Tíminn - 22.10.1970, Blaðsíða 8

8
TIMINN
FIMMTUDAGUR 22. október 1970.
MNGFRÉTTIR
Þingsályktunartillaga frá Helga Bergs
DAGLEGAR SIGLINGAR
BVIILLI VESTMANNAEYJA
OG ÞORLÁKSHAFNAR
EB—Reykjavík.
Þingsályktunartillaga Helga
Bergs um daglegar siglingar miUi
Vestmannaeyja og Þorlákshafnar
og nýtt skip til a'ð' annast þær, var
til umræðu í sameinuðu Alþingi í
gær. — Er kveðið á í tillögunni,
að rikisstjórnin hlutist til um, að
Skipaútgerð ríkisins taki upp dag-
legar áætlunarferðir milli Vest-
mannaeyja og Þorlákshafnar. Jafn-
framt verði undirbúin smíði skips,
sem væri sérstaklega gert til að
sinna þessu verkefni þannig, að
það vciti sem bezta þjónustu á sem
hagkvæmastan hátt.
Helgi Bergs (F) fylgdi tillögunni
úr hlaði og vitnaði m. a. í greinar-
gerð, er hann hefur samið með
frumvarpinu, og er svo hljóðandi:
Af fjölmennari byggðarlögum
landsins búa ekki önnur við eins
erfiðar samgöngur og Vestmanna-
eyjar. Skipaútgerð ríkisins heldur
uppi íerðum þangað, sem undan-
farið hafa veirið með þeim hætti,
að strandferðaskipi® Herjólfur hef
ur farið tvær ferðir í viku milli
Reykjavíkur og Vestmannaeyja og
Helgi Bergs
öðru hverju á milli Þorfákshafnar
og Eyja. Flugfélag íslands áætlar
ferðir milli Reykjavíkur og Vest-
mannaeyja tvisvar á dag, en veður-
skilyrði til þessa flugs eru oft
mjög erfilð. og á árinu 1969 féllu
flugferðir á þessari Ieið niður með
öllu af völdum veðurs í 89 daga
og oft marga daga í röð. Auk þess
voru margir dagar, sem annað
hvort morgunferðir öða kvöldferð-
ir féllu niður eða áætlun raskað-
ist. Má nærri geta hverjum erfi'ð-
leikum þetta getur valdið, þegar
fjórir dagar líða milli skipsferða
og stundum meira, ef ferðir rask-
ast vegna bilunar, viðgerða eða
annarra orsaka.
Fleiri farþegar fluttir
til og frá Vestmannaeyjum
en nokkurri annarri höfn
Nútíma atvinnulíf krefst crra og
traustra samgangna, og nútímafélk
I viil geta komizt ferða sinna án ó-
Gísli Guomundsson flytur þingsályktunartillögu um
Endurskoöun stjórnarskrárinnar
inu öllu verði skipt í einmennings
TiUaga til þingsályktunar um
endurskoðun stjóniarskrárinnar
var í gær lögð fram á Alþingi.
Flutningsmaður hennar er Gísli
Guðmundsson og er tillagau svo-
hljóðandi:
„Alþingi ályktar að stofna til
endurskoðunar á „stjórnarskrá
lýðveldisins íslands" og fela ríkis-
stjórninni að skipa til þess níu
menn samkvæmt tilaefningu eftir-
greindra aðila:
1. Alþingi tilnefni fjóra.
2. Lagadeild Háskóla íslands til
nefni tvo.
3. Hæstiréttur tilnefni þrjá og
einn þeirra sem formann nefndar-
innar.
1. Forsetaeinbættið.
Hvort fyrirkocnulag æðstu
stjórnar íslands sé svo heppilegt
sem það gæti verið, og hvaða skip-
an hennar mundi vera bezt við
hæfi þjóðarinnar.
2. Skipting Alþingis í deildir.
Hvort hún sé úrelt orðin og ein
málstofa hagfelldari.
3. Aðgreining löggjafarvalds,
framkvæmdavalds og dómsvalds.
Hvort þörf sé skýrari ákvæða
um þessa greiningu.
