Tíminn - 30.09.1972, Blaðsíða 7

Laugardagur 30. september 1972.
TÍMINN
7
........................................................................... . .. .,.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
$:$•;!;? Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-:;!;!;:;!;;
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson;;!;!;!;!;:
!;!;!;;;;;!; Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timans)i;i;i;i;i;
:gS!; Auglvsingastjóri: Steingrimur Gislason. RitstjórnarskrifÝ;!;:;:;:
stofur f Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306^!;!;!;!;!
;!;!;!;!;!;! Skrifstofur i Bankastræti 7 —afgreiðslusími 12323 — auglýs-!;;;;!;;!;
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjald!;!;!;!;!;
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-!;!;!;!;!;
takið. Blaðaprent h.f.
t2:i:::;:!:!:;:!:!:;:;:!:;:!:!:!:;:!:!:!:!:!:!:!:!:!:!:!:!:;:;:!:!:!:!:!:!:!:!:!:!:!:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::!:!:!:!:ij
Biðleikur
Reyndur stjórnmálamaður hefur likt við bið-
leik yfirlýsingu þeirri, sem viðræðunefndir,
Samtaka frjálslyndra og vinstri mannaannars
vegar og Alþýðuflokksins hins vegar, hafa birt
um sameiningarmálið svonefnda. Nefndir
leggja ekki annað til, en að endanlegum
ákvörðunum um sameiningu flokkanna skuli
frestað og þing þessara flokka geri ekki annað,
en að kjósa viðræðunefndir og samþykkja
viljayfirlýsingu um að allir lýðræðissinnaðir
jafnaðarmenn eigi að sameinast i einn
jafnaðarflokk. Það fer svo eftir niðurstöðum
viðræðunefndanna, hvert áframhaldið verður.
Um það rikir eftir sem áður óvissa.
Það er nú komið á annað ár siðan viðræður
þessara flokka hófust um sameiningu. Báðir
flokkarnir voru þá sammála um viðræðurnar
og að stefna ætti að þvi, að sameina alla
jafnaðarmenn i einn flokk. Það^sem lagt er til
við flokksþingin, er raunar ekki annað en að
staðfesta það, sem samstaða var um i upphafi.
Vafalitið var það takmark þeirra, sem
áhugasamastir eru um sameiningu, að við-
ræðunefndirnar væru búnar að ná fullu sam-
komulagi um sameiningu fyrir flokksþingin nú
og þau gætu svo tekið afstöðu til þess. Það átti
að vera hægt, þar sem heilt ár var til stefnu.
Þetta hefur bersýnilega ekki tekizt og niður-
staðan þvi orðið einskonar biðleikur i málinu.
Það bendir til, að hér séu ýmsir þröskuldar i
vegi, og vafalitið er sá mestur, að Alþýðu-
flokkurinn heldur áfram andstöðu við rikis-
stjórnina. Eðlilegast hefði verið, ef Alþýðu-
flokkurinn hefði verið heilshugar i samein-
ingarmálinu, að hann hefði farið eftir tillögu
Samtakanna i fyrra og tekið þátt i rikisstjórn-
inni frá upphafi. En sterk öfl i Alþýðuflokknum
vilja ekki slita tengslin við Sjálfstæðisflokkinn,
heldur standa jafnt við hlið hans i stjórnarand-
stöðu og i rikisstjórn. Markmið þeirra er jafn-
vel að gera það að skilyrði fyrir sameiningu, að
Samtökin fari úr rikisstjórninni og að hinn nýi
jafnaðarmannaflokkur geti ekki siður unnið til
hægri en vinstri, likt og Alþýðuflokkurinn gerði
á árunum 1959-71.
Meðan þetta sjónarmið er sterkt hjá
áhrifamiklum forráðamönnum Alþýðuflokks-
ins verður sameiningin erfið, ef hinn nýi
jafnaðarmannaflokkur á að vera raunveru-
legur vinstri flokkur, en ekki hækja fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn.
Hér skal engu spáð um, hvert verður fram-
hald þessara viðræðna eftir biðleikinn, — en
fyrir islenzk stjórnmál væri ekkert æskilegra
en að hægt væri að treysta og fullkomna það
samstarf vinstri manna og frjálslyndra, sem
varhafið með myndun núverandi rikisstjórnar.
Að þvi vinnur Framsóknarflokkurinn og mun
vinna. Fyrir Framsóknarflokkinn væri það
mikil ánægja, ef hinn gamli samstarfsflokkur
hans, Alþýðuflokkurinn, kæmi einnig til heils-
hugar þátttöku i þvi samstarfi. Jafnaðar-
mannaflokkur, sem starfaði i anda Jóns
Baldvinssonar, gæti nú sem fyrr gegnt mikil-
vægu hlutverki i islenzkum stjórnmálum.
