Tíminn - 04.05.1973, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Föstudagur 4. mal 1973
Kæri Einar!
Mig hefur lengi undanfarið
langað til að hripa hér nokkrar
linur, en það hefur lent f undan-
drætti, aðallega vegna imynd-
aðra anna. Nií eru páskar, og
þeim verður vist ekki betur varið
en bæta fyrir vanrækslusyndir.
Ég fagnaði á sinum tima tilkomu
núverandi rlkisstjórnar og hugöi
gott til framkvæmda ýmissa
ákvæða i málefnasamningi
stjórnarinnar. Anægðastur varð
ég þó með það ákvæði, að stjórnin
hygöist á kjörtimabilinu losa
okkur viö þær hermannahræöur,
sem á liðnum árum hafa himt og
hima enn á Miðnesheiði, sjálfum
sér til leiöinda og Islendingum til
skapraunar og nokkurrar áhættu.
tslendingar gátu ekki á sinum
tima komið i veg fyrir, að þeir
væru hernumdir, en aldrei mun
ég fyrirgefa þeim óhappamönn-
um, sem stuðluðu að þvi að festa
þessu óværu i landi, fyrr en þeir
losa okkur við hana.
Islendingar voru löngu hættir
að skaka vopn hver að öðrum og
eru komnir svo skemmtilega
langt á þeirri þróunarbraut að
veröa menn, að tsland er vist eina
rikið i veröldinni., sem hefur ekki
lifvörö um þjóðhöfðingja sinn, og
engum hefur vist dottið i hug að
þess væri þörf. Ekki veit ég til að
Islendingum sé ógnað með
vopnavaldi af neinni þjóö nema
þeirri einu, sem endilega vill
troða upp á okkur hermönnum,
þessum rúdimentum viili-
mennskunnar — og svo auðvitað
Bretum og núna siðast einnig
Vestur-Þjóðverjum, sem afmeö-
fæddri þrjózku vilja meina okkur
aö tryggja lifsgrundvöll okkar.
Og þó hefur engum i alvöru dottið
i hug að við ættum að verja rétt
okkar með vopnavaldi, þó að aö-
stoð til þess virðist kannski nær-
tæk, þar sem verndararnir eru,
enda munum við i þessum átök-
um ekki sigra meö vopnum,
heldur þrautseigju, samheldni og
skynsamlegum rökum.
Nú er kjörtimabil þeirra þing-
manna, sem núverandi rikis-
stjórn styðst við, senn hálfnað,
svo að nú fer að styttast sá
frestur, sem stjórnin hefur til að
efna það ákvæði stjórnarsáttmál-
ans að endurskoða herverndar-
samninginn með það fyrir aug-
um, að herliðið hverfi úr landi. Ég
veitað stjórnin hefur haft i mörgu
að snúast og ekki sizt þú. A
laugardaginn fyrir páska i þing-
fréttum sjónvarpsins léztu á þér
skilja, að nú yrði senn hafizt
handa, en ekki fannst mér mikill
sannfæringarkraftur i orðum þin-
um. Það hefur verið hljótt um
vesturför þina i janúar i vetur. Ég
veit ekki, hvers þú hefur vænzt
þér af henni, en ekki trúi ég að þú
hafir búizt við að sækja mikinn
friðarboðskap i Hvita húsið og
Pentagon, en þar sitja þeir við
stjórnvöl, sem hafa gert banda-
riskri þjóö mesta svivirðu frá
stofnun hennar, um það vitnar
blóöi drifinn ferill bandariskra
striðsstráka i Suðaustur-Asiu. Ég
held aö flestum sé nú orðiö ljóst,
aö Bandarikjamenn voru engir
friðarenglar I Indó-Kina, heldur
læddust þeir þar inn, þegar
Frakkar urðu að snáfa burt. Og
þetta gerðu þeir undir yfirskini
baráttunnar gegn kommúnism-
anum. Og þrátt fyrir áratugs-
baráttu hins bandariska stór-
veldis og meira sprengjuregn á
þetta land en féll I allri siöari
heimsstyrjöldinni, tókst Banda-
rikjamönnum ekki að sigra,
vegna þess að þeir áttu ekki að-
eins i höggi við kommúnista
heldur þjóð, sem var að berjast
fyrir frelsi sinu og sjálfstæöi og
bættum þjóðfélagsháttum. Fólk,
sem berst fyrir frelsi sinu og
sjálfstæði, veröur aldrei sigrað
með vopnum. Þann sannleik staö-
festa enn átökin i Indó-Kina. En
árangurinn af þessari ihlutun
Bandarikjamanna i þjóöfélags-
átök i Suðaustur-Asiu, þar sem
þeir hafa ævinlega stutt hina
spilltustu og afturhaldssömustu
valdakliku og styðja enn, er
sviöin jörð, myrt og limlest fólk
og heima fyrir sundruð þjóð, sem
hefur orðið að sjá á bak ófáum
sonum sinum, en heimtir nú hina
mörgu siðferðilega lömuðu eitur-
lyfjaneytendur.
