Tíminn - 17.09.1971, Blaðsíða 7

FÖSTUÐAGUR 17. september 1971
TIMINN
7
lii
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
rramlkvíemdastjórl: Krlstján Benedlktsson. Rltstjórar: Þórarlnn
Þórarlnsson (áb>.. Jón Helgason, Indrltn G. Þorstelnsson og
Tómas Karlsson. Auglýsingastjórl: Stelngrímur Gislason Rit-
stjómarskrifstofur 1 Edduhúsinu, simar 18300 — 18306. Skrií-
stofur Bankastræti 7. — AfgreiBslusimi 12323. Auglýsingaslml:
19523. ASraT skrifstofur simi 18300. Áskriftargjald kr 195,00
t mánuBi tnnanlands. 1 lausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm.
Edda hf.
Útúrsnúningar Mbl.
MorgunblaSið virðist ætla að heyja stjórnarandstöðu
sína fyrst og fremst með útúrsnúninga- og hártogunar-
pólitík. Mörg dæmi um þau vinnubrögð hefur mátt finna
í stjómmálaskrifum Morgunblaðsins undanfarnar vikur.
Síðasta dæmið er að finna í forystugrein Mbl. í gær.
Þar er því haldið fram, að Einar Ágústsson, utan-
rikisráðherra, hafi þverbrotið málefnasamning stjórnar-
flokkanna varðandi afstöðuna til Austur-Þýzkalands.
í málefnasamningi stjórnarflokkanna segir, að ríkis-
stjómin muni „styðja það, að bæði þýzku ríkin fái aðild
að Sameinuðu þjóðunum, ef það mál kemur á dagskrá".
Ólafur Jóhannesson, forsætisráðherra, hefur síðan
gefið nánari skýringar á því, hvað í þessu orðalagi felst
er hann sagði í viðtali við Mbl. 16. júlí s.l.: „Um þýzku
ríkin er ekki okkar meining að segja annað en það, sem
Brandt, kanslari, hefur sett fram í sínum tillögum".
DR. IRMGARD WAGNER:
Heilasjúklingar, sem eru mál-
lausir, geta lært að tala
í Bonn er eina sjúkrahúsið í Vestur-Þýzkalandi fyrir slíka sjúklinga og
hefur það náð merkilegum árangri, þrátt fyrir skort sérfróðra lækna
Mbl. segir, að nú sé komið í ljós, að þessi skýring
forsætisráðherra standist ekki. Rökstyður blaðið þá full-
yrðingu með því einu, að vestur-þýzka stjórnin sé andvíg
þeim áformum ríkisstjórnar Finnlands að viðurkenna
Austur-Þýzkaland og taka upp stjórnmálasamband við
bæði þýzku ríkin nú þegar.
Þetta er furðuleg röksemdafærsla eftir yfirlýsingu
forsætisráðherra um að ríkisstjómin vilji styðja þær til-
lögur, sem Willy Brandt hefur sett fram um aðild beggja
þýzku ríkjanna að Sameinuðu þjóðunum. í tillögum
Brandts felst, að vissum skilyrðum skuli fullnægt.
En eftir þennan inngang er Mbl. komið að broti utan-
ríkisráðherrans á málefnasamningnum. Það er í því falið,
að ísland ásamt þremur Norðurlöndum stóð að flutningi
málamiðlunartillögu á þingi Alþjóða þingmannasam-
bandsins í París um aðild Austur-Þýzkalands að sam-
bandinu. Ljóst var, að ekki var unnt að fá samþykkta
aðild Austur-Þýzkalands að sambandinu á þessu þingi
þess. Málamiðlunin fól það í sér, að inngöngu Austur-
Þýzkalands í samtökin skyldi frestað, þar til yfirstand-
andi umræðum um Berlínarmálið lyki. Þar með tók al-
þjóðaþingið jákvæða afstöðu til aðildar Austur-Þýzka-
lands að Alþjóða þingmannasambandinu. Austur-Þýzka-
land verður aðili að sambandinu, þegar samningunum um
Berlín er lokið. Segja má, að málamiðlun hafi verið mjög
í anda þeirra tillagna og skilyrða, sem Willy Brandt
hefur sett fram fyrir jafnrétti beggja þýzku ríkjanna á
alþjóðavettvangi og aðild þeirra að Sameinuðu þjóðunum.
