Tíminn - 10.12.1972, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Sunnudugur 1(1. desembcr 11172
man og Candice Bergen.
Desmond
IBBBBagley
GILDRAN
Slík sköpun
er holl tóm-
stundaiðja
— Spjallað við Gerði Hjörleifsdóttur,
verzlunarstjóra
hjá Islenzkum heimilisiðnaði
Smjöröskjur eftir Pétur Jónassun á Sauðárkróki.
Sú var tiðin, að islendingum
l'annst það ekki neitt sérlega fint
að ííanjía i heimaunnum l'líkum.
|>á var |iað nokkurs konar aðals-
mark á mönnum að Km'fía >
diinskuin sokkum — ég tala nú
ekki um dönskum skóm. Slikt bar
vott um sæmilej'an efnahaj', eða
svo fannsl mönnum að minnsta
kosli, o}' |>að var jalnvel ekki úti-
lokað,að ókunnuf'ir liéldu, að sá
sem liannig var búinn, liofði
brui'ðið sér út fyrir pollinn og
eif'na/.l vöruna i kónf'sins Kaup-
niaun a liöfn.
Kn á meðan þessu lór fram,
liéldu islen/.kar konur áfram að
vinna úr þvi hráefni, sem aðstæð-
urnar liigðu þeim i hendur. l>ær
prjónuðu, spunnu og ólu, verplu
og hryddu skó, og gerðu fjöl-
margl annað, sem of langt yrði
upp að telja, og sem undirritaðan
breslur þekkingu til að nefna. Kn
þeir, sem njóta áttu, létu sér vel
lika það.sem að þeim var rélt af
mæðrum þeirra, húsmæðrum og
eiginkonum, þólt sjállsagt liafi
danska varan þótl linni, þegar
mikið skyldi halt við.
En það er eitl, sem ekki má
gleymast, þegar þessi mál ber á
góma: Handavinna islenzkra
kvenna hefur ekki alltaf verið
Iramkvæmd eingöngu af þvi, sem
kalla mætti illa nauðsyn. Miirgum
þeirra var slikur hagleikur gcf-
inn, að það, sem þær unnu, var
ekki aðeins þarlt til daglegra
nota, heldur var þar oft um hrein-
an iisliðnað að ra'ða.
()g timinn leið. Smám saman
breyttist smekkur fólks, og nú er
svo komið, að islenzkur heimilis-
iðnaður er i hávegum hafður,
hvort lieldur sem vcrið er að lcita
eftir hagnýtu gildi eða hreinum
tizkukla'ðnaði. I>að helur meira
að segja um langt árabil starfað
verzlun, sem lieilir einmitt ts-
lenzkur heimilisiðnaður og það
er lika hún, sem er tilelni þessara
hugleiðinga. Kkki alls lyrir löngu
var þessi verzlun sótt heim og
verzlunarstjórinn, Gerður lljör-
leifsdóttir, beðin að segja lesend-
um Timans eitthvað um þá
merku slarfsemi, sem fram fer á
vegum Heim ilisiðnaðarlélags
islands.
,,í upphat'i var..”
Segðu mér fyrsl, Gerður:
llvenær var þessi verzlun stofn-
sett?
Heimilisiðnaðarfélag Islands
var stofnað árið 1913, og það er
það, sem rekur þessar tvær verzl-
anir, sem báðar heita íslenzkur
heimilisiðnaður og hafá aðsetur
að Laulasvegi tvö og i llafnar-
stræti þrjú.
Lessari hugmynd, að stofna
verzlunaríyrirtæki á vegum
félagsins, var l'yrst hreylt árið
11)51, þannig að segja má, að
verzlunin sé rösklega tvitug.
Voru ekki frumbýlisárin
erlið?
Jú. l>elta var á þeim tima,
þegar heimilisiðnaður var i tölu-
verðri lægð hér hjá okkur, en allt,
sem erlenl var, var i meiri mel-
um.
Kn þá var það, að Sigrun
Stefánsdóttir gerðist lyrsti verzl-
unarstjóri þessa lyrirlækis. Hún
byrjaði smátl, enda við marga
örðugleika að clja; húsnæðið lé-
legl og skilningur almennings
takmarkaður. Kn hún lét ekki
bugast, heldur vann ótrauð að
þessu hugðarefni sinu og lagði
áreiðanlega ol't hart að sér, enda
mátti heita,að hún ynni að þessu
ein og hjálparlausl fyrsta sprett-
inn. h’yrir árvekni hennar og
dugnað blómgaðist lyrirta'kið, og
nú er svo komið, að reknar eru
tva'r verzlanir i þessu skyni og
starfsemi þeirra hefur þróazt
alveg eðlilega. l>að má lika alveg
óhætt fullyrða, að fyrir áhrif
félagsins, námskeið þess og leið-
beiningarstarf, hefur skilningur
l'ólks larið vaxandi, enda er það
ekki likt, hversu miklu betur fólk
kann nú að meta islenzkar
iðnaðarviirur en fyrir nokkrum
árum eða áratugum. Svo helur nú
fjölbreytnin lika vaxið til mikilla
Gildran er nýjasta bók Des-
mond Bagleys. 1 henni greinir
frá því, er bófinn Slade, sem
við kynntumst í bókinni ÚT í
ÓVISSUNA, slapp úr hönd-
um réttvísinnar og var eltur
frá Englandi, um írland og
suður í Miðjarðarhaf. Þessi
saga stendur öðrum bókum
Bagleys ekki að baki í spennu
og átökum. — Kvikmyndun
hennar er þegar hafin. Aðal-
hlutverkin leika Paul New-
llér er (ierður lljörleilsdóUir, verzlunarstjóri^ið sýna fallega flfk.
námskeið að sumrinu til, þvi að ef
til vill er aldrei meiri þörf en þá
að finna verkefni fyrir þann
mikla fjölda reykvískra barna,
sem ekki kemst i sveit.
