Tíminn - 29.08.1972, Side 13

Þriðjudagur 29. ágúst 1972
TÍMINN
13
„Mér þykir það leitt, mjög leitt”, sagði hann hógværlega. ,,En láttu
þér ekki illa lika að biða. Viö öölumstfátt, sem nokkurs er vert, nema
meö biðlund og baráttu — ekki á þeim vettvangi frekar en öörum, held
ég”.
„Það er liklega rétt”, stundi ég upp meö erfiðismunum. „Þaö er eini
vettvangurinn, sem ég hef háð baráttu á”.
Hann brosti, og ég reyndi aö gera það llka. Viö stóöum stundarkorn
þegjandi. Hann varö alvarlegur á svip og renndi augunum i áttina til
verksmiöjurey kháfanna.
„Nei”, sagöi hann aö lokum, „þaöeru ekki fyrst og fremst betri kjör,
sem viö erum aöberjast fyrir. Þau eru viöhlitandi.miðaðviö afrakstur-
inn af verksmiöjurekstirnum. Þaö er þvi siöur stytting vinnutimans,
sem okk'ur er mest i mun, og þaö meira aö segja ekki kaupiö sjálft,
sem er aöalatriðiö. En viö krefjumst þess, aö réttur okkar til samtaka
sé viöurkenndur — meö öðru getum viö ekki tryggt framtiö okkar. Þaö
varöar mestu, aö félagssamtök okkar séu traust, hvaö svo sem kann aö
vera fundiö þeim til foráttu”.
„Ekkert kraftaverk geta þau nú gert” svaraöi ég. Þannig hafði ég
heyrt einhvern taka til orða. „Ekki getur verkamannafélag bægt
heimskreppu frá dyrum okkar eöa örvaö sölu á verksmiöjuvarningi.
Wallace segir, aö framleiöslan sé oröin of mikil, og þess vegna sé sam-
keppnin oröin allt of hörö”.
„Samkeppnin er hraðari en æskilegt væri”, svaraði hann. „En gefiö
okkur tækifæri til aö sýna hvort verksmiöja, sem viöurkennir verka-
menn sina sem aöila aö vandamálum sinum, stenzt ekki þessa sam-
keppni, báöum til hagsbóta. — Veiztu i hverju samhjálp verkalýösins
er fólgin”?
Ég hristi höfuðiö.
„Hvernig ætti ég aö vita þaö”? sagði ég beisklega. „Enginn gerir sér
fyrirhöfn til aö segja mér neitt. Það væri óþarfa ómak. Sjáðu spörvana
þarna , sem eru aö tina kornin af götunni. Þannig veröa þeir líka aö
fara aö, sem eru heyrnarlausir. Þeir veröa aö sætta sig við þaö, sem
þeir veröa áskynja um á vegi sinum, og foröast óþarfar spurningar—
Þær þreyta fólk”.
„Þú reynir þó að skilja, og þaö er meira en þorri manna gerir hérna
megin við ána. Og nú skal ég skýra þetta fyrir þér. Hugsaðu þér, aö þú
sért vinnuþegi. Þér finnst eitthvaö ama aö þér i starfi þinu og hefur orð
á þvi við verkstjórann eöa jafnvel einhvern, sem er hærra settur en
hann. Ef til vill færð þú áheyrn, en þó er þaö undir hælinn lagt. En i
vikulokin er þér sagt upp starfinu, af þvi aö fyrirtækið kærir sig ekki
um aö hafa verkafólk, sem gerir annaö en fyrir það er lagt, og nógu
margar stúlkur eru reiðubúnar að taka viö störfum þinum. Séu til
verkamannasamtök, eigi verkalýðurinn sér einhverja virka samhjálp,
eru svona mál fengin þeim til meöferöar.Einstaklingur megnar ekki aö
rétta hlut sinn, en meö samtökum allra er þaö næsta auðvelt”.
„Þetta lætur fremur vel i eyrum”, svaraöi ég, ,,ef þessu valdi sam-
takanna væri ekki beitt nema i þágu réttlætisins. En Wallace frændi
segir, að verkamannasamböndin hegöi sér eins og ræningjar á
þjóöveginum. Þau setji skammbyssuna fyrir brjóstið á sjálfum
eigendum framleiðslufyrirtækjanna. Hann segir — hvað þýöir annars
fyrir mig aö þylja þetta? Hvernig ætti ég aö geta dæmt um það, hvaö er
rétt og rangt? Ég reyni aö skilja. Sennilega tækizt mér þaö ekki frem-
ur, þótt ég væri óböguö. Ég veit ekki einu sinni, hvaö sviklar eru”.
