Vikublaðið - 12.08.1994, Blaðsíða 2

2
Viðhorf
VIKUBLAÐIÐ 12. ÁGÚST 1994
BLAÐ SEM V I T E R í
Útgefandi: Alþýðubandalagið
Ritstjóri og ábm.: Hildur Jónsdóttir
Blaðamenn: Páll Vilhjálmsson, Friðrik í>ór Guðmundsson
og Ólafur Þórðarson
Auglýsingasími: (9U-813200 - Fax: (91)-678461
Ritstjórn og afgreiðsla:
Laugavegur 3 (4. hæð) 101 Reykjavík
Sími á ritstjórn: (91)-17500 - Fax: 17599
Útlit og umbrot: Leturval
Prentvinnsla: Frjáls íjölmiðlun hf.
Félagshyggjuframboð?
Skoðanakannanir eru hreyfiafl í stjórnmálum. Það var
viðhorfskönnun sem gaf stjórnmálamönnum sannfæringu
urn að samstarf um Reykjavíkurlista væri áhættunnar virði.
Samkvæmt upplýsingum formanns Alþýðuflokksins réðu
fylgissveiflur í skoðanakönnun DV nokkru um að hætt var
við haustkosningar. Og nú er rætt um könnun Skáís sem
sýnir að tækju vinstri- og miðjuflokkar sig saman um að
bjóða fram félagshyggjustjórn fyrir kosningar myndu kjós-
endur hugsanlega veita henni brautargengi.
Mörgum finnst að eggið sé á undan hænunni þegar verið
er að kanna fylgi við stjórnmálakosti sem ekki liggja á borð-
inu. Slíkar getgátukannanir eigi ekki rétt á sér. Sumir tala
um að setja þurfi reglur um kannanir og birtingar á niður-
stöðum þeirra. En hvað sem þessu líður er hollt fyrir
stjórnmálamenn að hugleiða hver vilji almennra kjósenda
sé.
Samkvæmt könnunum hefur Jóhanna Sigurðardóttir
mikið persónufylgi og myndi höggva inn í fylgismannarað-
ir allra flokka ef hún færi í sérframboð. Reynsla er fyrir því
að fylgi reytist af sérframboðum í kosningabaráttu við
hefðbundna stjórnmálaflokka. Könnun Skáís bendir til þess
að enn meira fylgi sé við samvinnu félagshyggjuafla. Þegar
spurt er um fylgi við sameiginlegt framboð Alþýðubanda-
lags, Kvennalista, Jóhönnu Sigurðardóttur og óháðs félags-
hyggjufólks fær það betri undirtektir heldur en Sjálfstæðis-
flokkurinn. Og þó eru hvorki Alþýðuflokkur né Framsókn-
arflokkur hafðir með í spurningunni. Fróðlegt hefði verið
að vita hver niðurstaðan hefði orðið ef t. d. Framsóknar-
flokknum hefði verið bætt við upptalninguna.
Það þarf engar skoðnakannanir til þess að sannfærast um
það í samtölum við fólk á förnum vegi að kjósendur hafa
meiri áhuga á félagshyggjuflokkunum og Jóhönnu saman
heldur en hverjum í sínu framboðshorni. Og af hverju
skyldi þeim þá ekki verða að ósk sinni? Og af hverju skyldu
leiðtogar þessara hreyfinga hafha því fyrirfram að semja
um forsendur félagshyggjustjórnar og bjóða kjósendum að
að velja milli hennar og frjálshyggjunnar í komandi kosn-
ingum?
Þeir sem vantrúaðir eru á að pólitískur leiðangur af þessu
tagi nái á leiðarenda bera fyrir sig tímaskort og ágreining.
Hvorugt þarf að vera vandamál ef menn hafa það hugfast
að verið er að tala um samvinnu, samstarf um ffamboð og
ríkisstjórnarprógram, en ekki sameiningu eða niðurlagn-
ingu stjórnmálaflokka. Ef horft er á áherslur í málflutningi
síðustu ára þá má ljóst vera að ágreiningur í sameinuðu fé-
lagshyggjuframboði væri til muna minni heldur en þau
gagnstæðu viðhorf sem takast á innan Sjálfstæðisflokksins í
mörgum veigamiklum málum. Styrkur sameinaðs lista væri
hinsvegar fólgin í trú kjósenda á því að ríkisstjórn á hans
vegum gæti tekist á við atvinnumálin, gjaldþrot heimil-
anna, vaxandi félagslegt misrétti, launamismun milli karla
og kvenna og siðleysið í pólitnúnni.