4. Samskipti við önnur riki.
Nauðsyn ákvæða, er tnarki rétt
ríkisstjórnar og Alþingis til samn-
inga við aðrar þjóðir.
5. Þjóðaratkvæ'ði.
Ákvæði um, hvenær rétt sé eða
skylt að láta fram fara þjóðarat-
kvæðagreiðslu — og hvað húa
gildi.
6. Kjörgengi.
Hvort ástæða sé til að takmarka
kjörgengi meir en nú er gert i 34.
gr. stjórnarskrárinnar.
7. Kjördæmaskipun.
Hvort rétt sé að breyta kjör-
dæmaskipuninni á þá leið, að land
kjördæmi, þar sem aðalmenn og
varamena verði kosnir saman
óhlutbundnum kosningum, en upp-
bótarþingmenn engir.
8. Þingflokkar
Hvort þörf sé lagasetningar um
skyldur og réttindi þingflokka.
9. Ný skipting landsins f sam-
takaheildir.
Hvort æskilegt sé að taka inn I
stjóraarskrána ákvæði um skipt-
ingu landsins í fylki eða aðrar
nýjar samtakaheildir, er hafi sjálf
stjórn í sérmálum, enda leiti nefnd
in um þetta álits sýslunefnda, bæj-
arstjórna, borgarstjónnar Reykja-
víkur, Sambands ísl. sveitarfélaga
og sérsambanda sveitar- eða sýslu-
félaga í einstökum landshlutum.
10. Bráðabirgðalög.
Hvort ástæða sé til að kveða
nánar á en nú er gert um útgáfu
bráðabirgðalaga og gildistíma.
1.. Eignakaup og eignasala ríkis-
ins.
Hvort þörf sé nýrra ákvæða um
eignakaup og eignasölu ríkissjóðs
og ríkisstofnana.
12. Óeðlileg verðhækkun lands
o» fasteigna.
Hvort gerlegt sé og nauðsyn-
legt. að hindra með stjórnarskrár
ákvæði óeðlilega verðhækkun
lands og fasteigna.
13. Réttur og skylda til starfs.
Hvort ástæða sé til að kveða á
um rétt og skylc’u verkfærra þjóð-
félagsþegna tii starfs.
14. Jöfn menntunaraðstaða.
Hvort kveða skuli á um, að
þjóðfélaginu sé skylt að sjá um.
að börnum og ungmennum, hvar
sem þau eiga heima á landinu.
skuli gert kleift að afla sér al-
mennrar menntunar.
15. V6rn landsins.
Hvort ákvæði 75. gr. stjórnar-
skrárinnar eig: þar heima á kom-
andi tímum.
16. Þingsetningartími.
Hvort rétt sé. að i stað „15. dag
febrúarmánaðar“ í 35. gr. stjórn-
arskrárinnar komi annar tími. t.d
1. október.
17. Hækkun ríkisútgjalda.
Hvort rett ?é að kveða nanar i
en nú er gert um frumkvæði að
hækkun rikisútgjalda.
18. Mannréttindayfirlsýing Sam-
einuðu þjóðanna.
Hvort bæta skuli ákvæðum úr
mannréttindayfirlýsingu Samein-
uðu þjóðanna við VII, kafla stjórn
arskrárinnar og breyta 70. gr.
hennar með hliðsjón af nútímalög
gjöf.
19. Skyldur við landið.
Hvort tilhlýðilegt sé og gagn-
legt til leiðbeiningar á komandi
tímum, að stjórnarskráin hefjist
á yfirlýsingu um skyldur þjóðar
innar við landið og um nauðsyn
landsbyggðar. enda jafnframt
kveðið á um þá almennu reglu, að
fasteignir og náttúruauðæfi séu i
eiga íslendinga.
20. Stjórnlagaþing.
Hvort ráðlegt sé, að sérstaklega
kjörið stjórnlagaþing fjalli um
stjórnarskrána.
