Tíminn - 03.12.1971, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 3. desember 1971
TÍMINN
9
V <P
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURtNN
Framkræmdast|órl: Krlstján Benediktsson Rltstjórar: Þórartnn
Þórarlnsson (áb). Jón Helgason, IndriOl G. Þorstetnsson og
Tómas Karlsson Auglýslngastjóri: Stelngrimtir Gislason Rit.
etjómarskrlístofur I Edduhúsinu. stmai 18300 — 18306 Skrif-
♦Cofur Baukastrætl f — Afgreiðslusimi 12323 Auglýslngaslml:
19523 AOrat skrifstofur r*ni 18300. Askrlftargjald kr 195,00
i mánuðl tnnanlands. í lausasölu kr. 12,00 elnt - Prentsm.
Edda hf.
Iðnaðurinn og
kjarasamningarnir
Það neitar því enginn að það er við marga erfiðleika
að etja í sambandi við þá kjarasamninga, sem nú eru í
roótun, og vonandi takast án þess að til verulegra vinnu-
stöðvana komi. M.a. er þar við þann vanda að fást, hve
misjafnlega hinar einstöku atvinnugreinar eru á vegi
staddar, og er talsverður munur á getu þeirra til að standa
undir hærra kaupgjaldi til starfsmanna 1 greininni. Má
t.d. nefna, að ýmiss konar iðnaðarframleiðsla horfir fram
á vaxandi erfiðleika m.a. vegna vaxandi samkeppni við er-
lendar iðnaðarvörur, en skv. EFTA-samningnum mun
tollvernd þeirra fara síminnkandi. Það er komið fram,
eins og framsóknarmenn hentu rækilega á, er þeir höfðu
fyrirvara á og sátu hjá við atkvæðagreiðsluna um aðild ís-
lands að EFTA, að aðlögunartíminn, 5 ár, var of skammur,
þar sem öflugar ráðstafanir til skipulegrar uppbyggingar
samkeppnisfærustu iðngreina íslendinga fylgdi ekki
EFTA-aðildinni vegna slóðaskapar og handahófsstefnu
fyrverandi ríkisstjórnar. Aðlögunartíminn hefði þurft að
verða 10 ár og ekkert bendir til þess að íslendingar
hefðu ekki getað fengið hann, ef nægjanlega fast hefði
verið eftir því gengið. íslendingar munu samt reyna að
standa við gerða samninga við erlend ríki. Það yrði hrein
nauðung að rjúfa þá. En það má minna á í þessu sam-
bandi, að EFTA-þjóðir með háþróaðan iðnað, hafa lent
í efnahagsörðugleikum og þá ekki hikað við að brjóta
EFTA-samkomulagið. Þetta gerði ríkisstjórn Wilsons í
Bretlandi um nokkurra missera skeið, er hún lagði á sér-
stakan innflutningstoll, og til hins sama úrræðis greip hin
nýja ríkisstjóm Jens Otto Krag 1 Danmörku er hún kom
til valda, og það innflutningsgjald, sem hún lagði á er-
lendar iðnaðarvörur, er enn í fullu gildi, þótt það sé
brot á EFTA-samningnum.
Markviss uppbygging
í sambandi við mismunandi getu einstakra iðngreina
til að standa undir eðlilegri hækkun kaupgjalds nú má
minna á stefnu núverandi ríkisstjórnar í atvinnu- og iðn-
aðarmálum og það frumvarp um Framkvæmdastofnun
ríkisins, sem nú er til afgreiðslu á Alþingi. Framkvæmda-
stoínun ríkisins á m.a. að hafa það hlutverk að semja iðn-
þróunaráætlun, sem gera skal í sem nánustu samráði við
samtök iðnrekenda og iðnaðarfólks. Skal það kannað
rækilega, hvaða greinar iðnaðar hafa mesta þjóðhagslega
þýðingu og verða þær sem efnilegastar þykja síðan látn-
ar njóta forgangs um opinbera fyrirgreiðslu ríkis- og
bankakerfis. Auknu fjármagni verður beint til iðnaðarins
og skipulega og markvisst stefnt áð aukinni framleiðni
og þar með aukinni getu til að standa undir hækkandi
kaupgjaldi, en þróun iðnaðarins að öðru leyti við það
miðuð að hann verði fær um að taka við verulegum hluta
þess vinnuafls. sem sjá þarf fyrir atvinnu á næstu árum.
Þetta er rétt að hafa vel í huga nú við gerð þessara
kjárasamninga. Lífvænlegar framtíðargreinar, sem nú
kunna að eiga í vissum erfiðleikum, eiga vissan stuðning
ríkis- og fjármálavalds til skipulegrar uppbyggingar, þar
sem markviss framleiðniaukning og blómlegur rekstur
eru markmiðin, sem keppt verður að. Þau fyrirheit, sem
ríkisstjórnin hefjur gefið varðandi uppbyggingu iðnaðar-
ins, hljóta ?ð vdrða til þess að styðja að lausn kjarasamn-
inganna og hvetja itnrekendur til að sýna aukinn sam-
komulagsvilja. — TK
í
ERLENT YFIRLIT
Ósýnt er enn, hver veröur
næsti framkvæmdastjóri S.Þ.
Helzf rætt um Jakobson frá Finnlandi og Strong frá Kanada
Max Jakobson
ALLSHERJARÞING Samein-
uðu þjóðanna hefur nú setið að
störfum hálfan þriðja mánuð og
ætlunin er, að því ljúki fyrir
jólin. Samt er það enn með öllu
óljóst, hver eftirmaður U
Thants verður, en það er eitt
aðalverkefni þingsins að þessu
sinni að velja samtökunum
nýjan framkvæmdastjóra. U
Thant tilkynnti fyrir nær ári
að hann myndi ekki gefa
kost á sér aftur, en síðara kjör-
tímabili hans lýkur nú um ára-
mótin. Hann verður þá búinn
að gegna framkvæmdastjóra-
starfinu í 10 ár samfleytt.