„Sviklar?” Jói brosti, þrátt fyrir alvöruna i samræöum okkar. „Þaö
er bara verkfallsbrjótur, eins konar gælunafn á náunganum, sem er
reiðubúinn aö sparka i andlit félaga sinna, þegar þeir eru aö reyna aö
bjarga sér á kjöl á fertugu dýpi. Skiluröu mig”?
Ég hló og var fegin aö fá tækifæri til þess. 1 huga minum dáöist ég að
þessum manni, sem barðist svo ótrauölega fyrir þvi, sem hann áleit
rétt, en gat þó ætiö gert aö gamni sinu. Þrátt fyrir þær breytingar, sem
orðið höföu i lifi hans, hafði hann ekki breytzt sjálfur. Mér þótti vænt
um það. „Þakka þér fyrir”, sagöi ég og ætlaöi aö halda leiöar minnar.
„Ég skal muna þetta”.
Hann brosti og sneri sér við til hálfs, en snart svo handlegg minn og
hætti viö aö fara.
„Hvernig liöur afa”? spuröi hann. „Hann var svo þreytulegur siöast,
þegar ég sá hann. Hann er hættur að vilja tala viö mig, eins og þú veizt,
og ég hef hálfgerðar áhyggjur af þvi aö vita hann þarna aleinan”.
„Hann er við sama held ég”, svaraöi ég. „Gigtin er verst i honum,
þegar rignir. Hann er farinn aö sofa heima. Hann var tregur til þess aö;
breyta til, en Emma frænka og Weeks læknir vildu ekki láta hann sofa
lengur einan á hesthúsloftinu. Það er skritiö, að nú skuli hesthúsloftiöi
standa autt”.
„Þakka ykkur fyrir”, svaraöi hann. „Mér verður skaprórra næstu
kvöldin. Ef hann skyldi einhvern tima....” Hann þagnaöi snögglega og
yppti öxlum. „Það væri tilgangslaust fyrir mig aö fara á fund hans.
Hann likir mér við óöan hund, sem bitur þann, sem kjassar hann og
gefur honum mat. Þaö veit hamingjan, aö ég á enga ósk heitari en aö
hann liti minar gerðir ofurlitið mildari augum”.
„Hvaö megna óskir manns”? sagöi ég. „En mér þótti vænt um að
hitta þig. Ég er ánægðari eftir þetta samtal. Þetta var eins og i gamla
daga, og öll þurfum viö iiklega á þvi aö halda aö minnast liöinna ára,
hvaö svo sem á dagana hefur drifiö siöan”.
t biöstofu Vance var enginn maöur svo að ég arkaöi rakleitt inn i
lækninga stofu hans.
„Föðursystir yöar býöur mér i kvöldverö á þakkargeröardaginn i
næstu viku”, sagöi Vance, er hann sá, hver komin var. „Mér fannst
réttara að bera það undir yður, áöur en ég þægi boöið”.
„Hvi ætti ég aö skipta mér af þvi”?
„Þá spurningu ættuö þér aö glima viö sjálf i staö þess aö leggja hana
fyrir mig. En þér skiljiö það, að kurteisi yöar verö ég aö mæta meö
talsveröri tillitssemi”.
„Kurteisi minni”? Ég brosti. „Ég hef veriö ókurteisari viö yöur
heldur en nokkrun annan mann, sem ég hef haft saman við aö sælda á
lifsleiðinni”.
En hann hristi höfuöiö.
Viö skulum þá segja, aö þér séuö vönd aö viröingu yöar”, svaraöi
hann,” — aö minnsta kosti hér niöur frá hjá mér. Heima hjá yöur væri
þaö dálitið vafasamara. Yöur er ennþá svo gjarnt til aö segja og gera
þaö, sem yöur hefur verið kennt. Þér hljótiö aö hafa sætt ströngu upp-
eldi, annars væri yður þetta ekki runniö svona i merg og blóö. Þér
minniö mig stundum á bók, sem ég las i bernsku. Hún var um Mariu
Antoinettu, og þar var sagt frá þvi, aö hún hafi beðið bööulinn af-
sökunar á þvi, aö hún steig á tána á honum á aftökupallinum”.
„Eruö þér að likja mér viö Mariu Antoinettu”?
