Tíminn - 11.08.1972, Page 8

8
TÍMINN
I'östadagur 11. ágúst 1972
Blikfaxi lendir á Egilsstaða-
flugvelli 1. ágúst , ys og þys i
flugstööinni. úti fyrir biða
langferðabilar tilbúnir að aka
til Reyöarfjarðar, Seyðis-
fjarðar, Borgarfjarðar og
Fáskrúösfjarðar. Ég spyr um
fartil Vopnafjarðar. Þarna er
farkosturinn, svarar Ari,
öllum hnútum kunnugur, og
bendir á litla fiugvél á
vellinum. Hellisheiði er
kannski fær núna að visu, en
hún er mjög brött og verður
fljótt ófær bilum, ef rignir.
Áætlunarflug til Vopnafjarðar
er einn dag i viku, en auk þess
er daglegt leiguflug, þegar
veður er gott.
Brátt hefur litla flugvélin
sig á loft og flýgur lágt yfir
Smjörvatnsheiði. Nokkrar
kindur sjást á beit, þótt
fremur virðist gróðurlitið á
heiðinni. Eftir 20 minútna flug
er lent innan við fjarðar-
botninn á litlum flugvelli. Þar
er dálitill skúr eða skýli, en
enginn simi að ég held- og
drjúgur spölur til bæja og til
kaupstaðarins. Það er hress-
andi að ganga þangaö i góðu
veðri eins og núna, en óþægi-
legt getur það eflausl verið i
slagviðrum og að vetri til.’
Vopnafjarðarkauptún stend-
ur austanvert á Leiðar-
hafnartanga, sem nú er oft
nefndur Kolbeinslangi og
kauptúnið stundum Tangi.
Á Kolbeinstanga er grýtt og
hrjóstrugt, allsstaöar blá-
grýtisklappir, klungur og
kambar, en sums staðar
mýrasund á milli. Minnir
landslagið á Stykkishólm og
Djúpavog. Sunnan við nesið
liggja þrir klettahólmar og
nokkur sker. Liggur nú
halnargarður- Haraldargrjót-
út- út i Miðhólma, og dregur
mjög úr sjávargangi.
Fyrrum stóðu hér aöeins
íáein verzlunarhús og ibúðar-
hús fólks, sem við verzlunina
vann aðallega. Nú búa 787
manns i Vopnafjarðarkaup-
stað. llúsin standa dreift og
fremur óskipulega, en húsa-
kynnin viðast góð. Útgerð er
talsverð og atvinna góð við
hana og i frystihúsinu. Þarna
fjölbreyttur gróöur i þeim.
Stór hvalbein setja einkenni-
legan svip á einn þeirra.
Blómaræktaráhugi „gengur i
ættir”. Dóttir Oddnýjar i Hlið
stundar garð sinn af alúð og
kostgæfni og „smitar” út frá
sér. Svo er viðar. Blóm-
ræktarkona kemur upp garði
og nágrannakonurnar láta þá
ekki sitt eftir liggja til
lengdar. Má viða sjá 2-4 garða
hlið við hlið og svo stór nær
garðlaus bil. Þetta má
hvarvetna sjá i kaupstööum.
„Já, svo þú vilt skoöa garð
hjá okkur: það eru hæg
heimatökin”, sagði veitinga-
konan á Tanganum. „Hérna
rétt hjá er garðurinn hennar
Unu, hún er mikil garðræktar-
kona”. Una var að vinna i
frystihúsinu, en kom heim um
hádegið og sýndi mér garðinn
sinn. Þar er blómlegt um að
litast og Una kann góð skil á
öllu, eins og þær fleiri blóma-
konurnar. Hér þreifst ekkert
aö ráði, sagði hún, fyrr en
verksmiöjan var byggð,( hún
er skjólgarður fyrir hafatt og
særoki. Það er satt, hér þarf
skjól umfram allt, og bezt að
rækta fremur lágvaxinn
gróður i skrautgörðum —
blóm og runna aðallega.
Hrislur i góðu skjóli.
Sitkagrenið virtist að visu þola
seltuna vel, en hættir til að
missa toppinn i veðrum.
„Bóndinn hugsar um
kartöflurnar og rófurnar, ég
um trén og blómin: Það er góð
samvinna”, sagði ein Vopna-
fjarðarfrúin og brosti við.
fagurt. Veiðimenn sækja til
Vopnafjarðar i seinni t>ð.
Kannski verða Hofsá og Selá
frægar vegna veiöiskapar.
Landiö við Hámundarstaöi i
Vopnafirði sýndist mér miklu
kollhúfulegra en hjá
Hámundarstöðum við Eyja-
fjörö. En vopnfirzki bærinn
hefur Selána, laxveiðina og
veiðigildrurnar.
