Tíminn - 10.12.1972, Síða 10

10
TÍMINN
Sunnudagur 10. desember 1972
Menn og málofni
Þegar Jóhann og Gylfi
stjórnuðu í góðæri
Lögbirtingablað
GefiS út samkvæmt lÖRum nr. 64 16. des. 19411
Skrífstofa blaRstns
rr i dÖBsmilariSuneytlaa. AraarhrolL,
aial l«7««.
Árt- koatar S« kriaar.
Miðrikaiifinr 29. mars 1967
Laus staða.
Slsirf avif.nalj.'ira i sj.'inxarpsdcild Riki<-
tUvarpsins n lnus lil iiiiisóUn;ir. I.iun
wiiikv.-viut H». Uiiinnflokki al:irfani:inn:i
rikisins.
ruisúknir, stilafiar III incnnlaniálaráftu-
ncyti'ins. ásamt upplýsinKtiiii um mcnnt-
un f\rri slúrí scndisl itikistilvarpinu
fyrir lt» april IW*7.
McnntamálaráfluneytlS.
9 marx I9T.7.
110!«
Nauðungaruppboð.
Revkjavik.
Kftir krúfti Gjaldheinttunnar i Rcykja-
vík vcrCa nauCuntjaruppboC á eftirtöldum
fu.slcignuiii ok 'kipuin sctt i skrifstnfu
borKiirföKctaeinhættiainv á SkólavörCustÍR
12, hcr i horg. á m-CanKreindum tinium
og siCar háC á íastdKnunuin sjálfum
eCa vift skipin i lleykjavikurhöfn, cftir
ákvörCun uppboCsréttar.
ÞriCjudainnn 2. maí 1967:
1
Kl. 2 c. h. á hluta I Njönrasundi 40.
jiingl. ciKn llcnedikts Eyþórssonar, skv.
lögtaki Iti. jan. 1907. fvTÍr opinherum
gjólduin kr. 6<) 835.00, auk vaxta og kostn-
aOar.
(897 b
2
Kl. 2 c. h. á hlutn i Nýlendugötu 7,
þingl. eign Ingibergs ólnfssonar. skv. lög-
taki 4. okt. 1906. fyrir opinhcrum gjöld-
um kr. 32 340.00. nuk vaxta og kostnaOar.
aC frádr. kr. 16 000.00.
(898 b
3.
Kl. 2.05 c. h. á Nökkvavogi 00. þingl.
eign Finns H. Kristjánssonar. skv. lög-
tnki 10. des. 1906. fyrir ipinbcrum gjöld-
urn kr. .'14 902.00. auk vaxta og kostnaftar.
(lOTb
4.
Kl. 2.15 c. h. á hluta I RauOagcrfii 10,
þingl. cign Hcnnanns Ragnara Slcfáns-
sonar. skv. löglaki 25. okt. 1906, fyrir
opinbcruin gjölduin kr. 205 217.00, atik
vnxta og kostnnCnr.
(»0(1 b
Kl. 2.20 c. h. á hluta í RauftagcrCi 14.
þingl. cign Jóns Kllcrls .lónssonar. skv.
lögtaki 25. okt. 1906. fyrir opinhcrum
gjöldum kr. 224 437.00. auk vaxta og
kostnnCnr.
1901 t.
Kl. 2.25 e h. á hluta I RauCnla k 20.
þinal. elgn Þorstcins Jónsvinar, skv. lög-
laki 31. okt. 1906. fyrir opinbcmm gjöld-
um kr. 62 532.00. uiik vaxta og koslnnftnr.
Kl. 2.25 e. h. á hlutn i Raufialæk 38.
þingl. rign Armanns Jónssonar. skv. lög-
taki I. nrtv. 1906. fyrir npinhrrum gjöld-
nni kr. 19 796.00. unk vaxta og koslnaftar.
: 903 b
6.
Kl. 2.30 c. h. á hluta I Rauftalæk 51.
þingl. cign Eriings Vigfússonar, skv. lög-
laki 1. nrtv. 1966, fyrir opinhcruin gjöld-
tim kr. 25 108.00, nuk vaxta og koslnaCar.