Lúrétt Lóðrétt
1) Tapaður,- 5) Fiskur,- 7) Grjót- u Sverta,- 2) Tár,- 3) At,- 4) Rit.-
hliö.-9) Sprænu,- 11) Leyfist,- 12) 6) Hlutur - 8) Róa,- 10) Eta,- 14)
Tónn.- 13) tlát,- 15) Haf.- 16) Kær.- 15) Mat,- 17) Sú.-
Kona,- 18) Skriðdýr,-
Lóðrétt
1) Endar,- 2) Miskunn,- 3) 550,- 4)
Hár,- 6) Skreyta,- 8) Æð,- 10)
Þjálfa.- 14) Andvari.- 15)
Ambátt,- 17) Efni.
Ráðning á gátu No. 1191
Lárétt
I) Sætari,- 5) Ati.- 7) Err,- 9) Tel,-
II) Ró.- 12) TU.- 13) Tak,- 15)
Mat,- 16) Æsa,- 17) Hrútur.-
G
E
I
R
I
29. ágúst.
7.00 Morgunútvarp.
Morgunstund barnanna kl.
8.45: Guðjón Sveinsson les
framhald sögu sinnár um
„Gussa á Hamri” (12).
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Eftir hádegiö. Jón B.
Gunnlaugsson leikur iétt lög
og talar viö hlustendur.
14.30 Siödegissagan: „Þrútiö
loft” eftir P. G. Wodehouse.
Jón Aöils leikari les (12).
15.00 Fréttir. Tilkynningar
15.15 Miödegistónleikar. Kjell
Bækkelund leikur Þjóövisur
op. 19 eftir Grieg. Einar
Englund og Sinfóniuhljóm-
sveit finnska útvarpsins
leika Konsert fyrir pianó og
hljómsveit eftir Einar Eng-
lund, Niis-Eric Fougstedt
stj. Knut Andersen leikur
„Slagi og stef” eftir Harald
Sæverud.
16.15 Veöurfregnir. Létt iög.
17.00 Fréttir. Heimsmeistara-
einvigiö i skák.
17.30 „Sagan af Sólrúnu”
eftir Dagbjörtu Dagsdóttur.
Þórunn Magnúsdóttir leik-
kona les (14).
18.00 Fréttir á ensku.
18.10 Tónleikar. Tilkynning-
ar.
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Frá Olympiuleikunum i
Múnchen. Jón Ásgeirsson
segir frá.
19.40 Fréttaspegill.
19.55 islenzkt umhverfi.
Steingrimur Hermannsson
framkvæmdastjóri rann-
sóknarráös rikisins talar
um undirbúning og áætlana-
gerð að framkvæmdum,
sem breyta umhverfinu.
20.10 Lög unga fólksins. Sig-
uröur Garðarsson kynnir.
21.00 Feröabók Eggerts og
Kjarna. Steindór Steindórs-
son frá Hlöðum flytur fyrri
hluta erindis sins.
21.25 Frá alþjóölegri sam-
kcppni ungra tónlistar-
manna i Kelgrad 1971.Jam-
es Campbell leikur ásamt
hljómsveit útvarpsins i Bel-
grad Konsert fyrir klari-
nettu og hljómsveit i A-dúr
(K622) eftir Mozart, Mladen
Jagust stj.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Kvöldsag-
an: „Maöurinn, scm breytti
um andlit" eftir Marcel Ay-
mé Karl tsfeld islenzkaði.
Kristinn Reyr les. (16)
22.35 llarmonikulög Toni Jac-
que ieikur.
22.50 A hljóöbergi. „Let me
tell you a funny story”.
Enski leikarinn Shelly
Berman fer meö gaman-
mál.
23.15 Dagskrárlok
llll lUll
ÞRIÐJUDAGUR
29. ágúst 1972.
18.00 Frá Olympiuleikunum
Fréttir og myndir frá Olym-
piuleikunum i MUnchen,
teknar saman af ómari
Ragnarssyni. (Evrovision)
Hlé.
20.00 Fréttir.
20.25 Veöur og auglýsingar
20.30 Ashton-fjölskyldan.
Brezkur framhaldsmynda-
flokkur. 18. þáttur. Tveggja
daga leyfi.Þýðandi Jón O.
Edwald.
21.25 Setiö fyrlr svörum.Um-
sjónarmaður Eiður Guðna-
son.
22.00 tþróttir. M.a. myndir og
fréttir frá Olympiuleikun-
um i Miinchen. Umsjónar-
maður Ómar Ragnarsson
(Evrovision)
22.50 F.rá Heimsmeistaraein-
viginu i skák. Umsjónar-
maður Friðrik óiafsson.
23.15 Dagskrárlok.