Tíminn - 23.09.1970, Qupperneq 7

I
1
' " I' !| t I f;
_8S^Vmn>AGUR 23. sept. *97fl.
TIMINN
við komið, eiga konur og karl-
ar að eiga þess kost að vinna
% eða % starfs, óski þau þess.
hafi slíkt starf sómu réttindi
og skyldur sem fullt starf.
Allir þeir foreldrar, sem
þess óska, hafi möguleika á að
hafa börn sín á dagvöggustof-
um, dagheimilum eða leikskól-
um. Háifsdagsvöggustofur
verði einnig starfræktar.
Gæzlufólk á þessum stofnun-
um sé bæði karlkyns og kven-
kyns. Séu slíkar stofnanir rekn-
ar af opinberum aðilum og
dreifðar sem víðast.
Skipuiögð verði heimilisað
stoð, þar sem hægt sé að fá
fólk til þess að sitja yfir veik-
um bömum vegna útivinnu
foreldra. Sé hún rekin af op-
inberum aðilum og starfsfólk
sérmenntað.
Foreldri í fastri stöðu geti
fengið leyfi í alit að tvö ár
frá störfum vegna ungra barna
sinna.
GreinargerS
Vitað er og viðurkennt,
hversu nauðsynlegt bað er fyr-
ir andlega velferð manna, að
þeir fái að stunda þau störf,
sem þeir hafa áhuiga á og hæfi-
leika til. Fram á síðustu ár
hafa konur átt fárra kosta völ
f þeirn efnum hér á landi, eins
og annars gtaðar í heiminum.
Segja má. að meginþorri
kvenna hafi verið fæddur inn
í eina og sömu stöðu. þ.e. hús-
móðurstöðuna.
Sambvæmt íslenzkum lögum
hafa konur rétt til að
stunda nær hvaða starf sem
er (nema e.t.v. atvinnuflug)
og að afla sér hverrar þeirr-
ar menntunar, sem þær kjósa,
dveg eing og karlmenn. I lög-
um er líka ákvæði um launa-
jafnrétti, þ.e. sömu laun fyrir
sömu vinnu. Því mætti ætla,
a@ konur hefðu ekki undan
neinu að kvarta varðandi at-
virmumöguleika. Reyndin er
þvi miður önnur.
Launajafnréttið er í mörg-
um tilvikum nafnið tómt. Eink
um er mismiunun mikil í verzl
unar-, skrifstofu- og banka-
störfum. Knnur eru að mest
urn hluta í lægstu launaflokk-
unum og hafa sáralitla mögu-
leika á frama í starfi. Alsiða
er einnig, að karlmaður fái
hærri byrjunarlaun en kona,
brátt fyrir sömu menntun
beggja.
Aðalástæður þessa eru tvær
að dómi vinnuveitenda.
í fyrsta lagi: Kona er óstöð-
ugur vinnukraftur, hún kemur
til með að hverfa frá störfum
vegna barneigna, bess vegna
er ti'lgangslaust að fela henni
þýðinganmikil störf.
í öðru lagi: Karlmaður er
„Konur, nýtið mannréttmdin'. Síöan í vor hefur margt verið glensað um „Raoðsokkahreyfinguna' en fæstir vifa hver baráttumál hennar eru.
„fyrirvinna" heimilisins, þess
vegna þarf hann að fá hærra
kaup en kona.
Auðvitað eru þessi rök úr-
elt og ekki byggð á neinum
rannsóknum varðandi störf
kvenna i atvinnulífinu, heldur
á þeim aldagamla hugsunar-
hætti, að kona sé ekki jafnoki
karlmanns og þess vegna sé
hún í rauninni annars flokks
þjóðfélagsþegn og eigi þar af
leiðandi að bera minna úr být
um en karlmenn.
Af þessu sést, að mjög er að
kallandi að hrekja þessi svo-
kölluðu rök vinnuveitenda, og
það verður bezt gert með
fræðslustarfsemi, rannsókn-
um og raunhæfri starfsfræðslu
í skólum.
Rétt er að geta þess að lok-
um, að vinnuveitendur eiga
hér ekki alla sök. Konur sjálf-
ar bera einnig ábyrgð á, hvern
ig atvinnumálum þeirra er hátt
að. Ennþá miða allt of marg-
ar ungar stúlkur nám sitt við,
að þær vinni aðeins um stund-
arsakir.
Hjúskaparlög, trygginga-
og skattamál
Lágmarksgiftingaraldur
verði hinn sami hjá konum og
körlum.
Orðalag hjúskaparsáttmál
ans verði breytt, þannig að
hjónaefni þurfi ekki að játa
fyrir presti eða yfirvaldi öðru
en því, að þau viiji eigast.
Allar konur verði titlaðar á
sama hátt, hvort sem þær eru
giftar eða ebki. Þó væri æski-
legt að leggja niður alla titla
bæði á konum og körlum (þ.e.
herra, frú, fröken).
Allar skrásetningarskyidar
sameiginlegar eignir hjóna
verði skráðar á nöfn þeirra
beggja (t.d. þinglýsing á fast-
eign).
Æski annað hjóna að vinna
eingöngu á heimilinu, á það
rétt á að vera talið framfær-
andi þess til jafns við mak-
ann, sem vinnur utan heimil-
is. Því fái sá aðili fulla dag
peninga á sjúkrahúsi svo og
slysa- og örorkubætur (þe.e
eins og heimilisfeður fá nú).
Ekklar fái bætur frá Trygg-
ingastofnun ríkisins eins og
ekkjur fá nú. Eins fái þeir
sjálfkrafa eftirlaun úr lífeyris-
sjóði, hafi konan greitt ið-
gjöld í lífeyrissjóð.
