Tíminn - 10.05.1972, Blaðsíða 9

Miðvikudagur. 10. mai 1972
TÍMINN
9
Wíwrnm

Tramk ijÞarárij G. Þo gjrjmu! 18300 1Í333. Áiknf Úfgefíndi; Frafnsókna rfiokkurtnn jfæmdastiórif Kristján Banadfkfssön, Rjtstjörar! pórarirth asson (ábh Andrés KHíflánsson, Jön Helgííön, ludrtSl •steinsson og Tömns KsrlMom Awgtýslnaastjórh: Stefn- ■Gislason. RjlsfjprnarskTffstOfwr f tdduhúíinu, sftrwr — 18306. Skrif?tofur Bapkastræfl 7. — Afgreið'siusími : :Augfýsíngasímj: :•:! 9533^: Attrar :: skrlfstofur:: :siflnf: : :T8300>::: tafgíald kr. 32S.0Q: .á:: mánú&i lnnan!ands.::í: tausasötv : kr. lí.00 alntakfó. — ÖUSaprent h.f. (Óffsati
Háar kröfur lækna
Alvarleg kjaradeila er nú komin upp milli
lækna og Rikisspitalanna. Segja læknar nú upp
stöðum sinum i hrönnum til að fylgja fram
kröfum sinum. í upphaflegum kröfum sínum
kröfðust læknar 80—90% hækkunar greiðslna,
launa og annarra greiðslna, að mati skrifstofu
rikisspitalanna. Telja ríkisspítalarnir, að kröf-
ur Læknafélags Reykjavikur feli i sér 102
milljón króna útgjaldaaukningu til 107 lækna
eða um milljón krónur á mann i hækkun á ári!
Á Alþingi í fyrradag upplýsti Halldór E.
Sigurðsson fjármálaráðherra, að rikisstjórnin
hefur nú boðið þeim læknum, sem nú eru að
segja lausum stöðum sinum, laun, sem með
hóflegu vinnuálagi nema 110—130 þúsundum
króna á mánuði fyrir sérfræðinga og 90—100
þúsundum króna fyrir aðstoðarlækna. Nemur
hækkunin ein, sem rikið hefur nú boðið þeim,
24—30 þúsundum króna á mánuði.
Samtals fela boð rikisins í sér 25—30% hækk-
un launagreiðslna til sérfræðinga og aðstoðar-
lækna, en um 37—38% hækkun til kandidata,
vegna mikillar yfirvinnu þeirra. Fjármálaráð-
herra sagði, að þessi boð rikisins hefðu i raun-
inni þótt riflegri en verjandi væri. Af hálfu
rikisins var af þeim sökum lýst yfir á siðasta
samningafundi með læknum, að um umtals-
verðar breytingar frá þessu tilboði yrði ekki að
ræða af rikisins hálfu.
En þrátt fyrir þessi boð, ber svo mikið i milli
samningsaðila, að viðræðum við lækna hefur
verið frestað og læknar hafið hópuppsagnir.
Verða það að teljast talsverð tiðindi, þegar
menn segja upp stöðum sinum vegna of lágs
kaups, þegar i boði eru 130 þúsundir króna i
mánaðarlaun!!
í ræðu sinni á Alþingi rifjaði Halldór E.
Sigurðsson fjármálaráðherra upp fyrri kjara-
deilu rikisins við lækna frá árinu 1966. Varð sú
deila mjög harðvitug, og sögðu allir læknar
sjúkrahúsanna þá upp störfum, að undanskild-
um yfirlæknum. Samningar tókust um siðir, og
höfðu þeir i för með sér stórkostlega hækkun á
launaútgjöldum spitalanna. Lýsti þáverandi
fjármálaráðherra samningunum svo i fjár-
lagaræðu haustið 1966, að læknar hefðu neytt
þeirrar aðstöðu sinnar, að hafa i bókstaflegri
merkingu lif fjölda fólks i hendi sér, og hefðu
samningarnir af hálfu rikisins þá verið algerir
nauðungarsamningar.
Halldór E. Sigurðsson fjármálaráðherra
sagði, að gifurlegar hækkanir nú til lækna
mundu mjög bráðlega hafa áhrif á aðra hópa
starfsmanna rikisins. Þetta mál varðaði al-
þjóð, og fór f jármálaráðherra þess á leit við þá
lækna, sem hér eiga hlut að máli, að þeir
endurskoðuðu afstöðu sina i ljósi þess, að á
þessi mál, sem önnur, verður að lita frá sjónar-
miði þjóðfélagsins i heild. — TK
Forustugrein úr The Times London:
Nixon reynir að forðast
auðmýkingu í Vietnam
Getur McGovern einn endurvakið sjálfsvirðingu Bandaríkjamanna?