Þ.Þ.
FRLENT YFIRLIT
BAHAMAEYJAR VERÐA
SJÁLFSTÆTT RÍKI 1973
Blökkumenn hafa náð öruggum völdum þar
Lyndon O.
ALLAR horfur eru nú á, að
nýtt sjálfstætt riki komi til
sögu 10. júli á næsta ári og
verði samþykktur meðlimur
Sameinuðu þjóðanna á Alls-
herjarþingi þess næsta haust.
Þetta nýja riki er Bahama-
eyjar, sem eru mest þekkt hér
á landi vegna flugferða, en
dðtturfyrirtæki Loftleiða
heldur uppi flugferðum milli
Bahama og Luxemburg.
Hinn 19. september siðast-
liðinn fóru þingkosningar
fram á Bahamaeyjum og urðu
úrslit þeirra þau, að Fram-
sóknarflokkurinn
(Progressive Liberal Party)
hlaut 61% greiddra atkvæða
og 29 þingsæti af 38 sætum
alls. Fyrir kosningarnar lýsti
flokkurinn yfir þvi, að hann
stefndi að þvi, að Bahama-
eyjar fengju fullt sjálfstæði á
næsta ári og þykir vist, að eftir
þessi kosningaúrslit fallist
Bretará það. Helzt er nú talað
um, eins og áður segir, aö
sjálfstæði Bahamaeyja verði
lýst yfir 10. júli næstkomandi.
Það vakti mikinn fögnuð á
Bahamáeyjum, þegar endan-
leg úrslit kosninganna voru
tilkynnt. 1 helztu borgunum
var efnt til mikilla hátiða-
halda og forsætisráðherrann,
Lynden O. Pindling, var sér-
staklega hylltur.
SKRAÐ saga Bahamaeyja
hefst i október 1492, er
Columbus kom þangað i
landaleit sinni, þegar hann
fann Ameriku. Columbus lenti
á eyju, sem hann nefndi San
Salvador. Eyjarnar byggöi þá
friðsamur þjóðflokkur Indi-
ána. Spánverjar fluttu siðar
alla ibúa eyjanna til
Hispaniola (nú Haiti og
Dominikanska lýðveldiö) og
lét þá vinna i námum þar. Arið
1508 höfðu þeir allir, eöa um 40
þúsund talsins veriö fluttir
burtu og eyjarnar voru
óbyggðar næstu aldirnar, að
öðru leyti en þvi, að þær voru
mikið griðland fyrir sjóræn-
ingja. Spánverjar réðu yfir
eyjunum að nafni til, en gerðu
ekkert til aö byggja þær að
nýju og treysta yfirráð sin á
annan hátt. Aðrar eyjar i
Karabiska hafinu voru miklu
arðvænlegri. Um 1630 ákváðu
Bretar að skerast i leikinn, en
verulegt landnám hófu þeir
ekki þar fyrr en seint á 17. öld-
inni. Þeir skipuðu þá sér-
stakan landstjóra þar og lýstu
yfirráðum sinum yfir
eyjunum. Vald þeirra var þó
ótryggt þar og Spánverjar
tóku iðulega yfirráðin i sinar
hendur. Það var ekki fyrr en
1783, að Bretar fengu yfirráð
sin yfir Bahamaeyjum full-
komlega viðurkennd.
Verulegur skriður komst
ekki á landnám á Bahama-
eyjum fyrr en eftir að frelsis-
striði Bandarikjanna lauk.
Allmargir þeirra Bandarikja-
manna, sem höfðu fylgt
Bretum að málum, fengu þá
að setjast að á Bahamaeyjum
með góðum skilyrðum. Þeir
fluttu með sér svarta þræla i
stórum stil. Af um 150 þúsund
ibúum Bahamaeyja nú eru um
84% blökkumenn.
FLJÓTLEGA eftir að
Bretar hófu landnám á
Bahamaeyjum, settu þeir þar
á stofn sérstakt þing, en vitan-
lega voru það aðeins hvitir
menn, sem áttu þar sæti.
