Morgunblaðið - 10.12.2005, Blaðsíða 2

2 LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
XE
IN
N
-S
N
05
12
00
2
Þú sérð öll jólatilboð
Smith & Norland
á heimasíðu okkar,
www.sminor.is.
Smelltu þar á
bæklinginn
Fyrir jólin
og skoðaðu 16
glæsilegar síður
sem eru fullar af
eigulegum hlutum
á góðu verði.
RÁÐSTEFNU SÞ LOKIÐ
Fulltrúar á ráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna um loftslagsbreytingar í
heiminum voru í gærkvöldi nálægt
samkomulagi um að hefja samninga-
viðræður á næsta ári um aðgerðir til
að draga úr losun svonefndra gróð-
urhúsalofttegunda eftir árið 2012
þegar Kyoto-bókunin fellur úr gildi.
Ráðstefnunni átti að ljúka í nótt en
Bandaríkjastjórn hafði í gærkvöldi
ekki fallist á slíkar viðræður.
Dregið í riðla HM
Mikil hátíð fór fram í Leipzig í
gærkvöldi þegar dregið var í riðla
fyrir heimsmeistarakeppnina í
knattspyrnu í Þýskalandi næsta
sumar. Kosta Ríka leikur við Þjóð-
verja í opnunarleik keppninnar 9.
júní.
Þingmenn fá jólagjöf
Eldri borgarar og öryrkjar efndu
til göngu og útifundar í gær. Var öll-
um þingmönnum afhent skýrsla um
örorku og velferð í jólagjöf auk
áskorunar um bætt kjör sem um
6.000 manns hafa skrifað undir.
Bið eftir bæklunarlæknum
Langir biðlistar eru eftir þjónustu
bæklunarlækna og er biðin sjúkling-
um oft erfið. Sjálfstætt starfandi
bæklunarlæknar sömdu sér við heil-
brigðisráðuneytið í lok síðasta árs og
var bætt við þeim fjölda aðgerða
sem bæklunarlæknar mega gera en
sá rammi er of þröngur segja þeir.
Launanefnd kölluð saman
Harðar umræður áttu sér stað á
fundi stjórnar Sambands íslenskra
sveitarfélaga í gær um nýgerðan
kjarasamning Reykjavíkurborgar
við Eflingu og Starfsmannafélag
borgarinnar. Líklegt er að kallað
verði til launaþings þar sem sveit-
arfélögin munu meta stöðuna sem
upp er komin varðandi kjarasamn-
inga annarra sveitarfélaga.
Y f i r l i t
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Erlendar fréttir Ásgeir Sverrisson, fréttastjóri, asv@mbl.is
Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann Björnsson, fréttastjóri, bjb@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Orri Páll Ormarsson, ritstjórnarfulltrúi, orri@mbl.is Inga
Rún Sigurðardóttir, ingarun@mbl.is Umræðan|Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Guðlaug Sigurðardóttir, gudlaug@mbl.is Sveinn Guðjónsson, svg@mbl.is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson
Dagbók|Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp|Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is

 




 


 
 



  

 

  

 


 


 !

"
# 
$
% 


   & 

 
 

'() *

 +,,,


 

 

 








   

