Tíminn - 03.10.1970, Qupperneq 7

fcAUGARDAGUR 3. október 1970
TÍMINN
Heggur sá er hlífa
ekki ráðherrar verkalýðsfélag-
í nýkomnu dagblaði hingað,
eða nánar sagt í Tímanum frá
10. sept. stendur eftirfarandi
frétta fyrirsögn: Fulltrúaráð
verkalýðsfélaganna mótmælir
hækkunum landbúnaðarvara.
„Svo mörg eru þau orð“ en í
fljótu bragði vinðist mér næsta
ótrúlegt, að þessi mótmæli
komi frá sömu mönnuir- sem
fyrir fáum mánuðum, átto
langvinnu og harðsnúnu verk-
faili, vegna launahækkunar og
ýmissa annarra kjarabóta. Ég
er ekki a@ halda því fram, að
þð hafi verið nein ofrausn, sem
þeir komust að, en þar sem
engar ráðstafamir voru gerða
af há'lfu stjórmarvaldanna, vegna
þeirrar hækkunar sem þeir
fengu, má geta nærri að hún
Maut að koma út í verðlagið
bæði á innlendum og erlendum
neyzl'uvörum. Þar sem líka
bæði heildsölum og smásöJum
var þegar í stað, leyfð meiri
áiagnimg á allar neyzluvörur.
Það hefir aldrei verið talið
stórmannlegt, að ráSast á garð-
inn þar sem hann væri ,’ægstur,
en svo hefir þó verið gert í
þetta sinn, því að alþjóð veit að
og hefir lengi vitað, að kjör
bænda eru þau lægstu í iand-
inu, og m.a.s. langt fyrir neðan
lægstu verkamannalaran, og er
þá langt jafnað. Þessu dugir
ekki að mótmæla.
Verkafólk og iaunamenn,
gengu frá sammingaborðinu í
sumar með 15% kauphækkun,
og þess utam sem skiljanlega
var þó miklu meira viriði, lof-
orð ram fulia dýrtíðaruppbót á
launin. Mér er sagt að hækkun
lamdbúmaðarvara mrani vera
20%. Væri nú svo vel að ,'aun
bóndans hækkuðu sem þessu
svarar, þá væri kannski nokk-
ur ástæða til mótmæla, en hver
heilvita maður getur séð að
svo er ekki, því rekstrarkostn-
aður búanna hin síðari ár, hef-
ir hækkað með risaskrefum, og
þessi hækkun landbúnaðarvara
nægir ekki nærri því tii að
bæta það upp, hvað þá heldur
að hún bæti lífskjör bóndans
nokkuð að öðru leyti.
Margir kaupstaðabúar virð-
ast haidnir þeirri villu, að það
sé svo ódýrt að lifa í sveitinni,
og þessvegna séu iaun bóndans,
þó iág séu að krónutali, miklu
meira virði, því a® þeir fái allar
landbúnaðarafurðir fyrir ekki
neitt. Já og húsnæði lika.
En þetta er nú stórkostlegur
misskilningur, því að allar land
búnigðarafrarðiir sem motaðar
eru á búunuim, eru reiknaðar
bóndanum til tekna á skatta-
skýrslum, með sama verði og
þær seljast í verziunum, bónd-
inn borgar því í raun og veru
af tekjum sínum, sama verð og
launafólk. Hvað viðkemur hús-
næði bómdans, að þa@ sé ódýr-
ara, þá stafar það einungis af
því að eftirspurn eftir húsnæði
er engin, en ekki af því að hús
í sveit séu ódýrari yfirleitt en
hús í kaupstöðum, enda veit ég
ekki. hvernig það ætti að vera,
þar sem bæði flutningskostnað-
ur á byggingarefni og fæ@i
smiða, leggst á byggingarnar,
framyfir það sem er í kaup-
stöðum. En lúxusbyggingar
með öllum mögulegum þægind-
um, þekkjast tæpiega til sveita
á íslandi.
í áðurnefndri frétt er það
harðlega vítt, að hafin skyldi
sumarslátrun dilka löngu fyrr
en kjötiaust var i landinu, og
það kjöt selt með uppskrúfuðu
venði. Ég tel þetta fullkomlega
réttmætar vítrar. En munu
bændur hafa verið hér að
verki, eða með í ráðum. Ég
hygg ekki. Ætli það séu ekki
dreifendur vörunnar sem sök-
ina bera með réttu? Mér liggur
við að segja, þessar afætur,
sem aldrei telja sig fá nóg í
sinn hiut.