(WO b
9
Kl. 2.:i5 c. h. á RauCarárstig 2. Hcnzin-
ufgr. v/VörublIast.). þingl. eign Vóruhila-
stöCvarinnar Þróttnr, skv. lögtaki 8 scpt.
1906. fyrir opinherum gjóldum krónur
51 868.00, auk vaxta og kostnaCar.
1905 b
10.
Kl. 2.35 r. h. á hluta I RnuCarárstig
28, þingl. eign Svanþ<\r.s Jónssonar. skv.
lógtaki 19. okt. 1966. fvrir opinbcrum
gjóldum kr. 27 738.00. ank vaxta og kostn-
aðar.
<»0«b
11.
Kl. 2.40 e. h. á liluta i Rcttarholtsvcgi
I. þingl. cign (iuCrúnar K. Jón'dóttur.
skv. lögtnki 26. okt. 1906, fvrir opinhcr-
um gjöldum kr. 37 801.00. nuk vnxta og
kostnaCar.
|W7 b
12.
Kl. 2.45 c. h. á Rcttarhollsvcgi 09. talin
eign Halldórs (lunnnrssonar. skv. lög-
laki 26. okt. I9<i6. fvrtr opinhcnun gjöld-
um kr. 38 142.00. nuk vaxta ng kostnaCar.
nC frád. kr. 460.00.
■ wwb
13.
Kl. 2.45 e. I,. á húseign viö Hcykjancs-
hraiit. talin cign Vcltækni hf . 'k\. lög-
taki II. jan l%7. fyrir opinhcrmii gjöld-
iiiii kr. I 718.00. auk vaxla og ko'tnaftar.
II
Kl. 2.50 c h. á liliita I Safamýn 38.
þingl. eign Halldórs Hnchmanu. skv. I«ig-
taki 23. nóv. 1966. fyrir npinhcrum gjöld-
(iiii kr. 194 658.00. auk vaxla «>g kostn-
aftar.
iiíl'i I.
15.
Kl. 2.55 c. h. á hluta i Satamýri 50.
þingl. cign (íuCmundar Gústafssonnr. skv.
lögtaki 18. nóv. 1966. fyrir opinlierum
gjoldum kr 3 161.00. ;.nk vaxta og kostn-
aftar.
(9JI b
16
Kl. 2.55 c. h. á hluta i Safantýri 50,
þingl. eign Hilmars linraldssunar. skv.
lögtaki 18. nrtv. 1966, fyrir opinhcrum
gjöldum kr. 102 916.00. auk vaxta og
ko'tnaftar.
•9121.
i:
Kl. 3 c. h. á hluta I Safamýri 91. þlngl.
cign Arnn Jónssonar, skv. löglaki 24. nóv.
1966. fvrir opinbcrum gjöldum krónur
9 415.00, nuk vnxta og kostnnCnr.
(913 b
18
Kl. 3.05 e. h. á hluta I Safamýri 93.
þingl. cign Guftna ÞrtrCnrsonar. skv. lög-
taki 24. nrtv. 1ÍJ66, fyrir opinhcrum gjóld-
um kr. 213 724.00, auk vaxtn og kostnaCar.
• 914 b
19
Kl. 3.05 c. h. á hluta i Samtúni 8. þingl.
eign Péturs Ingvasonar. skv. lógtaki 3.
okt. 1966, fyrir opinherum gjöldum kr.
32 781.00. auk vaxta og kostnaCar.
(915 b
20
Kl. 3.10 c. h. á hluta í húscign á Scl-
áshlctti 8. talin eign FriCþjrtfs Þorbergs-
sonnr. skv. lögtnki 7. okt. 1966. fyrir op-
inbcrum gjöldum kr. 15 015.00. auk vaxta
og kostnaCar.
(9161.
21.
Kl. 3.10 e. h. á Scljavcgi 2. þingl. cign
Héfltbs hf., skv. lögtaki 12. sept. 1966. fvr-
ir opinhcrum gjöldum kr. 2 574 571.00,
aiik vaxta ng kostnnCar.
