Vikublaðið - 18.08.1995, Blaðsíða 4

4
Umræðan
VIKUBLAÐIÐ 18. ÁGÚST 1995
Menningarsjóður
útvarpsstöðva auglýsir
Samkvæmt útvarpslögum og reglugerð um Menning-
arsjóð útvarpsstöðva er hlutverk sjóðsins m.a. að veita
styrki til eflingar innlendri dagskrárgerð fyrir hljóðvarp
og sjónvarp, þeirri er verða_má til menningarauka og
fræðslu.
Stjórn sjóðsins auglýsir hér með eftir umsóknum um
styrki úr sjóðnumí Til úthlutunar eru u.þ.b. kr.
30.000.000. í umsóknum skulu eftirfarandi upplýsingar
komar fram:
1. Nafn umsækjanda, kennitala og heimilisfang, ásamt
upplýsingum um aðstandendur verkefnis og sam-
starfsaðila og skriflegum staðfestingum allra aðila um
þátttöku í verkefninu.
2. Heiti verkefnis og megininntak.
3. ítarleg og sundurliðuð kostnaðaráætlun ásamt grein-
argerð um fjármögnun, þ.m.t. um framlög og styrki frá
öðrum aðilum, sem fengist hafa eða sótt hefur verið
um, eða fyrirhugað er að sækja um.
4. Fjárhæð styrks sem sótt er um.
5. Nákvæm áætlun um framvindu verkefnis og greinar-
gerð um það til hvaða verkþátta sótt er um styrk til.
6. Handrit eða nákvæm lýsing verkefnis.
7. Yfirlýsing útvarpsstöðvar um að fyrirhugað sé að
taka dagskrárefni, sem sótt er um styrktil, á dagskrá.
Umsóknum og öllum fylgigögnum ber að skila í þríriti
á skrifstofu ritara stjórnar, Bjarna Þórs Óskarssonar
hdl., Laugavegi 97, 101 Reykjavík, eigi síðar en 30. ág-
úst nk. Úthlutunarreglur sjóðsins og umsóknareyðu-
blöð fást afhent á sama stað.
Þeir aðilar sem sóttu um styrk sumarið 1994 og vilja að
tillit verði tekið til umsókna þeirra við úthlutun nú ber
að senda viljayfirlýsingu þar um, á sama stað og um-
sóknir, fyrir lok umsóknarfrests.
Ekki verður tekið tillit til umsókna sem ekki uppfyllla öll
framangrein skilyrði, né eldri umsókna, nema framan-
greind viijayfirlýsing berist.
Laust embætti er
forseti íslands veitir
Embætti ráðuneytisstjóra í heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytinu er laust til umsóknar. Embættið veitist frá 1.
desember 1995.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf
umsækjanda skulu sendar heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu, Laugavegi 116, fyrir 20. september nk.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið
14. ágúst 1995
í síðasta tölublaði Vikublaðsins eyðilagðist fyrsta grein Steingríms J. Sigfús-
sonar vegna mistaka í vinnslu blaðsins. Greinin er því endurbirt og á bls. 6
er seinni grein Steingríms. - ritstj.
A llir flokkar og velflestir stjómmálamenn leggja, að minnsta kosti í orði kveðnu, mikla á-
/ \ herslu á málefni íjölskyldunnar. Oft fer hins vegar minna fyrir útfærslunni og sjaldnar sem
JL JLþað er útskýrt hvað átt er við. Umræðan hefur tilhneigingu til að verða almenns eðhs og
yfirborðskennd. Menn standa með fjölskyldunni og vilja bæta stöðu hennar, rétta hennar hlut, um
það er fjallað fallegum en almennum orðum í textunum og þar við situr.
Höfundur þessarar blaðagreinar ætlar að fjalla nánar um þrjá þætti sem allir skipta miklu og
varða fjölskylduna og stöðu hennar. Þetta eru launamáhn og sérstaklega launamisréttið og hið
kynbundna launamisrétti. I öðru lagi fæðingarorlof og mismunandi rétt kvenna innbyrðis og
kynjanna til fæðingarorlofs og þátttöku í uppeldi bama og umönnun fyrstu dagana eftdr fæðingu.
