Tíminn - 09.10.1973, Blaðsíða 9

Þriöjudagur 9. október 1973.
TÍMINN
9
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvaemdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson ^ábm.), Jón Helgason, Tómas Kárlsson,
Auglýsingastjóri: Sfeingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiöslusfmi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuöi innan lands,
i iausasölu 22 kr. eintakið.
Blaöaprent h.f
^-------------------------------------------->
Gunnar og Mbl.
Fundurinn um landhelgismálið, sem
Stúdentafélag háskólans boðaði til að Hótel
Sögu siðastl. sunnudag, var að mörgu leyti
hinn athyglisverðasti. Þar leiddu saman hesta
sina þeir Lúðvik Jósefsson sjávarútvegsmála-
ráðherra og Gunnar Thoroddsen, formaður
þingflokks Sjálfstæðisflokksins. Tvimælalaust
er Gunnar Thoroddsen slyngasti málfærslu-
maður Sjálfstæðisflokksins og bezt máli farinn,
en vafalitið mun þó flestum hafa fundizt, að
hlutur rikisstjórnarinnar og stjórnarflokkanna
vera góður, þegar umræðunum var lokið. Af
þvi, sem aðrir en framsögumenn lögðu til, mun
ræða Sjálfstæðisflokksmannsins Péturs
Guðjónssonar hafa vakið mesta athygli. Hann
lýsti þvi m.a.,hvernig Morgunblaðið héldi uppi
strangri ritskoðun um landhelgismálið og
veitti ekki rúm öðrum skoðunum en þeim, sem
væri ritstjórum og eigendum blaðsins þóknan-
leg, en ráðamestur eigendanna er Geir Hall-
grimsson, váraformaður Sjálfstæðisflokksins.
Margir aðrir ræðumenn en Pétur Guðjónsson
deildu á málflutning Morgunblaðsins. Hins
vegar átti það engan verjanda. Gunnar
Thoroddsen leiddi það hjá sér með miklum
fimleik hins æfða stjórnmálamanns að segja
eitt einasta orð Mbl. til varnar. Þvert á móti
hagaði hann málflutningi sinum á þann veg, að
hann lét koma oft i ljós, að hann væri á öðru
máli en málgagn Geirs Hallgrimssonar. Hann
viðurkenndi t.d., að mikill árangur hefði náðst
af útfærslu fiskveiðilögsögunnar, en Mbl. hefur
reynt að telja hann sáralitinn eða engan og
vitnað mjög i ummæli enskra togaraeigenda,
þvi til stuðnings. í sambandi við þessar til-
vitnanir Mbl. i brezka togaramenn má geta
þess, að Jónas Árnason upplýsti á fundinum,
að i sjónvarpsumræðum, sem hann hafði tekið
þátt i ásamt brezkum togaraeigendum, vitn-
uðu þeir oft i Mbl. vissum fullyrðingum sinum
til stuðnings!
Þá viðurkenndi Gunnar Thoroddsen, að
hótunin um slit stjórnmálasambandsins hefði
vafalitið átt þátt i þvi, að brezku herskipin
voru kvödd út úr fiskveiðilandhelginni, þótt
fleira hefði komið til. Málgagn Geirs Hall-
grimssonar hefur hins vegar aldrei viljað
viðurkenna þýðingu þess, að hótað var slitum
stjórnmálasambands. Þá fór Gunnar Thorodd-
sen viðurkenningarorðum um starf Hannesar
Jónssonar blaðafulltrúa, en hann hefur ekki
átt upp á pallborðið hjá Mbl., eins og kunnugt
er.
Þannig upplýsti landhelgisfundurinn á Sögu,
að margir Sjálfstæðismenn eru mjög ósam-
mála málflutningi Mbl. og Geirs Hallgrims-
sonar um landhelgismálið og meðal þeirra ber
ekki sizt að nefna formann þingflokks Sjálf-
stæðisflokksins Gunnar Thoroddsen.