Ég vona þvi, að þú segir við þá i
Hvita húsinu og Pentagon eins og
Jón Loftsson forðum : „Heyra má
ég erkibiskups boðskap. en ráðinn
er ég i að halda hann að engu, og
eigi hygg ég, að hann vilji betur
né viti en minir foreldrar,
Sæmundur hinn fróði og synir
hans”.
1 Bandarfkjunum er lika fleiri
að finna en þá, sem ólmir vilja
ráða fyrir heiminum með vopna-
valdi. Þar eru lika einlægir
friðarsinnar, sem reyndu aö
stööva hina „saurugu styjöld” i
Suöaustur-Asiu. Þann heilbrigða
kjarna bandarisku þjóðarinnar
ber tslendingum að styðja. Og
einnig viðar, ekki sizt i nágrenni
okkar I Evrópu, eru friðaröflin i
sókn. Jafnvel Þjóðverjar, sem
tvivegis á siðast liöinni hálfri öld
leiddu yfir þann heimshluta villi-
mennsku hernaðarbrjálæðisins,
virðast vera farnir að sjá að sér
og sjá, að friösamleg uppbygging
borgar sig betur en vopnaskak og
vilja stuðla að sáttum i Vestur- og
A-Evrópu, þó að ekki séu
þar allir á einu máli. Enn þá eru
þeir lika til, sem ekkert hafa lært,
en öllu gleymt. Þegar Danir
hugðust draga úr þeim fráleita
kostnaði, sem er þvi samfara að
halda uppi her i þvi litla og frið-
sæla landi sem Danmörk er,
sendu Natónátttröllin þeim tóninn
og sögðu að þeir væru að gera
danska herinn að fallbyssufóðri,
þó að þeir ættu að vita bezt, aö
danskur landher verður aldrei
annað en „fallbyssufóður”. Það
er ekki danskur „her”, sem varði
Danmörku gegn innrás þýzkra
nazista i heimsstyrjöldinni siðari,
heldur þrautseigja og siðferðis-
styrkur þjóðarinnar og þó fyrst og
fremst þess hluta hennar, sem
sótt hafði fram til mests
mannþroska og mannvits.
Og spennan milli stórveldanna
er greinilega að minnka. Jafnvel
Sumardvöl
Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra hyggst
reka hjúkrunar- og endurhæfingardeild i
húsakynnum félagsins að Reykjadal i
Mosfellssveit, mánuðina júni-ágúst, fyrir
allt að 30 lömuð og fötluð börn á aldrinum
5-12 ára eftir ákvörðun lækna félagsins.
Þeir foreldrar eða aðrir aðstandendur,er sækja vilja um
vist fyrir slik börn.leggi inn umsóknir sinar i skrifstofu
félagsins að Háaleitisbraut 13, Reykjavik. fyrir 20. mai
n.k.
Stjórn
Styrktarfélags lamaðra og fatlaðra
Undir kjarnorku-
regnhlífinni
ráðandi menn I Bandarikjunum
vilja nú ólmir vingast við Rússa
og Kinverja. Þeir skyldu þó ekki
hafa von um að hagnast eitthvaö
á þvi?
En er þá okkur ekki að
meinalausu, þó að þessar banda-
risku hermannahræöur fái enn
um sinn að hima á Miönesheiði?
Ég sagði i upphafi, að af þeim
stafaði Islendingum nokkur
hætta. Liklega hef ég ekki kveöið
nógu fast að orði. Ég skal minnast
á tvær hættur, sem af þeim stafar
og komust i brennidepil nokkru
eftir að gaus i Vestmannaeyjum.
Eiginlega er þá komið að tilefni
þessa bréfs og kjarna. Meöan þú
varst fyrir vestan, birtist I
Morgunblaöinu (27. jan.) frásögn
af stuttu viötali, sem blaðamaður
Morgunblaösins átti við Rush að-
stoðarvarnarmálaráðherra
Bandarikjanna. Þetta var á eng-
an hátt merkilegt viðtal, sem ekki
var von. En þar er þó ein at-
hyglisverð setning. 1 lokin spyr
blaöamaður ráðherrann, hvort
tsland yrði eftir sem áöur undir
bandarisku „kjarnorkuregnhlif-
inni”, ef herinn verði látinn fara
úr landi. Þarna birtist nakin siö-
blinda þeirra aumingja, sem
halda sig tryggasta undir reidd-
um hrammi hins sterka. Allir,
er vilja hugsa, hljóta að viður-
kenna, að kjarnorkuvopn eru ekki
varnarvopn, heldur árásarvopn.
