Tíminn - 20.05.1971, Blaðsíða 6

TIMINN
FIMMTUDAGUR 20. maí 1971
Christian var 17 ára, hún 33. Hann var nemandi hennar, hún mennta-
skólakennari. Þjóðfélagið taldi ást þeirra hneyksli og hrakti hana, með
hjálp réttvísinnar, út í dauðann. Fyrir skömmu var gerð kvikmynd
um Russier-málið, en það vakti mikla athygli manna árið 1969. Aðal-
leikendurnir eru Anni Girardot og Bruno Pradal. Leikstjóri er André
Cayatte, sem segir: „Við eigum öll sök á dauða Gabrielle". í myndinni
sýnir hann hvernig hægt er að „myrða einstakling með úreltum lögum".
Gabrielle Russler tók kött-
inn sinn í fangið, hringdi dyra-
bjöllunni hjá nágrannakonunm
og bað hana að gæta hans fyrir
sig í stundarkom. Síðan fór
hún aftur inn í íbúðina sína,
læsti að sér, gleypti handfylli
af svefntöflum og skrúfaði frá
gasinu. Þegar slökkviliðsmenn
brutust inn í íbúðina morgun-
inn eftir, fundu þeir kennslu-
konuna andvana í rúmi sínu.
Þetta var 1. september 1969.
Dauði „kisu“ (gælunafn Gabri-
elle) kom eins og þruma úr
heiðskíru lofti yfir Frakka. Vik
um saman var þessi atburður
á útsíðum dagblaðanna. Fræg-
ir blaðamenn skrifuðu um
þennan harmleik og gagnrýni
sumra þeirra fékkst ekki birt
í Frakklandii Enn á ný hefur
Russier-málið komið róti á
hugi Frakka. Leikstjórinn,
André Cayatte hefur gert lit-
mynd um Russier-málið, þar
sem hann gerir Gabrielle að
hálfgerðum dýrlingi í líkingu
við meyna frá Orléans.
Örlög þessara kvenna eru að
sumu leyti lík, báðar urðu þær
fómarlömb miskunnarlausrar
réttvísi. Heilög Jóhanna var
brennd á báli í Rouen, ásökuð
um galdra, en Gabrielle, frá-
skilin tveggja bama móðir,
kaus sjálf að deyja vegna þess
að hún var ákærð fyrir að
hafa villt um fyrir unglings-
pilti.
í raun og veru hafði bók-
menntakennarinn Gabrielle
Russier orðið ástfangin af
Christian Rossi, sem var 15
árum yngri en hún, og hann
endurgalt tilfinningar hennar.
Hann var poófessorssonur frá
Marseille, kominn af efnuðu
fólki. Faðir hans og móðir voru
andvíg samdrætti þeirra, og
brugðust við eins og foreldrum
er tamt, þegar svo er ástatt.
Þau reyndu að stía þeim sund-
ur. Til að byrja með var þetta
ósköp hversdagslega vandamál.
Gabrielle féll ekki inn í hlut-
verk konu, sem tekin er að
resk’-M r'" :st eftir að
lifa sitt síðasta v v:* ’-l:ð
ungs manps. Allt t'' :?u-tu
stundar var erfitt að segja ti)
um aldur Gabrielle, hún var
33 ára en leit út eins og 25
ára gömul skátastúlka með
heiðskírt augnaráð og tæpast
nokkurn kynþokka.
Þetta var André' Cayatte
ljóst. Það vom ekki örlög
Gabrielle, sem réðu því, að
hann ákvað að kvikmynda
þetta ástarævintýri, heldur
miklu fremur óvenjulegar að-
stæður málsins. Það var fyrst
og fremst staður og stund þess-
ara atburða, sem gerði þá sögu-
lega.
Vor 1968. Stúdentaleiðtogar
eins og Rudi Dutschke og
Daníel Cohn-Bendit, skipu-
leggja uppreisn æskufólks í
Þýzkalandi og Frakklandi. Slag
orðin á rauðum fánum þeirra
krefjast þess að valdi borgara-
stéttarinnar — eins og það
kemur fram í skólum, viðskipt
um og réttarfari — sé koll-
ripynt. Þpssí uppreisnarhreyf-
ing berst emnig til Marseille,
har cí>jm Mpmendur taka völdin
í menntaskóla og krefjast íhlut
unar um stjórn hans. Einn for-
sprakki nemenda er neðribekk
ingurinn Christian Rossi —
skynsamur drengur með ný-
tízkulegt Che-Guevara skegg,
sem þó neytir ekki hass eins og
margir bekkjarfélagar hans.
