Tíminn - 18.12.1970, Side 6

6
TIMINN
FÖSTUDAGUR 18. desember 1970
Bætið örlitlu við
ÞAÐ BEZTA SEM ÞÉR ÞEKKIÐ,
OG ÞÉR HAFIÐ
TTT
SJÓNVARPSTÆKI — STEREOTÆKI — FERpA-
TÆKI — SEGULBANDSTÆKI
GELLIR SF. Garðastræti 11
SfMI 20080
Höfum ávallt fyrirllggjandi allár stærðir skraut-
hringja á hjólbarða, bæði alhvíta og hvíta með
svartri rönd.
Sendum gegn póstkröfu hvert á land sem er.
GÚMMÍVINNUSTOFAN H.F.
Skipholti 35 — Reykjavík — Sími 30688
Wk
Veljið yður í hag - Úrsmíði er okkar fag
- Miuada
OMEGA

JSSpma.
PIERPODI
Um árferði og ræktun
Síðast liðið surnar var eitt
hið kaldasta, sem komið hefur
á þessari öld. Þetta var land-
búnao'inum þeim mun alvar-
legra, þar sem bændur voru nú
vanbúnari að mæta slíku nú
en oft áður, m. a. var nú
meira sáð af grænfóðri en áð-
ur, sem spratt víða illa vegna
kuldans. Kal var enn mjög út-
breitt, og sums staðar svo al-
gert, að annað eins hafði varla
áður sézt, og er þá langt til
jafnað. Víða var mikið um kal
í úíhaga, þannig var þaó' sums
staðar í grasmóum, að allt var
dautt í lautunum en aðeins
þúfnakollar grænir. Slíkt kal
verður hvorki skrifað á reikn-
ing lélegra grasstofna, rangrar
áburðarnotkunar eða áburðar
yfirleitt, né annars ræktuninni
viðkomandi. Þetta sýnir okkur
bezt, hve árferði er nú ákaf-
lega hart, og þó að margt
megi örugglega bæta í ræktun
okkar og meðferð túna, getum
við tæplega vænzt þess að
ræktunin verði nokkurn tíma
áfallalaus. Það dregur þó alls
ekki neitt úr því að full þörf
er á stórefldum kalrannsóknum,
bæði grundvallarrannsóknum,
og ekki síður hagnýtum með-
ferðarrannsóknum á túnum.
Slíkar rannsóknir eru að sjálf-
sögðu bezt komnar á þeirri
tilraunastög Rannsóknarstofnun
ar landbúnaðarins, sem er
miðsvæðis, miífað við þá-lands-
hluta og þau héruð, þar sem
reynslan sýnir að tíðast kelur
og alvarlegast.
Ný kalsvæði voru ekki mjög
stór á þessu vori en margar
sveitir, sem mikið og þrálátt
kal höfðu orðið að þola áður,
voru nú ver famar en nokkru
sinni fyrr. Menn geta gert sér
í hugarlund hver áhrif þetta
langvarandi kal hefur haft á
efnahag bændanna. Þeir hafa
nær allan þepnan áratug streitzt
við að halda í bústofn sinn með
árlegum ræktunarauka sámfara
stöðugt auknum áburðarkaup-
um, en jafnframt rýrnandi hey
feng frá ári til árs. Tilkostnað-
ur þessara bænda hefur aukizt
stórkostlega en afurðir staðið
í stað eða jafnvel dregizt sam-
an.