Með opinberri tilkynningu skal
þeim, er þess kynnu að óska, gef-
inn kostur á að koma á framfæri
við nefndina skriflegum os rök
studdum breytingartillögum við
núgildandi stjórnarskrá fyrir þann
tíma. sem nefndin ákveður
Nefndin ijúki störfum svo
fljótt sem unnt er og skili tillös
um sínum til Alþingis. Skal að þvi
stefnt að lýðveldisstjórnarskrá
geti tekici gildi á árinu 1974.“
væntra tafa. I Vestmannaeyjum
búa á sjötta þúsuind manns, sem
starfa nær eingöngu við útflutn-
ingsframleiðslu, enda leggja þeir
til hennar drýgri skerf en flestir
aðrir, en sækja aftur á móti flesta
aðdrætiti sína til annarra lands-
hluta. Eyjabúar eru að sjálfsögðu
öðrum fremur háðir skipulögðum
ferðum, og leggur það þjóðfélag-
inu þær skyldur á herðar að
tryggja þeim þær.
Skipaútgerð ríkisins hefur því
skyldur að rækja við Vestmanna-
eyinga, og þær birtast í f,eira en
því, sem hér var sagt. Þeir hafa
lengi verið meðal beztu viðskipta-
manna hennar. Herjólfur, sem eink
um hefur stundað Vestmannaeyja-
siglingar, hefur hagstæðasta rekstr
arafkomu strandferðaskipanna.
Fróðlegt er að skoða flutninga-
skýrslur Ríkisskips. Þær sýna, að
til Vestmannaeyja er flutt meira
vörumagn en til nokkurrar annarr-
ar hafnar og er Reykjavík þá ekki
undanskilin og frá Vestmannaeyj-
um er flutt meira en frá nokkurri
annarri höfn nema Reykjavík.
Fleiri farþegar voru á árinu 1969
fluttir til og frá Vestmannaeyjum
en til og frá nokkurri annarri höfn,
áka Reykjavík. Þetta á skýringu
sina i því, hve margir farþegar
voru í þeim tiltölulega fáu ferð-
um, sem farnar voru milli Þorláks-
hafnar og Eyja.
Vestmannaeyingum
auðveldaður aðgangur
að þjóðvegunum
Á síðustu árum hefur skapazt ný
flutningaþörf, en það eru bifreið-
ar ferðafólks. I Vestmanna.. ' m
voru um sl. áramót 600 bifreiðar,
þar af 488 litlar fólksflutningabif-
reiðar, sem flestar eru einkabif-
reiðar. og eigendur þeirra hafa
fullan hug á að ferðast um landið
með fjölskyldur sínar eins og a'ðr-
ir, og þgir,;piga. sanngirniskröfu
á því, að þeim sé auðveldaður að-
gangur að þjóðvegakerfinu, sem
þeir greiða til skatta og skyldur
eins og aðrir landsmenn yfirleitt
og bifreiðaeigendur sérstaklega.
Það hníga a® því margvísleg rö!:,
að Þorlákshöfn sé sá staður í landi,
sem eðlilegast sé, að siglingar til
Eyja séu stundaðar frá. Er það
fyrst að nefna, að þar er sú höfn í
★ Fyrri umræðum um smíði
farþegaskips til strandferða, —
þingsályktunartillaga frá Vil-
hjálmi Hjálmarssyni og fleiri
bingmömium Framsóknar
flokks í Aust- og Vestfjarða-
kjördæmi — fór í gær fram á
Alþingi.
Vilhjálmur Hjálmarsson
mælti íyrir tillögunni. Minnti
hann á, að á meðar Esju os>
Heklu hafi notið við, hafi skip
in veitt 'búun, fjarðanna vest-a
og eystra mikilvacga farþega
þjónustu. einkum á vetrum.
þegar aðrai samgönaui voru
íirðugastar. op með bessum
skipum hafi á sumariagi ver
ið byggða* 1 2 upp hringfe-ðíi
fyrir innlenda og erl. farþ., sem
nutu mikilla vinsælda. ■—
Áleit V'ilijálnnir ekki rétt að
sama tíma og talað sé um
að auka ferðamannastrmiminii
M1 taadsim sé þessi þáttur
samgagna alveg iagður niður.