Framaðþessu hefur
þeim ekki verið beitt nema i lok
siöari heimstyrjaldarinnar og
upphafi kalda striðsins, þegar
Bandarikjamenn töldu sig þurfa
að sýna þáverandi bandamönn-
um sinum, Rússum, svo og
Japönum og öðru risandi veldi,
Kinverjum, mátt sinn og brenndu
i atómeldi á örskammri stund 200
þúsunda af saklausu fólki i
japönsku borgunum Hiroshima
og Nagasaki, auk þeirra sem
siðar drógust upp af geislavirkni.
Ef svo ógæfulega skyldi til takast,
að til stórstyrjaldar kæmi i okkar
heimshluta, er tslendingum fyrst
og fremst hætta búin, að i landi
þeirra er mikilvæg herstöð.
Keflavikurflugvöllur fer senn að
verða miðsvæöis i þéttbýlasta
kjarna landsins. Þar fer ibúatala
senn að hálgast þann fjölda, sem
fórst i kjarnorkuárásinni á Hiro-
shima. A Miðnesheiði á þess vegn
að vera friðsamur millilandaflug-
völlur en ekki herstöð, og það þvi
fremur sem þetta er eini milli-
landaflugvöllur landsins.
önnur hætta er okkur einnig
búin af dvöl þessa erlenda herliðs
i landinu, en hún er sýking
þjóðarsálarinnar. Þetta kom
skýrastfram, þegar eldgos hófst i
Heimaey. Þá upphófst i Morgun-
blaðinu, málgagni þess flokks
sem kennir sig við sjálfstæði, hinn
ógeðslegasti undirlægjuáróður
fyrir þvi hvilikt happ dvöl þessa
herliðs væri landinu og hve aðstoð
þess væri mikilvæg við björgun-
ina. Það lá við að Vestmanna-
eyingar yröu að biðjast afsökunar
á þvi a hafa bjargað sér sjálfir til
lands á eigin skipum. Og þegar
færri sjálfboðaliöar en komast
vildu fengu að fara til Eyja,
gumaöi Morgunblaöið mikið af
þvi, hve þessir dátar væru dug-
legir að handleika skóflur. Ég
dreg ekki i efa, að þetta séu dug-
legir strákar og hafa sjálfsagt
oröið dauðfegnir að fá þetta tæki
færi til að dreifa iðjuleysisleiðind-
um sinum, en þátttaka þeirra I
björgunarstarfinu var ekkert er
skipti sköpum. Þau björgunar-
tæki, sem um munaði, stórar
flutningavélar og stórvirkar
dælur, voru sótt beint til Banda-
rikjanna en ekki á Miönesheiöi og
heföu að sjálfsögöu fengizt, hvort
sem bandariskt herlið var hér á
landi eða ekki. Þá er Islendingum
til háborinnar skammar, ef þeir
halda þvi fram, að þeir geti ekki
átt og starfrækt björgunar- og
sjúkraþyrlur, ef slys ber að
höndum, En vegna minningar
föður mlns, sem var ihaldsmaður
og siðar sjálfstæöismaður og
kjósandi Péturs Ottesens, sem
einnig var ihaldsmaður og sannur
sjálfstæðismaður ( (þeim fer nú
fisellt fækkandi i þeim flokki sem
kennir sig við sjálfstæði) — vona
ég að sá undirlægju- og kotungs-
hugsunarháttur, sem gaus upp úr
Morgunblaðinu, um leið og eld-
gosið hófst i Heimaey, sé ekki
allsráðandi i þessum flokki,
heldur stafi frá þeim
óhappamönnum sem þar ráða
stefnu og þeim blaðamönnum
sem eru hallir undir þá svo og
þeim sálum sem þeir eru búnir að
sýkja með óþjóðhollustuáróðri
sinum. Þessi ósjálfstæðishugsun-
arháttur er að visu alltaf nokkuð
rikjandi i þjóðarsálinni. Hann var
alltaf mjög magnaður, meðan viö
vorum hallir undir Dani, jafnvel
eftir að tslendingar höfðu hafið
sókn tii sjálfstæðis. Þó veit ég
ekki hvort það var meira
ósjálfstæöi á þeim fátæktartim-
um að halda þvi fram að ís-
lendingar gætu ekki lært aö salta
fisk — slikt vandaverk yröi aö
vera i höndum Dana — eða á
okkar velmegunartimum aö
halda þvi fram, að tslendingar
geti ekki átt og starfrækt björg-
unar- og sjúkraþyrlur.