Í dag
Fréttaskýring 8 Umræðan 46/49
Úr verinu 14 Bréf 47
Viðskipti 18 Kirkjustarf 37/40
Erlent 22/23 Minningar 41/49
Akureyri 28 Myndasögur 62
Suðurnes 30 Dagbók 62/65
Árborg 30 Víkverji 62
Landið 33 Velvakandi 63
Daglegt líf 34/37 Staður og stund 64
Forystugrein 38 Ljósvakamiðlar 74
Ferðalög 40/41 Staksteinar 75
Menning 42/44 Veður 75
* * *
LÖG heimiluðu íslenskum stjórn-
völdum ekki að biðja Flugleiðir um
að banna þekktum Falun Gong-
iðkendum að fljúga hingað til lands í
júní 2002, á meðan opinberri heim-
sókn forseta Kína stóð, að því er
fram kemur í nýju áliti umboðs-
manns Alþingis.
Tveir einstaklingar kvörtuðu yfir
því að Falun Gong-iðkendum hafi
verið meinað að koma hingað til
lands árið 2002 við umboðsmann Al-
þingis. Var einstaklingum á 10 flug-
völlum í Evrópu bannað að ganga
um borð í flugvélar Flugleiða, nú
Icelandair, að ósk dómsmálaráðu-
neytisins.
Umboðsmaður fór fram á rök-
stuðning dómsmálaráðuneytisins
fyrir þeirri ákvörðun, og segir í svari
ráðuneytisins að fyrir hafi legið að
þessum einstaklingum hefði hvort eð
er verið meinuð landganga við kom-
una hingað til lands, svo ákveðið hafi
verið að fara þessa leið til þess að
spara umstang þeirra vegna þess.
Í áliti umboðsmanns segir að það
sé venjulega ákvörðun lög-
reglustjóra eða útlendingaeftirlits að
synja fólki landgöngu. Þar sem
dómsmálaráðuneytið hafi komið að
málinu á fyrstu stigum hafi verið girt
fyrir þann möguleika að fá ákvörð-
unina endurskoðaða hjá æðra dóms-
valdi, sem í venjulegum tilvikum sé
dómsmálaráðuneytið.
Umboðsmaður fellst ekki á það að
lög heimili íslenskum stjórnvöldum
að leggja fyrir flutningsaðila að
synja tilteknum einstaklingum um
flutning til landsins til að „spara um-
stang við landgöngusynjun og send-
ingu viðkomandi til baka“. Ekki var
hins vegar talið tilefni til að beina
sérstökum tilmælum til stjórnvalda
um að taka ofangreinda ákvörðun til
endurskoðunar. Þó var þeim til-
mælum beint til dómsmálaráðuneyt-
isins að taka mið af sjónarmiðum
umboðsmanns komi svipuð tilvik
upp í framtíðinni.
Umboðsmaður tók þó fram að það
yrði að vera verkefni dómstóla að
skera úr um það hvort íslenska ríkið
hefði með framgöngu sinni bakað sér
skaðabótaskyldu gagnvart þeim sem
hlut áttu að máli. Hann lagði einnig
áherslu á að hann hafi ekki tekið af-
stöðu til þess hvort, og þá að hvaða
marki, hefði verið mögulegt að koma
í veg fyrir að þekktir eða grunaðir
Falun Gong-iðkendur stigju um borð
í flugvélar á leið til landsins.
Umboðsmaður Alþingis tekur fyrir kvörtun Falun Gong-iðkenda
Ekki heimilt að
synja fólkinu um
flugfar til landsins
„STJÓRNVÖLD draga væntanlega
sinn lærdóm af áliti umboðsmanns
Alþingis,“ segir Sólveig Péturs-
dóttir, fyrrv. dómsmálaráðherra.
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra segir að búið sé að breyta
lögum um útlendinga frá þeim
tíma sem um ræðir.
Sólveig segist ekki telja rétt að
„útiloka að það geti komið upp
þær aðstæður að stjórnvöld telji
sig þurfa að grípa til úrræða til
þess að halda uppi lögum og reglu
í landinu og til þess að virða al-
þjóðlega sáttmála“.
Hún kveðst sjálf ekki hafa lesið
álit umboðsmanns, heldur sé hún
nýbúin að frétta af því. Sólveig
segir að hún taki að sjálfsögðu
mark á ábendingum umboðsmanns
eins og stjórnvöld geri. Hún bend-
ir á að mál Falun Gong-liðanna
hafi verið allsérstakt.
„Forseti Kína var að koma hing-
að í opinbera heimsókn en á sama
tíma skipulögðu stórir hópar Fal-
un Gong-liða komu sína hingað til
lands. Hér á Íslandi er fámennt
lögreglulið og stjórnvöld óttuðust
að það yrði ekki hægt að halda
uppi lögum og reglu í tengslum
við heimsóknina eins og þau eru
skuldbundin til samkvæmt al-
þjóðasáttmálum. Þess vegna var
gripið til ráða sem vissulega voru
umdeild á sínum tíma,“ segir Sól-
veig.
Björn Bjarnason bendir á að
þessir atburðir hafi gerst fyrir
þremur og hálfu ári í tíð útlend-