• 91Tb
Kl. 3.15 c. h á Scljnvcgi 12. þingl. eign
KolsýruhicCslunnar sf., skv. lögtaki 12.
scpt. 1966, fvrir opinbcrum gjöidum kr.
61 244.00. aiik vaxtn ng kostnnCar.
Kl. 8.15 c. h. á Sclvogsgrunni 25. þingl.
rign l'orsteins Rcrnharflssonor, skv. lóg-
t.iki 2. scpt. 1966. fvrir opinhcrum gjölil-
iim kr 16 703.00, nuk vaxta og kostnaftar.
(»19 b
Kl. 3.20 c. h. á hluta I Shcllvcgi 4. tnl-
in eign Jrtnasar Páls Guftlaiigssonar. skv.
lugtaki 24. iait. 1967. ívrir opinhcruin
gjohlmn kr. 13 650.00 og kr. 28 876.00, auk
v.ixt.i og kostnaftar.
«920 b
Kl. 3.25 e. h á hluta i Slftumúin 8. tal-
in cign PrcntsmiCju Jóns liclgasnnur hí..
'k\ lögtaki 12. scpt. 1966. fyrir opin-
Lögbirlingablaðið i lok góðærisins 1964-1966.
Mesta góðærið
Blöð stjórnarandstæðinga láta
nú likast þvi og þjóðin sé búin að
gleyma stjórn efnahagsmála á
valdaskeiði „viðreisnarinnar”
1960-71. Þess vegna er ekki úr
vegi að bregða upp ööru hvoru
myndum af þvi, hvernig þá var
haldið á málunum.
Það er ekki neinn ágreiningur
um það, að árin 1964-66 eru ein-
hver hin hagstæðustu, sem hér
hala verið, siikum góðra afla-
bragða og hagstæðs verðlags á
útflutningsvörum. Að visu
lækkaði verðlag á vissum -fisk-
afurðum haustið 1966, en samt
var meðalverðlag á útflutnings-
vörum hraðfrystihúsanna 10%
hærra á árinu 1966 en á árinu 1965.
Verðlækkunin, sem varð haustið
1966,hefði þvi ekki átt að verða út-
flutningsframleiðslunni tilfinnan-
leg, þar sem hún hefði lika ált að
vera undir það búin að mæta
þeim sökum góðæris undanfarið.
Þvi var þó siður en svo að
heilsa. Það var raunar orðið Ijóst
áðuren umrædd verðlækkun varð,
að strfrar greinar útllutningsr
framleiðslunnar voru halla-
reknar, eins og togaraútgerðin,
bátaútvegurinn, sem slundaði
þorskveiðar, og hraðfrystihúsin.
t>ess vegna þurfti ekki nema
smávægilegt áfall, eins og hina
tiltölulega litlu verðlækkun
haustið 1966, til að setja alll i
slrand.
Dýrtíðarmetið
Það, sem réði meslu um að at-
vinnuvegirnir gátu ekki mætt
minnsta áfalli haustið 1966, var
fyrst og Iremsl röng elnahags-
stefna. Al' henni leiddi, að dýr-
tiðarvöxturinn varð á þessum
árum þrelalt meiri hérlendis en
annars staðar i Vestur-Evrópu.
Ileimildina l'yrir þessu geta
menn fundið i skýrslum
E) I'n a h a gsslo fn u n a r i n na r, se m
voru birtar sumarið 1966. Þar
segir, að á árunum 1960-65 hafi
framíærslukostnaðurinn hækkað
lil jalnaðar á ári um 11% sam-
kvæmt Iramlærsluvisitölunni, en
12% samkvæmt visitölu vöru og
þjónustu. A sama lima hafi
meðaltalshækkunin á ári orðið
mest 5-6% i nágrannalöndum
okkar(Danmörk og Finnlandi),
en til jalnaðar hafði hún orðið 4%
á ári i löndum Vestur-Evrópu á
þessum tima.
