Hér á effir verður stiklað á stóm í
atvinnustefnunni og meðal armars er
sleppt kafla með fjölþjóðlegum sam-
anburði og skoðun á því hvemig
ýmsar þjóðir hafa bmgðist á ólíkan
hátt við sams konar vandamálum.
ASI hafinar þar ýmsum „skýringum“
á miklu atvinnuleysi eins og þeim að
atvinnuleysisbætur séu of háar og að
greiðslutími sé of langur og kerfið því
vinnuletjandi. ASI hafhar því einnig
að með því að auka launamuninn,
lækka byrjunarlaun þeirra sein em að
koma inn á vinnumarkaðinn eða
lækka lágmarkslaunin, megi fjölga
störfúm og auka ffamleiðni. Banda-
ríkin em oftast tekin sem dæmi um
hagkerfi þar sem tekist hafi að fjölga
störfum vemlega á undanfömum
áratugum og þar hafi launamunur
einmitt aukist mikið.
Markmið: Fjölgun starfa,
aukin menntun, meiri fram-
leiðsla
ASÍ telur að leið okkar út úr vand-
anum geti ekki falist í því að taka upp
samkeppni á alþjóðamörkuðum um
ffamleiðslu á vömm eða ffamboð á
þjónustu sem býður upp á mörg en
illa launuð störf. Þá yrðum við að
fórna þeim félagslegu réttindum og
því öryggi sem við búum við. „Við
getum aldrei keppt við Iaunakjör í
Austur-Asíu og viljum það ekki held-
ur. Okkar leið verður að byggja á því
að skapa forsendur til að fjölga vel-
launuðum störfúm. Við verðum að
byggja á stöðugt meiri ffamleiðni,
aukinni menntun og þjálfun bæði
starfsmanna og stjómenda. Efla þarf
nýsköpun og auka nýja tækni og
orkunotkun við ffamleiðslu hér á
landi. Við náum ekla markmiðum
okkar nema með því að leggja höfuð-
áherslu á ffamleiðslu á vömm með
mun hærra virðisaukastigi en tíðkast
hefúr til þessa og því verður að gera
grundvallarbreytingar á þeirri efúa-
hagslegu þróunarstefúu sem hér hef-
ur verið ráðandi. ASI hafúar því öll-
um aðgerðum sem ganga út ffá því
sem gefúu að atvinnuleysi sé ósveigj-
anlegum vinnumarkaði, of háum
launum og of miklum réttindum
launafólks að kenna. Norðurlöndin
skara ffa'm úr öðrum þjóðum hvað
lífskjör, velferð og öryggi varðar og
því má alls ekki fóma hér þótt erfið-
leikar steðji að. Verkefúi okkar nú er
ekki einungis að skapa mörg störf á
stuttum tíma, heldur skiptir vemlegu
máli hvers konar störf verður um að
ræða. Langtímamarkmið okkar í at-
vinnumálum hlýtur því að vera að
skapa forsendur fyrir fjölgun góðra
starfa sem tryggja hátt launastig.“
Leiðir:
Sókn og nýjar uppsprettur
hagvaxtar
Á undanfömum áratugum hefur
hagvöxtur og hagsæld hér á landi að
stærstum hluta byggst annars vegar á
vaxandi sókn í fiskistofúana við land-
ið og hins vegar á því að beita nýjustu
tækniviðveiðarogvinnslu. Þaðleik-
ur engin vafi á því að þetta hefur sldl-
að þjóðinni mikilli hagsæld, en miðað
við affakstursgetu auðlinda hafsins á
næstu ámm er þess ekki að /ænta að
auknar fiskveiðar verði uppspretta
aukins hagvaxtar og hagsældar í
framtíðinni, þrátt fyrir að sjávarút-
vegur verði áfr am okkar mikilvægasta
atvinnugrein.
ASÍ telur að við þessar aðstæður
„verði að skapa forsendur fyrir því að
virkja aðra uppsprettu hagvaxtar. Sú
uppspretta liggur í þekkingu fólksins,
menntun þess og hæfúi. Menntun og
hæfni em gmndvallaratriði í atvinnu-
stefúu ffamtíðarinnar. Nauðsyn ber
til að nýta þá þekkingu sem við höf-
um á sviðum, þar sem við getum gert
vel og jafnvel betur en aðrir, um leið
og við hljótum stöðugt að leita nýrra
sóknarfæra.
