Morgunblaðið - 06.11.2005, Síða 4

VERSLUNIN Gyllti kötturinn var
opnuð í vikunni í Austurstræti
númer 8. Mun verslunin bjóða upp
á notuð föt, skó og fylgihluti eða
„second hand“ eins og slík föt eru
oft kölluð. Einnig eru í búðinni ný
föt og stefnt er að því að bjóða
upp á nýja hönnun Íslendinga sem
búsettir eru erlendis. Einnig eru
skartgripirnir allir nýir.
Langt er síðan verslun með föt
opnaði í Austurstræti og segir
Hafdís Þorleifsdóttir, einn eigenda
Gyllta kattarins, að mikið líf sé nú
komið í Austurstrætið og hún óski
þess að fleiri eigi eftir að fylgja í
kjölfarið og opna búð neðst í mið-
bænum.
Gyllti kötturinn verður opinn
alla daga vikunnar, líka á sunnu-
dögum, og einnig mun verða
lengri afgreiðslutími á miðviku-
dögum, en þá verður opið til
klukkan 20.
Fataverslun opnuð
í Austurstræti
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Eigendur Gyllta kattarins: Jóna og Ása Ottesen og Hafdís Þorleifsdóttir.
4 SUNNUDAGUR 6. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þrjóski rituunginn
Rissa skríður úr egginu sínu í stóru fuglabjargi á Íslandi.
Þegar líður á sumarið fljúga ungarnir hver af öðrum. Allir
nema Rissa sem ætlar aldrei að fara neitt. Stórglæsileg
bók eftir höfunda bókarinnar Engill í vesturbænum.
Litir verða til
Bræðurnir Rauður, Gulur og Blár eiga að lita
og fegra jörðina og tekst það með ágætum.
Saga sem leiðir börn inní töfraheim litanna.
Yndisleg bók eftir Ragnheiði Gestsdóttur.
FJÖLDI þeirra mála sem eru til með-
ferðar í opinbera kerfinu og varða
grun um kynferðislega misnotkun
gagnvart börnum hefur nær tvöfald-
ast undanfarin 10 ár. Á þessum tíma
hefur sakfellingum í kynferðisbrota-
málum hins vegar ekki fjölgað. Þetta
kemur fram í samantekt sem Barna-
verndarstofa hefur látið gera um um-
fang og afdrif mála er varðar meint
kynferðisbrot gegn börnum í barna-
verndar- og réttarvörslukerfinu síð-
astliðinn áratug. Bragi Guðbrands-
son, forstjóri Barnaverndarstofu,
segir þessa niðurstöðu mjög alvarlega
og kalla á skýringar. Menn hljóti að
spyrja hvers vegna sakfellingum hafi
ekki fjölgað tölulega að einhverju
marki miðað við aukinn fjölda mála í
kerfinu á tímabilinu, sem Bragi rekur
fyrst og fremst til tilkomu Barnahúss
og aukinnar samfélagsvitundar.
Spurður um hvers vegna hann telji að
sakfellingum hafi ekki fjölgað segist
Bragi telja að skýringar sé að finna í
breytingum á almennum hegningar-
lögum sem gerðar voru árið 1999.
Lagabreytingarnar fólu í sér að
skýrslutaka af börnum var í raun
færð frá lögreglu og yfir á dómara.
„Hugsunin að baki því var sú að þann-
ig væri hægt að komast af með eina
skýrslu af barninu með því að gera
skýrslutökuna að sérstöku dómþingi
sem yrði hluti af aðalmeðferð máls
fyrir dómi ef til ákæru kæmi,“ segir
Bragi og bætir við að með þessu hafi
menn viljað forðast að barn þyrfti að
margendurtaka sögu sína.
Fylgjast með yfirheyrslum
Með því að gera frumskýrslutöku
að dómsathöfn hafi um leið verið inn-
leiddar þær réttarreglur sem gilda al-
mennt um meðferð mála fyrir dómi.
„Í því felst að sakborningur á aðkomu
að skýrslutökunni, því það er hluti af
dómsmeðferðinni. Lögmaður sak-
borningsins og jafnvel hann sjálfur
eiga rétt á að fylgjast með frum-
skýrslutöku af barninu við upphaf
rannsóknar málsins,“ segir Bragi.
Vandinn sé sá að lögreglan geti ekki
tekið skýrslu af sakborningnum svo
vel sé fyrr en hún hefur hlýtt á frá-
sögn barnsins, en þegar sakborning-
ur er kallaður til yfirheyrslu viti hann
þegar um öll smáatriðin í frásögn
barnsins og hafi fengið tækifæri til
þess að undirbúa sig fyrir yfirheyrsl-
una á grundvelli framburðar þess.
Bragi segir að erlendis liggi fyrir
rannsóknir um yfirheyrsluaðferðir á
sakborningum. Þær sýna að sakborn-
ingur, sem hefur ekki hreina sam-
visku, á auðveldara með að beita
blekkingum og rangfærslum við yf-
irheyrslu ef hann hefur upplýsingar
um þau gögn sem lögregla býr yfir áð-
ur en hann er yfirheyrður.
Bragi segir að þetta leiði að sínu
mati til þess að ekki sé fylgt jafnræð-
isreglu réttarfarslaga. Ekki halli á
sakborning heldur á lögreglu og
ákæruvaldið og barnið líði fyrir það.
„Það er einfaldlega orðið miklu tor-
veldara en það var að ná fram sakfell-
ingu í þessum málum,“ segir Bragi.
„Ég tel að þetta regluverk, sem
gildir bara í sambandi við kynferðis-
brot gegn börnum, eigi að endur-
skoða,“ segir Bragi og kveðst ekki sjá
nein sérstök rök fyrir þeim sérreglum
sem gilda í þessum málum. Hann
bendir á að þegar lögunum var breytt
árið 1999 hafi verið tekið mið af er-
lendum rannsóknum sem sýndu að
það hefði slæm áhrif á börn að þurfa
að endurtaka frásögn sína. Forsenda
þeirra hafi verið sú að börn þyrftu að
fara á milli stofnana og segja sögu
sína við marga ólíka viðmælendur.
Markmiðið með stofnun Barnahúss
hafi hins vegar verið að stofnanirnar
ynnu undir sama þaki svo börn þyrftu
ekki að fara á milli staða. „Ég þekki
engar rannsóknir sem sýna fram á að
það sé skaðlegt fyrir barn að gefa
skýrslu í annað sinn ef þær aðstæður
sem barnið gefur skýrsluna í eru
barnvænlegar líkt og er í Barnahúsi
og sami aðili tekur skýrslu af barninu
í annað skiptið,“ segir Bragi. „Þess
vegna er ég þeirrar skoðunar að
menn eigi að hverfa til gömlu laga-
reglnanna sem giltu fyrir 1999 en þó
þannig að stoðir Barnahúss verði
treystar. Mér líst best á að skýrslu-
takan af börnunum fari fram í Barna-
húsi undir stjórn lögreglu eins og var
en í þeim fáu málum sem ákært er í
geti barnið borið vitni á nýjan leik. Þá
er hægt að gera það í Barnahúsi en
notast við fjarbúnað eins og Héraðs-
dómur Reykjaness gerir, þar sem
þinghaldið er í dómhúsinu og barnið
gefur sinn vitnisburð í Barnahúsi,“
segir hann og bætir við að Barna-
verndarstofa hafi lengið verið þess-
arar skoðunar.
„Mér finnst að þessar nýju upplýs-
ingar hljóti að verða til þess að menn
fari yfir stöðuna í þessum málum,“
segir hann. „Það er rétt að kalla eftir
samræðum á milli lögreglu og ákæru-
valds, barnaverndaryfirvalda og fleiri
aðila um hvaða ályktanir við gætum
dregið af þessum gögnum. Barna-
verndarstofa hefur þegar ritað ríkis-
saksóknara, ríkislögreglustjóra, lög-
reglunni í Reykjavík og fleiri aðilum
bréf þar sem við óskum eftir fundi til
þess að yfirfara stöðuna.“
Ný samantekt um kynferðisbrot í barnaverndar- og réttarvörslukerfinu
Sakfellingum í kynferðisbrota-
málum hefur ekki fjölgað