Undankomuleiðir flokkanna til þess að komast hjá því að
bjóða fram félagshyggjustjórn eru margar. Allir gæm til að
mynda tekið upp á því að skilgreina sig í burtu með því að
segja: Við erum fyrst og fremst sósíalistar, kvenfrelsiskonur
og miðjumenn en ekki félagshyggjufólk. En áður en farið
er í slík undanbrögð ættu áhugamenn um félagshyggju-
stjórn í öllum flokkum að knýja fram alvarlegar viðræður
um möguleika á málefinalegri samstöðu sem gæti svarað til
þeirra væntinga sem kjósendur virðast hafa samkvæmt
skoðanakönnunum.
Sjónarhorn
Fylking félagshyggjunnar
Nú hafa haustkosningar verið blásnar af. Þá gefst fé-
lagshyggjufólki meiri tími til að vinna vitlega úr þeim
skilaboðum þjóðfélagsins, sem berast þessa dagana. Það
kemur vitaskuld engum á óvart að vinstri samsteypa
Kvennalista, Jóhönnu Sigurðardóttur, Alþýðubandalags og
annarra gæti náð forystu á sviði íslenskra stjórnmála. Það
fólst í árangri Reykjavíkurlistans 28. maí sl.
Jóhanna Sigurðardóttir og Olafur Ragnar hafa skynjað
þetta og mikilvægt er framhaldinu verið ekki klúðrað.
Kvennalistakonur benda réttilega á það að ekki sé alveg
ljóst á hvaða grundvelli þessi samstaða eigi að vera. Grein-
arhöfundur er mikill áhugamaður um sameiningu á vinstri
vængnum og reiðir því hér fram greiningu sína á hinni nýju
pólitík sem framlag til væntanlegrar samfylkingar:
Gamla pólitíkin
Gömul gildi:
Atök á rnilli fiármagns-
eigenda og verkalýðs -
stéttabarátta.
Áhersla lögð á lífskjara-
bætur, efnahagsvöxt/
öryggi.
Tæknihyggja -
trú á stórar lausnir.
Hefðbundið fjölskyldu-
mynstur, einsleitt og
staðlað auglýsinga-
þjóðfélag.
Málsvarar sérstakra stétta-
hagsmuna, samfylking með
verkalýðshreyfingu
Nýja pólitíkin
Ný gildi:
Atök á milli hagvaxtarsinna
og umhverfissinna -
norður/suður.
Ahersla lögð á lífsgæði: um-
hverfi, menningu, þjónustu-
kerfi í þágu velferðar.
Vantrú á stóriðjuáformum -
mörg smá fyrirtæki skapa
fleiri störf.
Jafnrétd einstaklinganna,
aukin réttindi kvenna og
minnihlutahópa.
Breyttir lifnaðarhætrir.
Áhersla á hnattræn
vandamál.
Trúnaður við eina hug-
myndafræði, t.d.
sósíalisma.
Tryggð við einn flokk.
Gamalt skipulag:
Pýramídaskipulag, miðstýrt
skrift-æði. Flokkseigenda-
klíka, aðrar klíkur.
Miðstýrð valddreifing
og ákvarðanataka.
Viðurkenning á jákvæðum
þáttum annarra hugmynda-
kerfa.
Flokkaflakk, oft til stuðn-
ings við einstaka frambjóð-
endur, sem gamalt flokka-
kerfi hefur hafnað.
Nýtt skipulag:
Jafnréttisskipulag,'greið leið
til áhrifa með grasrótar-
starfi. Tímasett skipti for-
ystumanna.
Almenn valddreifing, beint
lýðræði, fjöldaþátttaka í
ákvarðanatöku.
Eins og sjá má á þessari greiningu er Kvennalistinn í
raun mun nær þessu mynstri en t.d. Alþýðubandalagið. Það
er umhugsunarefni.
í haust er því Ijóst að alþýðubandalagsfólk þarf að taka til
hendinni til að verða samfylkingarhæft. Margar brenndar
brýr þarf að brúa að nýju.
Efna verður til opinnar umræðu um hina nýju pólitík á
rneðal allra þeirra sem raunverulega hafa meiri áhuga á
framgangi félaglegra hugmynda en áskrift að þingsæti.
A sama hátt má segja að forystumenn Kvennalistans
megi ekki láta andúð sína á tilteknum forystumönnum Al-
þýðubandalagsins koma f veg fýrir það að tryggja framgang
helstu baráttumála sinna.
Með samfylkingu kæmust örugglega fleiri konur á þing
auk þess sem íslensk stjórnmál færðust nær þeim nútíma
sem ntargir vinstri menn hafa lengi beðið eftir.
Einar Valur Ingimundarson