Lengi vel hafði þetta þing
aðeins ráðgefandi vald, en
aðalvöldin voru i höndum
brezks landstjóra. Smásaman
voru þó völd þingsins aukin og
eftir siðari heimsstyrjöldina
fengu blökkumenn einnig
kosningarétt. Ariö 1964 veittu
Bretar Bahamaeyjum við-
tæka heimastjórn. I kosning-
unum 1967 vann Framsóknar-
flokkurinn undir forustu
Pindlings sigur og myndaði
rikisstjórn, sem hefur farið
með völd síðan. Kosningarnar
1967 mótuðu þau sögulegu
þáttaskil, að blökkumenn tóku
stjórnina i sinar hendur, en
Pindling er fyrsti svarti for-
sætisráðherra, sem Bahama-
eyjar hafa haft. Fylgi sitt á
Framsóknarflokkurinn mest
meðal blökkumanna.
Stjórn Pindlings hefur verið
hin röggsamasta á margan.
hátt. Áður en hún kom til
skjalanna, ráku Bandarikja-
menn m.a. spilaviti á
Bahamaeyjum, sem var orðið
einskonar rfki i rikinu. Pindl-
ing létþað hætta rekstri. Hann
hefur beitt sár fyrir öðrum
mikilsverðum umbótum.
Margt bendir til, að hann eigi
eftir að koma mjög við sögu á
Bahamaeyjum, en hann er 42
ára gamall og getur þvi átt
langan starfsferil framundan.
Markmið hans er m.a. að
tryggja full yfirráð blökku-
mann^en hann vill hinsvegar
ekki skerða neitt óeðlilega rétt
hvitra manna, þótt þau for-
réttindi, sem þeir hafa notið
áður, verði afnumin.
BAHAMAEYJAR hafa fyrst
komið verulega við sögu eftir
siðari heimssty rjöldina,
sökum hins sivaxandi ferða-
mannastraums, sem hefur
legið þangað. Veðurskilyrði
eru mjög hagstæð fyrir ferða-
menn allt árið. Meðalhiti á
vetrum er þar 70-75 stig á
Fahrenheit og 80-90 stig á
sumrin. Baðstrendur eru þar
eins góðar og bezt verður á
kosið. Mörg hótel hafa verið
byggð þar á siðari árum og
hefur það ýtt undir erlenda
fjárfestingu, að tekjuskattar
hafa verið þar engir. Ekki
mun laust við, að erlendir
fjármálajöfrar óttist, að
stjórn blökkumanna geti hert
skilyrðin i sambandi við fjár-
festingu þeirra.
Pindling
Eins og kunnugt er, dreifast
Bahamaeyjar yfir allstórt
svæði. Þær liggja alla leið frá
ströndum Flórida og til Kúbu.
Um 760 milur eru milli nyrstu
og syðstu eyjanna. Alls eru
eyjarnar um 700 talsins, en um
30 þeirra eru byggðar. Auk
þess eru smáeyjar og sker um
2000 talsins. Eyjarnar eru
kóraleyjar, sem liggja á ytri
mörkum landgrunnsins viö
Flórida, og tekur yfirleitt við
snardýpi utan þeirra.
Eyjarnar eru yfirleitt lág-
lendar og er hæsta fjall þar
um 400 fet.
Frá hernaðarlegu sjónar-
miði geta Bahamaeyjar haft
verulega þýðingu. Þetta mun
ekki fara framhjá Banda-
rikjamönnum, einkum þó eftir
að yfirráðum Breta lýkur þar.
Liklegt þykir, að Bandarikin
muni sækjast eftir góðri sam-
búð við Bahamaeyjar eftir að
þær hafa hlotið sjálfstæði og
gæta þess að virða sjálfs-
ákvörðunarrétt þeirra i hvi
vetna. Annað gæti skapað þar
jarðveg fyrir andúð á Banda-
rikjunum. Bandarikjamenn
hafa áreiðanlega margt lært
af viðskiptum sinum við Kúbu.
t brezkum blöðum kemur
nokkuð fram sá ótti, að
Bahamaeyjar hafi ekki nógu
traustan efnahagslegan
grundvöll til þess að vera
sjálfstæðar. Þar sé ekki mikið
um örugga atvinnuvegi eftir
að ferðamannamóttöku
sleppir. Fram að þessu hafi
Bahamaeyjar notið meira
hags efnahagslega af
tengslum við Breta, en hið
gagnstæða. Þetta geti breytzt
eftir, að Bahamaeyjar fá fullt
sjálfstæði.
Af hálfu Bahamamanna er
þvi svarað, að þeir ætli ekki að
slita að öllu tengslin við Bret-
land. T.d. sé ætlun þeirra að
vera innan brezka samveldis-
ins. Bahamamenn telja sig
hafa öll skilyrði til efnahagð-
legs sjálfstæðis ef þeir hag-
nýta skynsamlega þau auðæfi,
sem land þeirra býr yfir.
Þ.Þ.