Morgunblaðið - 23.06.2005, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
UPPSÖFNUÐ útgjöld ríkisstofnana umfram
fjárlög og aðrar heimildir voru 12,7 millj-
arðar króna í árslok 2004. Ríkisendurskoðun
gagnrýnir að stofnanir komist upp með að
fara langt fram úr fjárheimildum, oft sömu
stofnanirnar ár eftir ár, án þess að gripið sé
til lögbundinna aðgerða, í nýrri greinargerð
um framkvæmd fjárlaga árið 2004.
Þegar borin eru saman útgjöld ríkisstofn-
ana á síðasta ári og fjárheimildir sem stofn-
anirnar höfðu úr að moða sjást alvarlegir
misbrestir við framkvæmd fjárlaga, segir í
greinargerðinni. Um 120 stofnanir og fjár-
lagaliðir af um 520 fóru meira en 4% fram úr
heimildum á árinu 2004, eða tæpur fjórð-
ungur allra stofnana. Þar af fara 60 meira en
10% fram úr heimildum.
Meðal þess sem Ríkisendurskoðun leggur
til er að greiðslur til ríkisstofnana sem fari
meira en 4% fram úr heimildum verði stöðv-
aðar þar til forstöðumenn þeirra stofnana
hafi gert viðeigandi ráðstafanir til þess að ná
tökum á hallarekstrinum. Þó er tekið fram
að slíkt kynni að kalla á breytingu á ákvæð-
um í lögum um réttindi og skyldur starfs-
manna ríkisins svo frysta megi launa-
greiðslur.
Samþykkt í verki en ekki orði
„Mörg undanfarin ár hefur Ríkisendur-
skoðun bent á alvarlega veikleika í fram-
kvæmd fjárlaga. Það hefur lengi verið látið
að mestu óátalið að útgjöld margra stofnana
fari ítrekað langt fram úr þeim tekjum sem
þeim eru ætlaðar skv. fjárlögum eða öðrum
lögmætum heimildum,“ segir í greinargerð-
inni.
Forstöðumenn eru lattir frekar en hvattir
til að grípa til aðgerða, sérstaklega ef sýnt
þyki að þeim fylgi óþægilegur samdráttur í
starfseminni, og þeir ekki áminntir eins og
lög geri ráð fyrir. Í raun virðist því liggja
fyrir að stjórnvöld samþykki í verki, ef ekki í
orði, að útgjöld stofnananna fari fram úr
heimildum með þessum hætti.
„Að mati Ríkisendurskoðunar er slíkt
fyrirkomulag óásættanlegt og leiðir til
ómarkvissrar fjármálastjórnar hins opin-
bera. Samkvæmt viðurkenndum stjórn-
skipunarkenningum hér á landi liggur fjár-
veitingavaldið hjá Alþingi, ekki hjá ráð-
herrum eða forstöðumönnum einstakra
stofnana. Þegar hins vegar horft er í gegnum
fingur við að fjárlögum sé ekki fylgt grefur
það undan þeirri virðingu og þeim aga sem
þarf að ríkja gagnvart Alþingi og fjárlögum
sem það setur,“ segir í greinargerðinni.
Tíðkast hvergi í nágrannalöndunum
„Slíkt ástand tíðkast hvergi í þeim löndum
sem við berum okkur helst saman við. Í
reynd hlýtur meginábyrgð á þessu ástandi
að liggja hjá Alþingi sem ekki gengur eftir
því að fyrirmælum þess sé hlýtt.“
Ríkisendurskoðun leggur mikla áherslu á
að farið sé eftir stjórnvaldsfyrirmælum til að
bæta framkvæmd fjárlaga, að gripið sé til
aðgerða þegar ljóst er að rekstrarumfang er
meira en fjárveitingar leyfa og ráðherrar
áminni forstöðumenn sem ekki fari að fjár-
lögum. Það hafi hins vegar ekki verið gert á
undanförnum árum, sem gangi gegn lögum
og reglum.
Bendir Ríkisendurskoðun á að sé ekki vilji
til að framfylgja lögum og reglugerðum, t.d.
með því að áminna forstöðumenn, ætti að
breyta reglunum til samræmis við þá fram-
kvæmd sem æskileg er talin.
Ríkisendurskoðun gagnrýnir umframeyðslu ríkisstofnana í nýrri greinargerð
Útgjöld umfram heimildir
12,7 milljarðar í árslok 2004
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
ÁHUGI á opnu prófkjöri fyrir
R-listann er hvorki fyrir hendi meðal
framsóknarmanna né Vinstri
grænna í Reykjavík, en hugmyndir
um slíkt prófkjör hafa komið fram
innan fulltrúaráðs Samfylkingar-
innar.