Af framanskráðu hygg ég að
þér sé ljóst, að ég ber nokkra von
en ugg i brjósti. Það er vist
nokkurn veginn ljóst að þetta mál
verður að leysa i andstöðu við
þann flokk, sem af hugtakarugl-
ingi kennir sig enn við sjálfstæði,
þess vegna ætlazt stuðningsmenn
núverandi rikisstjórnar til þess
að hún valdi þessu verkefni. Ég
vil i lengstu lög vona, að
Framsóknarflokkurinn beri gæfu
til að bæta fyrir þau mistök, er
nokkur hluti hans brást á örlaga-
stundu á timum kalda striðsins.
Þó að i flokknum finnist kannski
einstaka þversummenn og aðrir
um of hallir undir fina klúbba
kennda við varðberg, ljón, Junior
Chambers eða önnur erlend nöfn,
þar sem menn halda,að þeir séu
orönir hluti af heimsauðvaldinu,
ef þeir hafa komizt i álnir, af þvi
að þeir af rótgrónum misskilningi
telja að ekki geti farið saman
Mammon og mennt, þá vona ég
að flokkurinn standi sig, þegar á
reynir. Náist ekki samstaða um
að visa hernum úr landi, er
endurskoðun verri en engin og þó
verst það er kalla mætti islenzk
un herstöðvanna, sbr. uppáhalds-
slagorö Bandarikjamanna um
vietnömun striðsins i Vietnam, en
hún var fólgin i þvi að fá lands-
mönnum sem öflugust vopn, svo
aö þeir næöu betri árangri við að
drepa hver annan. En þegar
Keflavikurflugvöllur er orðinn sá
mikli millilandaflugvöllur, sem
hann á að vera, þarf að sjálfsögðu
marga góða tæknimenn, og það er
engin hætta á að tslendingar geti
ekki annazt þau störf, svo auðvelt
sem þeir eiga með að tileinka sér
tækninýjungar.
Þetta er orðið nokkuð langt
bréf, en fáein orð að lokum um
mál, sem virðist þessu óskylt en
er ekki svo mjög; ef betur er að
gáð. Fyrir rúmu ári kom út i is-
lenzkri þýðingu bók eftir
Desmond Bagley, enskan njósna
og glæpasagnahöfund. Bókin
heitir á frummálinu Running
Blind, en á islenzku Dt i óviss-
una. Bókin er látin gerast á
Islandi og segir frá eltingaleik
njósnara erlendra stórvelda með
hernaðarleyndarmál. Leikurinn
berst um flestar fallegustu og
eftirsóknarverðustu ferðamanna-
staði landsins með ótal moröum
og sem tilheyra slikum sögum.
Hún hefst með morði á Krýsu-
vikurvegi, þá er maður drepinn I
Asbyrgi, skotbardagi á leiö yfir
öræfin og annar við Geysi, fjöl-
margir drepnir I sumarbústað i
grennd við Þingvelli. Það er auð-
vitað alveg út i bláinn að þessi
eltingarleikur fer fram á tslandi.
Ég hef ekki lesið islenzku þýðing-
una, en ensku frumgerðina, þar
er mér var send hún, af þvi að
hún gerist á tslandi. Mér
fannst islenzka útgafandanum til
háborinnar skammar að flytja
þennan óþverra til landsins með
þvi að islenzka bókina. Nú sá ég i
blöðum fyrir nokkru, að i ráði
væri að kvikmynda þessa sögu
hér á landi. Mér er spurn: Hvað
er mengun á íslenzkri náttúru og
þjóðlifi, ef ekki slikt? Og fyrir
hvaða íslenzka áhorfendur er slik
kvikmynd framleidd? Kannski
fyrir þá, sem telja vænlegast að
leysa hjúskaparvandamál sin
með haglabyssu? Og eftir á að
hyggja: Hvaða munur er á ein-
staklingi, sem hyggst leysa
hjúskaparvandamál sin með
haglabyssu og þjóðarleiðtoga,
sem hyggst leysa millirikjadeilu
með atómsprengju?
A páskuml973
Helgi J. Halldórsson
Vörubílamunstur — Fóklsbílamunstur — Snjómunstur — Jeppamunstur.
BARÐINN
ÁRMÚLA 7 SÍMI 30501

Hjólbarðaviðgerðir.
SÓLUM
með djúpum slitmiklum munstrum.
Tökum fulla óbyrgð ó sólningunni.