ingalaga frá 1965. „Síðan hafa ný
útlendingalög komið til sögunnar.
Ef þörf reynist á því að gera enn
frekari lagaumbætur í ljósi þessa
álits verður að sjálfsögðu litið til
þess,“ segir Björn, inntur eftir því
hvort stjórnvöld hyggist grípa til
aðgerða vegna álits umboðs-
manns.
Spurður um hvort til greina
komi að íslensk stjórnvöld biðji
Falun Gong-liða afsökunar á því
að hafa óskað eftir því að þeir
fengju ekki að fljúga hingað til
lands, segir Björn að í áliti um-
boðsmanns sé ekki farið fram á
slíkt en hins vegar sagt, að það
verði að vera verkefni dómstóla
að skera úr um það, hvort ís-
lenska ríkið hafi með umræddum
ákvörðunum bakað sér skaðabóta-
skyldu. Dóms- og kirkjumálaráðu-
neytið hafi hliðsjón af álitum um-
boðsmanns Alþingis við
ákvarðanir sínar jafnt á þessu
sviði sem öðrum.
Draga væntanlega
lærdóm af áliti
umboðsmanns
Eftir Brján Jónasson
og Elvu Björk Sverrisdóttur
GUNNAR Egilsson bílasmiður
lagði um miðjan dag í gær upp frá
Patriot Hills á Suðurskautslandinu
með það að markmiði að komast á
suðurpólinn á aðeins 60 klukku-
stundum og setja þannig nýtt
heimsmet. Fer hann leiðina á sér-
útbúinni jeppabifreið, sex hjóla
Ford Econoline, sem hann útbjó
sérstaklega til fararinnar. Gunnar
er í för með fimm öðrum pólför-
um, sem þekkja vel til Suð-
urskautslandsins og hafa flestir
gengið á pólinn áður.
„Um er að ræða sannkallaðan
ævintýraleiðangur þar sem mark-
miðið er að setja heimsmet í því
að komast á suðurpólinn á sem
skemmstum tíma á landfar-
artæki,“ segir Arngrímur Her-
mannsson, félagi Gunnars, sem
fylgist með ferðum hans á netinu.
Þeir hafa þjálfað saman fyrir leið-
angurinn og fóru m.a. saman í tíu
jökla leiðangur hérlendis á síðasta
ári og í Grímsfjöll fyrir skemmstu
sem lið í undirbúningi fyrir ferð-
ina á suðurpólinn.
Níu daga á leiðarenda
Alls er um að ræða 1.200 km
leið frá íshellunum nálægt búð-
unum Patriot Hills og að suð-
urpólnum sjálfum. Leiðin er erfið
yfirferðar með djúpar sprungur í
ísnum, há fjöll og sléttur þess á
milli. Að sögn Arngríms hefur
hópurinn einsett sér að fara þessa
leið á aðeins 60 klst., þ.e. innan
við þrjá sólarhringa, en það mið-
ast við að keyrt sé í einni lotu
jafnt á nóttu sem degi án hvíldar.
„Ef allt gengur að óskum ættu
pólfararnir að ná á áfangastað á
mánudaginn næsta,“ segir Arn-
grímur. Bendir hann á að erfiðasti
kafli leiðarinnar verði væntanlega
í dag þegar pólfararnir þurfa að
komast upp á ísbreiðuna, en
reikna megi með að þegar þeir
séu komnir upp á hásléttuna, sem
verði væntanlega á morgun, eigi
ferðin að ganga hratt og örugglega
fyrir sig.
Að sögn Arngríms hefur nokkr-
um sinnum verið farið á suðurpól-
inn á landfarartækjum. „Þannig
fór leiðangur undir stjórn sir Ed-
munds Hillary leiðina á 82 dögum
á traktor árið 1958, en hraðametið
hingað til á Japaninn Shinji Ka-
zama sem fór leiðina á sérútbúnu
mótorhjóli á 24 dögum frá miðjum
desember 1991 fram í jan-
úarbyrjun 1992. Hann var reyndar
með stuðningsbíl sem var með
neyðarbirgðir, en leiðangurinn sem
Gunnar tekur þátt í er ekki með
neinn stuðningsaðila.“
Spurður hvers vegna leiðang-
urinn nú telji sig geta farið leiðina
á miklum mun styttri tíma núna
segir Arngrímur það fyrst og
fremst ráðast af því hversu vel
útbúinn bíll Gunnars er. „Þetta er
því gott dæmi um útflutning á ís-
lensku hugviti.“
Að sögn Arngríms komu pól-
fararnir til Patriot Hills föstudag-
inn 2. desember og hafa sl. viku
verið að undirbúa ferðina, m.a. að
venjast veðráttunni og finna elds-
neytisbirgðir sínar sem komið
hafði verið fyrir áður en þeir komu
á vettvang. Hægt er fylgjast með
ferð hópsins og nálgast allar nán-
ari upplýsingar á netinu á slóðinni:
www.icechallenger.co.uk.
Gunnar Egilsson og félagar eru á ferð á sex hjóla Ford econoline sem Gunn-
ar útbjó sérstaklega fyrir leiðangurinn.
Lagður af stað á suðurpólinn
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is