En ræktunin er víðar illa
farin en á þessum verstu kal-
svæðum, og það veldur meiru
en heildarmyndina yfir allt
landið. Meginhluti túnanna um
allt Suður- og Vesturland er
mjög lélegur. Gróður þeirra
hefur mjög spillzt, og gengið
úr sér undanfarandi ár, þó að
ekki sé um algert gróðurleysi
að ræða. Sjálfsagt má að jöfnu
rekja þetta til kals og
skemmda af öðrum völdum, þar
koma afleiðingar tveggja
slæmra votviðrasumra einnig
til. Haustið 1969 voru tún á
Suður- og Vesturlandi viða
gegnsósa af vatni og sundur-
troðin meó* vélum og stór-
skemmd undan langhröktum
heyjum. Gróðurfar þessara túna
er viða svo lélegt orðið, að
þau svara ékki áburði nema að
mjög takmörkuðu feyti. 1 stað
sáðgresis og góðra túngrasa,
kemur lágvaxinn gróður og lé-
legur, svo sem varpasveifgras,
língresi eða smávaxinn víngull
og nijög mikió' ber á knjáliða-
grasi, þár sem votviðrasamara
er og jörð raklend. Mjög ber
á því þessi siðustu ár, að tún
gerast of raklend, og sumar-
sléttur breytast í fitjar með
hálfgrasagróðri. Þetta stafar
bæði af meiri votviðrum, meiri
klaka í jörð, sem seint leysir
á köldum vorum og sumrum, og
svo því, sem alltaf verður að
reikna með, að með tímanum
þornar efsta lag hins fram-
ræsta mýrlendis og þaó' þétt-
ist og heldur meir í sér vatn-
inu. Órannsakað er svo, hve
þjöppun jarðvegs undan stöð-
ugt þyngri umferð dráttarvéla
og tækja hefur mikil áhrif til
ills í þessu sambandi og öðru.
En eitt er vist, að framræslan
þarfnast bæði viðhalds og oft
á tíðum endurnýjunar.
Nú munu margir segja, að
þarna sé ófögur lýsing, og er
það sannast mála, en slíkur er
raunveruleikinn. Það er auð-
velt aó' sýna fram á það með
beinum tölum, hvemig tilkostn
aðurinn hefur stóraukizt við
ræktunina, og þar með fram-
leiðsluna. Árið 1950 var meðal
köfnunarefnisnotkunin á hekt-
ara í landinu frá 50—80 kg N,
síðan 1965 hefur hún verið um
110 kg N á ha. Ef athugað er,
hve mikil þeildar köfnunarefnis
notkunin hefur aukizt reiknað á
hvert kúgildi sem framleitt er,
eru þær tölur ekki síður ugg-
vekjandi. Árin 1950—55 var
þetta frá 53—85 kg. á kúgildi
en síðan 1965 hefur það verið
frá 131—153 kg. Þarna virðist
hafa oró'ið nær þreföldun á
þessum hluta tilkostnaðar við
framleiðsluna. Þó nokkur af-
urðaaukning hefur þó orðið á
þessum tíma, vegur það að-
eins á móti.
Þessar töiur eru ekki ná-
kvæmar vegna þess að nokkuð
af áburði og vaxandi hluti fer
til annarra þarfa. En samt eru
þær trú vitni um það hve illa
ræktunarmálin eru stödd í
þessum harðindakafla, sem nú
gengur yfir.
fslenzkur landbúnaður í
heild hefur staóíð þessa raun
með mjög mikilli prýði, og
þeir bændur, sem versta kalið
hafa orðið að þola, hafa sýnt
ótrúlegt þrek og hugarþol.
Jónas Jónsson.
Wlagnús E> Baldvlnsson
Laugavegi 12 - Simi 22804
ÚRVAL JÖLAGJAFA
fyrir
frímerkjasafnara
myntsafnara
Sendum
í póstkröfu
FRÍMERKJAMIÐSTÖÐ
Skólavörðustig 21 A -r- Sími 21170
FLUGELDAR - FLUbElOAR
9 RAKETTUR 9 gerðir
9 BLYS 14 gerðir
9 GOS 6 gerðir
9 SÓLIR 3 gerðir
9 FALLHLÍFA-RAKETTUR
9 Ýmsar gjafavörur og leikföng.
LÁRUS INGIMARSSON
Heildverzlun, Vitastíg 8 A
Sími 16205