Á fundi í síðustu viku var stjórn
fulltrúaráðsins gefið umboð til við-
ræðna við hina flokkana um framtíð
R-listans. Ekki voru formlega sett
nein skilyrði fyrir því umboði, svo
sem krafa um prófkjör, en Páll Hall-
dórsson, formaður fulltrúaráðs Sam-
fylkingarinnar, sagði við Morgun-
blaðið eftir fundinn að fram hefði
komið skýr vilji um að almenningi
yrði veitt aðkoma að framboði
R-listans fyrir næstu kosningar.
Andrés Jónsson, formaður Ungra
Jafnaðarmanna og stjórnarmaður í
fulltrúaráðinu, sagði hins vegar í
samtali við blaðið að krafan um opið
prófkjör hefði komið skýrt fram á
fundinum.
Ólíku saman að jafna
Þorleifur Gunnlaugsson, varafor-
maður Vinstri grænna í Reykjavík,
segir að af hálfu félagsmanna VG sé
ekki áhugi á opnu prófkjöri fyrir
R-listann og slík skilyrði hafi ekki
verið sett fram af hálfu Samfylking-
arinnar í viðræðum flokkanna.
Hann segir að opið prófkjör bjóði
upp á að utankomandi aðilar og jafn-
vel andstæðingar R-listans taki þátt
í vali á frambjóðendum. Sameigin-
legt lokað prófkjör fyrir flokksmenn
flokkanna þriggja yrði hins vegar
ósanngjarnt að mati Þorleifs, þar
sem félagatal flokkanna sé byggt
upp á mjög ólíkan hátt. Samfylkingin
sé með langflesta félaga og mikill
fjöldi hafi gengið til liðs við flokkinn
að undanförnu, meðal annars vegna
formannskjörs. Vinstri grænir byggi
sinn félagalista hins vegar upp á
virkum félögum og því sé ólíku sam-
an að jafna. Þorleifur segir að
Vinstri grænir vilji frekar að flokk-
arnir séu sýnilegir í samstarfinu en
hitt.
Stefnt er á að halda innanflokks-
prófkjör í haust hjá Vinstri grænum
í Reykjavík.
Anna Kristinsdóttir, borgar-
fulltrúi Framsóknarmanna, segir að
hugmyndin um opið prófkjör hugnist
ekki Framsóknarmönnum í borg-
inni. Eðlilegast sé að flokkarnir taki
ákvörðun um uppröðun á listann,
sem byggist á vilja flokksmanna.
Framsóknarflokkurinn telji eðlilegt
að hver flokkur fái minnst tvo full-
trúa á listanum og sé það lágmarks-
krafa flokksins. Ef vilji sé fyrir því
að borgarbúar komi að uppstillingu
listans megi gjarnan kjósa um þau
sæti sem eru þar fyrir neðan og einn-
ig um borgarstjóraefni R-listans.
Viðræðunefndin fundar í næstu
viku.
Ekki áhugi á opnu prófkjöri
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
JARÐSKJÁLFTI sem var um 5 stig
á Richter varð við vestanvert
Kleifarvatn í gærmorgun og fannst
hann víða á höfuðborgarsvæðinu.
Margir hringdu á Veðurstofuna til
að greina frá því að þeir hefðu fundið
fyrir skjálftanum.
Skjálftinn varð klukkan 7:43 en
áður hafði á annan tug smáskjálfta
orðið í nágrenninu frá því á fimmta
tímanum um nóttina. Skjálftahrinan
hélt síðan áfram en enginn skjálft-
anna var nálægt þeim stærsta í
styrk.
Ragnar Stefánsson, jarðskjálfta-
fræðingur, segir að skjálftahrinur
séu tíðar á þessum slóðum og engin
ástæða sé til að hafa áhyggjur.
Skjálftarnir hafi orðið á um fimm
kílómetra dýpi sem sé algengt dýpi
fyrir skjálfta á þessum slóðum.
Samkvæmt upplýsingum frá
Veðurstofunni mældust skjálftar af
stærðinni 5 á Richter við Kleifarvatn
haustið 1973 og sumarið 2000. Þá
varð skjálftahrina á svipuðum slóð-
um og nú í ágúst 2003 og var öflug-
asti skjálftinn í þeirri hrinu 4 stig á
Richter.
Skjálfti við
Kleifarvatn
fannst víða

  



SIGRÍÐUR Anna Þórðardóttir umhverfisráðherra opnaði í gær
vefinn ganga.is í tilefni útkomu gönguleiðabæklings á vegum
UMFÍ, Ferðamálaráðs og Landmælinga Íslands. Þessir aðilar hafa
tekið höndum saman um að undirbúa verkefni undir heitinu Göng-
um um Ísland en þess má geta að þetta er fjórða árið í röð sem
verkefninu er hleypt af stokkunum.