 


  
  

  
  
!"
#
$%%&

$%%'




  
 
 
 

  
   
! 
"#

 
$  %& '
!"#  
 
 & *++,-*++./" 
  00

4  !%& 0
%"&   +,

 - ,







56   
*++,-*++. "


6 "
 "  +3


/
#
  
    
Morgunblaðið/Golli
Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barnaverndarstofu.
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
Í ÝTARLEGRI grein breska blaðs-
ins Financial Times á föstudag um
íslenska kaupsýslumenn og Baugs-
málið segist Jón Ásgeir Jóhann-
esson, forstjóri Baugs Group, búast
við að dvelja að mestu annars staðar
en á Íslandi í framtíðinni. Í greininni
er einnig rætt við Björgólf Thor
Björgólfsson, stjórnarformann
Straums-Burðaráss Fjárfestinga-
banka, sem lýsir áhyggjum sínum
yfir því að of mikið hafi verið reynt
að tengja Baugsmálið pólitík.
Haft er eftir Jóni Ásgeiri að hann
geti ekki lengur verið á Íslandi mjög
lengi í einu.
Björgólfur Thor og Hannes
Smárason, forstjóri FL Group, lýsa
áhyggjum sínum af þeim áhrifum
sem Baugsmálið hafi. Hannes segir
að málið hafi skaðað orðstír Íslands
og hann sé orðinn þreyttur á að
ræða það hvar sem hann kemur.
Björgólfur segist einnig hafa
áhyggjur af málinu. Jafnvel þótt í
ljós komi að það sé stormur í vatns-
glasi þá muni það skaða Ísland.
Björgólfur segist hafa sérstakar
áhyggur af því að reynt hafi verið að
tengja pólitík við Baugsmálið. „Ég
held að það hafi verið gert of mikið
úr pólitíkinni. Ísland er ekki banana-
lýðveldi og það má ekki gera lítið úr
íslensku þjóðfélagi,“ er haft eftir
honum.
Höfundur greinarinnar, blaða-
maðurinn Henry Tricks, var á Ís-
landi þegar Baugsmálið var þing-
fest. Segist hann hafa farið á fund,
sem haldinn var að morgni þess
dags þar sem lögmaðurinn Deirdre
Lo fór í gegnum ákæruna fyrir
blaðamenn að beiðni Baugs. Segir
Tricks að þótt hann hafi undrast hin-
ar sérkennilegu millifærslur og
tengsl milli fyrirtækja, sem sak-
sóknarar höfðu reynt að henda
reiður á, hefði þó verið enn und-
arlegra, að þegar á botninn var
hvolft virtist málið ekki snúast um
annað og meira en tiltekna þætti
þotuliðslífsstíls.
Lýsa
áhyggjum
sínum af
áhrifum
Baugsmáls