Tíminn - 24.03.1972, Blaðsíða 9

Föstudagur 24. marz 1972.
TÍMINN
9
UtgcfamH; Framtdktta rtlok'kurfnn
Framkvæmdastiórú Kflítján Bénédtkfasótt, Rjntjötari Þórarirth
Þófárinisson 'áþj; f- -rtdrés Kflsfíánsson, íon Holgafon, thdrtSt
G. Þorsteinssón og Tómas Karl&son, Aoglýsínstastiórl. Siteln-
grímur íórtiarskrRSiWör I Eddoívjsmu, SÍttiar
183ÓO I83Q&, Sk rif?tofur Bankastræfl 7. Af9ret5siusími
12323. Augiýsínqai, m{ 19Í23. Aörar skrjfstofur simi T830Q.::
Áskftftargíald kr. k.r, ti.óð 4 22S.0Q é mánutti Innanlamfs. :( lausasöirf IntakSS. ~ BlaSaprertt h.f. (OfftatJ
Efling togaraflotans
Talsvert hefur borið á gagnrýni á hin miklu
togarakaup, sem nú eiga sér stað. Búið er að
semja um kaup á æði mörgum togurum og
ýmsir hafa látið i ljós ugg um,að ekki takist að
manna þá.
Eitt hinna mörgu vandamála, sem núver-
andi rikisstjórn hlaut i arf frá „viðreisnar-
stjórninni”, var efling togaraflotans, sem hafði
grotnað niður á „viðreisnartimanum”. Þegar
„viðreisnarstjórnin” kom til valda haustið 1959
voru togararnir 46, en ekki nema 22 þegar hún
lét af völdum. Togurunum hafði fækkað um
meira en helming. En þess verður jafnframt að
gæta, að 17 þeirra togara, sem nú eru i rekstri,
eru orðnir svo gamlir og úreltir, að þeir hljóta
að heltast fljótlega úr lestinni. Það má þvi
segja, að þörf sé endurnýjunar togaraflotans
frá grunni.
Orsök þess, að togaraflotinn grotnaði niður á
viðreisnartimanum var fyrst og fremst vegna
þess, að „viðreisnarstjórnin” hafði enga for-
ustu um uppbyggingu atvinnulifsins. Þar réð
handahóf og sérgróðasjónarmið ferðinni.
Nú eru horfur á, að um 30 togarar bætist við
fiskiflota slendinga á næstu þremur árum. Það
er vissulega rétt,að heppilegast er að endur-
nýjun togaraflotans sé nokkuð jöfn og skipuleg
og tryggir vafalaust bezt, að fylgzt verði með
tækniframförum i togarasmiði.En eins og þessi
mál standa núna er ekki unnt að standa þannig
að endurnýjun togaraflotans. Þar er ekki við
núverandi rikisstjórn að sakast heldur hina
fyrrverandi. Þar sem endurnýjun togaraflot-
ans var alveg vanrækt sl. áratug er ekki an-
nars völ, en gera þetta umrædda íak á stuttum
tima.
Til að manna þann togaraflota, sem hér
verður eftir að umrædd endurnýjun er komin
til framkvæmda, þarf ekki nema um 900
manns. Hins vegar þurfti um 1400 manns til að
manna þann togaraflota, sem hér var 1960.
Mismunurinn liggur i þvi, að hin nýju skip
þarfnast minni mannafla sökum fullkomnari
útbúnaðar.
Hinir nýju togarar munu dreifast á marga
útgerðarstaði og treysta stórlega fiskiðnaðinn i
sjávarplássunum úti um landið, þar sem fisk-
vinnsla er helzta atvinnugreinin og burðarás
byggðarlagsins.
Efling togaraflotans og endurnýjun frysti-
húsanna eru nú meðal helztu stórmálanna,
sem núverandi rikisstjórn beitir sér fyrir, en
þau eru einnig helztu stórmál dreifbýlisins og
þvi einn þýðingarmesti þátturinn i þvi mark-
miði rikisstjórnarinnar að treysta jafnvægi i
byggð landsins.
Við ætlum að færa fiskveiðilögsögu okkar út i
50 milur 1. september n.k. Við ætlum okkur
jafnframt að nýta fiskimiðin á landgrunninu
okkur til hagsbóta. Við ætlum okkur stærri
aflahlut en áður. Til þess þurfum við ný og
mörg skip af fullkomnustu gerð. —TK
Úr brezka timaritinu THE EC0N0MIST:
TILLÖGUR HUSSEINS
ERU EKKI FJARSTÆÐA
r
Afstaða Israelsmanna getur orðið jákvæðari þegar frá liður
Husscin k(muiif<iir i Jórdaniu.
