Tíminn - 05.12.1971, Blaðsíða 7

iUNNUDAGUR 5. desember 1971
TÍMINN
19
ALEXANDER STEFÁNSSON:
SAMGÖNGUMÁL
A VESTURLANDI
VALD ÁSTARINNAR er eftir BODIL FORS-
BERG höfond bókanna „Ást og ótti“ og
„Hróp hjartans“. - Hrífandi og spennandi
bók um óstir og örlagabarattu. - Kjörbók
kvenna.
FRANCIS CLIFFORD skrifaði bókina „Njósn-
ari á yztu nöf“. Só bók varð metsölubók
hér á íslandi. Nýja bókin hans heitir
NJÓSNARI f NEYÐ. - Baróttan er hóð upp
á líf og dauða. - Ósvikin karlmannabók.
horpuútgAfan
iwrnrlinm fjánrmmum er var
S5 til samgöngumála í landi
voru, enda ekki van|>örf á,
við búum í stóru og strjálbýlu
landi. Það veltur því á miklu
aið samgöngubætur séu vel og
skynsamlega gerðar og þeir
fjármunir sem þjóðin getur
lagt til samgöngumála nýtist
sem bezt.
Ég mun í þessatí litlu grein
fjalla nokkuð um samgöngu-
mál Vesturlandskjördæmis sér
staklega. Ekki hefur verið gerð
nein samræmd áætlun um
samgöngumál í Vesturlands-
kjördæmL Kampsax-skýrslan,
sem gerð var um samgöngumál
á íslandi, stór og mikil bók,
hefur aldrei verið birt. Hefur
hún þó að geyma stórmerkar
upplýsingar um samgöngumál
á íslandi, vissa gagnrýni á
stjórnendur samgöngumála og
tilllögur til úrbóta sem margar
hverjar eiga rétt á sér.
Á Alþingi fyrir nokkru, voru
samgöngumál Vesturlandskjör-
dæmis til umræðu í fyrirspurn
artíma. Ekki voru umræður
þessar á neinn hátt afgerandi
fyrir samgöngumál Vesturlands,
og engin stefnumótun, enda
hafa samgöngúmál Vesturlands,
og víðast í öðrum landshlutum
oftast hlotið þau örlög, að
Öárveiting, sem er oftast allt
of rýr, er tekin til meðferðar
af þingmönnum kjördæmis, bút
uð niður og skipt á héruð í
ákveðna vegi, oftast án þess
að takmarki sé náð, og vill
þá nýting fjárins vera í sam
ræmi við þessi vinnubrögð.
Þessu verður að breyta tafar
laust.
Ég tel, að með tilkomu lands
hlutasamtaka sveitarfélaga í
öllum kjördæmum landsins, sé
skapaður réttur grundvöllur
til að ræða og móta ákveðna
samgönguáætlun fyrir hvert
kjördæmi. Landshlutasamtökin,
sem samanstanda af öllum
sveitarfélögum hvers iands-
hluta, ásamt þingmönnum kjör
dæmisins, tæknimönnum og
yfirstjóm vegamála, eiga að
móta þessa stefnu, og sækja
um fjármagn til framkvæmda
algjörlega í samræmi við stefnu
mótunina.
Þetta er sú grundvallarstefnu
breyting, sem ég tel lífsnauð-
syn fyrir alla þætti samgöngu-
mála í landi voru, að öðrum
kosti situr þéttþýlið eitt að
öllum varanlegum samgöngu-
bótum.
Á fyrista ársfundi landshluta
samtaka Vesturlands 1970 vom
gerðar samþykktir um sam-
göngumál.
1. Að hraða undirbúnings-
rannsóknum í sambandi við
brúargerð yfir Borgarfjörð,
þannig að framkvæmdir geti
hafizt í byrjun næsta vega-
áætíunartímabils.
2. Að ljúka gerð Heydalsveg
ar á næsta ári.
3. Að hefjast handa um
skipulega uppbyggingu og við-
hald vegakerfisins í Vestur-
landskjördæmi m. a. með því
að staðsetja þar meira af stór
virkum vegagerðarvélum t. d.
grjótmulningsvélum. Fnndur-
inn bendir á það óíremdar-
ástand, sem nú er ríkjandi sér-
staklega að því er varðar við-
hald og uppbyggingu veganna
í vesturhluta kjördæmisins.
