Morgunblaðið - 06.09.2005, Síða 1

Fjölbreytt og
forvitnileg
Bergþóra Jónsdóttir rýnir í
vetrardagskrá Sinfó | Menning
Opna skæru-
liðaverslun
Hátískuverslun fyrir almenning
opin í eitt ár | Daglegt líf
Íþróttir í dag
Guðjón Valur bjartsýnn á veturinn

Athyglin beindist að Eiði Smára

Rosaleg hamingja að komast upp
STOFNAÐ 1913 240. TBL. 93. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
SÖNGKONAN Patti Smith var gerð að heið-
ursfélaga í skákfélaginu Hróknum og sæmd
silfurhróknum í Þjóðmenningarhúsinu í gær.
Patti Smith, sem er mikil skákáhugakona,
hafði lýst áhuga á að sjá hið fornfræga skák-
borð sem Fischer og Spassky notuðu í einvíg-
inu 1972. Skipulögðu Hróksmenn af því tilefni
móttöku henni til heiðurs þar sem m.a. var
efnt til barnaskákmóts þar sem 15 grunn-
skólabörn kepptu í nafni rokkstjörnunnar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Patti Smith heiðursfélagi í Hróknum
 Sannur skákáhugamaður | 4
Vín. AP. | Aðeins er hægt að rekja 56 dauðs-
föll beint til geislunar af völdum slyssins í
kjarnorkuverinu í Tsjernóbýl í Úkraínu
1986, að því er segir í nýrri og ítarlegri
skýrslu nefndar á vegum Alþjóðakjarn-
orkumálastofnunarinnar, IAEA, í Vín og
sjö annarra stofnana Sameinuðu þjóðanna
auk stjórnvalda í Úkraínu, Rússlandi og
Hvíta-Rússlandi. Skýrslan var birt í gær og
þar segir að ekki séu fyrir hendi neinar
sannanir fyrir aukinni tíðni vansköpunar í
fóstrum, andvana fæddra barna eða minni
frjósemi eftir slysið. Um 4.000 tilfelli af
krabbameini í skjaldkirtli vegna slyssins
hafa í 99% tilfella reynst læknanleg.
Svo gæti þó farið að allt að 4.000 manns
deyi af völdum slyssins en ljóst er að mann-
tjónið mun ekki hlaupa á tugum eða hundr-
uðum þúsunda eins og menn óttuðust.
Stjórnvöld í Úkraínu hafa áður sagt að
rekja megi um 4.400 dauðsföll til Tsjernó-
býl-slyssins en oft er erfitt að greina orsök
sjúkdóma sem hafa valdið ótímabærum
dauðsföllum. Um 600.000 manns urðu fyrir
hættulegri geislun af völdum slyssins.
Fátækt, reykingar, drykkja og streita
Fram kemur í skýrslunni að fátækt,
reykingar, drykkjusýki og streita séu mun
hættulegri lýðheilsu á svæðinu en geislunin.
Dr. Burton Bennett, formaður nefndarinn-
ar, sagði að tölur um manntjónið hefðu áður
verið mikið ýktar, ef til vill til þess að „beina
athygli að slysinu, öðlast samúð“. Skýrslu-
höfundar segja að lífseigur misskilningur
og tröllasögur í Úkraínu um afleiðingar
geislunar hafi orðið til þess að fjöldi fólks
hafi gersamlega misst móðinn. Áhrifin sem
rangar upplýsingar um geislun hafi á and-
legt ástand fólks séu „alvarlegasti vandinn“
sem steðji að heilsu almennings.
Tsjernóbýl-slysið
Mun færri
dauðsföll en
óttast var
SEX menn á fertugsaldri, vopnaðir
öxum og hnífum, réðust á níu taí-
lenska berjatínslumenn í Ångerman-
landi í Svíþjóð í liðinni viku og rændu
af þeim um 40 kílóum af bláberjum
og nestisboxunum að auki, að sögn
Svenska Dagbladet. Síðan skáru ræn-
ingjarnir á hjólbarða á bíl berjafólks-
ins. Þrír ræningjanna náðust þegar á
sunnudag.
Á laugardag var ráðist á hóp
