Morgunblaðið - 14.08.2005, Qupperneq 24

24 SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Menn verða að fara aðhuga að því aðkoma sér á veiðar efallur kvótinn á aðnást fyrir 15. sept-
ember,“ segir Jóhann G. Gunnars-
son á skrifstofu Veiðistjórnunar-
sviðs Umhverfisstofnunar á
Egilsstöðum. Jóhann er lykilmaður
við stjórn veiðanna og er í daglegu
sambandi við eftirlitsmennina á
veiðisvæðunum 9. „ Nú verða menn
að fara að drífa sig á veiðar, það er
búið að veiða alltof fá dýr á svæði 2
miðað við hve mikið er liðið af veiði-
tímanum. Vont er að nýta ekki dag-
ana þegar veðrið er gott. Það er erf-
iðara að vera á veiðislóð þegar
biðraðir manna hafa myndast í hóp-
ana. Menn fara þá oft að flýta sér og
árangurinn verður ekki sem skyldi,“
segir Jóhann.
„Veðrið hefur verið mjög gott hér
á Héraði undanfarna daga en hætt-
an er alltaf sú að þoka leggist yfir
veiðisvæðin og þá er lítið hægt að
gera. Við höfum verið að missa mjög
góða daga þar sem lítið hefur verið
veitt.“
Um ástæður þess að veiðimenn
kjósa að fara svo seint á veiðar vill
Jóhann ekki fullyrða. „Einhverjir
eru að spá í tarfana og bíða eftir að
hornin hvítni. Aðrir vilja bíða svo
dýrin þyngist. Reynsla undanfar-
inna ára hefur verið sú að flest dýrin
hafa verið felld eftir 20. ágúst. Menn
eru að taka svolitla áhættu með að
bíða fram yfir þann tíma.“
Á föstudag var búið að fella í allt
94 tarfa og 27 kýr en heildarkvótinn
er 800 dýr svo það eru orð í tíma töl-
uð að menn fari að koma sér á veið-
ar. Hreindýr eru felld með rifflum
og samkvæmt lögum um hreindýra-
veiðar má ekki nota minni kúlur en
6 mm að þvermáli og ekki léttari en
6,5 grömm (100 grain) að þyngd við
veiðarnar.
Vinsælustu veiðiskothylkin
Algengasta 6 mm skothylkið er
243 Winchester sem er þrautreynt
og hefur reynst ágætlega við hrein-
dýraveiðarnar ef færin eru ekki of
löng.
Af heimasíðu hreindýraráðs má
sjá töflu yfir hver eru vinsælustu
veiðiskothylkin við hreindýraveiðar
undanfarin ár og hvaða kúlur
(þyngd og gerð) menn að nota. Þar
sést að 243 Winchester er vinsælast
en fast á eftir fylgir „sænski mau-
serinn“ 6.5x55 og segir fremri talan
til um þvermál kúlunnar í millimetr-
um og seinni talan til um lengd skot-
hylkisins. Þetta skothylki kom fyrst
fram 1894 og er því þrautreynt í
Skandinavíu við allar hjartardýra-
veiðar að elg meðtöldum og það
þykir eitt nákvæmasta veiðiskot-
hylkið sem völ er á (ef rifillinn er
góður á annað borð) og hentar
ágætlega við hreindýraveiðar hér-
lendis. Þar á eftir kemur svo 308
Winchester sem einnig er gríðarná-
kvæmt og mikið notað við mark-
skotfimi. Fjórða vinsælasta skot-
hylkið er svo 7 mm Remington
Magnum sem er mjög öflugt hylki
en á móti kemur að bakslag af
magnum skothylkjum er allajafna
nokkuð meira en hinna sem nefnd
hafa verið. Flatur kúluferill veiði-
skothylkja er eftirsóknarverður og
allt helst þetta í hendur og hefur
alla tíð verið keppikefli framleið-
enda riffla og skotfæra að finna
skothylki sem sendi kúluna sem
lengst í flötum ferli, nákvæmt og
kröftugt en þó án of mikils bakslags.