ASÍ telur nauðsynlegt að sldl-
greind verði strax nokkur stefúu-
markandi svið sem leggja beri sér-
staka áherslu á næstu ár. Samhliða
því verður stöðugt að leita að sóknar-
möguleikum á nýjum sviðum.“
Helstu sviðin í sókninni í
atvinnumálum
Sem dæmi um svið sem komið hafa
ffam í umræðunni um atvinnumál á
undanfömum ámm nefriir ASI eftir-
farandi:
• Sjávarútvegssvið. Með því að
leggja áherslu á fúllvinnslu sjávar-
fangs má skapa mikinn fjölda starfa
á tiltölulega skömmum tíma. Jafú-
ffamt er ljóst að þessi þekking okk-
ar á einnig að geta leitt af sér vem-
lega möguleika í ffamleiðslu á
ýmsum tækjum og búnaði ásamt
aðföngum hér innanlands. Má þar
nefúa ýmiskonar málmiðnað, um-
búðaiðnað, plastiðnað, fataiðnað
o.s.ffv.
• Orkusvið. Undir þetta svið fellur
bæði hugsanleg nýting þessarar
auðlindar með tilliti dl orkuffeks
iðnaðar og útflutnings á orku um
sæstreng. Einnig er möguleiki á að
nýta þekkingu okkar í virkjun
vatns- og hitaafls til raforkuffam-
leiðslu og húshitunar, tíl þess að
markaðsetja erlendis hörmun og
gerð slíkra orkuvera.
• Bygginga- og mannvirkjasvið.
Bæta verður skipulagningu og á-
ætlanagerð á innanlandsmarkaði,
bæði varðandi opinber mannvirki
og íbúðarhúsnæði. Auka verður
rannsóknar- og þróunarstarfsemi í
nýbyggingum og viðgerðum sam-
tímis sem kannað er hvort þessi
þekking geti nýst okkur við mark-
aðsetningu erlendis.
• Ferðasvið. Ferðaþjónusta hefur
verið einn af okkar helstu vaxtar-
broddum á undanfömum ámm og
ljóst er að verulegir möguieikar em
á að efla þessa þjónusm í framtíð-
inni, sérstaklega með lengingu
ferðamannatímabilsins.
• Líffæn matvælaffamleiðsla.
Hrein ímynd landsins og lítil notk-
un eiturefna gefur okkur mögu-
leika á því að markaðssetja há-
gæðamatvæli hérlendis og erlend-
is. Huga þarf að frekari stefnu-
mótun og hugsanlegum tengslum
við aðrar greinar.
• Heilsu- og heilbrigðistæknisvið.
Á þessu sviði er hægt að auka hag-
vöxt og fjölga störfúm með tvenn-
um hætti. I fyrsta lagi er hægt að
nýta betur afkastagetu og þekkingu
innan íslenska heilbrigðiskerfisins
en gert er nú. Niðurskurður á fjár-
ffamlögum til sjúkrastofnanna
veldur því að tæki, búnaður og
þekking nýtast ekki sem skyldi.
Rannsaka þarf gaumgæfilega hvort
ekki megi bjóða útlendingum ýmsa
þjónustu hér á landi og auka
þannig tekjur og nýtingu heil-
brigðiskerfisins. Þetta má einnig
tengja möguleikum okkar á rekstri
heilsuhótela víða urn land. í öðru
lagi gefur þekking okkar á upp-
byggingu og rekstri heilbrigðis-
kerfisins ýrnsa möguleika á út-
flumingi, ásaint margvíslegri þekk-
ingu á ffamleiðslu á tækjum og tól-
um í þessa þágu.
Byggðastefna, fjárfesting-
ar og iðnaður
ASÍ bendir á að áffamhaldandi
vinna að atvinnumálum verði að
miða að því að móta afstöðu verka-
lýðshreyfingarinnar til einstakra
málaflokka á grundvelli þeirrar um-
ræðu og vinnu sem þegar hefur farið
ffam innan Alþýðusambandsins.