Heydalsvegi er nú að ljúka,
sem er mjög mikilvæg sam-
göngubót fyrir Vesturland, fyrst
og fremst Dalasýslu, og ekki
síður Vestfirði og síðar Norð
urland.
Brú yfir Borgarfjörð er
framkvæmd sem yrði stórmerk
ur áfangi til samgöngubóta,
samtenging þéttbýliskjaraa
Akranes — Borgames og um
leið stór framför fyrir aðra
landshluta.
Ég tel að framttíðarlausn á
samgöngumálum Akraness
við Reykjavík sé hrað-
Alexander Stefánsson
skreið bifreiða- og farþega-
ferja. Slík ferja kæmi einn-
ig að fullum notum fyrir um-
ferð vestan og norðan, sér-
staklega fyrir léttari umferð.
Jafnframt þarf að halda áfram
uppbyggingu Hvalfjarðarvegar
fyrir þunga umferð sem hefur
þegar tekið miklum breyting
um til batnaðar.
Sá hluti Vesturlands, sem
hetfur lélegasta vegakerfið er
Snæfellsnes. Þrátt fyrir ágæt
ar framkvæmdir eins og veg-
í Ólafsvikurenni, Búlandshöfða
og Brú yfir Mjósund, má segja
að vegakerfið á Snæfellsnesi
sé í algjörlega óviðunandi
ástandi.
Á sunnanverðu Snæfellsnea'
er vegurinn frá Hitará að Fróð-
árheiði að mestum hluta ófull-
nægjandi, hefur síðustu ár lit
ið verið hreyft við framkvæmd
um til úrbóta. í Kolbeinsstaða-
hreppi og Eyjahreppi eru kafl-
ar sem verða ófærir í fyrstu
snjóum, jafnframt seinfærir á
öðrum árstímum. Einnig í
Miklaholtshreppi eru melar
kring um Breiðablik og Gröf
sem valda miklum samgöngu-
truflunum, þó tekur útyfir í
Staðarsveit, þar eru stór svæði,
þar sem ódýrt er að bygga
upp veginn, algjörlega ófull-
nægjandi allt árið og veldur
oft mestu samgöngutruflunum
á vetrum. f Breiðuvík hefur
ástandið lagazt verulega enda
þótt mikið vanti á þar til að ör-
uggt geti talizt.
Á norðanverðu Snfellsnesi
er ástandið verst milli Grund-
arfjarðar og Ólafsvíkur, meiri-
hluti þessa vegar eru gamlir
úr sér gengnir vegir að undan--
skildum Búlandshöfðavegi, sem
þó þarf mikillar lagfæringar
við.
Vegur milli Sands og Ólafs-
víkur er mjög slæmur, vegur í
Ólafsvíkurenni var mikið mann
virki, sem til þessa hefur tekið
stóran hluta vegafjár í afborg-
un og vexti af skuld vegna
vegarins. Þessi vegur hefur
staðizt illa tímáns tönn þótt
ungur sé, skörð hafa myndazt
í hann og skriðuföll tíð, virð-
ist vegurinn vera of lítið
sprengdur inn í bergið og vest
ari hluta hans hefði átt að
leggja niður á kampinn hjá svo
kölluðum „Rauðusteinum“ í
stað þess að fara upp á hamr-
ana, þar sem er mikill vatns-
uppgangur og snjóþyngsli. MiE-
ill snjómokstur og skriðuhreins
un fylgir þessum vegi, eins og
Búlandshöfðavegi, sem gerir
staðsetningu á veghefli í Ól-
afsvík brýna nauðsyn. Vega-
gerð frá Enni út í Rif er nauð-
synlegt að framkvæma sem
fyrst.
Fjallvegirnir sem tengja
byggðir sunnan og norðan
fjalls, þ.e. Fróðárheiði og Kerl
ingarskarð, hafa orðið útundan
með nauðsynlegar lagfæringar
síðari ár.