„Hass er flótti frá raunveru-
leikanum til blekkingarinnar“,
segir hann.
Piltarnir hafa bitið sig í þá
hugmynd að breyta raunveru-
leikanum á þann veg að enginn
þurfi að leita til blekkinga til
að umbera hann. Óvænt fá þeir
tvo liðsmenn úr kennaraliði
skólans — Gabrielle Russier,
bókmenntakennara, og föður
Christians, sem er prófessor
við háskólann í Aix.
Róttækur f hugsun —
íhaldssamur í einkalífi
Gabrielle sigraði hugi og
hjörtu ungu uppreisnarmann-
anna með töfrum sínum og
hárnæmum gáfum. Endalausar
rökræður um Marx og Lenin
og kosti sósíalismans fóru
fram. Bakgrunnurinn, stjórn-
málaástandið í landinu, sem
var vægast sagt ótryggt — de
Gaulle forseti hefur misst tök
á málum og krefst aukinna
valda. Nemendur og bók-
menntakennarinn telja að nú
sé stund frelsis runnin upp.
Allt er kleift. Líka að kennslu
kona og neðribekkingur elskist.
Gabrielle og Christian komast
að raun um, að þau bera djúp-
ar tilfinningar í brjósti gagn-
vart hvort öðru. Og þar sem
þau halda, að tímar borgara-
legrar hræsni og lyga séu liðn-
ir, skammast þau sín ekki fyrir
ást sína, heldur faðmast og
kyssast í augsýn annarra án
þess að blygðast sín.
Til að byrja með kemur
þeim ekki í hug ,að foreldrar
Christians séu andvíg sam-
bandi þeirra. Prófessorinn er
talinn sannfærður Marxisti, er
sem sagt sama sinnis og sonur-
inn. Á óteljandi fundum í skól-
anum og í rökræðum í vina-
hópi setur hann fram kröfur
um aukið frjálsræði í kynferðis
málum og afnám borgaralegs
valds. Hvorugu þeirra kom til
hugar ,að smáborgaraleg reiði
næði yfirtökunum í huga hans
þegar hann sjálfur stæði aug-
liti til auglitis við ástasam-
band sonar síns.
Hlutverk föðurins hlýtur að
hafa tekið hug leikstjórans, Cay-
André Cayatte, leikstjéri
attes, fanginn. Með hverjn
minnsta atriði atburðarásarúm
ar varð mál frú Russier að
sögu menntamannsins RossL
Gabrielle er að vísu píslarvott
ur, en þó er saga Rossis sorg-
legri en hennar.
Rossi er nefnilega í hóp£
þeirra menntamanna, sem að
vísu eru róttækir í hugsun, en
íhaldssamir í eigin lífi. Þótt
hann í orði sé hlynntur því, að
kynlífið sé leyst úr borgara-
legum hömlum, fyllist hann
blindu hatri þegar hann kemst
að því að 17 ára sonur hans
nýtur ástar miklu eldri konu.
Síðan beitir hann vitandi
vits því valdi, sem hann berst
gegn í kenningum sínum. Lög-
reglan, skólinn og foreldravald
hans sjálfs lögum samkvæmt,
eiga að útrýma ást Christians
og Gabrielle.
Hann bannar kennslukon-
unni að umgangast piltinn og
sendir Christian í leyfi til
Þýzkalands og Ítalíu. Meðan
hann er þar, skráir faðirinn
hann í menntaskóla í Pýrenea
fjöllum. En Gabrielle fylgir
Christian og dag einn um
haustið koma þau til föður
hans og segja: „Við elskumst".
En þótt Rossi hafi verið upp-
reisnarmaður í maí er rödd
hans hvell í október. Hann fer
til lögreglunnar og ákærir
Gabrielle fyrir að táldraga
ófullveðja ungling. Rannsókn-
ardómarinn lætur síðan loka
Gabrielle inni í fangelsi Mar-
seilleborgar — samkvæmt kvik
myndinni með vændiskonum
og þjófum. „Er ég afbrotamað-
ur af því að ég elska ungling?“
lætur Cayatte hana spyrja.
_ Dómararnir kunna tæpast
rétta svarið. Þeim finnst lög,
sem setja refsingu vlð nánu
sambandi unglings og fullvax-
innar konu, ónaunhæf og skelfi
lega íírelt, en framhjá þeim
verður ekki komizt. Gabrielle
er dæmd í 12' mánaða fanga-
vist skilorðsbundið og 500
frauka «ekt
Aðalleikendurnir i mvndinni um Gabrielle Russier og Christian