Þessir málaflokkar koma ffam í at-
vinnustefúunni:
Byggðastefna er einn af mikil-
vægustu þáttunum í mótun atvinnu-
stefnu, bæði í þjóðlegu og alþjóðlegu
tdlliti. Alþýðusambandið telur að
stuðla beri að jafnvægi í byggð með
því að tryggja fjölbreytt ffamboð af
arðbærum störfum sem fullnægja
tekjulegri þörf íbúanna og veita þeim
tækifæri til að auka persónulega
hæfni sína og kunnáttu.
Fjárfestíng. Nauðsynlegt er að
fjárfestingar í atvinnulífinu verði
stórauknar á næsm áram. Fjárfest-
ingar era drifkraffur hagvaxtar í hag-
kerfinu en nú er svo komið að þær
duga ekki til þess að viðhalda þeim
ffamleiðslutækjum sem til era í land-
inu. Fjárfestingar þarf að örva með
almennum aðgerðum, t.d. með því
að stuðla að lægra vaxtastigi eða með
hvamingu tíl auldnna fjárfestinga
með tímabundnum skattalegum að-
gerðum. Smðla verður að auknum
fjárfestingum lífeyrissjóðanna og
móta þarf virka fjárfestingarstefnu af
hálfu opinberra aðila með opinber-
um ffamkvæmdum og viðhaldi
mannvirkja. Huga verður að gerð
fjárfestingaráætlana fyrir einstakar
greinar eða svið atvinnulífsins.
Iðnaðarstefna. Framsæknar
skipulagsbreytingar verða að eiga sér
stað í iðnaði. Þær skulu miða að því
að koma greininni í ffemstu víglínu
tækniþróunar og vöraþróunar, en
einungis þannig tekst okkur að
tryggja þá verðmætasköpun sem
stendur undir því velferðar- og
launastigi sem æskilegt er. Mikilvægt
er að koma á skipulögðu þríhliða
samstarfi um mótun iðnaðarstefú-
unnar þar sem undirbúningur og
stöðug endurskoðun fari ffam. Þetta
er hægt að gera með því að koma á
fót ráðgjafanefnd með jafúri aðild
fyrirtækja, verkalýðsfélaga og stjóm-
valda. Verkefni nefúdarinnar væri að
vinna að því að skilgreina þarfir iðn-
aðarins nú og á komandi áram. Jafn-
ffamt verður að tryggja að koma
megi í veg fyrir offjárfestingu í ein-
staka greinum.
Samkeppnisstefna, skatta-
stefna og þróunarverkefni
Mikilvægt er að efla samkeppni á
þeim sviðum þar sem hún fær notið
sín. Jafúffamt verður að vera hægt að
bregðast við neikvæðum áhrifúm
hennar. Ljóst er að hagkerfi hinna
ýmsu landa hafa opnast mikið og í
raun og vera er um einn markað að
ræða fyrir alla Vestur-Evrópu. Af-
leiðingar þessa era m.a. að sam-
keppni utan ffá eykst mikið og ís-
lensk fyrirtæki verða að búa sig undir
harða samkeppni við erlend fyrirtæki.
Umsókn um framlög
úr framkvæmdasjóði
aldraðra 1995
Stjórn Framkvæmdasjóös aldraðra auglýsir eftir um-
sóknum um framlög úr sjóðnum árið 1995. Eldri umsóknir
koma aðeins til greina séu þær endurnýjaðar. Nota skal
sérstök umsóknareyðublöð sem fylla ber samviskulega út
og liggja þau frammi í heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu. Einnig er ætlast til að umsækjendur
lýsi bréflega einingum húsnæðisins, byggingarkostnaði,
verkstöðu, fjármögnun, rekstraráætlun þjónustu- og vistu-
narþörf ásamt mati þjónustuhóps aldraðra (matshóps) og
þar með hvaða þjónustuþætti ætlunin er að efla.
Umsóknum skal fylgja ársreikningur 1993 endurskoðaður
af löggiltum endurskoðanda og kostnaðaryfirlit yfir fyrstu
níu mánuði ársins 1994.
Sé ofangreindum skilyrðum ekki fullnægt áskilur sjóðs-
stjórnin sér rétt til að vísa umsókn frá. Umsóknir skulu hafa
borist sjóðsstjórninni fyrir 1. desember 1994, heilbrigðis-
og tryggingamálaráðuneytinu, Laugavegi 116, 150
Reykjavík.
Stjórn Framkvæmdasjóðs aldraðra.