Samningaviðræður ríkisstjórna þýzku ríkjanna um Berlín
standa nú yfir og eru menn mjög bjartsýnir um árang-
urinn. Bendir allt til þess að fullt samkomulag muni
nást. Verður Austur-Þýzkaland þá ekki aðeins aðili að
Alþjóða þingmannasambandinu heldur einnig að Samein-
uðu þjóðunum og Austur-Þýzkaland hlýtur vafalaust í
framhaldi af því alþjóðlega viðurkenningu sem sjálfstætt
og fullvalda ríki.
Þessi framvinda mála á þinginu í París er því ekki
í neinni mótsögn við málefnasamning stjómarflokkanna
enda voru allir fulltrúarnir 1 íslenzku sendi-
nefmiinni í París sammála um afstöðu íslands
til málsins, en ríkisstjórnir Norðurlanda vilja styðja
að ajþjóðlegri viðurkenningu Austur-Þýzkalands. Þessi
skrif Mbl. eru því rakalaus og ósæmileg árás á utanríkis-
ráðherra og enn vítaverðari fyrir það, að einmitt í gær
' birtir Mbl. langt viðtal við ráðherrann, án þess að spyrja
nokkuð út í þetta atriði og sést af þessari forystugrein
Mbl., af hverju það var ekki gert. — TK
f SAMBANDSLÝÐVELD-
INU Þýzkaland eru um tfu
þúsund málleysingjar, sem
misst hafa málið vegna heila-
skemmda. Um fimmtán hundi>
uð þessara sjúklinga eiga
heima f Rínarhéruðunum og
eina sjúkrahúsið, sem getur
sinnt þeim, er í Bonn. Upp-
haflega var aðeins deild fyrir
slíka sjúklinga við héraðs-
sjúkrahúsið þar og var hún
sett á laggirnar árið 1962. Nú
er þetta orðin sjálfstæð stofn-
un og hefur verið það sfðast-
liðið ár. Er stofnunin rekin af
Landssambandi Rínarlanda.
Á þriðju ráðstefnunni um
málhelti og skyld efni, sem
nýlega var haldin og sótt af
um 60 vísindamönnum frá ýms
um Evrópulöndum, skýrði Aton
Leischner prófessor frá þeim
vanda, sem hér er við að stríða
og hvemig störfum stofnunar-
innar er háttað. Leischner próf
essor veitir stofnu.-inr.i forustu.
MEÐHÖNDLUN Á
FRUMSTIGI
Segja má, að lækningar og
meðferð á sjúklingum, sem
þjást af málleysi, séu enn á
fmmstigi. Margt er það, sem
vantar og þarf að fullkomna
eða bæta, og sífellt fjölgar
þeim sjúklingum, sem lækn-
inga þurfa að leita. Er það
fyrst og fremst afleiðing fjölg-
andi slysa í umferð og iðnaði,
þar sem margir slasast á höfði
og verða fyrir skemmdum á
heila. í slíkum tilfellum er
bráðnauðsyn skyndihjálpar.
Síðan 1962 hafa 238 sjúkling
ar, sem misstu málið yegna
heilaskemmda, verið teknir til
lækninga. Upphaflega vom
þeir lagðir inn á héraðssjúkra-
húsið, eins og áður segir, en
svo gat sérstofnunin tekið við.
