Vikublaðið - 12.08.1994, Blaðsíða 8

8
Ofbeldið
VIKUBLAÐIÐ 12. AGUST 1994
Fyrsti
sigurinní
baráttiiimi
gegn nauð-
gunum er að
unu*æðan sé
viðurkennd
Theódóra Þórarinsdóttir og Áshildur
Bragadóttir, starfskonur Stígamóta:
Opinber umræða er eina leiðin til þess
að kveða niður goðsagnir um nauðgun
sem þögnin hefur alið af sér og láta
staðreyndirnar tala sínu máli.
Myndir ÓI.Þ.
Umræða af hinu góða
Þeir sem starfa með fórnarlömbum
nauðgana og Vikublaðið náði tali af
voru sammála um að opinber umræða
um nauðganir væri af hinu góða. Hún
væri eina leiðin til þess að kveða niður
þessar goðsagnir sem- þögnin hefur
alið af sér og láta staðreyndir tala sínu
rnáli. Þeir voru einnig sammála því að
forsenda þess að konur leituðu sér
hjálpar væri opinber umræða. Hún
gerði þeim Ijóst að þær væru ekki ein-
ar í heiminum og héldi nafni þeirra
sem veita aðstoð á lofti.
Eyrún Jónsdóttir, hjúkrunarfræð-
ingur hjá neyðarmóttöku vegna
nauðgunar á slysadeild Borgarspítal-
ans, bendir þannig á að „þeir einstakl-
ingar sem hugsanlega gætu örfast af
slíkri umræðu séu svo fáir að það væru
staðist. Rannsóknir sýna að 80%
nauðgana eru skipulagðar að hluta
eða að öllu leyti.
Stígamótakonur leggja áherslu á að
tilgangurinn með þessurn goðsögnum
sé annarsvegar sá að réttlæta gjörðir á-
rásarmannsins og hinsvegar sá að
koma ábyrgðinni yfir á fórnarlambið.
Goðsagnirnar réttlæti gjörðir sem séu
í eðli sínu ofbeldi til þess ætlað að sýna
vald karls yfir konu.
Eða eins og segir í bæklingnum:
„Nauðgun er í eðli sínu ofbeldi,
sem miðar að því að lítillækka, niður-
lægja og kúga þann, sem er nauðgað.
Nauðgun undirokar konur á
hrottafullan hátt undir vilja karla og
vitundin um hættuna á nauðgun er
ógn sem takinarkar og heftir vilja
kvenna."
Getur umræða um nauðgun
hvatt til nauðgana? I vikunni
fyrir verslunarmannahelgi
birti tímaritið Eintak forsíðugrein
undir fyrirsögninni; „Nauðgunarum-
ræðan hvetur til nauðgana“. I grein-
inni er vitnað í Ingólf Sveinsson, geð-
lækni, sem segir hugsanlegt að nauðg-
anaumræða hvetji til nauðgana. I út-
varpsviðtali lýsti Ingólfur því síðan
yfir að orð sín hefðu verið tekin úr
samhengi og skoðanir hans skrum-
skældar. En eftir stendur það val
blaðamanns Eintaks að slá þessum
orðum upp í fýrirsögn og að iáta
nægja að birta andsvar starfskvenna
Stígamóta inni í greininni.
Goðsagnir um nauðgun
Margar goðsagnir eru á sveimi um
nauðganir. I bæklingnum „Nauðg-
un“, sem Stígamót hafa gefið út eru
nokkrar af þessunt goðsögnum taldar
upp. Ein þeirra, og sú sem starfskonur
Stígmóta hafa hvað mest barist gegn,
er goðsögnin um að konur segi nei
þegar þær meina já.
Onnur vel þekkt goðsögn er að
komur eigi nauðgunina skilið. Þær
hafi beðið um hana, t.d. með klæða-
burði eða með því að fara einar út eða
þiggja bílfar. Sú þriðja segir að konur
hefðu getað komið í veg fyrir nauðg-
unina hefðu þær bara veitt mótspyrnu
og því haldið fram að ekki sé hægt að
nauðga konu gegn vilja hennar. Enn
ein goðsögnin beinist að því að konur
ljúgi því að þeim hafi verið nauðgað í
því skyni að hefna sín á árásarmannin-
um sem þær tilnefna.
Enn er óupptalin goðsögnin sem
snýr að nauðgurunum. Sagt er að þeir
séu geðrænt sjúkir einstaklingar eða
búi við mikið andlegt álag. Oft er
einnig reynt að skýra hegðun þeirra
Húsbréf
Innlausnarverð
húsbréfa í
1. flokki 1989
1. flokki 1990
2. flokki 1990
2. flokki 1991
3. flokki 1992
Innlausnardagur 15. ágúst 1994.
1. flokkur 1989: Nafnverð: 500.000 kr. 50.000 kr. 5.000 kr. Innlausnarverð: 816.010 kr. 81.601 kr. 8.160 kr.
1. flokkur 1990: Nafnverð: 500.000 kr. 50.000 kr. 5.000 kr. Innlausnarverð: 720.436 kr. 72.044 kr. 7.204 kr.
2. flokkur 1990: Nafnverð: 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 1.427.168 kr. 142.717 kr. 14.272 kr.
2. flokkur 1991: Nafnverð: 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. . Innlausnarverð: 1.326.587 kr. 132.659 kr. 13.266 kr.
3. flokkur 1992: Nafnverð: 5.000.000 kr. 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 5.854.255 kr. 1.170.851 kr. 117.085 kr. 11.709 kr.
Innlausnarstaður: Veðdeild Landsbanka Islands
Suðurlandsbraut 24.
HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
I 1 HÚSBRÉFADEILO • SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVÍK • SÍMI 69 69 00
Margrét
Einarsdóttir
með því að þeir misnoti vímuefni eða
hafi sjálfir orðið fyrir kynferðislegu
ofbeldi í æsku.
Engin af þessum goðsögnum eru
sannleikanum sankvæmar. Erlendar
rannsóknirsýna t.d. að einungis 2% af
tilkynntum nauðgunum eiga ekki við
rök að styðjast. Reynslan sýnir að
konum er nauðgað við ýmis konar að-
stæður, án tillits til údits, aldurs eða
hegðunar þeirra. I því samhengi má
einnig nefna að í flestum tilfellum er
ekki urn ókunnugan að ræða heldur
eiginmann, vin eða vinnufélaga. Og
nauðgun er ofbeldisverk sem kemur
fórnarlambinu alltaf á óvart og veldur
því óbætanlegu tilfinningalegu tjóni
og því af og frá að konur vilji láta
nauðga sér.
Hvað nauðgarana varða þá sýna
rannsóknir á dæmdum kynferðisaf-
brotamönnum að þeir eru almennt
ekki geðveikir, búa almennt ekki við
mikið andlegt álag og fæstir hafa orð-
ið fyrir kynferðislegu ofbeldi sem
börn. Nauðgarar nauðga bæði undir
áhrifum vímuefna og allsgáðir og
hugmyndir um að karlar geti ekki haft
stjórn á kynhvöt sinni fær heldur ekki
ÁSHILDUR
BRAGADÓTTIR:
f hvert einasta
skipti sem kona
leitar til Stíga-
móta heyrum við
að þao skref sé
eitt það erfiðasta
sem viðkomandi
hefur stigið á
lífsleiomni.