Komið á Kolbeinstanga
Ribs þrifst sæmilega i
Vopnafirði. Særok gengur
stundum yfir kaupstaöinn og
ber með sér salt, svo varla sér
út um rúður. Munu tré þvi eiga
erfitt uppdráttar nema i góðu
skjóli. í skjólsælum görðum
stóðu rósir i blóma einkum
fjallarós og þyrnirós.
Gljámispill myndi sennilega
þrifast hér vel- og sumir
kvistir (Spirea) o.fl. lágir
runnar. Við heyrum i
útvarpinu að hér koma
margir heitir sumardagar.
Það sýndu lika blómin i
göröunum. Þeim leið
auðsjáanlega mörgum
hverjum prýðilega i skjóli,
bæði sumarblómum og
fjölærum skrautjurtum. Bæði
garðblóma- og stofublóma-
sendingar koma stundum með
skipum frá Reykjavik. Hrislur
fá margir frá Hallormsstað og
sumir blóm frá Laugabrekku i
Eyjafirði. Undir klettum og
klöppum rækta menn lika
islenzk blóm, þrenningarfjólu,
blágresi, burnirót, hellu-
hnoðra, umfeðming o.fl. og
allstaðar prýðir bláklukkan.
Margir garðar eru laglegir og
er iika verzlunarmiðstöö hins
stóra og fagra Vopnafjarðar-
héraðs. Gistihúsið Tangi tekur
á móti ferðamönnum — og i
Vopnafirði er margt að sjá. I
tslandslýsingu sinni segir
Þorvaldur Thoroddsen árið
1895: „Kaupstaðurinn mun
vera i uppgangi, þvi að það má
heita að mokfiski hafi veriö á
hverju sumri. Franskir fiski-
menn koma oft á Vopnafjörð
og hafa viöskipti við
Islendinga, sem hafa tölu-
verðan hagnaö af þvi.
Frakkar kaupa allt fyrir salt,
brauð, koniak, rauðvin o.fl. af
útgerð sinni, en aldrei fyrir
peninga. Naut keyptu þeir
fyrir þrjá poka af brauði og
hundrað poka af salti.” Þetta
var laust fyrir aldamót. Nú er
öldin önnur. Þorvaldur segir
lika: 1895:” Það er öll ástæöa
til að halda, að Vopnafjörður
dafni með vaxandi framtaks-
semi og hagsýni, þvi að hér
eru lika hinar beztu og
fegurstu sveitir rétt i kring. Þó
hefur átumein Norðurlands-
Amerikuflanið- gert þessum
sveitum mikinn baga, eigi
siður en öðrum”. Á prest-
setrinu var nýlega búið aö rifa
frambæinn 1895, „en i honum
var fjöldi herbergja, löng
giing þverl og fram og margir
afkimar. Baðstofa fyrir
bæjarenda 80 álna löng, henni
þó skipt niður i ýmsar smærri
stúkur”. Nú sýnir Bursta-
fellsbær sta-rð og reisn hinna
giimlu stórbýla i Vopnafirði.
I Hlið i Vesturárdal hefur
Oddný Metúsalemsdottir
komið upp skrúðgarði með
i'jölbreyttum gróðri. Segir frá
þvi i timaritinu „Heima er
bezt" og viðar. Ég reikaði um
i kaupstaönum að skoða
garða. ilaraldur Gislason
sveitarstjóri útvegaði mér
kunnugan mann til leið-
beiningar um garðana. Þarna
er lalsverð kartöflurækt og
lánast oft vel., Heilbrigði
virtist góð. Þó sa aðeins vott
ströngulsýki og þurrrotnun
kvaðkoma þar fram á kartöfl-
um i geymslu eins og viðar.
Rófur spretta vel, en verja
þari þær fyrir kálmaðki. Ofur-
litið er ræktað af hvitkáli,
blómkáli, grænkáli, gulrótum
og salati. Graslaukur og rauð-
rófur sáust i einstaka garði.
Trjágróður er lágvaxinn,
hæstu hrislur um 3 metrar,
enda flestar ungar, varla meir
en 30-40- ára þær elztu, Mest
er um reynivið og birki.
Einnig gulviðir, þingvíðir og
viðja. Allmargar lerkihrislur
og og nokkur sitkagreni.
Lerkiö gulnað af veðrum.
Fáeinir vesaldarlegir álmar
og 1 heggur. Já, lerkið niðri i
kaupstaðnum var gulnað af
særoki og veðrum. Áhrif
skjolsins og skjólleysisins
sáust greinilega, þegar
Kjartan Stöðvarstjóri ók með
mig stuttan spöl upp á
„útvarpshæðina” og sýndi
mér öll riki Vopnafjarðar og
þeirra dásemdir.