Það var þelta, rfsaml óeðli-
legum og miklum lánsfjár-
höl'tum, sem halði úrslitaáhrif á
það, að atvinnuvegir voru raun-
verulega að komasl i strand áður
en verðlækkanir komu til sög-
unnar haustið 1966.
Halli togaranna
Glögg sönnun um þetta var af-
koma nýsköpunarlogarantia.
Sérstiik nefnd hal'ði verið skipuð
til að rannsaka afkomu þeirra.
Hún skilaði áliti i nóvember '66,
eða áður en verðlækkunarinnar
fór nokkuð að gada. Niðurstaða
hennar var sú, að miðað við þær
aðstæður, sem þá voru. væri ár-
legur lialli á oliukyntum ný-
sköpunartogara 5-6 millj. kr.
Þessar tölur eru að sjálfsögðu
miðaðar við miklu verömætari
krónur en nú eru, þvi að eftir
þetta lækkaði „viðreisnarstjórn-
in" gengi krónunnar stórlega i
tvö skipti, fyrst 1967 og aftur 1968.
Samdráttur hjá báta-
útgerðinni
Afkoma þess hluta bátaútvegs,
sem stundaði aðallega þorsk-
veiðar, var mjög á sama veg.
Eftir að fiskverð hafði verið
ákveðið i ársbyrjun 1967, héldu
útgeröarmenn fjölmennan fund i
Heykjavik og var þar m.a.
ályktað á þ°ssa leið:
„Fjölmeni. fundur útvegs-
manna, sem boöað var til af út-
vegsmannafélögunum i Reykja-
vik og i Hafnarfiröi að Bárugötu
ll.sunnudaginn 15. jan. 1967,telur
að fiskverð það,sem nú liggur
fyrir, ásamt verðuppbót eflir
ákvörðun yfirdóms verðlagsráðs
sjávarútvegsins sé með öllu
ólullnægjandi fyrir útgerðina.
Eundurinn lýsir yfir, að sú
rekstraraðstaða, sem bátaút-
gerðin býr nú við, hlýtur að leiða
til þess, að verulegur sam-
dráttur verði i útgerð báta til bol-
l'iskveiða, sem hlýtur að valda
verulegum hráelnaskorti hjá
fiskvinnslustöðvum og minnkun á
útfluttum framleiðsluvörum
sjávarútvegsins”.
í framhaldi af þessu fór svo
fundurinn Iram á, að aflétt yrði
mörgum gjöldum af útgerðinni og
að „frestað sé innheimtu af-
borgana stofnlána”.
„Ekki verði gripið til
innheimtuaðgerða”
Sennilega helur afkoma hrað-
frystihúsanna þó verið einna
lökust. Halli varð mikill á rekstri
þeirra á árinu 1966, enda þótt
meðalverð á útflutningsvörum
þeirra yrði 10% hærra árið 1966
en 1965. Halli hraöfrystihúsanna
stafaði einkum af tveimur
ástæðum. Fiskverð til útgerð-
arinnar hefði verið hækkað mikið
i ársbyrjun 1966 og húsin fengu
minni fisk til vinnslu en áður
sökum samdráttar i þorsk-
veiðum.
t marzmánuði 1967 voru gerðar
sérstakar ráðstafanir til stuðn-
ings sjávarútveginum, eins og
siðar verður vikið að. Hraðfrysti-
húsin nutu góðs af þeim. Eftir
þessar ráðstafanir gerði fundur
hraðfrystihúsaeigenda svo-
hljóðandi samþykkt:
„Þrátt fyrir þá staðreynd, að
hraðfrystihúsaeigendur telja, að
með þessum ráðstöfunum sé
hvergi nærri nógu langt gengið til
lausnar aðsteðjandi rekstrar-
vandamálum hraðfrystihúsaiðn-
aðarins, fallast þeir eftir at-
vikum á þessa skipan mála i
trausti þess, að ekki verði gripið
til innheimtuaðgerða gegn hrað-
frystihúsunum, meðan athugun á
fjárhag þeirra fer fram".