Eftirfarandi forustu-
grein birtist i The Times
i London i síðastl. viku.
Það, sem síðan hefur
gerzt, staðfestir allt
ályktanir blaðsins. Ráð-
stafanir þær og tillögur,
sem Nixon tilkynnti i
ræðu sinni í fyrrakvöld,
eru sambland af
hótunum og tilboðum,
sem eiga að koma í veg
fyrir fullkomna auð-
mýkingu hans í Víet-
nam. Helzta von hans
virðist sú, að Rússar og
Kinverjar hjálpi honum
til að semja, af ótta við
nýjan Titóisma i
sameinuðu Vietnam.
Hefst svo forustugrein
The Times:
ÓSIGUR þriðju fótgöngu-
liðsherdeildar Suður-Vietnam
leiðir af sér, að viðurkenna
verður þann möguleika, að
her Norður-Vietnam geti borið
sigur úr býtum á vigvellinum.
Þriðja fótgönguliðssveitin
lagði á flótta.
Sumir Bandarikjamann-
anna i Vietnam höfðu gert sér
i hugarlund, aö hún gæti
reynzt betur en aðrar her-
sveitir, sem áður höfðu
brugðizt i miðhálendinu um-
hverfis Kontum. En sú varð
ekki raunin.
Sama sagan endurtekur sig
á öllum vigstöðvum, ef undan
eru teknar fáeinar úrvals-
sveitir. Her Suður-Vietnam er
deigur að striða. Forustan
virðist léleg, bæði hátt og lágt.
Her, sem lýtur lélegri forustu,
biður lægri hlut fyrir vel
stjórnuðum her, eins og ávallt
endranær.
UPPGJÖF er og hefir verið
smitandi. Enginn getur treyst
þvi, að uppgjöf i hernaði leiði
ekki til uppgjafar i stjórn-
málum i Suður-Vietnam. Ekki
ber að efa, að markmið rikis-
stjórnarinnar i Norður-Viet-
nam var annað og minna,
þegar hún lét hefja sókn þá,
sem nú stendur yfir, en reynist
brautin til Saigon bein og
hindrunarlaus, þarf nálega
ofurmannlegt aðhald til þess
að meina skriðdrekunum að
renna hana á enda.
Vitaskuld getur breyting
orðið á. Þeir eru æði margir i
Suður-Vietnam, bæði meðal
almennings og embættis-
manna, sem óttast alvarlega
afleiðingarnar af stjórn
kommúnista. Þetta fólk berst
eins vel og það getur, og
meðan þaö getur. En hugrekki
og vilji til að berjast nægir
ekki til sigurs.
NORÐUR-VtETNAM hefir
alla tið staðiö betur að vigi i
stjórnmálum en Suður-Viet-
nam. Kommúnisminn gæðir
ung riki aga, sem er mikil-
vægur á friðartimum og ómet-
anlegur i striði. t þvi efni
kemur út á eitt, hvort
rikin standa á gömlum merg
eða ekki.
Þannig stóö á i Norður-Viet-
nam, að Þjóðsagnaljóminn
um Ho Chi-minh iklæddi
kommúnismann kufli
þjóðernis. Forustumenn
Nixon
Norður-Vietnama hafa getað
haldið þvi fram i heilan
mannsaldur, að striðið væri
varnarbarátta gegn aðvifandi
innrásarher, en Suður-Viet-
namar hafa orðið að láta sér
lynda að fela hinum máttugu,
vestrænu bandamönnum
sinum að annast baráttuna að
langmestu leyti. Þeir verða nú
allt i einu að axla baráttuna
sjálfir, en þá skortir þá bæði
fórnarlund og trú á sigur-
möguleikana.
EN hvaö sem þessu liður,
verður þvi ekki neitað, að
borgarastyrjöldin i'Vietnamer
orðin alþjóðleg, alveg eins og
spánska borgarastyrjöldin
varð á sinni tið. Fylgjendur
stjórnkerfanna tveggja, sem
þarna eigast við, verða ekki
látnir einir um að útkljá bar-
áttuna á orrustuvellinum.
Hvorki Rússar né Kinverjar
munu fagna þeirri framvindu,
að upp risi sameinað Vietnam
undir forustu sjálfsöruggra
leiðtoga nýrrar útgáfu af þjóð-
legum kommúnsima. Þetta
kynni að hvetja til eftirbreytni
um allan heim, ekki siður en
fordæmi þeirra Titó og Castro
fyrr. Rúsar hafa fengið að
kenna á þvi, hve slikir
forustumenn geta þvælzt
fyrir, og Kinverjar hugsa
varla til þess meö fögnuði.aö
slik forusta eflist til áhrifa svo
að segja i hlaðvarpanum hjá
þeim.