I þriðja og síðasta lagi skattamálin og þá einkum skattalega útkomu bamafjölskyldnanna.
sjs.
Kynbundið
laimamisrétti
Fyrsta grein
Skýrslan sem Jafiiréttísráð lét gera
og tmnin var af Félagsvísindastofhun
Háskólans um latmamun og kyn-
bundið launamisrétti hleypti af stað
talsverðri og þarífi umræðu um
launamisrétti. En eins og stundum
áður var sú umræða furðu fljót að
hjaðna og hefur h'tið farið fyrir henni
nú upp á síðkastið. Til að rifja upp í
örfáum orðum nokkrar meginniður-
stöður skýrslunnar þá sýndi hún með
afar sannfærandi rökum ff am á að um
væri að ræða hreint misrétti, kyn-
bundinn launamim, þegar áð allar
gjaldgengar skýringar væru þrotnar á
mismunandi laimum kynjanna og
sambærilegir hópar áttu í hiut.
I öðru lagi sýndi skýrslan með
mjög sláandi hætti ffam á að launa-
munurinn milli kynjanna vex eftir því
sem hlutur óumsaminna greiðslna
verður stærri af heildarlatmum.
Einnig sýndi skýrslan að latmamtm-
urinn óx með aukinni menntun. Af
þessu drógu ýmsir þá áfyktun að í
raun og veru væri sú leið kvenna til
launajafnréttis að auka menntun sína
gagnslaus. Það er að sjálfsögðu hinn
mesti misskilningur. Konur væru
auðvitað enn verr settar létu þær
undir höfúð leggjast að afla sér sam-
bærilegrar menntunar og karlar.
Skýringin er sú að úti á vinnumark-
aðnum lenda konur með aukna
menntun í stöðum þar sem meira er
um óumsamdar latmauppbætur af
ýmsu tagi og þar dregur í sundur og
kynbundinn launamunur kemur til
sögunnar. Það er því ekki menntunin
Miðstjómarfundur á Akranesi
2. og 3. september
Miöstjóm Alþýðubandalagsins kemur saman til fundar á Akranesi laugardag 2. og
sunnudag 3. september næstkomandi. Miðstjómarfundurinn er haldinn í Rein,
Suðurgötu 67, á Akranesi.
Dagskrá miðstjórnarfundarins:
Laugardagur 2. september
Kl. 11.00- 13:00: Málefhaundirbúningur landsfundar
Kl. 13:00-14:00: Hádegisverðarhlé
Kl. 14:00- 15:00: Álitsgerð laganefndar
Kl. 15:00-16:00: Breytingar á reglum um allsheijarkjör
formanns og varaformanns
Kl. 16:00 -19:00: Starfshópar og málelhanefndir
Um kvöldið er gert ráð fyrir sameiginlegum málsverði og
samvem með heimamönnum í Rein.
Sunnudagur 3. september
Kl. 10:00-12:00: Starfshópar og málefhaneftidir
Kl. 12:00-13:00: Hádegisverðarhlé
Kl. 13:00 -17:00: Almennar stjómmálaumræður og
afgreiðsla mála
Möguleikar em á gistingu á Akranesi. Fundartímar em
miðaðir við ferðir Akraborgar. Einnig er gert ráð fyrir
sætaferðum með bílum til og ifá Akranesi. Skrifstofa
Alþýðubandalagsins veitir nánari upplýsingar um ferðir
og möguleika á gistingu.
Steingrímur
J. Sigfússon
skrifar
sjálf sem ekki stendur fyrir sínu og
hún skilar konum auðvitað betri
stöðu á vinnumarkaði pg hærri laun-
um en ella.
Hvað er til ráða?
