Tíminn - 17.08.1972, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 17. ágúst 1972
TÍMINN
70 aura uppbót
á frystan karfa
- eftir að ríkisstjórnin
hefur fellt
niður útflutningsgjaldið
Rikisstjórnin tilkynnti frysti-
húsaeigendum i gær, að felld yrðu
niður útflutningsgjöld af frystum
karfa á yfirstandandi verðlags-
timabili. Er þetta gert vegna óska
frystihúsaeigenda, sem sögðu, að
vinnslan á karfanum stæði ekki
undir sér.
Niðurfelling útflutnings-
gjaldsins af frystum karfa mun
samsvara 60-70 aura uppbót á
hvert kilógramm.
Nefnd undir forystu Jóns
Sigurðssonar hagrannsóknar-
stjóra hefur að undanförnu haft
óskir frystihúsaeigenda til
athugunar og skilaði nefndin áliti
um malið til rikisstjórnarinnar i
vikunni.
Tortryggilegt er það. Ljósmynd: isak Jónsson.
Sendinefnd í rannsóknarleiðangri
Nýtt verð á
skarkola og
þykkvalúru
A fundi yfirnefndar verðlags-
ráðs sjávarútvegsins i gær varð
samkomulag um, að lágmarks-
verð á skarkola og þykkvalúru,
fyrsta flokki, 453 grömm og þar
yfir, skuli vera sextán krónur og
sjötiu aurar hvert kilógramm frá
1. ágúst til 30. september 1972.
ELDUR A
MARBAKKA
KJ-Reykjavik
Klukkan rúmlega þrjú i fyrri-
nótt var slökkviliðið i Reykjavik
kvatt að Marbakka i Kópavogi, en
þar býr Finnbogi Rútur Valdi-
marsson bankastjóri. Eldur var
laus i eldhúsi hússins er að var
komið, en greiðlega tókst að
slökkva eldinn, en skemmdir
urðu töluverðar af vatni og reyk.
Tundurdufl
Hér hefur veitingastaður á
Akureyri komið upp auglýsingu
— Bautinn heitir hann. En liklega
hefur gripunum, sem þarna hóp-
ast að giröingunni, þótt nafnið
Hallfreður Orn Eiriksson þjóð-
fræðingur hefur safnað fróðleik af
ýmsu tagi af vörum gamals fólks
á Islandi undanfarin ár. Kennir
þar margra grasa, bundins máls
og óbundins, auk tónlistar. betta
er kapphlaup við timann, þvi
vitaskuld er mest lagt upp úr að
festa á blað eða hljóðrita munn-
lega geymd, sem hætt er við að
fari forgörðum fljótlega. Reynt
hefur verið að ná til sagnfróðs
fólks um liðinn tima, en það fólk
er nú flest á gamals aldri og sem
óðast að hverfa úr tölu lifenda.
Fyrir fáum árum kom fram sú
hugmynd, að rétt væri að senda
eitthvað tortryggilegt. Að
minnsta kosti hefur heilmikil
sendinefnd verið gerð út til þess
að skoða auglýsingaspjaldið.enda
full ástæða til þess að grandskoða
bað.
mann héðan heiman til þess að
safna þjóðfræðum i tslendinga-
byggðum i Kanada og Bnadarikj-
unum, þar eð margt benti til að
þar væri eftir allmiklú að slægj-
ast.
Dr. Ernest Sirluck, forseti
Manitobaháskóla ákvað fyrir
nokkru að veita allriflega fjárhæð
til þessarar söfnunar úr minn-
ingarsjóöi Páls Guðmundssonar.
Páll arfleiddi Manitobaháskóla
og Háskóla Islands að gildum
sjóðum til eflingar samskiptum
fræðimanna við háskólana báða.
Nú er ákveðið, að Hallferður örn
fari i söfnunarferð til Kanada og
Skýrslan um rannsóknina er
likiega ekki fulisamin enn. Svo
mikið er vist, að hún fylgdi ekki
myndinni. En auðvitað getur
hennar verið að vænta þá og
þegar.
Norður-Dakota i Bandarikjunum
ásamt aðstoðarmanni sinum Olgu
Mariu Franzdóttur og safni þar i
þrjá mánuði hið skemmsta, auð-
vitað fer lengd dvalarinnar eftir
þvi hvernig styrkurinn endist.
Þeir dr. P.H.T, Thorláksson og
Haraldur Bessason prófessor áttu
hugmyndina að þvi að sækja um
styrkinn og er það fyrir atbeina
þeirra að féð fékkst.
