Tíminn - 05.12.1971, Blaðsíða 4

16

1.11-'..«» i'i. in.d.^aaaiMái.
GÍSLl SIGURBJÖRNSSON:
TÍMINN
HINIR GLEYMDU
Bwafð höfum við gert? Hvers
vegna Þarf þetta fólk að bíða
votalaust eftir að því verði
hjáipað? Væri ekki nær að
Mta sér nær í öllu þessu hjálp-
arstarfi? Hver ber ábyrgðina?
Spurningarnar geta verið
miklu fleiri, en svarið er ofur
einfalt. Fólk hefur ekki viljað
sinna þessum málum. Hver
hugsar um sig. Allir vilja lifa
lengí, en afð verða gamall,
hjálparvana og útslitinn, ein-
mana og yfirgefinn — það ætl-
ar sér enginn að verða. Hver
hugsar um sig og síðan fer allt
í öngþveiti, ems og nú er
komið á daginn'.
Tiigangslaust að tala um orð
inn hlut, er stundum sagt, en
það er ekki alltaf satt. Þess
vegna er sí og æ verið að
skrifa í Heimilispóstinn (heim
ilisblað fólksins á Grund),
reyndar fleiri blöð — og nú
í Tímann, í þeirri von, að ein-
hvem tímann fari fólkið að
rumska. Það opinbera á allt
fyrir alla að gera, en hvað er
gert í málum sjúkra og aldr-
aðra, eins og nú er komið?
Að gefa ráð til úrlausnar er
hægara sagt en gert. Húsnæði
vantar. Nýlega ráðlagði ég
borgarstjóranum afð láta hefj-
ast handa um byggimgu álmunn
ar við Borgarsjúkrahúsið og
fullgera bygginguna. Gerði það
reyndar á sínum tíma,, þegar
ég átti sæti í byggingarnefnd-
inni, en því var ekki sinnt þá
— og nú, líklega ekki gert.
Eitthvað annað er meira að-
kallandi, að þeirra dómi.
En enda þótt álman verði
reist og hún notuð fyrir aldr-
að, veikt fólk, þá er spurt,
hvar á að fá hjúkrunarfólk?
Læknar eru of fáir, segir rálð-
herra, hjúkrunarkonur vantar
í tugatali er sagt, og allt er
eftir þessu. Er nokkuð skrítið,
þó einstæðingur, gamall, út-
sUtinn og vinafár, sé í vandræð
um, ef hann lasnast? Nei, þetta
er allt á sömu bókima lært.
Vanræksla í Þessum efnum á
undanförnum árum hefnir sín
í dag. Víti til vamaðar? Veit
ekki, sinnuleysið er svo óskap-
legt, og stjómleysið og sam-
vinnan eftir þvi.
1 bókinni era nöfmin, þeim
er sleppt að sjálfsögðu, en
raunasagan þeirra er líka sag
an um þjóð, sem man ebki
eftir sínum minnstu bræðrum,
nema helzt um kosningar.
Munið þér ekki eftir trygging-
unum? Þær hafa verifð hækk-
aðar. Er þetta allt þakklætið
fyrir allt, sem gert er fyrir
blessað gamla fólkið? — Jú,
ég mam eftir ti’yggingunum og
vanþakka þær ekki, ofþakka
heldur ekki. En á það vil ég
minna, og leggja áherzlu á, að
þjóð, sem drekkur áfengi fyrir
milljónir á dag, hún ætti að
hafa ráð á að byggja yfir þá
gleymdu, ef hún vill. En hvort
hún hefur fólk til þess að ann-
ast hjúkrun og aðhlynningu,
er «vo anamð mál, sem leysa
verður.
Fimmtugi maðurinn, fimm-
tuga konan, þau hugsa lítið sem
ekkert um ellina, en ég held,
að betra sé fyrir þau að fara
að gera það. Röðin kemur
að Þeim, en hvert fara þau?
Hver annast þau, þegar ellin
færist yfir og heilsan bilar?
Þau eru í stóra hópnum, sem
hefur engar áhyggjur af fram-
tíðinni, þetta gengur allt ein-
h--ern veginn, þegar þar að
kemur.
En ástæður þeirra geta þó
orðið líkar og hjá fólkinu í
bókinni:
„Er alveg rúmliggjandi“. „Er
algjörlega rúmliggjandi eftir
slag“. „Er blindur og með
krabbamein". „Á erfitt um
gang, þolir illa kulda og er
heldur heilsutæp". „Hefur litla
sjón. en er að öðru leyti hress“.
„Er mikið rugluð, en klæðist og
er róleg“. „Þarf að fá pláss sem
fyrst. Algjört neyðarástand á
heimilinu, býr með manni sín-
um, sem er sjúklingur líka og
getur ekki hugsað um hana“.
„Hefur verið öryrki í fjölda
ára. Ellihrumleiki og slæmar
heimilisástæður". „Er orðin
hrum. Mjög slæmar heimilis-
ástæður. Öryrki síðastliðin 4
ár“. „Er alveg rúmliggjandi".
„Getur ekki verið á fótum leng
ur án hjálpar". „Heyrir illa, en
er með heyrnartæki. Sér illa,
en fer á milli húsa“. „Hefur í
fjölda ára verið eins og hvert
annað gamalmenni. Klæðist og
matast hjálparlaust, veldur
aldrei neinum vandræðum".
