Fréttablaðið - 31.10.2003, Qupperneq 22

22 31. október 2003 FÖSTUDAGUR
■ Bréf til blaðsins
Aldrei höfum við verið nær þvíen nú að venjulegum náms-
tíma til stúdentsprófs verði breytt
í þrjú ár. Hugmyndin er eins var-
hugaverð og hugsast getur, bæði
þjóðfélagslega og efnahagslega.
Stuttlega eru rökin þessi.
Íslensk þjóð er með betur
menntuðum þjóðum heims. Þökk
sé m.a. stúdentprófinu. Fjögurra
ára stúdentspróf gerir það að
verkum að íslensk þjóð hefur
fram til þessa haft lengri og um
leið meiri almenna grunnmenntun
en almennt tíðkast á Vesturlönd-
um. Með styttingunni lækkar al-
mennur menntunarstuðull þjóðar-
innar. Það er öfugþróun sem
menntamálaráðherra á auðvitað
að koma í veg fyrir. Hið fyrr-
nefnda yrði honum til vansa.
Námsefni skorið niður
Verði stúdentsprófið þrjú ár
þarf að skera niður námsefni frá
því sem er í dag. Hvernig?
Leið 1. Hluti námsefnis fram-
haldsskólans verði sent í grunn-
skólann. Verkefni grunnskólans og
þar með kennar-
anna hafa síðustu
ár aukist gríðar-
lega. Ekki má gley-
ma að grunnskól-
ann hefur ekki
skort námsefni.
Hins vegar hafa
aukastörf kennara
innan skólanna auk-
ist svo mikið síð-
ustu ár að sumir
tala um að kennarar
hafi ekki orðið frið
til að kenna fyrir
bírókratískum störfum. Við getum
ekki endalaust misboðið grunn-
skólakennurum með þeim hætti að
þeir eigi enn og aftur að auka við
sig álagið og taka við verkefnum
frá framhaldsskólanum.
Leið 2. Hluti námsefnis fram-
haldsskólanna verði sent í háskól-
ana. Þýðir í raun að háskólinn
byrjar neðar. Það þýðir aftur á
móti að sérfræðiprófin B.A. og
B.Sc. gjaldfalla. Það þýðir klár-
lega að fleiri sækja í M.A. eða
M.S. próf. Það þýðir að háskólinn
þarf fleiri kennara og stækkun á
húsnæði svo enginn veit hvar end-
ar. Við eigum þetta húsnæði í dag
í framhaldsskólunum. Skattgreið-
endur hafa þegar greitt fyrir það.
M.ö.o. rekstrar- og stofnkostnaður
háskólanna eykst. Hverjir greiða
það? Bera hugmyndafræðingar
þessarar 3ja ára hugmyndar ekk-
ert skynbragð á skattfé borgar-
anna?
Leið 3. Reyta af framhaldsskól-
anum hinar og þessar námsgrein-
arnar til að ná fram styttingu.
M.ö.o. það góða starf sem unnið
hefur verið innan framhaldsskól-
anna síðustu áratugi hefur verið
óþarft.
Duttlungar ráðherra
Gleymum því ekki að það er
stutt síðan að ný námskrá fyrir
framhaldsskólann tók gildi, þ.e. í
tíð Björns Bjarnasonar í mennta-
málaráðuneytinu. Í dag eru fyrstu
árgangarnir að útskrifast eftir
henni. Á námskrána er því tak-
mörkuð reynsla komin.
