Tíminn - 17.08.1972, Blaðsíða 16

Nú verður Þórisvatn stærsta vatn á íslandi
VATNSBORÐIÐ HÆKKAR JAFNT
OG ÞÉTT NÆSTU VIKURNAR
...<
Fimmtudagur 17. ágúst 1972
V____________________________/
Eftir þessum skuröi er nú tekið að
renna úr Kaldavatni i Þórisvatn.
SB-Ilcykjavik.
Nokkur timamót urðu á þriöju-
daginn i framkvæmdum Þórisóss
sf. við Þórisvatn. Klukkan tutt-
ugu minútur yl'ir fjögur sprengdu
l'jögur hundruð kiló af dýnamili
bakka bráðabirgðafarvegar
Köldukvislar og lokuöu farvcgin-
um þar með. Næstu vikurnar mun
siðan Kaldakvisl safnast þarna
saman og mynda 15 ferkilómetra
stöðuvatn, sem ef til vill mun
licita Kaldavatn á kortinu i fram-
tiöinni.
En sprengingin á þriðjudaginn
dugir ekki ein til að stifla Köldu-
kvisl. Þarna hefur einnig verið
reist mikil stifla, 22 metra há og
300 metra löng. Stiflan var að
mestu leyti gerð i fyrra, en fram-
kvæmdum við hana lauk i vor.
Meðan á stiflugerðinni stóð, var
Köldukvisl veitt i sprengdan
bráðabirgðafarveg, sem i fyrst-
unni var kallaður framhjárennsl-
isskurður, en það nafn siðan stytt
og nú er bara talað um hjáskurð-
inn.
Stiflugerðin við Köjdukvisl fór
þannig fram, að i'yrst voru
hreinsuð burtu laus jarðlög og
siðan boraðar holur i bergið und
ir. I þessar holur var dælt sem-
entsleðju, til að fylla upp i öll
tómarúm i berginu, sem gætu
hleypt vatni i gegn um sig. Stiflan
sjáif er úr isaldarleir, sem fannst
þarna á svæðinu og utan á þvi er
stórgrýti. Þar sem stiflan er hæst,
er hún steypt og undir hana þar
rann Kaldakvisl þar til á þriðju-
daginn, að gatinu var lokað, fyrst
með sprengingunni og siðan voru
7 steyptir bitar, 25 lestir hver,
settir fyrir gatið og þvi þannig
lokað að eilifu. Ofar á stiflunni er
loka, sem hægt verður að opna til
að hleypa úr Kaldavatni ef þörf
krefur.
l'áll llaniiesson. vcrkfræðing-
ur, scm stjórnað hefur fram-
kvæmdunum við Þórisós.
Fyrstu klukkustundina eftir að
farveginum var lokað hækkaði
um 30-40 sm. i vatninu, en eftir
þvi sem yfirborð þess stækkar,
verður hækkunin minni. Úr
Kaldavatni rennur siðan i Þóris-
vatn, eftir 1500 m. löngum skurði,
sem sprengdur var i fyrrasumar.
Við þetta mun vatnsborð Þóris-
vatns hækka um 5 m. og
yfirborð vatnsins stækka upp i 80
ferkilómetra, þannig að það verð-
ur þá stærsta stöðuvatn landsins.
Tilgangurinn með þessum fram-
kvæmdum öllum er að gera
Þórisvatn að vatnsforðabúri allra
þeirra virkjana, sem eru á leið-
inni til sjávar eða fyrirhugaðar
eru. Búrfellsvirkjun, Hraun-
eyjarfossavirkjun og Tungnaár-
virkjun, svoog þeirra, sem kunna
að bætast við i framtiðinni.
Þórisós, sem rennur úr Norður-
enda Þórisvatns, hefur einnig
veriö stiflaður og er sú stifla 1200
metra löng. Páll Hannesson verk-
fræðingur sagði, að gerð þeirrar
stiflu hefði verið mun vandasam-
ari og erfiðari en Köldukvislar-
stiflu, vegna gerðar jarðlaganna.
Ekki var hægt að nota sömu að-
ferðina við þéttingu laganna, að
dæla i þau sementsleðju og var þá
gripið til þess ráðs að grafa 550
metra langan skurð undir kjarn-
ann. Til þess verks var keyptur
erlendis frá stærsti krani er hér
hefur sézt. Hann er 180 tonn og er
leitt til þess að vita, að ekki eru
hér á landi nein verkefni fyrir
hann. Þess má geta, að uppi við
Þórisós eru einnig stærsta jarð-
Séð ofan af stfflunni yfir svæðiö, sem fer undir Kaldavatn. Þarna verður innan skamms 15 ferkiló-
metra stöðuvatn.

Þcssi mynd er tckin þeirn megin stiflunnar, sem framvegis verður þurrt. Vatniö hinum megin mun ná
upp undir slallinn, sem kraninn stendur á. (Timamyndir Róbert)
ýta landsins og stærsti vörubili,
en þau fá væntanlega atvinnu i
framtiðinni.
Er skurðurinn hafði verið graf-
inn, var hann fylltur af kjarna og
þjappað vel i með völturum. Utan
á stiflunni er svo möl og sandur
eins og hinni. Stiflan i Þórisósi er
20metra há, þar sem hún er hæst.
Við framkvæmdirnar hafa i
sumar starfað 50-60 manns, en i
fyrra voru þarna 250 manns, að
störfum. Aðeins er nú eftir um
mánaðarstarf þarna og verða þá
vélar, tæki og búðir starfsmanna
flutt burtu. Þegar allt er farið,
munu jarðýtur laga til svæðið og
innan fárra ára verða sárin gróin.
Fyrsti bitinn, af þeim 7, sem loka eiga flóögáttinni, sigur niöur. Hver
biti er 25 lestir aö þyngd.