pólskra berjatínslumanna og þeir
einnig rændir. Líklegt er talið að
sömu ræningjar hafi verið á ferðinni.
Vitað er að nokkrir hópar ákafra
berjatínslumanna slást stundum um
bestu svæðin í skógum Ångerman-
lands. Lögreglan í Sollefte stöðvaði
þremenningana þar sem þeir voru á
ferð í bíl sínum. „Ég er gamall refur í
faginu, búinn að vera í þessu í 40 ár
og vissi þess vegna hvar ég átti að
leita. Ég er alveg viss um að við náum
líka hinum,“ sagði Tommy Ohlsson,
rannsóknarlögreglumaður hjá
Sollefte-lögreglunni.
Óvenjugróft
bláberjarán
í Svíþjóð
MÖRG þúsund íbúar New Orleans
héldu í gær aftur til borgarinnar til
að kanna ástandið á heimilum sín-
um eftir hamfarirnar í kjölfar felli-
bylsins Katrínar. Fólkið fékk leyfi
yfirvalda til að fara inn í borgina
stutta stund yfir hádaginn til að ná í
persónulegar eigur og mynduðust
margra kílómetra langar bílaraðir á
helstu leiðum inn í úthverfin.
Hvorki er rafmagn né nothæft
drykkjarvatn í borginni og lög-
regluyfirvöld hvöttu alla þá sem
ekki hafa viljað fara frá henni til
þess að hverfa þegar á brott, þau
minntu á að lögregla hefði heimild
til að beita valdi. Enn munu vera
þar tugir þúsunda manna.
Lögregla í New Orleans hefur nú
komið á lögum og reglu í borginni
en þar eru björgunarmenn enn að
störfum, þeir leita í húsum að fólki
sem lifað hefur af.
Tekist hefur að loka einu af alls
þremur stórum götum sem flóðið
gerði á mikinn flóðvarnargarð við
borgina. Unnið hefur verið dag og
nótt við að fylla í þau og m.a. hafa
verið notaðar stórar þyrlur sem
varpað hafa stórum sekkjum fullum
af sandi, sementi og jarðvegi í gatið.
Samkvæmt upplýsingum tals-
manns samgönguráðuneytisins í
Louisiana í gær var þegar byrjað að
dæla vatni út fyrir garðinn yfir í
Pontchartrain-stöðuvatnið við
borgina. Verkfræðingar telja að
það muni taka allt að 80 daga að
dæla öllu vatni af götum borgarinn-
ar. Mánuðir munu líða áður en búið
verður að hreinsa allar götur.
George W. Bush Bandaríkjafor-
seti heimsótti flóðasvæðin öðru
sinni í gær og hélt til Baton Rouge í
Louisiana. Hann ræddi þar við
nokkur fórnarlömb hamfaranna og
þakkaði fjölskyldum sem veitt hafa
heimilislausum húsaskjól. Einnig
hyllti hann forstöðumenn í kirkjum,
samkunduhúsum og moskum á
svæðinu fyrir hjálparstarf sem
söfnuðirnir hafa innt af hendi. Alls
hefur meira en milljón manns í
sambandsríkjunum Louisiana,
Mississippi og Alabama yfirgefið
heimili sín og hafa flestir farið til
Texas, Tennessee, Indiana og Ark-
ansas, að sögn fréttavefjar BBC.
Þeir Bill Clinton og George Bush,
fyrrverandi forsetar Bandaríkj-
anna, stýra opinberri fjársöfnun til
styrktar fórnarlömbum náttúru-
hamfaranna við Mexíkóflóa.
„Við viljum bretta upp ermarnar
og koma okkur að verki,“ sagði
Bush eldri á blaðamannafundi þar
sem fjársöfnunin var kynnt.
Byrjað að dæla burt
flóðvatni í New Orleans
Reuters
Íbúi í New Orleans ræðir við björgunarmann. Sumir íbúar í hverfum
sem sluppu tiltölulega vel neita enn að fara.
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
 Leitað hús úr húsi | 14