Tíminn - 22.01.1972, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 22. janúar 1972
TIMINN
9
Úfgcfandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkv.Bmdastjóri: Kristián Benedivtrsson. Ritstiórár: Póran«-'
Þórarinrson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason Indriði
G. Þorsteinsson og Tómas Karlsson Auglýsingastióri- Stein
grímur Gislason. Ritstjórnarskrifstotur i Edduhúsinu simar
18300 — 18306. Skrifstofur Bankastraeti 7 _ Afgreiðslusimi
12323. Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur simi 18300
Áskriftargjald kr. 225,00 á mánuði innantands. I lausasölu
' kr. 15,00 eint. — Prentsmiðjan Edda hf.
ÞýðingarmikSl spor
s
í fyrradag lauk hér 1 bænum þriggja daga fulltrúa-
ráðsfundi Sambands íslenzkra sveitarféiaga, er hafði ver-
ið kvaddur saman til að fjalla um frumvarp ríkisstjórn-
arinnar um tekjustofna sveitaríélaga. Fundurinn gerði
ítarlega ályktun um frumvarpið og kemur meginniður-
staðan fram í fyrstu málsgrein hennar, er hljóðar á
þessa leið:
„Fulltrúaróð Sambands íslenzkra sveitarfélaga tel-
ur, að með frumvarpi því til laga um tekjustofna
sveitarfélaga, sem nú liggur fyrir Alþingi, séu í höf-
uðatriðum stigin þýðingarmikil spor í rétta átt.
Frun'varpið felur í sér mikilvstga einföldun á sam-
skiplUm ríkis og sveitarfélaga. Stefnt virðist að ein-
faldara og virkara skattakerfi, fekjustofnar sveitar-
félaga eru ekki eins háðir hags/eiflum og verið hef-
ur, og ríkið tekur að mestu a<> sér hina félagslegu
þætti skattlagningar. Hins vegar er Ijóst, að á frum-
varpinu eru annmarkar, sem þó má telja víst, að
unnt sé að bæta úr, án þess að það grundvallarkerfi,
sem frumvarpið er byggt á, riðlizt."
Síðar í ályktuninni segir ennfremur á þe§sa leið:
„Fulltrúaráði‘íSambands íslenzkra sveitarfélaga
telur, að frunjýárpið um tekjustofna sveitarfélaga
sé þýðingarmikilí áfangi í heildarendurskoðun
skattakerfisins og í endurskoðun verkefnaskiptingar
rtkis og sveitarfélaga."
Þá er í ályktuninni vikið að þeim ágöllum, sem helzt
eru í frumvarpinu, en úr þeim má bæta að áliti fund-
arins með breytingum, sem 1 höfuðatriðum feli í sér:
a) Meiri möguleika til tekjuöflunar til að standa undir
framkvæmdum sveitarfélaga.
b) Möguleika til að halda meiri valkostum í nýtingu
tekjustofna en gert er ráð fyrir í frumvarpinu til að
vega á móti mismunandi afrakstri hinna ýmsu tekju-
stofna í hinum ýmsu sveitarfélögum.
Samkvæmt framansögðu hefur frumvarpið í hei)d
hlotið mjög jákvæðar undirtektir fulltrúa sveitar- og
bæjarfélaga, enda þótt stjórnarandstaðan, með Mbl. í far-
arbroddi, hafi reynt að koma óánægju af stað. Við því
var aldrei að búast, að ekki fyndust á frumvarpinu ein-
hverjir ágallar, enda er það yfirlýst stefna ríkisstjórnar-
innar að taka þetta mál til frekari endurskoðunar og úr-
bóta pftir að fengin er reynsla af framkvæmdinni á þéssu
ári. Sú niðurstaða ætti að geta legið fyrir á næsta þingi.
En sannarlega er það mikil viðurkenning, að fjölsóttur
fundur sveitar- og bæjarstjórnarmanna skuli telja frum-
varpið þýðingarmikil spor í rétta átt.