HUSSEIN konungur i Jór-
daniu hefir vakið athygli á sér
og þjóð sinni með hvellum lúð-
urhljómi.
Jórdanir höfðu hægt um sig
meðan Egyptar og tsraels-
menn léku sinn langdregna og
raunar endalausa harmleik
styrjalda og friðar. Almennt
var gert ráð fyrir, að samn-
ingar milli tsraelsmanna og
Jórdana yrðu að biða þar til að
séð þætti, hver niðurstaðan
yrði að lokum i einvigi ísraels
og Egyptalands. En niður-
staða i þeim átökum virðist
þvi fjarlægari, sem lengra lið-
ur og þess vegna hefir Hussein
konungur tekið til sinna ráða.
Hann flutti langa ræðu, 5000
orð, miðvikudaginn 15. þessa
mánaðar, og aðal kjarni henn-
ar var tillagan um, að austur-
og vestur-bakki Jórdan mynd-
uðu með sér samband undir
nafninu Sameinaða arabiska
konungdæmið. Vesturbakkinn
átti að nefnast Palesina og til
greina kæmi, að Gaza sam-
einaðist henni siðar. Svæðin
tvö áttu að hafa aðgreint
framkvæmda-, löggjafar- og
dómsvald, og höfuðborgirnar
yrðu Amman og Jerúsalem.
FYRSTU viðbrögðin við til-
lögunum voru ágizkanir, um
hvorir yrðu fyrri til að skjóta
konunginn, — i bókstaflegri
eða umfærði merkingu, —
Arabar eða tsraelsmenn. Sá
orðrómur komast á kreik i
Baghdad og barst þaðan til
Kairó, að tillögur Husseins
konungs séu i samræmi við
leynilega samninga, sem hann
hafi verið búinn að ganga frá
við tsraelsmenn. Þessu er
harðneitað, bæði i Jórdaniu og
tsrael.
Tillögurnar benda sannar-
lega ekki til þess, að þær séu
ávöxtur slikra samninga. Eitt
og annað bendir samt sem
áður til, að tilraun konungs til
að fara kringum þrátefli tsra-
elsmanna og Egypta hafi ver-
ið gerð með vitund og vilja að
minnsta kosti eins ráðherra úr
stjórn tsraels, en hún er fjarri
þvi að vera samstillt sem
kunnugt er. tsraelsmenn
ganga það lengst að játa, að
,,sambandi” hafi verið komið
á milli þeirra og Jórdaniu-
manna.
ÓSENNILEGT virðist, að
þetta „samband” hafi verið
einskorðað við hina umtöluðu
komu Anwar Nusseibeh fyrr-
verandi ráðherra i Jórdaniu,
— sem nú býr i Jerúsalem, —
til Goldu Meir forsætisráð-
herra i skrifstofu hennar.
Vera má, að Yigal Allon vara-
forsætisráðherra tsraels hafi
átt öllu mikilvægari fund með
Hussein konungi i hlutlausu
umhverfi.
Allon lagði fram tillögur um
skipan mála á vesturbakka
Jórdan skömmu áður en strið-
ið hófst árið 1967. Þar var gert
ráð fyrir óvopnaðri eyju Pale-
stinumanna, i einhverjum
tengslum við Jórdaniu. Svæöi
þetta átti ekki að ná til Jerúsa-
lem og vera greint frá herj-
um Egypta með breiðu, vig-
væddu „öryggisbelti” tsraels
meðfram Jórdan og Dauöa-
hafinu.
GOLDA Meir forsætisráð-
herra hefir varla hvikað frá
þeirri afstöðu einni að draga i
efa tilveru Palestinumanna
sem þjóðar. Moshe Dayan
varnamálaráðherra tsraels
sér naumast annað en
Egyptaland. Allon varafor-
sætisráðherra lætur hins veg-
ar ekki af þeirri sannfæringu
sinni, að ákaflega þéttbýlt
svæði sé að minnsta kosti jafn
mikilvægt og Sinai-eyðimörk-
in.
Fátt sýnist sameiginlegt
með litla, áttalaga skikanum,
sem tsraelsmenn hafa i yfir-
gangi sinum eftirlátið Palest-
inumönnum og draumsýn
Husseins konungs uin lifvæn-
legt hálfsjálfstætt Palestinu-
riki með Jesúsalem sem
höfuðborg. Hins vegar er
kunnugt, að konungurinn lét
sér um munn fara á blaða-
mannafundi i Róm, að keppi-
kefli Jórdaniumanna væri
fyrst og fremst að ná einhvers
konar samræðugrundvelli við
tsraelsmenn, hvernig svo sem
samkomulagsumleitunum
yrði að öðru leyti háttað.
