Tíminn - 06.05.1970, Qupperneq 4

4
TÍMINN
MIÐVIKUDAGUR 6. maí 1970.
r
I
fi BRIDGESTONE
Opið alla daga frá
kl. 8—22, einnig um helgar
CÚMMÍVINNUSTOFAN HF.
SKIPHOLTI 35 REYKJAVÍK
HINIR
VIÐURKENNDU
JAPÖNSKU
HJÓLBARÐAR
FÁST HJÁ
OKKUR
SÍMI 31055
BÍLASKOÐUN & STILLING
HJOLASTILLINGAK MÚTORSTILLINGAR
Látið stilla í tíma. 4
Fljót og örugg þjónusta. I
13-100
SOLNING HF.
S í M I 8 4 3 2 0
1®(®D[R0 ©QH
LESANDINN
Stundum örlar á þeirri sko?i-
un, að það sé aðallega sök lö»-
færðinga, að deilumál vakna
t. d. um skilning á lagaákvæð-
um. Var bóndinn tekinn sem
dæmi um það í síðasta þætti. Á
sama hátt er oft talið, að sá
sé einn hlut-ur dórnstóla að
„fylgja lögunum", beita laga-
reglum fyrir si-g með svipuðum
hætti og kaupmaður, sem notar
málband til að mæla viðskipta-
manni átnavöru.
Lög eru samsafn orða, en
orð eru tæki til að tjá hugsan-
ir. Orð geta oft verið margræð
um merkingu og skýring á
þeim veldur því vafa, ekki ein-
göngu meðal lögfræðinga og
hafa áður verið nefnd d-emi
um það. Málið er því ekki svo
einfalt að dómari geti t. d. við
úrlausn ágreiningsefnis flett
upp í lagasafninu og lesið þar,
hvernig sku-li skera úr. í laga-
báiki er ekki hægt að kveða
á um öll þau mannlegu sam-
skipti, sem ágreiningur getur
risið af.
Þegar við í daglegu lífi töl-
um um lög, eigum við fyrst og
fremst við sett lög, þ. e.
ákvæði, sem samþykkt eru af
löggjafarvaldinu, hér Alþingi.
En réttur ríkis sa-manstendur
af fleiru en settum iögum á
þennan hátt. Sett.lög eru að-
eins einn hluti svonefndra
réttindaheimilda, . 'retskilde ,á
Norðurlandamálum) Réttár-
heimildir eru ein:s kon'ar hrá-
efni réttarins Hugtakið kemur
úr latín-u, fons juris. er merkir
lind eða uppspretta réttarins.
Aðalheimild í.slenz:ks réttar
er talin lög í þrengri merk-
ingu (þ. e. sett lög eða settur
réttur) annars vegar og réttar-
venja hins vegar. Af öðrum
helztu réttarhei-mildum má
nefna, fordæmi, svonefnt eðli
máls og lögjöfnun. Þar sem
þes-sar réttarheimildir koma
oft fyrir í frásö-gnum af dó-ms-
málum þykir mér rétt að skýra
þær lítillega o-g nefna dæmi
til glöggvunar.
Fyrst er þá me-gin réttar-
heimildin, sett lög. í stjórn-
lagafræði er hugtakið fræði-
le-ga skýrt, en þeirri skilgrein-
ingu verður sleppt hér. Með
settum lögum er fyrst og
fremst átt við al-menn lög, þ. e.
lög, s-em Alþingi set-ur og for-
seti íslands eða hand'hafar for-
setavalds staðfesta. Vík ég síð-
ar að því, hverni-g lagafrum-
varp gengur fyrir si-g í þing-
inu. Sett löe eru í annan stað
grundvallarlög. Ti'l þeirra
teljast á-kvæði stjórnarskrár
(með fáeinum undantekning-
um þó) en grundvallarlög eru
sett á annan og strangari
máta en alimenn lög.og verður
vikið að því síðar. í þriðja
lagi má nefna bráðabirgðalög,
en við setningu þeirra nýtur
ekki atbeina "Alþingis, heldur
eru þa-u sett af forjeta og við-
komandi ráðherfa, Bráðabirgða
lög verða,ekkj..^,ett nema milli
þinga (þ. "e þegar Atþingi sit-
ur ekki) og er raunar fljótséð,
að annars væri e-kki þörf fyrir
þau, Skilyrði fyrir setnin-gu
bráðabirgðalaga e.r, að brýna
nauðsyn beri til setningu
þeirra( en um það hefur oft
verið deilt eins og kunnuigt er
og talað um, að ráðherrar mis-
noti þessa heimild). Að sjálf-
sögðu mega bráðabirgðalög
efcki brjóta í bága við stjómar-
skrána og þau ber að le-ggja
fyrir Alþingi strax og það kem-
ur saman í fyrsta sinn eftir út-
gáf-u laganna. Ef Alþingi fel-lir
þá lögin eru þau þar með úr
gildi. - Afgreiði þingið ekki
frumvarpið, falla lögin úr gildi
við -þingl-a-usnir.
Sam'þykki Alþingi lögin
óbreytt halda þau gildi sínu
áfram.
í fjórða lagi teljast fjárlög
til settra laga, en fjárlög eru
sett með dá-lítið sérstökum
hætti og verður þess nán-ar
getið í sérstökum þætti um
starfshætti Alþingis. Náskyld
fjárlögum eru svonefnd fjár-
aukalög, en með þeim er kost-
ur að -afla heimildar til gjalda
úr ríkissjóði umfram það sem
segir í fjárlögum eða öðrum
lögum. Loks má svo n-efna lög,
sem þjóðaratkvæði þarf um,
en þeirra verður nánar getið
í næsta þætti.
Björn Þ. Gu'ðmundsson.
sl
ÓDÝRUSTU GÓLFTEPPIN MIÐAD VIÐ GÆD\
★ ISLENZK ULL
★ NYLON EVLAN
★ KJNG CORI’ELLE
AfgreiSum með stuttum fyrirvara.
Komið við ) Kjörgarði
Hvergi melra úrva) af húsgagnaáklæðum
Ný tækm skapar
Aukirm hraða aukm afköst,
mein gæði oe betra verð.
Hltima
Sími 22206
3 linur.
Það er yðar hagur að aka á vel sóluðum hjól-
börðum.
Sólum allar tegundir af hiólbörðum fyrir vöru-
og áætlunarbifreiðir.
SÓLNiNG H.F. — Sími 84320. — Pósthólf 741.
^14444
BILALEIGA.
HVjERFISGÖTU 103
V.W;Sendiferðabifreið-VW 5 manna-VWsvefnvagn'
VW 9manna-Landrover 7manna
Sigurður Gizurarson,
lögmaður
BANKASTRÆTI 6
til viðtals
á staðnum og í síma 15529
milli kl. 4 og 5
eftir hádegi.
GUÐJÖN SrVItKÁRSSON
HÆSTARÉTTARLÖCMADUR
AUSTURSTR/CTI 6 SlMI 1S3S4
Garðahreppur - nágrenni
Traktorsgrafa til leigu. — Ámokstur — skurð-
gröfur.
Ástráður Valdimarsson, sími 51702.

*
*
*
*
*
*
haupfélagínu
* *
***** * * * * * *
fœst
JÓN E RAGNARSSON
LÖGMAÐUR
Lögmannsskrifstofa,
Laugavegi 3 Sími 17200.
— PÓSTSENDUM —
ÞRIF
þrífurallt