Tíminn - 23.11.1974, Blaðsíða 9

Laugardagur 23. nóvember 1974.
TÍMINN
9
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I
Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur í Aöalstræti 7, sfmi 26500 — afgreiöslusimi 12323 —
auglýsingasfmi 19523.
Verö i lausasölu kr. 35.00.
^ Askriftargjald kr. 600.00 á mánuöi._Blaöaprent h.f. y
„Gróði" Vísis
Stjórnmálaritstjóri Visis, annars höfuð-
málgagns Sjálfstæðisflokksins, hefur nýlega lagt
til, að hætt yrði að stunda landbúnað á Islandi og
landbúnaðarvörur fluttar inn i staðinn. Gunnar
Guðbjartsson, formaður Stéttarsambands bænda,
reit grein hér i blaðið 16. þ.m., þar sem hann reikn-
ar út ,,gróðann” af þvi, ef farið væri eftir tillögu
þessa stjórnmálaritstjóra Sjálfstæðisflokksins.
Niðurstaða Gunnars Guðbjartssonar varð þessi:
„Nú eru notaðir hérlendis um 70 millj. litra af
nýmjólk og rjóma á ári, sem þyrfti að kaupa er-
lendis frá. Óniðurgreitt verð á mjólk hér er nú kr.
55,40 pr. lt. i 2 lt. fernum. Verð á mjólk i sams
konar umbúðum i Danmörku, þar sem liklegast
væri að fá mjólk keypta, er nú tæpar 2 kr. danskar
pr lt. eða 41,57 isl. pr lt. væri slik mjólk flutt i skipi
til landsins, og yrði þá 7-10 daga gömul, þegar hún
kæmi á markað hér, þá kostaði flutningurinn skv.
nýjum upplýsingum, og það sem honum fylgir, um
25 kr. pr. lt., og sölukostnaður hér heima er 20-25
kr. pr lt. Einn litri af mjólk, þannig kominn til
landsins, myndi þvi kosta 80-85 kr og „gróðinn” á
70 millj. lt. magni yrði þá -r 1,750-2,100 millj. kr.
Væri mjólkin hins vegar flutt flugleiðis, sem lik-
legraværi, yrðu 18 flugvélar i förum alla virka
daga ársins, miðað við þær vélar, sem íscargo
notar. Við þá flutninga yrði flutningskostnaðurinn
einn um 7 milljarðar króna, og það væri mest-
megnis erlendur gjaldeyrir, og að sjálfsögðu allt
„gróði”. Og mjólkin þar að auki 5-10 kr dýrari
litrinn en islenzk mjólk hér i Reykjavik, en 15-20
kr. dýrari annars staðar á landinu.
Væri keypt svinakjöt frá Danmörku i stað
islenzks kindakjöts og það flutt á skipum mánaðar
lega allt árið, og væri verðið miðað við 50% toll,
svo sem lög mæla fyrir um, og sölu i heilum
skrokkun, yrði það um 600 kr. pr. kg. óniðurgreitt
verð á isl. lambakjöti er nú með söluskatti 414 kr.
pr kg i heilum skrokkum. „Gróðinn” pr. kg kjöts
er þvi -r 186 kr. pr. kg, og á 10 þús. tonnum, sem er
eðlileg árssala kindakjöts i landinu, er þvi
„gróðinn” -=-1,860 millj. kr”.
Þanniglitur „gróðinn” út, sem myndi fást af þvi
að leggja landbúnaðinn niður og flytja inn land-
búnaðarvörur, Þrátt fyrir þetta, og mörg önnur
mikilvæg rök, hefur enginn af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins enn andmælt þessum skrifum
Visis, og Mbl. vikur óbeint að þeim, án þess að
nefna Visi á nafn. Af þvi má draga þá ályktun, að
skoðanir Visis eigi öflugt fylgi innan Sjálfstæðis-
flokksins.
Ford og Bréznjéf
Um helgina hefst i Vladivostok fundur leiðtoga
risaveldanna. Þessum fundi verður veitt mikil at-
hygli. Þetta er i fyrsta sinn, sem þeir Ford og
Bréznjéf hittast, og getur það haft mikil áhrif á
sambúð risaveldanna næstu árin, hver árangur
þessa fundar verður. Þá staðreynd verður að
viðurkenna, að leggist þessi tvö riki á eitt, t.d. i
sambandi við Palestinumálið, afvopnunarmálin,
oliumálin og matvæladreifinguna, geta þau ráðið
miklu um framtiðina. Þess vegna ber að vænta
góðs árangurs af viðræðum þeirra Fords og
Brézjnéfs.