(Jrelt hugmyndafræði
Mbl. kvartar mjög undan því, að Tíminn hafi haldið
því fram, að hugmyndafræði Sjálfstæðisflokksins sé í
höfuðatriðum hin sama og íhaldsflokksins 1924. Tím-
inn hefur rökstutt þetta með ákveðnum dæmum, sem
sleppt verður að rifja upp hér. Annars er Tíminn ekki
einn um þá skoðun, að hugmyndafræði Sjálfstæðisflokks-
ins sé orðin gömul og þarfnist endurskoðunar. Einn af
helztu leiðtogum Sjálfstæðisflokksins, Gunnar Thorodd-
sen. hélt þessu eindregið fram á fundi í Varðarfélag-
tnu í fyrra og var ítarlega sagt frá því í Mbl. Treystir Mbl.
sér til að mótmæla því, að þessi ummæli Gunnars Thor-
oddsen séu á rökum xeist? Þ.Þ.
1*5
Fyrir Khaddafi vakir bæöi
pólitísk og trúarieg byiting
Þess vegna hefur algert áfengisbann verið lögleitt í Libýu
EF SAMNINGAR takast
milli stjórna Bretlands og
Möltu um að Bretar leigi
áfram herstöðvar á Möltu, mun
það að líkindum valda Khad-
dafi, einræðisherra Libýu,
verulegum vonbrigðum. Hann
hefur stefnt markvisst að því
að koma Bretum frá Möltu og
ná þar aðstöðu fyrir Libýu-
menn. Markmið hans með því
hefur verið.að treysta aðstöðu
Araba við Miðjarðarhaf og
veikja Vesturveldin að sama
skapi. Það getur hins vegar
orðið honum nokkur huggun,
að hann hefur með samninga-
makki sínu við Mintoff forsæt-
isráðherra Möltu, átt veiga-
mikinn þátt í því að Bretar
verða að greiða miklu hærri
leigu en áður.
ÞAÐ hefur verið sagt um
Khaddafi, að hann sé nú eini
leiðtogi Araba, er meini full-
komlega það, sem hann segir:
Hinir leiðtogar Araba noti oft
stór orð án þess að full alvara
sé ailtaf á bak við. Khaddafi
sé hins vegar alítaf full alvara.
Það é'rú ekki nefna tæplega
2i/2 ár síðan Khaddafi
hafði forustu um að steypa
Idris konungi úr stóli og setja
á laggirnar sérstakt byltingar-
ráð, þar sem hann sjálfur er
formaður. Þetta gerðist 1. sept.
1969, þegar Idris konungur
dvaldi erlendis til lækninga.
Khaddafi var þá 27 ára og
hefur því enn ekki náð þrítugs
aldri. Það voru ótrúlega fáir
liðsforingjar, flestir jafnaldrar
Khaddafis, sem gerðu bylting-
una. Undir forustu Khaddafis
tókst þeim fljótt að ná völdum
og treysta aðstöðu sína til
framþúðar.
Khaddafi lýsti því strax yfir,
að hann og félagar hans
stefndu ekki að neinni venju-
legri byltingu. Markmið þeirra
væri ekki eingöngu það að
nota olíugróðann til að bæta
hag þjóðarinnar og efla verk-
legar framfarir. Tilgangurinn
væri ekki síður sá að koma á
réttlátu og heiðarlegu stjórn-
arfari í anda Múhameðstrúar-
Innar. Byltingin ætti ekki að-
eins að verða efnahagsleg og
menningarleg, heldur siðferði.
leg. Til að árétta það, var m.a.
fyrirskipað algert áfengisbann
og hefur því verið framfylgt
af mikilli einbeittni. Libýa er
nú eina áfengislausa landið í
heiminum.
