Tíminn - 15.07.1973, Blaðsíða 33

sér aö efast um aö þetta hafi verið
hin raunverulega ástæöa.
Kekkonen aftur á móti hefur
aldrei verið hræddur við að viður-
kenna, að hann hafi náið sam-
band við leiðtoga Sovétrikjanna.
Krustsjov tók það fram, að
hann segði þetta ekki i þeim til-
gangi, aö gera það erfitt fyrir
Gerhardsen að afþakka mögulegt
heimboð til Sovétrikjanna. Hann
Framhald á bls. 36.
Nina og Nikita Krustsjov hress I bragði.
SUNDLAUGAB
eru framleiddar í stærðunum 5 - 25 m lengd.
• Veggir eru úr galvane-
seruðu stáli og laugarnar
klæddar innan með plast-
dúk.
Hreinsitæki fylgja
hverri laug.
Auðveldar í uppsetningu.
Spartan sundlaug við ein-
býlishúsið, fjölbýlishúsið,
sumarbúðir, sumarbústað-
inn, í byggðalagið.
!(/nnna) ^zeibMon h.{.
Sii.ti'rlandsbraut lfi - Revkjavik - Simnefni' "Vnlver# Simi 35200
Sunnudagur 15. júlí 1973.
TÍMINN
mikilla stjórnmálalegra ákvarð-
ana.”
Eftir að hafa gefiö nokkuð viða
mynd af ástandinu i Noregi, hóf
ég að ræða þær tilraunir, sem
gerðar hafa verið i Noregi, i þeim
tilgangi að auka áhrif verkafólks-
ins á stjórn framleiðslutækjanna.
„Verkafólk i Noregi hefur nú svo
mikil áhrif bæði á vinnustöðunum
og á stjórnmálalifið i heild sinni,
að það finnur til öryggis. Söguleg-
ur bakgrunnur er mismunandi i
hinum ýmsu löndum, en við, sem
búum á Norðurlöndum, teljum að
við höfum valið rétta leið.”
Krustsjov spurði hversu mörg
prósent verkamanna kysu verka-
mannaflokkinn. Ég svaraði þvi,
að kosningarnar væru leynilegar
og þar af leiðandi væri ekki unnt
að fullyrða neitt um það með
vissu. Flestir verkamenn kjósa
verkamannaflokkinn, en við ger-
um okkur einnig ljóst, að hluti
þeirra kýs borgaralegu flokkana.
Krustsjov: ,,Af hverju?”
Svar: „Sumir gera það vegna
þess að verkamannaflokkurinn er
sósialiskur flokkur.”
Krustsjov: „Eru þá þessir
verkamenn á móti sósialisman-
um?”
Svar: „Já.”
Krustsjov: „Þetta hlýtur að
vera afleiðing þess, að verka-
mannaflokkurinn rekur ranga
„pólitik,” að hann höfðar ekki
nægilega til stéttarvitundarinnar
og er ekki nógu byltingasinnað-
ur.”
Svar: „Norski kommúnista-
flokkurinn hefur stefnuskrá, sem
hlýtur að teljast rétt að yðar
mati. Sá flokkur fær samt sem
áður innan við þrjú prósent af at-
kvæðamagninu.”
Krustsjov: „Verkamennirnir á
Heröy sögðu mér, að samstarfs-
nefndirnar hefðu það hlutverk, að
vinna að þvi ásamt atvinnurek-
endunum að auka framleiðsluna.
Er nokkuð vit i þessu? í auðvalds-
þjóðfélagi er hættulegt fyrir
verkafólkið að sitja við sama borð
og atvinnurekendurnir. Það er
auðvelt að notfæra sér þá og leiða
þá inn á villibrautir. Ég upplifði
þetta sjálfur, þegar atvinnurek-
endurnir reyndu að koma af stað
klofningi meðal verkamanna,
þegar við börðumst fyrir dýrtið-
aruppbótinni 1917.”
Svar: „Fyrst Krustsjov telur,
að aðstæður i Noregi nú séu
ámóta og aðstæðurnar I Riiss-
landi voru 1917, þegar Zarinn rikti
þar enn, hlýtur hann að komast
að röngum niðurstöðum. Verka-
mannaflokkurinn vann á i öllum
kosningum til ársins 1961. Verka-
lýðsfélögin efldust einnig á þess-
um tima. Við misstum þingmeiri-
hlutann vegna klofnings, sem upp
kom hjá verkalýðsforystunni,
ekki sakir þess að borgaraflokk-
arnir tækju svo mörg atkvæði frá
okkur. Það er alrangt, að verka-
mennirnir slævist af þvi að sitja
við sama borð og atvinnurekend-
urnir. Það eru verkalýðsfélögin,
sem hafa barizt fyrir þessum
auknu réttindum til handa verka-
mönnum og nú hafa verkamenn-
irnir mun meiri áhrif en áður.
Aukin framleiðsla og aukin fram-
leiöni þýðir aukið atvinnuöryggi
og betri llfsafkomu.