M.ö.o.: Þrátt fyrir þessar að-
gerðir, töldu hraðfrystihúsin sér
ekki fært að greiða afborganir og
vexti.
„Versnandi sam-
keppnisaðstaða”
í yfirlitsgrein, sem formaður
Félags isl. iðnrekenda skrifaði
um iðnaðinn á árinu 1966 i mál-
gagn samlakanna, lýsti hann
versnandi afkomu hans og sagði
siðan:
„Þetta ástand, þrátt fyrir
vaxandi neyzlu meö þjóðinni,
stafar fyrst og fremst af versn-
andi samkeppnisaðstööu. sem á
meðal annars rætur sinar að
rekja til sihækkandi framleiðslu-
kostnaðar. en hann hélt áfram aö
versna á árinu og leiddi til til-
finnanlegs skorts á rekstrarfé"
Formaðurinn lýsir siðan óhag-
stæðri aðstöðu iðnaðarins á
ýmsum sviðum, einkum þó ; láns-
ijármálum og ræðir svo um það,
sem gera þurfi til úrbóta. Siðan
segir hann:
„Ekki verður séð, hvernig iön-
aður verður byggður upp i landi
okkar, ef þessi skilyrði skapast
ekki, svo fjárfrekur sem hann er
að þvi er stofnkostnað varðar".
Verðstöðvunin 1966
En þótt aöstaða atvinnu-
veganna væri þannig hin hörmu-
legasta. þrátt fyrir undangengið
góðæri, létu stjórnarherrarnir
ekki á þvi bera. Þeir sögðu allt i
bezta iagi. t stað þess að bregðast
við vandanum og gera einhverjar
raunhæfar efnahagsráðstafanir,
gripu þeir til þess haustið 1966
að fyrirskipa verðstöðvun fram
yfir alþingiskosningarnar, sem
áttu að fara fram i júni 1967.
Siðan létu þeir eins og enginn
vandi væri lengur á höndum.
Gylfi Þ. Gisiason sagði,að gengis-
felling væri óþörf og kæmi ekki til
greina og þá yfirlýsingu gaf hann
aftur i ágúst 1967, eða tveimur
mánuðum áður en gengið var
lækkað. Jóhann Hafstein gekk
einna lengst og talaði á lands-
fundi Sjálfstæðismanna vorið
1967 um hinn „Trausta grundvöll
viðreisnarinnar"!! Þessvegna
þyrftu menn ekki neinu að kviða!
Allri gagnrýni af hálfu þá-
verandi stjórnarandstæðinga var
mætt á þann hátt, að hún væri
barlómur. svartsýni og ástæðu-
lausir hrakspádómar.
Uppbótarlögin 1967
Svo fór þó. að verðstöðvunin
dugði ekki til fulls, enda þótt 708
millj. kr. væri varið til niður-
greiðslna á fjárlögum ársins '67.
en öli rekstrargjöld fjárlaganna
námu þá 4.463 millj. kr. og það
var tekiö fram. að þessum fram-
lögum til niðurgreiðslna væri að-
eins ætlað að nægja fyrstu 10
mánuði ársins 1967.
Eftir áramótin 1967 var ljóst, að
gera yrði sérstakar ráðstafanir
til stuðnings sjávarútveginum.
Lög um þetta voru sett i marz
1967. Samkvæmt þeim fékk rikis-
stjórnin þessar heimildir:
Að greiða 8% verðuppbót á verð
ferskfisks, annars en sildar og
loðnu.
Að greiða sérstakar verðbætur
á linu- og handfærafisk.
Að greiða verðbætur á frystar
fiskafurðir til að mæta
verðlækkun á þeim og mega
verðbæturnar nema allt að
75% al verðhækkunummiðað við
meðalverð ársins 1966.
Rikissjóður greiði frysti-
húsunum 50 millj. kr. til íram-
leiðniaukningar, og var hér um
óafturkræfan styrk að ræða.
Fram fari athugun á afkomu
hraðfrystihúsanna og megi Rikis
ábyrgðasjóður gefa eftir kröfur á
viss hús, ef það reynist óhjá-
kvæmilegt til að koma þeim á
rekstrarhæfan grundvöll.