Öll skattalöggjöfin verði tek
in til rækilegrar endurskoðun-
ar, sérstaklega með tiiliti til
þess, að hver einstaklingur
verði skattlagður sér, hvort
sem hann er giftur eða ógift-
ur. Það forrn, sem nú er í
gildi, að gift kona er í raun-
inni ekki skattgreiðandi og
það af tekjum hennar, sem
greiddur er skattur af, telst
sem viðbót við tekjur eigin-
manns, teljum við óviðunandi.
Því er það krafa samtakanna,
að löggjafinn sjái svo um, að
giftar konur, bæði þær sem
vinna utan heimilis og þær
sem vinna eingöngu á heimil-
inu, verði taldar fuligildir
skattþegnar með öllum réttind
um og skyldum, sem því fylg-
ir. Þetta er reyndar heimilt í
núgildandi skattalögigjöf, en er
í langflestum tiifellum óhag-
kvæmt fyrir hjón.
Eins og málum er háttað nú,
eru 50% af tekjum giftrar konu
ekki skattlagðar. í stað þess
verður því að koma einhvers
konar persónufrádráttur fyrir
hjón, sem ekki er lægri en
þessi frádráttur.
Ýmislegt fleira varðandi
endurskoðun skattalöggjafar-
innar kemur að sjálfsögðu til
greina, eins og t.d. breytingar
á skattstigum o.fl.
Ógiftir feður fái aukinn rétt
yfir. börnum, sínum.
ViS hjónaskilnað verði í
hvert skipti metið hjá hvoru
foreldranna börnin skuli vera
og hafi báðir foreldrar jafnan
rétt til að fá þau.
í lögum urn réttindi og
skyldur hjóna (frá 1923) seg-
ir svo:
Hjónum er skylt að hjálp-
ast að því að framfæra fjöl-
skylduna með fjárframlög-
um, vinnu á heimilinu og á
annan hátt, eftir getu
þeirra og aðstæðum. Til
framfærslu teljast útgjöld til
heimilisþarfa og uppeidis
barnanna, og einnig útgjöld
tii sérþarfa hvors hjónanna.
Ef útgjöld til sérþarfa ann-
ars hjónanna nema meiru
en því sjálfu er skylt að
leggja fram til framfærslu
fjölskyldunnar, skal hitt
hjónanna greiða því pen-
Frá fundinum á þriðjudagskvöld. Meðiimir hreyfingarinnar hafa ekki setiö auðum höndum í sumar. Einn starfshópur hefur kannað námsefni skói.
anna með tilliti til misrétfis kynjanna. Annar hefur tekið saman hver ha nn teldi aðaláhugamál hreyfingarinnar. Sá þriðji hefur undirbúið skipu-
lagningu hreyfingarinnar. Og ýmsir fólagar hafa kynnt sér eftir fremstu getu réttindabarátto kvenna i öðrum löndum. — Tímam.: Gunnar.
ingaupphæð þá, sera með
þarf, hæfilega í hvert skipti.
Þetta ákvæði vífcur að því,
að maðurinn verður að
leggja fram peninga til kon-
unnar, þar sem það er hann,
sem að jafnaði vinnur fyrir
kaupi, en hún leggur fram
sinn skerf með vinnu innan
veggja heimilisins.
Af þessu sést, að vinna á
heimili, þar með talin umönn-
un og uppeldi barna, er ó-
heyrilega iágt metin. Konan
er, samkvæmt þessum löigum,
ekki nema rétt rúmlega mat-
vinnungur. Þetta er mjög ó-
sanngjarnt, cins og ailir sjá.
Oftast er það svo, að konan
verður að leggja niður sína at-
vinnu, þegar fjölgar í fjöl-
skyldunni. >á verður hún að
miklu leyti upp á náð og misk-
unn eiiginmannsins komin fjár
hagslega, hún hefur engar
sjálfstæðar tekjur og eigin-
manni hennar ber aðeins
skylda til að sjá til þess, áð
hún hvonki svelti né gangi
klæðlaus. Þetta skerðir rétt-
indi giftrar konu. Hún er
heima vegna barnanna, en
hún á ekki börnin ein, og
þess vegna verður Iöggrjöfin
að meta hennar uppeldisstarf
að verðleikum.
Fjölskyldan og heímilið
Eitt meginmarkmið samtak-
anna er, að allir einstaklingar,
jafnt konur sem karlar, eigi
þess kost a’ð velja sér starfs-
grein og stunda hana, af því
leiðir, að heimilisrekstur breyt
ist nokkuð.
Stefna verður að, því, að
drengir jafnt sem stúlkur
verði búnir undir rekstur
heimilis og uppeldi barna
sjá kaflann um menntun).
Vinnan á heimilinu og umönn
un barnanna ætti siðan að
skiptast á rnilli heimilisföður
og húsmóður, vinni bæ'ði utan
heimilis. I þessu sambandi skal
bent á, að leikföng og leikir
barna eru tæki til þess að búa
undir líf og störf fullorðinsár-
anna, því þarf að uppræta bá
hefð, að hvoru kyni um sig
hæfi sérstök leikföng og leik-
ir. Dremgir koma til með að
eignast börn og heimili eins
qg stúlkur og þurfa að búa
sig undir það eins og þær, og
stúlkur munu aka bilum er
þær ná tilskyldum aldri, jafnt
sem drengir.
Stefna ber áð því að nýta
betur þá möguleika, sem sam-
býli býður upp á, t.d. með
þvotta, malartilbúning, við-
hald á fötum, barnagæzlu o.fl.
Framhald á 14. síðu.