Flestir vom lagðir í stofnun-
ina og fengu meðhöndlun þar,
en nokkrir vom í deild utan
sjúkrahússins. Sjúklingar þurfa
að dvelja lengur á utanhúss-
deildinni heldur en á aðal-
stofnuninni. Stofnunin getur
nú tekið við eitt hundrað sjúk-
lingum á ári. Um 80 þeirra fá
vist í aðalsjúkrahúsinu, en um
20 í utanhússdeildinni. f aðal-
sjúkrahúsinu em 20 rúm og
tilheyrandi lækningastofur. —
Stofnunin hefur nægum sér-
fræðingum á að skipa, eða
þremur læknum, fjóram tal-
kennumm, einum skurðlækni,
fimm hjúkmnarixnum og ein-
um félagsfræðingi.
i
STÆKKUNAR ER ÞÖRF
En nú er aftur orðið þörf
fyrir stækkun. Þannig er að-
eins hægt að sinna tíu af
hundraði þeirra barr.a, sem
þarfnast læknisaðgerða og
verður að taka þau í utanhúss
deildina, þar sem ekki er rúm
fyrir þau í sjúkrahúsinu. Þetta
er þeim mun alvarlegra, þar
sem böm með rr.álhelti eða
gölluð talfæri þurfa að fá
rétta meðferð þegar á fyrstu
fimm ámm ævinnar. ef árang
urs á að vænta.
Þar sem skemmdir á heila
hafa ekki einungis í för með
sér algert málleysi, heldur
einnig önnur lömunareinkenni,
svo sem traflun á skynjun, erf
iðleika á að lesa, reikna, teikna
o.s.frv., þarf gagngerð meðferð
á sjúklingnum að koma til.
Meðhöndlun getur því ekki
beinzt að því eingöngu að
lækna málhelti. Fyrir utan að
lækna líkamlegar skemdir
verður einnig að kenna sjúkl
ingunum að tala og gera þá
starfhæfa á ný. Annars eru
aðalerfiðleikarnir, sem glíma
þarf við, vöntun á kennuram
fyrir málleysingja. Þeir, sem
kenna málhöltuiu, s”o sem
þeim, sem stama eða eru blæst
ir á máli, hafa til þess ýmis
hjálpartæki og reynslu, en
þegar um er að ræða algert
málleysi, fer málið að vandast,
og hver sjúklingur þarfnast
sinnar sérstöku meðhöndlunar.
SÉRSTAKT TAL-
KENNSLUKERFI.
Af reynslu margra ára hef-
ur læknum lærzt að mynda
orð og setningar, jafnvel þótt
um sé að ræða hin alvarleg-
ustu tilfelli. Hér koma myndir
og annað sjáanlegt að miklu
gagni. Samvinna þeirra, sem
reynslu hafa af lækningu mál-
haltra, og sérfræðinga stofnun
arinnar á öðrum sviðum, hefur
reynzt affarasæl og lofar góð-
um árangri. En þrengslin eru
hér mikil hindrun. svo að
kerfisbundin með' rð er ill-
framkvæmanleg.
Árangur fer auðvitað
mjög eftir því, hve alvarlegt
ástand sjúklingsins er. Dvöl
á sjúkrahúsinu er venjulega
um þrír mánuðir, en um sex
mánuðir á utanhússdeildínni.
Á þessum tíma tekst venjulega
að lækna sjúklinginn svo, að
hann geti látið hugsanir sín-
ar í ljós með tali, svo að hann
geti að mestu sinnt sínum dag
legu störfum. Þegar um mjög
alvarleg tilfelli er að ræða, er
sjúklingurinn tekinn til með-
höndlunar aftur eftir nokkum
tíma.
Þjóðverjar hafa byggt mlkiS af nýtlzkulegum sjúkrahúsum og lækna-
mlðstöðvum slSustu árin og aukiS hvers konar sérfræSlnám á sviSI
heHbrigSismála, Myndin er frá nýrri tannlæknadeild I Freiburg.