Til þess aö mæta þeim út-
gjöldum, sem af þessum upp-
bótum hlytist, var rikisstjórninni
m.a. heimilað að lækka útgjöld til
verklegra framkvæmda á fjár-
lögum um 10% og að lækka
greiðslur til sveitarfélaga úr jöfn-
unarsjóöi.
„Verðjöfnunarkerfi”
Með umræddum lögum var
farið inn á hreina uppbótarleið,
enda þótt ,,viðreisnar"-flokkarnir
hefðu svarið og sárt við lagt, að
það yrði ekki gert. Og það var
engan veginn ætlunþeirraað vikja
af þeirri braut aftur. A landsfundi
Sjálfstæðisflokksins, sem haldinn
var vorið 1967, flutti Magnús
Jónsson, þáv. fjármálaráðherra
ræðu, og fórust honum m.a. orð á
þessa leið:
„Rikisstjórnin stefnir ekki að
gengislækkun. Verðstöðvunin er
skynsamlegt og nauðsynlegt úr-
ræði, sem vitanlega þarf að nota
til þess annars vegar, að leita
eftir samkomulagi um nauðsyn-
legt verðjöfnunarkerfi og hins
vegar samkomulagi rikis-
stjórnar og aðila vinnumark-
aðarins, framleiðenda og laun-
þega, um skipan kjara- og verð-
lagsmála á þann veg, að fram-
leiðslan geti þróazt með eðli-
legum hætti".
Það verðjöfnunarkerfi, sem
Magnús Jónsson á hér við, er
áframhald þeirra uppbóta, sem
stjórnin hafði byrjað á með
verðuppbótalögunum i marz
1967. Frá þvi var að visu horfið
eftir kosningarnar, þegar afstaða
atvinnuveganna eftir allt góðærið
reyndist enn lakari en ráðamenn
stjórnarflokkanna höfðu áttað sig
á, Yfirlýsingar Gylfa Þ. Gisla-
sonar og Bjarna Benediktssonar i
ágúst og september 1967 sýndu,
að þeir voru þá enn að hugsa um
verðjöfnunarkerfi en ekki gengis-
lækkun.
Vitnisburður Lögbirt-
ingablaðsins
Lögbirtingablaðið frá árunum
1966 og 1967 er eitt gleggsta
sönnunargagn þess, hve dýrtiðar-
stefnan gekk nærri mörgum at-
vinnufyrirtækjum og einstak-
lingum á þessum árum, þrátt
fyrir allt góðæri. Aldrei fyrr eða
siðar hafa birzt i blaðinu eins
margar auglýsingar um nauð-
ungaruppboð og þá. Eignir fjöl-
margra gróinna atvinnufyrir-
tækja voru þá auglýstar á nauð-
ungaruppboði og stafaði
það jöfnum höndum af versnandi
afkomu þeirra og lánsfjár-
höftum, sem Seðlabankinn beitti
sér fyrir. Grein þessari fylgir
forsíða Lögbirtingablaðsins 29.
marz 1967, en f þvi birtust ekki
færri en 266 auglýsingar um
nauðungaruppboð og er þar m.a
finna nöfn fjölmargra þekktra
atvinnufyrirtækja. Svo var þá að
þeim sorfið, að þau urðu að láta
auglýsa eignir sinar á nauð-
ungaruppboð og það var fyrst,
þegar svo var komið, að þeim
tókst að særa viðbótarlán hjá
bönkunum. Óþarft er að lýsa þvi,
hvilikum vandræðum þessi
rekstrarlánahöft hafa valdið
fyrirtækjunum, ásamt versnandi
afkomu.
Það er ekki ófróðlegt fyrir
menn að hafa i huga þá sögu, sem
hér hefur verið rakin, þegar þeir
eru að lesa stjórnarandstöðu-
blööin eða að hlusta á ræður
manna eins og Jðhanns Hafsteins
og Gylfa. Þ.Þ.