- Sagíli Vilhjálmur að hiut-
,.---------—-------—
’andi, sem næst er eyjunum. Þar í
milli en 3 Vi stundar sigling í sta®
10 stunda milli Reykjavíkur og
Eyjia. Frá Þorlákshöfn til Reykja-
víkur er svo rúmlega klukkustund-
ar akstur, og gefur auga leið,
hversu miklu þægilegri sú ferð er
farþegum en sigling fyrir Reykja-
nes. Þá foer einnig að minna á það,
að miklir aðdrættir Vestmanna-
eyinga koma einmitt úr sveitur,„ i
austan fjalls, þ. á m. mjó.kin og
annað nýmeti, einmitt þær vörur,
sem verst þola tímafreka flutn-
ínga.
Að yísu fer einnig til Vestmanna
eyja mikið af vörum úr Reykjavík,
þ. á m. innfluttar vörur, sem okip-
aið er upp úr millilandaskipum í
Reykjavik, og mikið af vörum !rá
Vestmannaeyjum fer einnig til
Reykjavíkur. Kemur þá til athug-
unar, hvort láta á nýju vöruflutn-
ingaskipin, Heklu og Esju, koma
við í Eyjum í ferðum sínum aust-
ur um land eða skipuleggja fhitn-
inga á landi milli Reykjavíkur og
Þorlákshafnar í sambandi við
Vestmannaeyjasiglingarnar eða
hvort tveggja.
Flutningsþarfirnar
breyttar
Það var mikil samgöngubót, þeg-
ar Herjólfur kom til sögunnar fyr-
ir meira en áratug. Nú síðustu ár-
in hefur hann vefi® tekinn nokkuð
úr Vestmannaeyjasiglingunum til
annarra þarfa, en þegar nýju vc :-
flutningaskipin eru bæði komin i
notkun, má gera ráð fyrir, að
Herjólfur geti aftur sinnt Vest-
mannaeyjum í ríkara mæli. Það
yrði þó væntan.’ega aðeins tU bráða
birgða. Flutningaþarfirnar eru
breyttar, og þess er vart að vænta,
a® Herjólfur anni þeim á liag-
kvæman hátt, sízt á nýrri siglinga-
leið, og verður því að gera ráð
fyrir, að nýtt skip þurfi að smíða,
sem verði yið það miðað að sinna
þessum verkefnum á sem hagfelld-
astan hátt.
Eftir þann framkvæmdaáfar.ga
i Þorlákshöfn, sem lauk fyrir .okkr
um árum. verður hún að teljast
nægilega örugg höfn fyrir slíkar
áætlunarsiglingar. Fastar dagleg-
ar siglingar þaðan ti.’ Vestmanna-
eyja yrðu ekki aðeins mikil sam-
göngubót fyrir Eyjarnar, heldur
Pramhalri a bls 14
vcrk fa-þegaskipsins ættu að
vera þessi:
1. Þjóna farþegum á Aust-
og Vestfjörðum, þegar sam-
göngur þangað eru örðugastar
á vetrum.
2. Þjóna skemmtiferðafólki
á suinrum.
Vilhjálmur sagðist gera sé”
grein fyrir þvi, að það kynni
að Koma timabil þegar ekki
væri full þöri fyrir skipið, en
hann áleit að þá væri hægt að
finna verkefni fyrir það.
litgólfui' Jónsson lagði
áhc-zlu á a'ð rekstraráætlun
slíks skips yrði að liggja fyrir
áður en ængra væri haldið.
Sagð: hann flutningsmenn hafa
sítthvað til síns máls og kvað
þrjá stjórnarnefndarmanna
'ikipautgerðai ríkisins mundu
athuga máiið en það þyrfti að
fara f~am nákvæm athugun á
þvi. hvemig ætti að nýta skip-
iá þeja minnst væri fyrir það
að* gera
Vilhjáiinui Hjálmarsson
sagði at betta mikilvæga mál
hefði ildrKi fyrr fengið eins
‘ávæðai -índirtektir hjá stjó—i'
inni og nú og lýsti ánægjn
sinni vf*r pvi. Þá sagði hann
að vissuieg? bvrfti rekstrar-
áætiun liggja fyrir, m.a. um
kostnaðl. < í sambandi vi'ð
byggingu skipsins. — Málinu
var aö ioknimi umræðum vís-
að til alisherjarnefndar.