Að sögn Björns B. Jónssonar formanns UMFÍ er hér um að
ræða eitt besta heppnaða verkefni sem UMFÍ hefur ráðist í. Um
100 þúsund manns hafa á liðnum árum gengið um Ísland, inn-
blásnir af hvatningu UMFÍ og hluti þeirra hefur skrifað nafn sitt í
gestabækur sem komið hefur verið fyrir á völdum fjallstindum.
Á vefnum eru komnar inn 900 gönguleiðir víðsvegar um landið og
í bæklingnum eru 300 leiðir. Verður honum dreift ókeypis til lands-
manna í 50 þúsund eintökum.
Gönguferðirnar vinsælasta afþreyingin
Áður en vefurinn var opnaður formlega fóru aðstendendur verk-
efnisins og fleiri í göngutúr frá Perlunni niður í Nauthólsvík þar
sem tölvan beið ásamt hressingu fyrir göngumenn. Þar óskaði Sig-
ríður Anna fólki til hamingju með daginn og árangurinn og minnti á
þá hollustu sem felst í gönguferðum.
„Í gönguferðum getur fólk sameinast í góðra vina hópi og í raun
er þetta útivist sem hentar öllum,“ sagði hún og bætti við að það
væri mikið þjóðþrifaverk að ýta verkefninu Göngum um Ísland úr
vör.
Magnús Oddsson ferðamálastjóri lýsti því að þrátt fyrir gríð-
arlegan vöxt í ýmiskonar náttúrutengdri afþreyingu á undan-
förnum 15 árum, s.s. flúðasiglingum, jöklaferðum, kajaksiglingum
og fleiru, þá væru það gönguferðirnar sem væru vinsælastar hjá
ferðafólki, bæði útlendingum og Íslendingum.
Vefurinn ganga.is opnaður í gær
Hægt að velja
úr 900 göngu-
leiðum á Netinu
Morgunblaðið/Eyþór
Sigríður Anna Þórðardóttir umhverfisráðherra var í fararbroddi þegar aðstand-
endur verkefnisins gengu frá Perlunni niður í Nauthólsvík.
EKKI er hægt að sjá að Landbúnaðarháskóli
Íslands hafi nægilega sterkan fjárhags-
grundvöll miðað við núverandi stöðu, að mati
Ríkisendurskoðunar. Ný fjósbygging fór 53
milljónir króna fram úr heimild, og var sam-
anlagður halli á rekstri skólans þegar hann
tók formlega til starfa í byrjun árs 2005 alls
135 milljónir króna.
Landbúnaðarháskólinn tók við hallarekstri
Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri og ann-
arra stofnana sem sameinaðar voru í skól-
anum þegar hann tók til starfa í byrjun árs
2005, en viðvarandi hallarekstur hafði verið á
Landbúnaðarháskólanum á Hvanneyri árin á
undan, m.a. vegna fjósbyggingarinnar, að því
er fram kemur í greinargerð Ríkisendur-
skoðunar. Einnig er þar bent á að kostnaður
við hvern nemanda sé margfalt hærri en í
öðrum háskólum.
Halli hjá Háskólanum á Akureyri
Mikill hallarekstur hefur verið af starfsemi
Háskólans á Akureyri undanfarin ár, og í
árslok 2004 var hann kominn 235 milljónir
fram úr fjárveitingum, sem er tæpur þriðj-
ungur af framlögum ríkisins á árinu 2005.
Fjölgun nemenda við skólann á árunum
2002 til 2004 var mun meiri en fjárlög gerðu
ráð fyrir, eða nálægt 20% yfir heimildum
fjárlaga, og hafa viðbótarheimildir ekki bætt
þann halla sem af því skapast nema að hluta.
Auk þess hefur hlutfallslegur kostnaður á
hvern nemanda verið of mikill.
Ný fjósbygging fór 53
millj. fram úr heimild
♦♦♦
RAMMT kveður að lausagöngu bú-
fjár í Skagafirði um þessar mundir.
Að sögn lögreglunnar líður ekki sá
dagur að ekki sé tilkynnt um lausa-
göngu og afleiðingarnar eru þær að
ekið hefur verið á nokkrar kindur
og lömb. Tilkynnt er um ákeyrsl-
urnar í sumum tilvikanna en í öðr-
um ekki. Þannig hefur lögreglan
ekið fram á hræ af fénaði sem öku-
menn hafa ekki hirt um að láta vita
af.
Ekið á
kindur og
lömb