Er það virkilega svo að mennt-
un íslensku þjóðarinnar eigi að
ráðast af duttlungum og minnis-
varðasetningum ráðherra á hverj-
um tíma. Ef það væri einhver
broddur í þessum menntamála-
ráðherra færi hann að sjálfsögðu í
pílagrímsferð um nálæg lönd og
reyndi að kynna okkar 4ra ára
stúdentspróf, öðrum til eftir-
breytni. Svo er nefnilega að heyra
að ein rökin fyrir þessari 3ja ára
hugmynd sé „að laga okkur að
námsfyrirkomulagi erlendis.“
Enn og aftur þetta. Elta uppi
hugmyndir annars staðar frá sem
ekkert eru betri. Á að rífa niður
gott kerfi til þess eins að apa eftir
nálægum þjóðum. Þá hef ég heyrt
hugmyndir um að brottfall nem-
enda kunni að minnka. Hvernig
geta menn fengið það út þegar
framhaldsskólinn verður hrað-
soðnari og massífari enn hann er í
dag. Þarna vatnar eitthvað í hug-
myndafræðina. Er ekki hægt að
flýta því að Tómas verði sendi-
herra? ■
Fyrirspurn til
Landsvirkjunar
Gunnar Guðmundsson frá Heiðarbrún skrifar
ÍFréttablaðinu 10. maí sl. birtistfyrirspurn til forstjóra Lands-
virkjunar. Þar sem ég hefi ekki orð-
ið þess var að hann hafi svarað end-
urtek ég hana hér og nú með ósk um
svör.
Ákveðið hefur verið að reisa ál-
ver við Reyðarfjörð og virkjun við
Kárahnjúka. Ég ætla ekki að ræða
hvort skynsamlegt sé að ráðast í
slíka risaframkvæmd og það í ein-
um áfanga. Ég vona aðeins að allt
reynist þetta fjárhagslega vel og
verði slysa- og áfallalaust. Ég vil
hins vegar koma með þrjár fyrir-
spurnir:
1. Ef svo illa vildi til að náttúru-
hamfarir eyðilegðu Kárahnjúka-
virkjun, verða þá „í hendi“ ein-
hverjar tryggingabætur til að bæta
tjónið?
2. Margir telja nauðsyn að bygg-
ja vatnsmiðlunarlón vegna orku-
vera. Undrar mig hvers vegna Þór-
isvatn hefur ekki verið nýtt betur
sem vatnsforðabúr. Mikill „flösku-
háls“ er í útfalli vatnsins, sem leiðir
til þess að neðstu tugmetrar vatns-
ins nýtast ekki til vatnsmiðlunar.
Af hverju var þessi „þröskuldur“
(útfall vatnsins) ekki sprengdur í
burtu?
3. Af hverju hefur lægðarskörð-
unum „vestan“ Þórisvatns ekki ver-
ið lokað með stíflugörðum (sem
sýnist óveruleg framkvæmd), svo
Þórisvatn geti tekið við miklu meiri
vatnsforða til miðlunar en nú er? ■
Eitt af því undarlega í fram-kvæmd fiskveiðistjórnunar, er
deilan um færslu virðisauka-
skatts (vsk) af svonefndri „kvóta-
leigu“. Með bréfi dags. 6. nóv.
1990, ákveður ríkisskattstjóri
(RSK) að ekki skuli færa vsk af
sölu eða leigu aflakvóta. Afar at-
hyglisvert í ljósi þess að handhöf-
um aflaheimilda hefur aldrei ver-
ið heimilað að selja eða leigja
heimildirnar. Auk þess, felst eng-
in heimild í vsk-lögum til RSK, til
að ákvarða um undanþágur eða
aðrar túlkanir á lögum um gjald-
skyldu virðisaukaskattskyldra
viðskipta. Slík heimild er hvergi
til utan Alþingis.
VSK lagður á matvöru
Með lögum nr. 122/1993, er
lagður vsk á matvöru. Með reglu-
gerð 554/1993 er tilgreint að fisk-
ur falli undir 14% vsk frá og með
1. janúar 1994. Frá þeim tíma hef-
ur túlkun RSK frá 6. nóv. 1990,
verið utan alls réttlætis og bein-
línis brot á lögum um vsk þar sem
hún hindrar færslu innskatts af
rekstrarkostnaði útgerða.