Árangur ferðarinnar er að
sjálfsögðu undir þvi kominn að
einhverjir finnist heimildar-
mennirnir. Hallfreður á vitaskuld
hauka i horni vestanhafs og mun
njóta hjálpar kunnugra manna,
en honum væri samt mikill akkur
i að fara vel nestaður að heiman
og þætti vænt um að fólk sem á
fróða ættingja við aldur i Kanada
og Norður-Dakota segi til þeirra.
'Slikri vitneskju má koma hvort
heldur bréflega eða simleiðis til
Arnastofnunar Arnagarði i
Reykjavik simi 25540. baðan
verða nöfnin send Hallfreði og
heimilisföngin berist þau eftir
brottför hans i byrjun september.
bangað til er honum afar kært að
fá ábendingar um fróðleiks-
brunna vestan hafs, virka daga i
Arnastofnun og heim til sin um
helgar og á kveldin, heimasimi
hans er 84941.
Mikið af fiski
berst á land
JA-Hólmavik.
Um þessar mundir er hér góður
afli á handfæri, og gæftir hafa
verið ágætar. Hins vegar er langt
að sækja, átta til tiu klukkustunda
ferð, þvi að miðin eru langt úti á
Skagagrunni. Bátarnir eru tiu til
tuttugu lesta þilfarsbátar og
fiskurinn dreginn á handfæri.
Svo mikið hefur borizt á land,
að oft verður að vinna i frysti-
húsinu á kvöldin.
í snurpinót Kratar missa Alþýðu-
blaðið formlega úr
höndum sér
hjá báti
ÞJ-Húsavik.
1 fyrradag fékk vélbáturinn
Glaður, skipstjóri Hermann
Ragnarsson, tundurdufl i snurpi-
nót, er bátverjar voru að veiðum
vestur undir Flatey. Hefur það
ekki gerzt, i mörg ár að minnsta
kosti, aö bátur hafi fengið slikt
dufl i veiðarfæri sin á Skjálfanda-
flóa.
Svo vel vildi , að skipstjóri á
dýpkunarskipinu Gretti, sem nú
er á Húsavik, kunni til verka við
að gera tundurdufl óvirk og leysti
hann vanda skipverja.
ÞM-Reykjavik
Fyrir nokkru komu á
markaðinn tvær áfengistegundir,
sem framleiddar eru hérlendis,
til viðbótar þeim sem eiga sér
lengri sögu. Þetta er ginn, sem
1 vor birtist i Timanum frétt um
að Alþýðuflokkurinn heföi selt
ryblaðahringnum” (Visis-
mönnum) Alþýðublaðiö.
Skömmu siðar gaf Alþýöu-
flokkurinn út yfirlýsingu um, að
farið væri með rangt mál, blaöiö
væri enn i eigu flokksins. t Lög-
birtingablaðinu, sem út kom i
gær, er tilkynning til hlutafélaga-
skrár, dagsett 6. júni, frá
svo heitir hér eftir og brómberja-
likjör, sem gerður er úr inn-
fluttum brómberjum.
Þessar nýju islenzku áfengis-
tegundir var byrjað að selja i júli-
mánuði.
„Alþýðublaðsútgáfunni h/f'— og
er hlutverk þess félags sagt vera
að „annast rekstur og útgáfu
Alþýðublaðsins....”
Eigendur eru taldir upp: Axel
Kristjánsson, Bæjarhvammi 2 i
Hafnarfirði (Axel i Rafha) og
kona hans, Asgeir Jóhannsson,
Sunnubraut 38 i Kópavogi
(forstjóri Innkaupastofnunar
rikisins) og kona hans og Bene-
dikt Jónsson, Kúrlandi 11 og kona
hans. Benedikt er jafnframt
framkvæmdastjóri og einnig
framkvæmdastjóri Hilmis h/f,
útgáfufyrirtækis Vikunnar og Or-
vals. Sveinn Eyjólfsson forstjóri
Visis, er að visu ekki skráður
eigandi Alþýðublaðsins, en hann
á Hilmi ásamt Axel i Rafha og
fleiri. Þannig er þetta allt sami
grautur i sömu skál. Alþýðu-
flokkurinn er hvergi nefndur á
nafn, þannig að frétt Timans, sem
birt var um svipað leyti og til-
kynningin barst til hlutafélags
skrár, stenzt, þrátt fyrir mótmæli
Gylfa & Co.