í sjónvarpinu í fyrravetur,
voru sýndar mórauðar iambs-
gærur sútaðar og snyrtar til,
sagt var a@ þær væru seldar á
800 kr. En hvað fékk svo bónd-
inn í sinn hlut? 150—180 krón-
ur. Ullarlopi var seldur í verzl-
unum í fyrra á 250—300 kr. en
ullarverð til bænda á óþveg-
inni ull var 20—25 kr. kg. Ann-
að er svo eftir þessu af land-
búnaðaraf'urðum sem unnar eru
í landinu. Það er áreiðanlega
enginn búhnykkur fyrir verka-
lýðinn þó landbúnaður legðist
alveg í rúst í þessu landi, eins
og allar líkur benda þó til,
jafnvel þótt þeir fengju svína-
kjöt ffutt inn frá Danmörku,
lambakjöt frá Nýja Sjálandi
eða Ástralíu, og mjólk frá
Holllandi. Það myndi sýna sig,
einkum ef „viðreisnin heldur
áfram, að hún hefði einhver
ráð til að géra þá vöru
sízt ódýrari. en þótt hún væri
framleidd í landinu, eins og
verið hefir.
Ég minntist á hér að fratn-
an, að refcstrarvörur landbún-
aðarins hefðu hækkað mjög í
verði, og skal nú nefna nokk-
rar dæmi: Seinasta árið sem
vinstri stjórnin sæla sat við
völd, fceypti nágranni minn súg
blásara og vél til að snúa hon-
um, tovort tveggja hjá Lands-
smiðjunni. Blásarinn kostaði
kr. 12.500,00 en vélin kr.
22.000,00: Samtals kr. 34.500,00.
í sumar keypti svo annar bóndi
hér samskonar tæki frá sama
stað. Blásarinn kostaði kr.
44.000,00 en vélin kr. 95.000,00.
Þó er verð allra varahluta í
landbúnaðarvélar ennþá óhag-
stæðara. Reikningsfróðir menn
í stjórn verkalýðsfélaganna
ætt-ra að taka sig til og rei'kna
hvað í raun og veru kostar
að framleiða landbúnaðarvör-
ur, og iþó þeir ekki notuðu
nema lægsta taxta Dagsbrún-
ar, myndu þeir sanna að þær
yrðu talsvert dýrari en þær
eru.
„Fulltrúaráð verkalýðsfélag-
anna mótmælir hækkranram
landbúnaðarvara". — Þannig
hljóðar textinn. En toversvegna
ekki: Fulltrúaráð verkalýðsfé-
laganna mótmælir toækkun lífs-
nauðsynja. Eða eru það bara
landbúnaðarvörur sem toækkað
hafa svo gjfrarlega í verði, að
ástæða sé til að mótmæla hækk
un á þeim eingöngu? Ég held
ekki, og má nefna samanburð
á verði 1. nóv. 1968 til jafn-
lengdar 1969, sem birtist í dag
blaði í byrjran þessa árs. Þar
segir: Nýmjólk hefrar hækkað
á árinu um 233%. Smjör um
237%, súpukjöt 307%, ýsa, ný
hefur hækkað ram 471%, salt-
fiskur 444%. Takið eftir, þetta
eru nú allt matvæli sem íands
menn framleiða sjálfir, og
þetta er aSalfæði almennings
til sjávar og sveita. Því hefur
verkalýðsforustan ekki farið á
stúfana, og mótmælt hækkran
á ýsu og öðrum fisktegund-
um?
Um verðlag á útlendum
neyzluvörum er nokkuð annað
að segja. því að við ráðum því
lítið sjálfir. nema hvað snertir
þjónrastra innaniands, sem ég
f-ullyrði að mætti vera talsvert
ódýrari og þó jafngóð. En gætu
anna í ríkisstjórn nokkuð létt
það. Þeim var þó nokkurn veg-
inn í lófa lagið að samþykkja
frramvarp Framsóknarmanna
um niðurfellingu söluskatts á
ýmsum nauðsynlegustu neyzlu-
vörum, svo sem kornvörum,
olíu til húsahitunar o.fl. En
þeir létu það bara vera, bless-
aðir, en hjálpuðu til að hækka
söluskattinn. Þvj segi ég hað,
menn hafa stundum ástæðu
til að biðja guð að forða sér
frá vinum sínum.