Fróðárheiði er stutt leið, að-
eins tæpir 13 fem. Meirihluti
vegarins liggur á snjóléttu
svæði, og hefur Fróðárheiði
oftast verið fær allan veturfnn
síðari árin, með snjómoksturs-
aðstoð þegar verst er, en þessa
leið er mjög auðvelt að gera
örugga með tiltölulega ódýrri
vegaframkvænid, þar sem vitað
er, að á tiltölulega litlu svæði
myndast ófærð í snjóavetri.
Sl. sumar var gerð mikilvæg
lagfæring á veginum yfir
Fróðárheiði fyrir um 1 millj.
króna og vantar aðeins herzlu
muninn til viðbótar svo að
Fróðárheiði sé með öruggustu
fjallvegum landsins, enda er
þessi vegur öruggasta og
stytzta leiðin frá þorpunum á
utanverðu SnæfeUsnesi í vega-
kerfið SnæfeUsnes — Reykja-
vík.
Útnesvegur kemur ekki tíl
greina sem vetrarvegur, vegna
mikilla vegalengda fjarri allri
byggð og snjóþyngsla á löngu
svæði — en er sjálfsagður að
öðru leyti vegna hringvegar
um nesið og ferðamannaum-
ferðar. Enda fáir staðir á fs-
landi, sem geta státað af stór-
brotnari og sérkennilegri nátt-
úrufegurð en svæðið kring um
„Jökul“.
Á Kerlingaskarði er einnig
hægt að byggja upp vegakerfi
svo viðunandi sé, en brú yfir
Álftafjörð kæmi að veruleg-
um notum fyrir íbúa Stykkis-
hólms og nærsveitir, sem færu
þá um Heydalsveginn.
Ein,s og að framan greinir
tel ég brýna nauðsyn að vega-
gerð á Snæfellsnesi fái nú þeg-
ar viðunandi fjármagn í næstu
vegaáætlun.
1. Vegurinn á sunnanverðu
nesinu verði byggður skipu-
lega upp frá Ilítará að Fróðár-
heiði.
2. Vegurinn milli Grundar-
fajrðar og Ólafsvíkur.
3. Vegurinn frá Ólafsvík til
Hellissands.
4. Gerðar verða verulegar
endurbætur á vegi í Ólafsvíkur
enni og Búlandshöfða.
5. Brú yfir Álftafjörð.
6. Staðsett verði stórvirk
grjótmulningsvél til fram-
leiðslu ofaníburðar á svæðinu
Snæsfellsnes — -alasýsla.
7. Staðsettur verði nú þegar
veghefill í Ólafsvík fyrir við-
hald og hreinsun á veginum
Ólafsvfk — Búlandshöfði —
Fróðárheiði.
Það er mín skoðun að þátt
vegamála í samgöngumálum á
fslandi verði að skoða í nýju
ljósi — taka upp skipulagða
stefnu um uppbyggingu vega i
hverju kjördæmi — þar sem
heildarhagsmunir íbúanna ráði
stefnunni.
Ég tel að Vegagerð ríkisins
þurfi að eignast stórvirkavi
vegagerðartæki, ekki sízt til
framleiðslu á ofaníburði til
vegagerðar.
Olíumöl og önnur ný ryk-
bindiefni verði í auknum mæli
notuð f vegi landsins.
Það þarf að styrfcja þau
sveitarfélög sérstaklega í
endanlegri gatnagerð, þar sem
þjóðvegurinn liggur í gegn.
Við, sem búum við hið léleg-
asta vekakerfi, sem eyðileggur
bifreiðar okkar jafnvel ó fyrsta
og öðru ári, teljum ekki óeðli-
legt, að þeir íbúar þessa lands,
sem aka daglega eingöngu eft-
ir steyptum eða malbikuðum
þjóðvegum, greiði sérstakt
vegagjald umfram aðra, með-
an ekki er hægt að veita okk-
ur sams konar aðstöðu.
Það er ósk mín og von, að ;
þessi mikilvægi þáttur sam- j
göngumála á fslandi verði nú !
tekinn föstum tökum, en handa
hófsstefna ekki látin ráða.