Það sýnir bezt, hve erfið er staða Sjálfstæðis-
flokksins i landhelgismálinu, að Gunnar Thor-
oddsen gat litlu svarað fyrirspurn ungs Sjálf-
stæðismanns um það, hvers vegna ekkert hefði
verið gert i landhelgismálinu þau 12 ár, sem
„viðreisnarstjórnin” fór með völd. Til þess að
reyna að sleppa frá fortiðinni, talaði Gunnar
mest um 200 milurnar. í reynd sýnir það betur
en nokkuð annað, að Sjálfstæðisflokkurinn
telur sig þurfa að fela fortiðina.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Bratteli hafnar
íhaldinu ákveðið
Getur hugsað sér óbundið samstarf við aðra
Trygve Bratteli
ÞAÐ ER nú augljóst orðið,
að Verkamannaflokkurinn i
Noregi mun mynda minni-
hlutastjórn, þegar hið ný-
kjörna þing kemur saman.
Þetta varð niðurstaðan á „litl-
um landsfundi”, eins og
norsku blöðin orða það, sem
flokkurinn hélt i byrjun þessa
mánaðar. A fundinum mættu
m.a. stjórn flokksins, þing-
menn, fulltrúar frá norska
Alþýðusambandinu, og full-
trúar frá Æskulýðssamtökum
og kvennasamtökum flokks-
ins. Tilgangur fundarins var
að ræða um úrslit þing-
kosninganna, sem fóru fram
9.-10. september, og um
stjórnmálahorfurnar. I lok
fundarins var samþykkt
ályktun og eru meginatriði
hennar efnislega á þessa leið:
— Úrslit þingkosninganna
urðu þau, að sósialiskur
meirihluti er nú i þinginu.
Þess vegna er ekki lengur
grundvöllur fyrir stjórn borg-
araflokkanna. Verkamanna-
flokkurinn er stærsti flokkur
þingsins. Það er þvi eðlileg
niöurstaða, að Verkamanna-
flokkurinn myndi hreina
flokksstjórn. íhaldsmenn eru
nú sem áður aðalandstæðing-
ar okkar og samvinnan i
framtiðinni verður þvi að vera
við þau öfl, sem sýna ábyrgð
með tilliti til rikjandi stjórn-
málaástands. Hin nýja rikis-
stjórn Verkamannaflokksins
mun byggja stefnu sina á
kosningastefnuskrá Verka-
mannaflokksins.
Verkamannaflokkurinn tel-
ur það meginhlutverk sitt, að
breyta þjóðfélaginu i sam-
ræmi við markmið hins lýð-
ræðislega sósialisma. Flokk-
urinn mun vinna fyrir hinar
fjölmennu stéttir þjóðfélags-
ins, en leggur þó höfuðáherzlu
á að bæta kjör þeirra, sem
lakast eru settir. Aukningu
þjóðarteknanna á einkum að
nota til að bæta hag þeirra,
jafnhliða þvi sem stefnt er að
þvi að gera umhverfi vinnu og
þjóölifs mannlegra en það er
nú. Sérstök áherzla verður
lögð á að auka öryggi á vinnu-
stöðum og að bæta allt um-
hverfi þar i samráði við þá,
sem þar vinna.
Verkamannaflokkurinn vill
draga úr stéttamun og skapa
jafnræði á sem flestum
sviöum. Hann vinnur gegn
óeðlilegu valdi einkaaðila og
vill leysa það af hólmi með
lýðræðislegu valdi. Flokkur-
inn mun leggja fram ýmsar
tillögur, sem ganga i þessa
átt.
Verkamannaflokkurinn vill
koma á réttlátri skattlagn-
ingu. Jafnhliða vill hann
styrkja f jármálastjórnina
með það fyrir augum, að hafa
strangara aðhald með út-
gjöldum og gera kerfiö ein-
faldara. Þannig vill flokkurinn
treysta og styrkja velferðar-
þjóðfélagið, án þess að
iþyngja óeðlilega hinum
óbreytta skattgreiðanda.
Verkamannaflokkurinn
mun með öflugri byggðastefnu
vinna gegn þeirri miðstöðvar-
þróun, sem hefur átt sér stað
siðustu árin. Til að tryggja
búsetu i öllum landshlutum er
nauðsynlegt að beina nýju
vinnustöðvunum þaðan, sem
atvinna er mest, og til dreif-
býlisins. Flokkurinn mun með
nýjum og öflugum aðgerðum
vinna að þvi, að tryggja hlut
dreifbýlisins, jafnhliða þvi,
sem unnið er að þvi að bæta
umhverfi borga og þéttbýlis,
einkum fyrir börn og ungl-
inga.
Verkamannaflokkurinn
mun kappkosta að auka
náttúruvernd og umhverfis-
vernd.