„Brýn nauðsyn ; ð sjúklingur-
inn fái vistpláss sem fyrst“.
„Er andlega hress og á fótum,
en sjón léleg“. „Er hress and-
lega og líkamlega, býr með syni
sínum, sem hefur stórt ' 'im-
ili“. — Nöfnin eru miklu fleiri
í bókinni.
• AIREIFUR og aðrir fuglar er ný bók eftir
5 Guðmund Böðvarsson, skóldið og bónd-
0 cmn ó Kirkjubóli í Hvítórsíðu. Ljóðskóldið
• er hér á nýjum vettvangi, bregður upp
® þjóðlífsmyndum og segir í söguformi frá
@ gengnu fólki og samferðamönnum.
• Þetta er bók, sem veitir óblandna ánœgju.
# REFUR BÓNDI, er landskunnur hagyrðing-
® ur. Hann hefur skráð REFSKINNU. Ekkert
0 af því efni hefur birzt áður. í bókinni eru
• m.a. sögur af séra Árna Þórarinssyni, sem
® höfundur þekkti persónulega, fjölmargar
q þjóðsögur, skopsögur og frásagnir af dul-
• rœnum atburðum.
# HÖRPUÚTGÁFAN
SUNNUDfGUR 5. desember 1971
Gísli Sigurbjömsson.
Lesandi minn. Yður finnst
þetta líklega öfgakennt hjá
mér, hálfgert ofstæki, ýkjur
eða annað slíkt. Ef þér værað
í mínum sporam, hvað hefðuð
þér gert? Konan var að fara
út af skrifstofu minni. Hún
sagðist vera búin að vera við
símann í tvær vikur, en við
hefðum aldrei hringt. Hún bað
um vistpláss fyrir tveimur vik
um og við sögðum henni þá,
að því miður væri allt upp-
tekið og langur biðlisti. En hún
beið við simann, vonaði að eitt
hvað rættist úr, og svo kom
hún. Það er einveran, öryggis
leysið sem er verst. Ég átti að
fá hjálp, en hún kom ekki, mér
var lofað þessu og hinu, en
ekkert varð úr neinu. Ég held
þetta ekki lengur út. Og margt
fleira sagði konan, sem er á
níræðisaldri. Hvað gat ég sagt?
Ekkert, bókstaflega ekkert.
Hún gat ekki skilið að hún var
gleymd og að henni c: ofaukið
í okkar ágæta velferðarÞjóð-
félagi, að því er virðist.
Þær eru margar og þeir
eru margir, því miður, sem
þannig er ástatt fyrir. Þess
vegna er ég að skrifa þessa
grein — í von um, að þér, sem
hana lesið, staldrið við andar-
tak. Þetta getur líka komið fyr
ir yður, þótt seinna verði.
Hvers vegna leggið þér ekki
hönd á plóginn, á meðan hægt
er? Litla Grund átti að verða
minnisvarði um rausn og skiln-
ing borgarbúa, reyndar allra
landsmanna, sem vildu hjálpa
til að hjálpa öðrum. Eíi hún
Litla Grund verður draumur
en ekki veraleiki. En hún veld-
ur fleirum en mér vonbrigðum
og það er verst. Mat mitt var
rangt, hinir mörgu, sem gátu,
gerðu ekkert, en hinir, sen>
lítið gátu, gerðu mikið. Scgan
um Litlu Grund verður rituð
eftir mörg ár, hálfgerð rauna-
saga um ofmat og vonbrigði.
Elliheimili telja sumir vera
orðin úrelt, þau þurfi tæpast,
í stað þeirra eigi að koma íbúð-
ir fyrir aldra® fólk. Sumir segja
að aldraða fólkið eigi að vera
heima hjá sér, færa því mat,
senda hjúkrunarkonu og heim-
ilishjálp þegar með þarf. Um
þetta má lengi skrifa og skoð-
anir eru ýmsar, en reynslan er
ólygnust, en á reynslu er sjald
an tekið mark nú á tímum,
Þegar allt á að vera öðruvísi
en það var. Fer ég því ekki að
deila við einn eða neinn, skýri
aðeins frá hvernig málin standa
í dag hjá fjölda aldraðra, sem
vita ekki hvar hjálp er að fá
þegar heilsan er farin að bila.
Ennþá era aðeins um 9%
þjóðarinnar orðin 65 ára og
eldri, og er því vandamálið
hjá okkur ekki nær eins erfitt
og hjá nágrannaþjóðunum, þar
sem allt að 12% og þar yfir
hefur náð þeim aldri. Hjá okk
ur hefur þetta verið látið af-
skiptalaust að mestu, ella væri
ekki komi'ð í slíkt óefni og
raun ber vitni um.
Á Alþingi eru þeir farnir að
ræða málin — hafa reyndar
oft gert það áður — en engu
að síður verðum við að binda
nokkrar vonir við þá. Hitt væri
þó miklu áhrifameira, ef hægt
væri að vekja áhuga almenn-
ings á Þessum málum, en það
er erfitt — en vonandi ekki
vonlaust.
ÚT I ÖVISSUNA
Þaö er einróma álit þeirra sem hafa lesið hana
að hún skari framúr öllum fyrri bókum höfundar
hvað ævintýralega atburðarás og spennu snertir.
Verð kr. 450.00 + söluskattur.
ohoAN SEM GERISTÁ ÍSLANDI
Suöri