Þar uppi var blásið land og
bert, fáeinar jurtir skriðu við
jörð. En útsýnið er ljómandi
„Erfiðir tímar í Grimsby
r. . - yy - segja fulltrúar
Att I Y ||lTSPr7lllV1Qn Grimsbyborgar, sem eru
Gllll Ull (Cl Llli IIG í heimsókn hér á landi
Borgarstjórinn og fulltrúarnir frá Grimsby,
ÞÓ—Reykjavik.
Siðastliðna tvo daga hefur 8
manna hópur frá borgarstjórn
Grimsby-borgar verið staddur
hér á landi og rætt við fslenzka
ráðamenn — þó sérstaklega for-
ráðamenn Reykjavikur um út-
færslu landhelginnar i 50 milur.
Á fundi með blaðamönnum i
gær sögðu áttmenningarnir, að
þeir væru hér i vinaheimsókn,
enda hafa vinsamleg samskipti
Reykjavikur og Grimsby ávallt
verið mjög mikil, en þó aldrei
meiri en siðustu árin.
Fulltrúarnir sögðu, að þeir
hefðu rætt um fiskveiðiútfærsluna
við Islendinga, og bættu þvi við,
að ef tslendingar færðu landhelg-
ina út i 50 milur, þá færu erfiðir
timar I hönd i Grimsby. I
Grimsby vinna um 5000 þúsund
manns við fiskveiðar, 3000 við
dreifingu á fiskinum og 13.500
vinna við fiskiðnaðinn. Alls vinna
þvi um 21.500 manns að meira eða
minna leyti við fiskveiðar og fisk-
vinnslu i Grimsby, en ibúar borg-
arinnar eru um 100 þúsund.
Fulltrúarnir sögöu, aö þeir
hefðu ekki lagt fram neinar tillög-
ur til lausnar deilunni, enda hefðu
þeir ekkert vald til þess. Þeir
væru hér aðeins sem fulltrúar
fólksins i Grimsby.
— Ef Bretar fá engar ivilnanir
eftir útfærslu islenzku fiskveiði-
lögsögunnar, þá verður atvinnu-
leysi i Grimsby, sagði einn full-
trúinn. Um það bil 40% af heildar-
aflanum, sem landað var i
Grimsby i fyrra, kom af tslands-
miðum, þar af lönduðu islenzk
skip 10% aflans. Þegar við eigum
ekki kost á þessum afla lengur,
fer að syrta i álinn, og það sem
verra er, atvinnuleysi er þegar þó
nokkuð i Grimsby, og nú eru þar
2500 atvinnulausir.
Bretarnir sögðu, að eitthvert
samkomulag yrði að nást til
nokkurra ára. Nú væru uppi stór-
felldar áætlanir um að reisa iðju-
ver á bökkum Humberfljóts og að
þvi loknu yrðu ibúar i Grimsby
væntanlega ekki eins háðir fisk-
veiðunum við Island og nú.
Einnig sögðu þeir að undanfarin
ár heföu útgerðarmenn i Grimsby
farið að gera út minni skip, sem
veiddu á heimamiðum, en það
stæði mest á endurnýjun flotans
til þeirra veiða. Togaraflota sinn,
sem veiðir við Island, töldu þeir
úreltan og sögðu, að á næstu ár-
um yrði þessum gömlu togurum
lagt, og um leið myndi ásókn
Breta á Islandsmið minnka. Þeir
þyrftu aðeins að fá umþóttunar-
tima.
Aðspurðir sögðu Bretarnir, að
þeir hefðu ekki heyrt mikið talað
um innflutningsbann á vörum
frá tslandi, það væri mál rikis-
stjórnarinnar brezku. Að lokum
sögðu þeir, að þeir skildu afstöðu
Islendinga betur en áður, og að
þeir væru vissir um,að Islending-
ar skildu betur þeirra afstöðu,
eftir þessa heimsókn.
Bretarnir hittu að máli Ólaf Jó-
hannesson forsætisráðherra og
Lúðvik Jósefsson sjávarút-
vegsmálaráðherra og Einar
Ágústsson utanrikisráðherra, og
einnig þá Má Elisson fiskimála-
stjóra og Ingvar Hallgrimsson
forstöðumann hafrannsókna-
stofnunarinnar.
Mestum tima vörðu Bretarnir
þó til umræðna við forráðamenn
Reykjavikurborgar, og á fundin-
um sagði Geir Hallgrimsson
borgarstjóri, að fulltrúar Reykja-
vikur hefðu reynt að koma Bret-
unum i skilning um, aö útfærslan
þýddi lif eða dauða fyrir Islend-
inga.