Gjald fyrir veiðiheimild getur
ekki annað en talist hluti aflaverð-
mætis. Slíkt gjald er ekki undan-
þegið vsk þar sem fiskur er gjald-
skyldur. Til að undanskilja gjald
fyrir veiðiheimildir frá greiðslu
vsk, þarf beinan atbeina Alþingis
þar sem þessi ákveðni gjaldstofn
verði undanskilinn greiðslu vsk.
Þar sem Alþingi hefur ekki und-
anskilið þennan gjaldstofn, er
engin lögleg heimild til, fyrir því
að vsk sé ekki hluti af gjaldi fyrir
veiðiheimildir (þó gjaldið sé ólög-
legt). Þar sem tilgreint er verð á
vsk-skyldum viðskiptum, telst
vsk innifalið í verði, sé ekki til-
greint að verðið sé án vsk.
Ákvörðun RSK hefur ekki
lagagildi
Alla tíð, frá 1. janúar 1994, hafa
verið brotin vsk-lög á útgerðum
sem greiða gjald fyrir veiðiheim-
ildir þar sem RSK hefur úrskurð-
að að þeim sé ekki heimilt að færa
vsk innskatt af „kvótaleigu“ til
frádráttar við uppgjör vsk. Eins
og áður sagði, hefur RSK ekki
þessa heimild til túlkunar á und-
anþágum frá greiðslu vsk. Auk
þess vísar RSK í túlkun sinni til
greinar í vsk-lögum, sem ekki hef-
ur inni að halda þeim viðskipta-
atriðum sem hann vísar til. Í túlk-
un sinni vísar RSK til 6. töluliðs 1.
málsgr. 12. gr. vsk-laga, en í þeim
tölulið er hvergi minnst á sölu eða
leigu aflaheimilda, sem skiljan-
legt er, þar sem slík sala hefur
aldrei verið heimiluð. Bent skal á
að framangreind túlkun RSK er
dagsett 6. nóv. 1990.
Breyting gerð á VSK-lögum
1992
Með lögum nr. 111/1992 er gerð
breyting á vsk-lögum. Í þeim
breytingum er m.a. gerð breyting
á þeim tölulið 12. gr. vsk-laga sem
RSK vísar til í túlkun sinni. Við
þessa breytingu tekur Alþingi ekki
til laga framangreinda túlkun
RSK, sem ekki getur þýtt annað en
að ekki hafi verið vilji til að lög-
gilda þessa túlkun. Ekki er hægt að
fá fyllri staðfestingar fyrir ólög-
mæti túlkunar RSK en þá að Al-
þingi fallist ekki á að taka túlkun-
ina inn í lögin um vsk.
Útgerðir hraktar í ólögmætt
gjaldþrot?
Vitað er að margar útgerðir
hafa orðið gjaldþrota síðustu níu
árin vegna hinnar ólögmætu túlk-
unar RSK. Réttur þeirra til leið-
réttingar er varla glataður því
varla gera menn tilraun til að
halda ólöglega teknu fé, eða reik-
na menn með því?
Að sjálfsögðu er grafalvarlegt
að svona óheiðarleiki skuli þrífast
svona lengi og bókhaldsmenn,
endurskoðendur og lögmenn láti
þetta viðgangast án athugasemda
eða mótmæla. Slíkt er alvarlegur
áfellisdómur yfir dómgreind
þessa fólks, sem opinberlega vill
láta almenning taka mark á þekk-
ingu sinni. ■
SIGURÐUR Þ.
RAGNARSSON,
JARÐ- OG VEÐ-
URFRÆÐINGUR
■
skrifar um breytingar
á stúdentsprófi
Umræðan
GUÐBJÖRN
JÓNSSON
RÁÐGJAFI
■
skrifar um fiskveiði-
stjórn
Virðisaukaskattur
af „kvótaleigu“
■
Ef það væri ein-
hver broddur í
þessum
menntamála-
ráðherra færi
hann að sjálf-
sögðu í píla-
grímsferð um
nálæg lönd og
reyndi að
kynna okkar
4ra ára stúd-
entspróf, öðrum
til eftirbreytni.
Umræða
Umræðan
Menntamálaráðherra,
ekki meir ekki meir!