Kenningarnar um hvaða hylki upp-
fylla þessi skilyrði eru mýmargar og
nánast vonlaust að finna eitthvað
sem öllum líkar. En fjölbreytnin er
nægileg til að flestir geti fundið eitt-
hvað við sitt hæfi.
Kúluferill er þó varla nokkuð sem
hafa þarf áhyggjur af við hreindýra-
veiðar; ef færin eru innan við 250
metrar, sjónaukinn núllstilltur á
100–200 metra og miðað á bógsvæð-
ið (hjarta og lungu) er nokkuð
öruggt að með þeim hylkjum sem
mest eru notuð þá lendir kúlan á
réttum stað og dýrið fer ekki langt
eftir það.
Að skjóta í haus dýrsins er vanda-
samt og skyldi ekki gera nema í
undantekningartilfellum og þá með
samþykki eftirlitsmanns við veið-
arnar. Það hefur einnig áhrif á gæði
kjötsins þar sem blóðtæming verður
hægari en ef skotið er í hjarta og
lungnasvæði.
Kúlurnar hafa ólíka eiginleika
Af öðrum vinsælum riffilskot-
hylkjum sem notuð eru við hrein-
dýraveiðar skyldi auðvitað fyrst
nefna hin margreyndu 270 Winches-
ter og 30 06 Springfield, og af nýrri
hylkjum má nefna 6.5-284 Norma og
7 mm-08 en í raun má segja að allar
hlaupvíddir frá 6 mm til 7.62 mm
(þ.e. 243, 257, 264, 277, 284, 308) séu
ágætlega nothæfar og fer endanlegt
val eftir því hvað mönnum hugnast
best og hvort þeir hyggjast nota
skotvopnið við annað en hreindýra-
veiðarnar. Reyndar kemur fátt ann-
að til greina hérlendis þegar um
riffla er að ræða en refaveiðar og
markskotfimi en margir eiga að
sjálfsögðu riffla í ýmsum hlaupvídd-
um burtséð frá því hvernig veiðar
þeir stunda; þetta er áhugamál eins
og svo margt annað. Fuglaveiðar
með stórum rifflum eru varasamar
og ætti helst ekki að stunda. Fyrir
veiðimanninn sem hyggst eingöngu
skjóta hreindýr er kannski rétt að
kynna sér bakslag og aðra eigin-
leika sem hvert skothylki hefur þar
sem endanleg hittni ræðst verulega
af því hversu þægilegt mönnum
þykir að skjóta úr rifflinum. Kvíði
fyrir bakslagi veldur stífni sem hef-
ur síðan áhrif á nákvæmnina.
Þegar búið er fara í gegnum þann
frumskóg sem mörgum þykir val á
skothylki og hlaupvídd vera er kom-
SKOTVEIÐI | HREINDÝRAVEIÐIN GENGUR RÓLEGA EN VEL
Menn skyldu
drífa sig á veiðar
Ljósmynd/Sigurður Jökull
Gústav S. Guðmundsson felldi þennan 85 kg tarf í Ímadal við Vöðlavík á Svæði 5 27. júlí. Gústav er með Mauser 6.5x55
og kúlan var Nosler partition 120 grain. T.v. er Sævar Guðjónsson eftirlitsmaður með Sako 6.5x55.
Hávar Sigurjónsson
havar@mbl.is
Miðfellsfljótið er einnrómaðasti veiði-staður Laxár íLeirársveit, hylursem heldur laxi allt
sumarið; hann sýnir sig mikið en
getur verið erfiður í töku – stund-
um geta veiðimenn þó lent í veislu.