Khaddafi hefur lagt mikið
kapp á að reyna að vera þjóð
sinni til fyrirmyndar í lifnaðar
háttum. Hann lifir mjög fá-
breyttu lífi, ekur f Wolks-
wagenbíl, og hverfur iðulega
frá stjórnarstörfum til að
vinna með óbreyttu alþýðu-
fólki við uppskeru, vegavinnu
o.s.frv. f september síðastl.
sapði hann af sér formennsku
f byltingarráðinu í mótmæla-
skyni við það. að félagar hans
væru farnir að hugsa meira
KHADDAFI
um peninga en byltinguna.
Hann tók aftur við formennsk-
unni eftir að látið hafði verið
að ýmsum óskum hans.
KHADDAFI er sagður öðr-
um fremur aðalfrumkvöðull að
stofnun sambandsríkis Libýu,
Egyptalands, Sýrlands og Sud-
ans, sem verið er að koma á
laggirnar. Takmark hans er að
sameina sem allra flesta Araba
í heilagt stríð gegn ísraels-
mönnum. Hann hefur veitt
Egyptum riflega fjárhagslega
aðstoð og hann hefur styrkt
Palestínu-skæruliða á margan
hátt.
Það var fyrsta stjórnarverk
Khaddafi að segja upp her-
stöðvasamningum þeim, sem
Bretar og Bandaríkjamenn
höfðu gert við stjórn Libýu. f
framhaldi af því hafa herstöðv
ar þær, sem þessar þjóðir
höfðu í Libýu, verið lagðar nið
ur. Þessu næst sneri Khaddafi
sér að olíufélögunum, sem
höfiðu fengið leyfi til olíu-
vinnslu í landinu. Þau hafa
orðið að margfalda gjaldið fyr-
ir vinnsluna og jafnframt orðið
að takmarka framleiðsluna,
þar sem óttazt er, að olíulind-
irnar verði annars Þurrausnar
á skömmum tíma.
ÞAÐ ER olían, sem öðru
fremur hefur veitt Khaddafi
áhrifastöðu, sem nær langt út
fyrir landamæri Libýu. Fyrir
rúmlega 10 árum var Libýa eitt
fátækasta land heimsins. Flat-
. armál þess var 679 þús. fer-
mílur, en íbúatalan innan við
tvær milljónir. Mikill hluti
landsins var óbyggileg eyði-
mörk. Efnahagsleg afkoma
þjóðarinnar byggðist þá að
verulegu leyti á aðstoð frá Sam
einuðu þjóðunum og herstöðva
leigu frá Bretum og Banda-
ríkjamönnum. Þetta breyttist
er olíuvinnsla hófst í Libýu.
Nú er Libýa eitt helzta olíu-
framleiðsluland heimsins og
þjóðarauðurinn hefur aukizt í
samræmi við það.
En Khaddafi og félagar hans
gera sér ljóst, að þessi dýrð
varir ekki endalaust. Miðað
við núverandi olíuframleiðslu,
verða þær olíubirgðir, sem þeg
ar hafa fundizt, þrotnar innan
30 ára. Að sjálfsögðu er vonazt
til að meiri olia finnist og því
mikið kapp lagt á olíuleit. En
ekki þykir rétt að treysta um
of á það. Þess vegna er nú unn
ið markvisst að því að pfla
landbúnaðinn og ýmsan iðnað
með það fyrir augum, að Libýu
menn byggi á traustum efna-
hagslegum grunni, Þótt olíu-
lindir þrjóti. Þá er og stefnt að
því, að Libýa verði í vaxandi
mæliy ferðamannaland, en þar
er afengisbannið verulegur
Þrándur í Götu.
En áður en til þess kemur,
gerir Khaddafi sér vonir um,
að komið verði til sögu nýtt,
víðlent og fjölmennt Arabaríki,
sem nái til allrar Norður-
Afríku og Arabíuskagans. 1
svipinn bendir þó ekki margt
til þess, að sá draumur hans
muni rætast, og hann varð m.a.
fyrir miklu áfalli í sumar. þeg
ar byltingartilraun, sem stjora
Libýu studdi, misheppnaðist f
Marokko. — Þ.Þ.