FYRSTU viðbrögð tsraels-
manna benda til, að konung-
urinn hafi komið þeim ger-
samlega á óvart, bæði i fram-
setningu tillagnanna og tima-
valinu. M iðvikudaginn 15.
þessa mánaðar brá svo við, að
furðulega margir af ráðherr-
unum i stjórn tsraels voru
gersamlega horfnir af sjónar-
sviðinu og ógerlegt reyndist að
ná til þeirra. Þeir voru sagðir
við jarðarför i Galileu — og ef
tii vill hafa þeir verið að reyna
að kanna huga sinn.
Á fimmtudag rættist úr og
þeir höfnuðu tillögum kon-
ungs. Golda Meir forsætisráð-
herra viöurkenndi i ræðu i
þinginu, að tsraelsmenn væru
reiöubúnir til samningsvið-
ræðna, — en tillögur Husseins
konungs gætu aldrei orðið
samningsgrundvöllur. Hún
sagði þær siður en svo friðar-
boða.
HÆGRIMENN snérust ein-
dregið gegn tillögunum og
höfðu þær að háði og spotti.
Begin leiðtogi Gahala krafðist
þess, að lög tsraels yrðu þegar
i stað látin ná til allra hinna
hernumdu svæða.
Opinberir embættismenn
tsraelsrikis, þar á meðal
Michael Comay sendiherra i
London, sögðu tillögur Huss-
eins stjórnmálabrellu i sam-
bandi við sveitarstjórnarkosn-
ingarnar á vesturbakkanum.
Þær fara fram á norðurhluta
svæðisins 28. þessa mánaðar,
en i borgunum i suðurhlutan-
um 2. mai.
Þó svo fari, að Hussein kon-
ungur fái engin jákvæð svör
frá Israelsmönnum hefir hann
að minnsta kosti sýnt ibúum
vesturbakkans fram á, að
hann hafi ekki snúið baki við
þvi fyrirheiti sinu að bjóða
þeim nokkurt sjálfstæði.
ISRAELSMAÐUR einn
hafði það eftir Araba, að til-
lögur Husseins jafngiltu deilu
milli Indiánahöfðingja um,
hver þeirra ætti að hrifsa New
York úr höndum hvitra
manna. Þetta er réttmæt sam-
liking, ef gengið er út frá öðru
af þvi tvennu sem gefnu, að
tillögur konungs hafi annað
hvort ekki verið annað er her-
bragð i æfingaskyni, eða hins
vegar að tsraelsmönnum
verði alls ekki þokað.
Hið fyrra stenzt þó ekki, ef
litið er á tillögur konungs i
Ijósi þess, að hann er sagður
reiðubúinn að semja við tsra-
elsmenn um allt mögulegt.
Frá þessum sjónarhóli séð
getur konungur ekki verið að
leggja fram tillögur sinar sem
einhverja draumóra út i loftið.
Hann er blátt áfram að af-
hjúpa ræðanlegan grundvöll
samningsumleitana.
Úr siðara atriðinu, hvort
tsraelsmenn eru yfirleitt
ósveigjanlegir, ætti að fást
skorið, þegar endanlegt svar
tsraelsmanna er fengið.
AFSTAÐA tsraelsmanna
verður ef til vill ekki jafn nei-
kvæð og hún nú viröist, þegar
þeir eru búnir að melta tillög-
urnar með sér. Margir þeirra
eru andvigir þvi að fara með
hlutverk hernámsveldis um
ótiltekna framtið. Banda-
rikjamenn mæla áreiðanlega
með hugmyndinni. Hún hefur
meðal annars þann mikilvæga
kost, að skáka Rússum úr leik.
Samningaviðræður eru hins
vegar alveg út i bláinn nema
tsraelsmenn öðlist andlegt
hugrekki til að semja um þá
skilmála, sem Hussein kon-
ungi getur lánazt að fá ibúana
á vesturbakkanum til að virða
viðlits. Það þýðir meðal ann-
ars samkomulag við tsraels-
menn um Jerúsalem og
öryggisbeltið.
Takist Hussein konungi að
sannfæra ibúa vesturbakkans
um — þrátt fyrir andróður
skæruliðahreyfingarinnar og
rikisstjórna Arabarikjanna —
að hann geti frelsað þá frá
hernáminu, kunna þeir að
ganga inn á lausn hans og
standa með henni gegnurn
þunnt og þykkt. Að öðrum
kosti er til einskis barizt fyrir
hann.