Krustsjov: „Ég viðurkenni það
fúslega, að ég er ekki jafn kunn-
ugur öllum aðstæðum hér i
Noregi eins og æskilegt væri. 1
minu eigin landi hefi ég aftur á
móti ekki séð lifandi kapitalista i
47 ár. Það eina, sem verkafólk
getur reitt sig á, er stéttarvitund
þess. Kapitalistarnir ráða i raun
öllu i verksmiðjum sinum og geta
komið i veg fyrir að verkafólkið
nái að kynna sér fjármálastjórn
fyrirtækjanna. Á hvern hátt
reyna kapitalistar að efla stjórn-
málalegan þroska þeirra, sem
hjá þeim starfa. Ég reyndi það
lika eitt sinn I Kharkov árið 1912
hvernig atvinnurekandinn sundr-
aði verkafólkinu, sem hafði sam-
einazt um kröfur sinar, með þvi
að múta nokkrum úr hópnum og
fá þá þannig aftur til vinnu.
Svar: „Ég held það sé alger-
lega út i loftið að halda áfram
umræðum, þar sem við tölum út
frá svona mismunandi grund-
vallarpunktum. Ég gæti einnig
vitnað I mina eigin reynslu frá
þeim árum, er ég var ungur mað-
ur, en þá var við verulega efna-
hagslega örðugleika að etja i
Noregi. Þetta var á árunum milli
1930 og 1940 og þeir atburðir, sem
þá gerðust hafa haft mikil áhrif á
hvernig norsk verkalýðsmál hafa
þróazt. Á þeim timum var verka-
lýðshreyfingin i mikilli vörn. Hitl-
er var kominn af stað, Mussolini
hafði tekið við völdum á ítaliu.
Vart varð fasistiskra tilhneiginga
meðal bænda og smáatvinnu-
rekenda i Noregi og þessi stefna
átti jafnvel miklu fylgi að fagna
hjá þeim, sem voru atvinnulaus-
ir. Verkamannaflokkur reyndi að
skilgreina það ástand, sem skap-
azt hafði og komst að þeirri niður-
stöðu, að þar sem ekki væru fyrir
hendi nein þau úrræði, sem gætu
leitt til skjótrar lausnar á þeim
vanda, sem við var að glima væri
sú hætta fyrir hendi að stór hluti
verkafóks myndi snúast á sveif
með fasistunum. Tii að koma i
veg fyrir þetta mótaði flokkurinn
nýja uppbyggingarstefnu. Frá
þeirri stundu byrjaði sú öra þró-
un, sem leiddi til þess að verka-
lýðshreyfingin tók að eflast og
þar með fór hún að verða það afl,
sem mestu ræður um þróun
norsks þjóðfélags. Mikill meiri-
hluti verkamannánna hefur talið,
að þetta hafi verið rétt stefna og
þetta hafi verið þeim sjálfum fyr-
ir beztu. Hvað viðvikur þvi að
sitja við sama borð og atvinnu-
rekendur, get ég bent á það að
afturhaldssömustu kapítalistarn-
ir vara félaga sina við þvi að setj-
ast við sama borð og verkalýður-
inn.
Þetta samtal sýnir okkur, að
Sovétmenn ættu að leggja meira
kapp á að skilja norræna verka-
lýðshreyfingu og eins hitt, að við
á Norðurlöndum ættum að sama
skapi að reyna að skilja hina
sovézku.”
Hinn borgaralegi
Kekkonen og og
kommúnist-
inn Krustsjov
Krustsjov var sammála okkur
um, að mjög skorti á um að við
þekktum nægilega vel til að-
stæðna hvors annars. Fyrst
verkamannaflokksstjórnirnar á
Norðurlöndum æsktu meiri
tengsla við Sovétrikin, myndi það
einnig koma verkalýðsfélögunum
i viðkomandi löndum til góða.
Ekki mætti þó skilja þetta þannig,
að Sovétrikin þörfnuðust stuðn-
ings. Sovétrikin væru löngu búin
að brjótast úr viðjum efnahags-
legrar einangrunar. Ekki væri
hægt að sigra þau hernaðarlega
og enn siður efnahagslega. Efna-
hagsþróunin i landinu væri nú
stórkostleg.
Siðan sagði Krustsjov: „Hinn
borgarlegi Kekkonén skildi þróun
ina hjá okkur betur en leiðtogar
verkamannaflokkanna á Norður-
londum. Við Kekkonen höfum
gott samband okkar á milli. Hann
gefur mér góð ráð. Hvernig
þau ráð eru er að sjálfsögðu
leyndarmál hins borgaralega og
kommúnistans. Kekkonen er ekki
hræddur við að heimsækja okkur.
Þaö eruð þið aftur á móti, þvi að
þiö haldið, að með þvi getiö þið
stofnað góöu mannoröi ykkar i
voöa.”
Krustsjov skýrði frá þvi, þegar
hann færði Erlander, forsætisráö-
herra Svia, boð um að koma til
Sovétrikjanna. Erlander tók vel i
boðið. Siðar bað hann mig um að
nefna ekki þessa afstöðu sina
strax vegna kosninganna, sem
framundan væru i Sviþjóð. Ef
hann hefði tekið boðinu fyrir
kosningarnar, hefði verið hætta á
þvi, að slikt yrði túlkað sem svo,
að hann væri öruggur um að
verða forsætisráðherra áfram.
Þetta var sú skýring, sem Er-
lander gaf á þvi, af hverju hann
gæti ekki komið. Krustsjov leyfði
KRUSTSJOV