— Það er sannarlega gott verk
að veita þeim eitthvert verkefni
þann tima,sem skólar starfa ekki.
En veiztu, hve mörg börn hafa
þegar sótt þessi námskeið?
— Ekki nákvæmlega, en ég
veit, að þau eru ekki mörg. Þetta
er allt á svo miklu frumstigi hjá
okkur með þessi barnanámskeið.
En þeim verður haldið áfram og
það verður reynt að efla þau, þvi
ég er þess fullviss, að þarna er á
ferðinni starfsemi, sem á framtið
fyrir sér og mun njóta vaxandi
vinsælda i framtiðinni.
Sambönd viö
hagleiksfólk....
— Nú væri kannski ekki úr vegi
að spyrja: Hvaðan úr ósköpunum
fáið þið alla þessa vöru, sem þið
hafið á boðstólum?
— Við erum i sambandi við fólk i
öllum landshlutum og fólk á
öllum aldri, konur jafnt og karla.
Reyndar eru sambönd okkar
meiri við fólk hér i nágrenni
Reykjavikur, enda miklu auð-
veldara að ná til þeirra, sem
nærri manni eru,og sömuleiðis er
léttara fyrir þá að koma sinni
vöru til okkar.
í sannleika sagt, þá er það eitt
af mestu vandamálum okkar
núna að ná sambandi við fólk úti á
landi.
Viö erum að reyna að útvega
okkur ráðunaut, sem starfaði á
vegum félagsins, ferðaðist um
landið, héldi sýningar og jafnvel
muna, þannig að við getum boðið
upp á miklu meira vöruúrval en i
upphaíi.
Náinskeiöin...
- Þú nefndir þarna námskeið
og upplýsingastarfsemi. Hafið þið
starlrækt reglubundin námskeið?
— A lyrstu árum félagsins stóð
það l'yrir margvislegum nám-
skeiðum, bæði i Reykjavik og viðs
vegar úti á landi. Eltir nokkur ár
féllu þau þó niður, enda tóku þá
húsmæðraskólarnir til starfa og
kenndu að sjállsögðu þessar
sömu greinar, sem verið höfðu á
námskeiðunum. En svo núna,
lyrir allmörgum árum, tók
Heimilisiðnaðarfélagið nám-
skeiðin upp al'tur, og eftir að við
fengum þetta húsnæöi, hérna i
Halnarstrætinu, hefur skapazt
aðslaða til fjölbreyttari nám-
skeiða.
— Þið hafið þá haldið námskeið
hér?
— Já, já. Bæði i fyrravetur og
eins nú i haust liafa verið haldin
hér margvisleg námskeið. Marg-
visleg segi ég, vegna þess að
námsefnið tekur til margra
greina handiðnaðar. Við kennum
tréskurð, almennan vefnað,
barnavefnað, hnýtingar, banda-
gerð alls konar og spjaldvefnað.
Seinna i vetur er jafnvel ráðgert
að bæta fleiri greinum við, svo
sem baldýringu og ef til vill ein-
hverju fleira.
- Eru þessi námskeið eingöngu
sótt af konum?
- Nei hreint ekki. Við viljum
gjarna ná til herranna, enda hef-
ur okkur tekizt það. i tréskurðin-
um hala verið bæði konur og karl-
ar,og i barnavefnaðinum hafa
bæði verið drengir og stúlkur,
allt frá sjö ára aldri, og það er al-
gert nýmæli. Yfirleitt má segja,
að barnanámskeiðin séu ný, og
félagið hefur mikinn áhuga á þvi
að halda þeim við og efla þau eftir
föngum. Ef horfið yrði að þvi að
hafa barnanámskeið i útsaumi,
myndu þau verða alveg jafnt
fyrir drengi og stúlkur.
Eru þessi námskeið ekki vinsæl
hjá yngri kynslóðinni?
— Jú, þau eru gleðilega vinsæl.
Það eru iill námskeið hér alveg
fullsetin, en að visu eru ekki
margir i flokki, yfirleitt eru þeir
ekki nema tiu. En það hefur aftur
þann kost i för með sér, að þá er
hægtað ná persónulegu sambandi
við hvern einstakling.
— Ilvað stendur hvert nám-
skeið lengi yfir?
— Það er nú dálitið misjafnt.
Flest standa þau i 36 kennslu-
stundir, nema almenni vefnaður-
inn, hann er þetta niutiu til hundr-
að stundir.
— Fer ekki kennslan eingöngu
fram að vetrinum?
— Nei, ekki er það nú alveg.
Það var til dæmis byrjað á barna-
vefnaðarnámskeiðunum i fyrra-
sumar.og reyndar vorum við með
önnur vefnaðarnámskeið að
sumrinu. Og mér þykir sennilegt,
að við höldum áfram með barna-