Mér dettur ekki í hug að
mótmæla því, að verð á mjólk
og mjólikurvörum svo og kjöti,
er hátt til neytenda, en það
er ekki hærra hlutfallslega en
aðrar matvörutegundir og
hreinasti óvarfi að krefjast
lækkunar á þeim vörutegund-
um fremur en öðrum, sem um
er kvartað. Frá 1. nóv. 1968
til jafnlengdar 1969 höfðu
hækkanir á eftirtöldum mat-
vörutegundum verið þessar:
Kaffi hafði hækkað um 276%,
molasykur um 240%, strásykur
um 250%, hveiti uni 580%,
haframjöl um 819%, hrísgrjón
um 665% og rúgbrauð ram
300%.
Hvers vegna hafa ekki for-
menn verkalýðsfélaganna mót-
mælt þessram hækkunum, svo
og hinni óskaplegu hækkun á
neyzlufiski? Er garðurinn of
hár þar, til að ráðast á hann?
Þar sem heildsalar, kaupmenn
og útgerðarmenn eru annars
vegar? Spyr sá er ekki veit.
Mætti ekki byrja á því að gera
þá kröfu til ríkisstjórnarinn-
ar, að hún aflétti þegár í' stað
öllum tollurn og söluskatti af
brýnustu lífsnauðsynjum, haéði
landbúnaðarvörum og fiski-
fangi, sem neytt er í landinu.
Það er margt í þjóðarbúskap
okkar íslendinga, sem þarf að
laga, og vil ég aðeins nefna
eitt dæmi: Hvaða vit er t.d.
í því, að flytja mestalla út-
lendar neyzluvörur landsmanna
á eina höfn í landinu, sem er
þó eyland eins og aliir vita,
með mörgum höfnum, og flytja
hana síðan með vörubifreiðum
út um land, með margföldram
kostnaðarauka, sem allur kem-
ur fram í verðlaginu. Það sýn
ist einkennileg hagfræði að
flytja vörur með bifreiðum frá
Reykjavík til Húsavíkur eða
ísafjarðar og borga 5—6 kr.
á hvert kíló, eða kannski
meira. En þetta er bara plús
fyrir ríkissjóðinn, því vitan-
lega er söluskattur lagðrar ó
þessa þjónrastu sem aðra. En
skyldi
allt ber það að sama brunni.
Tollur á vöruna. skattur á
flutning til landsins, skattur á
uppskipun, skattur á geymslu,
skattur á flutninga út um land-
iS og svo að síðustra skattur
á söluna þegar búið er að
hnoða þessu öllu á hana. Það
væri verðugt verkefni fyrir
verkalýðsforustuna, að fá þessu
kippt í lag, og afnuminn allan
sölus'katt af lífsnaraðsynjum al-
mennings. Miklu verðugra era
að ala á úlfúð og fjandskap
milli hinna vinnandi stétta í
Jandinu.
G.E.
FRYSTIKISTUR
IGINS-djúpfrystirinn gerir yður kleif hagkvaamari matar-
innkaup og sparar yður snúninga vegna matarkaupa.
Tvöfaldur þéttilisti i loki — hlífðarkantar á hornum —
Ijós í loki — faeranlegur á hjólum — Ijósaborð með
rofa fyrir djúpfrystingu, kuldastilli og 3 leiðbeiníngar-
Ijósum, „gult djúpfrysting" — „grænt venjuleg frysting"
— „rautt of lág frysting". —
Stærðir Staðgr.verð Afborg.verð
145 Itr. kr. 16.138,— kr. 17.555.— út + 5 mán.
190 Itr. kr. 19.938.— kr. 21.530.— { út + 5 mán.
285 Itr. kr. 24.900.— kr. 26.934.— { út + 6 mán.
385 Itr. kr. 29.427,— kr. 31800— { út + 6 mán.
-ö-
RAFIÐJAN
VESTURCÖTU 11 REYKJAVÍK SlM119294
Sólun
SÓLUM HJÓLBARÐA Á FÓLKSBÍLA,
JEPPA- OG VÖRUBÍLA MEÐ
DJÚPUM SLITMIKLUM MUNSTRUM.
Ábyrgð fekin ó sólningunnu
Kaupum notaða sólningarhæfa nylon-hjólbarða.
önnumsf allar .viðgerðir hjólbarða með
fullkomnum fækjum.
GÓÐ ÞJÓNUSTA. — VANIR MENN.
BARÐINN HF.
Ármúla 7.-Sími 30501.—Reykjavík.