Viðbrögð manna við skýrslunni
voru á ýmsan veg. Undirritaður er
þeirrar skoðtmar að hún sé einhver
sterkasta röksemd sem fram hefur
komið í langan tíma fyrir nauðsyn
þess að lyfta tímakaupinu, grunn-
kaupinu í íandinu, og berjast fyrir því
að sem allra stærstur hluti heildar-
tekna byggist á föstum umsömdum
launum. I gegnum föst umsamin
laun, að sjálfsögðu þau sömu til
handa fólki af báðum kynjum, hlýtur
leiðin að hggja.
Þáverandi og núverandi fjármála-
ráðherra, Friðrik Sophusson, brást
hins vegar þveröfugt við niðurstöð-
um skýrslunnar og taldi að svarið
værið aultin ffjálshyggja og jafnvel
einstaldingsbundnir samningar sem
eklti verður séð að myndu þýða ann-
að en að fara úr öskunni í eldinn.
Auðvitað eru eklti hér á ferðinni
nein ný sannindi og merrn hafa lengi
vitað að það sem sérstaklega sker sig
úr á Islandi borið saman við t.d. hin
Norðurlöndin eða önnur nágranna-
lönd, er hversu taxtakaupið eða
grunnkaupið er hér lágt. Hversu stór
hluti teknanna, þeirra sem á annað
borð fá eitthvað meira en sjálft
grunnkaupið, er borinn uppi af óum-
sömdum greiðslum, yfirvinnu og
sporslum af ýmsu tagi. Þama er verk
að vinna og þegar dregur að endur-
skoðun núgildandi kjarasamninga á
almennum vinnumarkaði og hjá op-
inberum starfsmönnum hljóta þær
sláandi niðurstöður sem í skýrslunni
birtast að verða upp á samningsborð-
Skattskráin
Skattskráin sem nú liggtir ffatnmi
minnir okkur enn á ný á launamis-
réttið. Það kemur sem sagt í ljós að í
hópi hæstu gjaldenda tekjuskatts sem
greint hefur verið ffá opinberlega (ffá
5 og upp í 10 hæstu gjaldendur í ein-
stökum skattumdæmum), að í þess-
um hópi em tvær konur af 64.
Reyndar em báðar þessar konur af
Reykjanesi og í engu öðm skattum-
dæmi er konur að finna á listanum
yfir hæstu gjaldendur tekjuskatts.
Með þessu er eklti verið að segja að
fullt jafnrétti komist á með því einu
að fleiri konur séu á meðal efstu
toppanna. Auðvitað er þar á ferð ein-
ungis h'tið brot af vinnumarkaðnum.
En það segir sína sögu og endur-
speglar að nokkm leyti sömu stað-
reyndir og áður vom nefridar, að
konur skuh vera jafii sjaldgæfar í
þessum hópi og raun ber vimi. Það
sama gildir að sjálfeögðu um þau á-
hrif og þá aðstöðu sem þessi sæti færa
þeim er þar sitja.
Minna þessar tvær heimildir,
skýrslan um launamisréttið og skatt-
skráin, fyrst og fremst á það að ís-
lenska launakerfið þarfnast meiri og
minni uppstokkunar. Launamunur
er hér óheyrilega mikill og hefur ver-
ið vaxandi undanfarin ár og kyn-
bundinn launamimtu og launamis-
rétti er óþolandi og hvom tveggja
verður að takast á við.
Svo vill til að vænlegasta leiðin er í
báðum tilvikum hin sama, þ.e.a.s. að
lyfta almennu grunnkaupi, færa sem
allra stærstan hluta heildarlaunatekna
inn í föst umsamin laun, sem að sjálf-
sögðu verða þá jöfn fyrir bæði kyn.
Þetta þarf eklti að þýða að verið sé að
hækka heildarlaunasummuna í land-
inu að sama skapi heldur fyrst og
ffemst að gera kerfisbreytingu sem
bætir stöðu þeirra lakast settu. Þeirra
sem eftir liggja á botniniun með ein-
göngu umsamin grunnlatm og um
leið værið stigið stórt skref í jafnrétt-
ismálum, í átt til launajafnréttis kynj-
anna.
Höfúndur er alþingismaður