Fyrst eftir að allsherjarþing-
ið hóf störf sín virtust ýmis
ríki hlynnt þeirri hugmynd, að
reynt yrði að fá U Thant til að
gegna störfum áfram í a.m.k.
eitt ár, eða á meðan verið væri
að leita samkomulags um nýj-
an framkvæmdastjóra, Meðal
annars voru Frakkar taldir
þessu fylgjandi og sennilega
bæði Rússar og Kínverjar. U
Thant h§lt þó áfram að lýsa
yfir því, að hann myndi ekki
taka við endurkjöri. Fyrir
skömmu ágerðist magasárið,
sem hefur þjáð hann undan-
farið, svo að hann varð
að fara á sjúkrahús. Eftir þessi
veikindi hans, þykir það enn
vonminna en áður að hann fá-
ist til að gegna störfum áfram.
ÞaÐ VAR Max Jakobson,
sendiherra Finnlands hjá Sam-
einuðu þjóðunum, er varð
fyrstur til að lýsa yfir fram-
boði sínu. Hann gerði það nær
strax eftir að U Thant birti
yfirlýsingu um það, að hann
gæfi ekki kost á sér aftur.
Jakobson, sem er 48 ára gam-
all og var blaðamaður um skeið
áður en hann gekk í utanríkis-
þjónustuna, nýtur mikils álits
á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna, og hlaut líka strax al-
mennt þá viðurkenningu eftir
að hann gaf kost á sér, að
hann væri vel hæfur til starfs-
ins. Hann hlaut líka þegar
stuðning allra Norðurlanda-
þjóðanna og bæði Bandaríkja-
menn og Bretar hafa verið
hlynntir honum. Ríkin í Suð-
ur-Ameríku og Afríku halda
hins vegar að sér höndum,
enda vilja þau gjarna, að ein-
hver frá þessum heimsálfum
hreppi sætið, en hafa enn ekki
komið sér saman. Andstöðu
hefur Jakobson ekki mætt,
nema frá Aröbum, er finna
honum það til foráttu, að hann
er kominn af Gyðingum í aðra
ættina og að kona hans mun
vera ákveðinn Zionisti. Rússar
hafa enga afstöðu tekið til
framboðs hans, en óliklegt
þykir þó, að Finnar hefðu
teflt honum fram í andstöðu
við Rússa.
ÞÓTT Max Jakobson hafi
verið talinn einna sigurvæn-
legastur til þessa, þykir það
engan veginn öruggt, að hann
nái kosningu. Sigurmöguleik-
ar hans hafa ekki sízt verið tald
ir felast í því, að hann hefur
enn ekki eignazt opinberlega
neinn skæðan keppinaut. Næst
honum kemst sennilega Kurt
Waldheim, fyrrv. utanríkisráð-
herra Austurríkis og núv. sendi
herra Austurríkis hjá Samein-.
uðu þjóðunum. Hann er talinn
vel hæfur til starfsins, -og sagt
er að Bandaríkin geti vel stutt
hann, ef Jakobson >eltist úr
lestinni. Hins vegar þykir ekki
líklegt, að hann fái sbaðning
Rússa eða Kfnvorjs. Eini
Afríkumaðurinn, sem opiaber-
lega sækist eftir starfiuu, er
Makonnen samgönguaiálaráð-
herra Ethiopiu. Makonnen, sem
er 42 ára, var um skeið sendi-
hen-a lands síns hjá Samein-
uðu þjóðunum og vann sér þar
gott orð. Afríkuríkin hafa þó
enn ekki getað sameinazt um
hann og stafar það m.a. af
því, að hann kemur frá ríki,
Maurice F. Strong

sem þykir íhaldssamt. Meðan
svo er ástatt, hefur Makonnen
litla vinningsmöguleika. Af
Asíumönnum er helzt nefndur
Hamilton Amerasinghe, sendi-
herra Ceylon hjá Sameinuðu
þjóðunum og formaður hafs-
botnsnefndarinnar. Hann er
fús til að taka starfið að sér,
en það getur spillt fyrir hon-
um, að siðavönd kvennasamtök
í Bandaríkjunum hafa kært
hann fyrir gálausa umgengni
við konur. Meðal annars hafi
hann flekað háættaða ind-
verska komti til að skilja við
mann sin»> og síðan skilið hana
eftir á Þóldum klaka. Þá hafi
hann eittnig yndi af ungmeyjum.
Þótt margir taki þessar kteruf
ekki alvarlega, geta þær samt
orðið Amerasinghe til hnekkis
hjá öðrum.
í SEINNI tíð hefur veWð
meira rætt um það en áður, að ;
nýjum manni, sem sameinazt
verði um, geti skotið upp á *íð
ustu stundu. Einkum hefur ver ,
ið rætt um Kanadamann í Þes«u 1
sambandi. Sá heitir Maurice F.
Strong. Hann er 48 ára gamall
fjármálamaður, sem gerði það
vegna vináttu við Trudeau for-
sætisráðherra, að takast á hend
ur að stjórna efnahagsaðstoð
þeirri, sem Kanada veitir þró-
unarlöndunum. Strong tókst að
fá framlag Kanada hækkað úr
80 millj. dollara í 400 millj. á
fjórum ánim. Hann þótti jafn-
framt reynast frábærlega
stjórnsamur, og nýtur sfðan
mikillar viðurkenningar í þró-
unarlöndunum. Á síðastl. ári
tókst hann á hendur að undir-
Framhald á bls. 12