Flokkurinn mun vinna að
þvi, að draga úr miðstjórnar-
valdi i sambandi við opinberar
ákvarðanir og vinna gegn
hvers konar skrifstofu-
mennsku.
Verkamannaflokkurinn
mun byggja afstöðuna til
Efnahagsbandalags Evrópu á
þvi samkomulagi, sem hefur
verið gert. Fylgt verður i
höfuðatriðum þeirri stefnu i
utanrikis- og öryggismálum,
sem flokkurinn hefur markað.
ALMENNT er litið á þessa
ályktun „litla landsfundarins”
sem eins konar stefnuyfir-
lýsingu hinnar nýju minni-
hlutastjórnar Verkamanna-
flokksins. Athygli vekur, að
ekkert er talað um sérstakt
samstarf við Sósialiska
kosningabandalagið, heldur
gefið til kynna, að flokkurinn
muni leita samstarfs við öll
ábyrg öfl, sem taka tillit til
rikjandi stjórnmálaástands.
Þó er íhaldsflokkurinn undan-
skilinn og var það alveg sér-
staklega áréttað i ræðu, sem
Trygve Bratteli, formaður
flokksins, hélt á fundinum.
Hann sagði, að nú sem fyrr
yrði Hægri flokkurinn höfuð-
andstæðingurinn, en að öðru
leyti myndi hin nýja minni-
hlutastjórn leita málefnalegr-
ar sambúðar við alla hópa og
fulltrúa, sem vildu styðja
jákvæða pólitik. Yfirleitt eru
þessi ummæli Brattelis skilin
á þann veg, að stjórnin muni
ekki siður leita stuðnings eða
samstarfs við miðflokkana en
Sósialiskt kosningabandalag.
A FUNDINUM komu ýmsir
fram með uppástungur um að
leitað skyldi sérstaks sam-
starfs við Sósialiskt kosninga-
bandalag en engar ákvarðanir
voru hins vegar teknar um
það. Meirihlutinn var þvi ber-
sýnilega mótfallinn. Niður-
staðan var þvi sú, að væntan-
leg minnihlutastjórn flokKsins
skyldi ekki gera bandalag við
neinn, heldur vera alveg óháð
óg láta málefni ráða, hvaða
stuðningur fengist. Þetta
getur sett Sósialiskt kosninga-
bandalag i verulegan vanda i
ýmsum málum, þar sem það
getur átt um það að velja, að
sætta sig við tillögur stjórnar-
innar, sem ekki munu ganga
nógu langt að dómi þess, eða
að fella stjórnina, sem myndi
sennilega leiða til þess, að
minnihlutastjórn meðflokk-
anna kæmi til valda, likt og nú
er.
AÐ SJALFSöGÐU var
mikið rætt um kosningaúrslitin
og hinn mikla ósigur Verka
mannaflokksins. Ýmsar
skýringar voru gefnar á ósigr-
inum. Flestum kom saman
um, að klofningurinn i flokkn-
um um afstöðuna til Efna-
hagsbandalagsins, hefði átt
verulegan þátt i ósigrinum, en
þó væri hann hvergi nærri eina
skýringin. Margt fleira hefði
til komið og sennilega hefði
það verið örlagarikast, að
tengslin milli flokksforustunn-
ar og óbreyttra kjósenda væri
orðið minna en áður. Einkum
hefði þetta samband bilað á
stóru vinnustöðunum. Ýmsar
tillögur komu fram um að
bæta þetta. Það mun verða
eitt helzta verkefni flokks-
forustunnar að reyna að koma
á nýjum starfsaðferðum I
þessum efnum.
Það er talið fullvist, að
Trygve Bratteli myndi hina
nýju rikisstjórn, en allmiklar
getgátur eru um ýmsa með-
ráðherra hans. Einkum þykir
það máli skipta hver hlýtur
sæti utanrikisráðherra. Sumir
spá þvi, að það verði Reiulf
Steen, varaformaður flokks-
ins. Sitthvað bendir til, að hin
nýja stjórn taki upp róttækari
utanrikisstefnu á ýmsum
sviðum. T.d. hefur Arbeider-
bladet lagt til i forustugrein,
að Noregur viðurkenni rikis-
stjórn þjóðfrelsishreyfingar-
innar i portúgölsku Guineu.
Þ.Þ.