íslenzkt ginn og
brómberjalíkjör
MUNNLEG GEYMD
í VESTURHEIMI
Hallfreður örn safnar fróðleik vestan hafs
3
Fiskstofnarnir í hættu
t ræðu sem Ingvar Hall-
grimsson, forstjóri Hafrann-
sóknarstofnunarinnar, flutti á
norrænu fiskimálaráðstefn-
unni i Færeyjum, sagði hann
m.a. um þróun fiskstofnanna i
Norður-Atlantshafi:
,.A ársfundi aiþjóða fisk-
veiðinefndarinnar fyrir Norð-
austur-Atlantshaf, NEAFC,
sem iialdinn var i London i
mai 1971, var in.a. til umræðu
islenzk tillaga um lokun veiði-
svæðis út af norðaustanverðu
íslandi. Rök islendinga voru
þau. að á þessu svæði veiddist
mikið af ungum, óþroska
þorski, sem aldrei lifði svo
leugi að verða kynþroska.
Þessi islenzka tillaga náði
ekki fram að ganga, en nefnd-
in vildi biða eftir skýrslu um
ástand þorskstofnanna i Norð-
ur-Atlantshafi, en skýrsla
þessi skyldi unnin i samein-
ingu af fiskveiðinefndinni fyr-
ir Norðvestur-Atlantshaf og
Alþjóða hafrannsóknaráðinu.
Skýrsla þessi hcfur nú birzt,
og var hún lögð fram á fundi
Norðvestur-Atlantsnefndar-
innar, scm var haldinn i
Washinglon i júni sl. t nefnd
þcirri, er samdi þessa skýrslu,
voru visindamcnn frá 8 lönd-
um og 3 alþjóðastofnunum.
Niðurstöður nefndarinnar eru
almennt þær, að minnkun
þorskstofnanna i Norður-At-
lautshafi vcgna vciða sé svo
mikil, að æskilegast væri að
draga úr vciðunum um helm-
ing. Hvað snertir minnkun is-
len/.ka þorskstofnsins, getur
nefndin þess, að hún sc sú
mesta, sem kunn sc meðal
þorskstofna Norður-Atlants-
hafsins á árunum 1968-70.
Þessi niðurstaða kcmur tæp-
ast á óvart, a.m.k. varla hvað
snertir islenzka þorskstofninn.
Frá striðslokum hefur orðið
mjög iir þróun á þorskveiðum
við island, sem náði hámarki
árið 1954, er vciddar voru um
550 þúsund lcstir af þorski. A
áratugnum 1954-64 óx sóknin
um 87% en á sama tima féll
aflinn um 22%. Þessi mikla
aukning sóknar i islenzka
þorskstofninn liefur breytt
endurnýjunar- og viðhalds-
getu lians, þar eð aldurs-
dreifingin hefur brcytzt mjög.
Fyrir um 15-20 árum var ekki
óvenjulcgtað finna þorska allt
að 15 ára aidri i aflanuin. en
nú cr algjör undantekning að
finna 10 ára gamlan þorsk.
Mcðalaldurinn verður stöðugt
minni og minni og mcðal-
stærðin þá jafnframt. Þcssi
lækkun ineðalaldurs hefur
cinnig valdið þvi, að nú hefur
þorskurinn yfirleitt aðcins tök
á þvi að hrygna einu sinni á
ævinni, en áður fyrr gat
meginhluti þorskstofnsins
hrygnt nokkrum sinnum. Yfir-
lcitt má þvi telja, að hrygning
islenzka þorskstofnsins sé nú
svipuð og hjá laxi og loðnu,
þ.e.a.s. aðeins einu sinni á æv-
inni, en það striðir gegn lög-
málum náttúrunnar og afleið-
ingarnar sér enginn fyrir.”
Þorskveiðar Breta
Ennfremur segir Ingvar:
„Eins og ég nefndi fyrr,
komst sú sérfræðinganefnd,
scm gerði úttekt á þorskstofn-
um Norður-Atlantshafs, að
þcirri niðurstöðu, að minnkun
islenzka þorskstofnsins — sem
cr aðaliega vegna aukinna
veiöa — væri sú mesta sem
þekkt væri meðai þorsk-
stofna þessa hafsvæöis. Það er
nú talið, að hin árlega dánar-
tala hins kynþroska hluta
stofnsins sé um 70% og 65%
meöal smáþorsksins. Svona
mikil sókn er beinlinis hættu-
leg, ekki sizt sóknin i smá-
þorskinn. Þorskveiðar Breta
Framhald á bls. 13