EN getur þá talizt liklegt, að
Rússar eða Kinverjar geti
komið i veg fyrir þetta?
Hafnar eru að nýju alvarlegar
tilraunir til að koma á
stjórnmálasamningum, bæði i
Moskvu, Washington og Paris.
Leiðtogunum i Hanoi kynni að
vera meira i mun að afla al-
þjóðlegrar viðurkenningar,
sem færði þeim i raun allt
það, sem þeir hafa barizt
fyrir, en að setja sigruðum
óvini einum þá kosti.
Ösigurinn kemur niður á
Bandarikjamönnum, hvað svo
sem ofan á verður að öðru
leyti, jafnvel þó að vörn Suður
Vietnama eflist að nýju.
Straumur hins bugaða fjölda
frá Quang Tri hlýtur að skelfa
alla þjóöina, sem þegar er að
örmagnast undir fargi
styrjaldar, sem hefir hvorki
fært henni sigurvinninga né
ábata i aöra hönd. Er þá
raunin, að Bandarikjamenn
hafi fdrnað jafnmörgum
mannslifum og jafnmiklum
verömætum og raun ber vitni
fyrir þjóð, sem sýnilega hefir
engan hug á að verja sig?
VERIÐ getur, að vonbrigði
gerðu Nixon forseta
auðveldara um vik að taka
slæmum samningum, ef
nauðsyn krefði. Ef ófriðnum
lýkur, hermennirnir koma
heim og striðsfangarnir verða
látnir lausir, verða margir
Bandarikjamenn ef til vill
reiðubúnir að gleyma hreysti-
yrðum forsetans i sjónvarps-
ræðunni um daginn, um að
vera fastur fyrir og gefast
aldrei upp. Og þó er ekki likt
Nixon forseta að viðurkenna
dulbúinn ósigur, jafnvel þó að
kjósendurnir sættu sig við það.
Hann spilar efalaust út öllum
sinum hernaðar- og stjórn-
málatrompum — nema
sendingu meiri landhers á
vettvang — til þess að reyna
að forðast auðmýkinguna.
Nixon gerir sér þess ljósari
grein en nokkur annar maður,
aö sá forseti, sem lætur
Ba nda rik ja m en n biða
óumdeilaniegan og endan-
legan ósigur i Vietnam, verður
ekki endurkjörinn. Vinsældir
hans hafa alla tið verið hálf-
gerður góugróður, sem kelur
til dauðs i minnsta kuldakasti.
Ef krafizt yrði fórnardýrs,
yrði hann efstur á blaði, enda
er ekki framar um það að
ræða að skella skuidinni á
Johnson forseta.
ÓSIGURINN er þegar far-
inn að setja svip sinn á kosn-
ingabaráttu forsetans. Hrun
vietnamska hersins gjör-
breytir öllu. FoFusta
Demokrataflokksins eygir
sigurvon, en forusta Repu-
blikanaflokksins verður að
horfa fram á hugsanlegan
ósigur, enda þótt hann sé ekki
óhjákvæmilegur, og ef til vili
verður hún að finna annan
frambjóðanda i stað þess, sem
gengið hefir verið út frá sem
gefnum alla tið, eins og Demo-
kratar urðu að gera i april-
byrjun 1968.
McGovern er hinn rökrétti
frambjóðandi Demokrata-
flokksins eins og nú er komið
málum. Hann einn hefir
óflekkaðan feril i Vietnam-
málinu og hefir alla tiö verið
sjálfum sér samkvæmur. Það
verður ekki sagt um
Humphrey, enda þótt atvinnu-
mennirnir telji hann sennilega
sigurstranglegri frambjóö-
anda en hinn litt kunna og
óreynda keppinaut hans. For-
mælendur beggja geta gengið
til orrustu i lokaþætti forkosn-
inganna með þetta fyrir aug-
um.
En eins og málum er nú
komið, er það fremur undir
úrslitunum á vigvellinum i
Vietnam komið en niðurstöðu
forkosninganna, hver verður
næsti forseti Bandarikjanna.
Ef ófarirnar reynast jafn
miklar og ótviræðar og horfur
eru á, getur enginn vakið að
nýju nauðsynlegt sjálfstraust
bandarisku þjóðarinnar nema
sá einn, sem enga ábyrgð ber
á þeim.