Efst fellur áin í bogadregnum
streng milli bergganga og síðan
deyr strengurinn út í langan og
djúpan hyl, þar sem fiskur liggur
alveg niður á blábrot. Það er komið
kvöld og efst við strenginn stendur
skeggjaður veiðimaður með barða-
breiðan hatt og kastar flugunni
stuttum köstum fyrst í stað en
smálengir þau síðan. Það er Sig-
urður G. Tómasson. Uppi á bakk-
anum situr veiðifélagi hans, Úlfar
Antonsson, og fylgist með Sigurði á
meðan hann hnýtir nýja flugu á
tauminn. Hann segir að þetta sé
þriðja vaktin hjá hollinu, gærkvöld-
ið hafi verið gott, þá hafi níu laxar
komið á land og líklega sex um
morguninn, vatnsleysi sé hins veg-
ar að setja strik í reikninginn.
„Laxfoss er blár af fiski, menn
hafa verið að setja þar í nýgengna
laxa,“ segir hann. Svo er fiskur upp
um alla á, en aðstæðurnar hafa ver-
ið skelfilegar í dag, alveg glært og
logn.“
Sigurður hefur nú vaðið í land.
„Það var rosalega gaman í Laxfossi
í gær, allt stjörnuvitlaust,“ segir
hann. „Ég setti þar í tíu,“ skýtur
Úlfar inn í áður en hann fer fram á
bakkann, „og ég í fimm,“ segir Sig-
urður. „Ég missti tvo þegar ég var
að lempa þá niðurfyrir klett sem er
þarna. Annar þeirra var boltafiskur
– hann stökk á fluguna, tók hana á
lofti! Fleytti svo kerlingar niðureft-
ir hylnum – það var rosalegt kikk –
en ég missti hann,“ segir Sigurður
og fær sér sæti í brekkunni.
Uppskriftir virka ekki alltaf
Sigurður veiðir tvisvar sinnum í
Leirársveitinni í sumar, kemur aft-
ur í september. Þeir Úlfar hafa
verið í sjö ár í þessu holli. „Við
slepptum því reyndar í fyrra, fór-
um þá í Laxá í Kjós í staðinn en
það var ekki eins gaman. Í Kjósinni
tók ég samt lax á Mobutu-púpu
númer 16. Og ég setti í tvo laxa í
Þórufossi á Teal & Black númer 18.
Ég þekki þessa á miklu betur, það
er ótrúlegt magn af laxi hér í Mið-
fellsfljótinu.“ Til að staðfesta orð
hans stökkva þrír í beit.
Úlfar er búinn að veiða sig niður
og sest hjá okkur. Það er dumb-
ungsveður en stakur sólstafur rýf-
ur gat á skýjaþekjuna og varpar
geisla á hylinn. Laxar halda áfram
að stökkva og við fylgjumst með
því um stund.
„Í gær sögðu leiðsögumennirnir
að við ættum að veiða á litlar flug-
ur í vatnsleysinu en uppskriftirnar
virka ekki alltaf, við höfum mest
fengið fiska á stærri flugur og
keilutúpur.
Þessi á er skrýtin; eitt árið
veiddum við bara á Nóru og á
Black & Blue annað árið. Nú er svo
vatnslítið að maður myndi halda að
flotlína væri málið, en nei, hægt-
sökkvandi virka betur.
Þegar Laxá í Leirársveit er í ess-
inu sínu, þá er þetta einhver falleg-
asta á sem maður veiðir. Hér eru
eintómir fluguveiðistaðir. Og hún
er viðráðanleg, stutt á milli veiði-
staða.“ Þeir félagar býsnast yfir
minnkandi gönguþreki veiðimanna.
STANGVEIÐI | VEITT MEÐ SIGURÐI G. TÓMASSYNI OG ÚLFARI ANTONSSYNI Í LAXÁ Í LEIRÁRSVEIT
Einhver fallegasta á sem maður veiðir
Morgunblaðið/Einar Falur
„Það er svakalega mikið af fiski hérna en stundum þegar hann sýnir sig svona mikið þá tekur hann ekki,“ segir Úlfar Antonsson - í baksýn skellur lax niður í strenginn.
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is