ÞÞ
ERLENT YFIRLIT
Rússar og Norðmenn
semja um hafsvæði
Bandaríkin vilja fd Noreg f olíusamstarf
Landabréf þetta sýnir muninn á tillögum Norðmanna og Rússa.
Norska tiilagan er merkt meö brotinni linu, en rússneska tillag-
an meö óbrotinni llnu. Umdeilda svæöiö er merkt meö iitlum
punktum.
A MANUDAGINN kemur
hefjast i Moskvu viðræður
milli rikisstjórna Noregs og
Sovétrikjanna um skiptingu
hafsvæðisins, sem nær frá
norsk-rússnesku landamær-
unum til norðurpólsins. Með
viðræðum þessum verður
fylgzt af athygli viða um heim.
Þær vekja i fyrsta lagi athygli
vegna þess, að hér er um
mikilvægt lögfræðilegt atriði
að ræða, sem getur haft áhrif
á önnur hliðstæð deilumál. I
öðru lagi vekja þessar viðræð-
ur svo athygli sökum þess, að
þær verða taldar nokkurt
dæmi um þaö, hvernig Sovét-
rikin haga samningum við
næstu nágranna sina.
Segja má, að deilan standi
um 155 þús. ferkilómetra haf-
svæði. Norðmenn vilja fylgja
svokallaðri miðlinu, sem þeir
telja vera I samræmi við haf-
réttarsamningana, sem voru
gerðir á Genfarráðstefnunni
1958. Samkvæmt henni verður
linan nokkuð bugðótt. Rússar
vilja hins vegar fylgja
svokallaðri sektorlinu, sem er
nokkurn veginn bein lina frá
landamærum Noregs og
Sovétrikjanna til noröurpóls-
ins. A landabréfinu, sem fylgir
þessari grein, sést greinilega i
hverju munurinn er fólginn.
Samkvæmt rússnesku tillög-
unni fá Rússar um 155 þús.
ferkilómetra svæði meira en
samkvæmt norsku tillögunni.
Jafnhliða þessu má búast
við að annað vandamál komi
við sögu I þessum viðræðum.
Norðmenn halda þvl fram, að
landgrunn Noregs nái til alls
þess svæðis, sem liggur sunn-
an hinnar umsömdu linu milli
Noregs og Svalbarða. Þetta
þýðir, að Norðmenn einir eigi
allan rétt til rannsókna og
vinnslu á auðæfum hafsbotns-
ins á þessu svæði, en ekki
þykir ólíklegt, að þar geti
verið að finna mikla oliu. Það
væri mjög mikilsvert fyrir
Norðmenn að fá viðurkenn-
ingu Sovétrikjanna á þessu,
þvi að fleiri riki en Sovétrikin
munu draga þennan rétt Norð-
manna I efa.
UMRÆDDAR viðræður
milli Noregs og Sovétrikjanna
eru ekki sizt viðkvæmar og
vandasamar sökum þess, aö
helzta siglingaleið Rússa er
um hafsvæðið milli Noregs og
Svalbarða. Rússar munu þvi
vafalaust leggja áherzlu á, að
Norðmenn heiti alfrjálsum
siglingum um þetta svæði, og
mun vafalaust ekki standa á
Norömönnum að fallast á það,
þvi að þeir berjast öðrum
fremur á hafréttarráðstefn-
unni fyrir siglingafrelsi,
sökum hins mikla verzlunar-
flota síns. En Rússar munu
sennilega einnig fara fram á
vissar takmarkanir á
vigbúnaði á þessu svæði, og
geta gert það með nokkrum
rétti, þar sem Norðmenn eru
samningsbundnir til að hafa
ekki neinar herstöðvar eða
vigbúnað á Svalbarða, og er
ekki óréttmætt að það gildi
einnig um nálægt hafsvæöi.
Oðru máli gegnir að
sjálfsögðu um herstöðvar og
vlgbúnað i Noregi.
Þótt þessar væntanlegu.
viðræður Norðmanna og
Rússa veki vfða mikla athygli,
munu þær hvergi vekja meiri
athygli en á Norðurlöndum.
Það myndi hafa veruleg áhrif
á viðhorf Norðurlandamanna
til Sovétrikjanna, ef Sovét-
menn sýndu sanngirni i
þessum viðræðum og áfram
héldist, i þessum efnum eins
og öörum, góö sambúð milli
Norðmanna og Rússa.
ÞAÐ þykir ekki ólfklegt, að
það styrki nokkuð aðstöðu
Norðmanna i þessum
viðræðum, að Noregur er að
verða olluframleiðsluland og
mun þó verða þaö enn frekar I
framtiðinni. En það skapar
Norðmönnum annan vanda.
Samkvæmt frásögn eins
helzta stjórnmálaritstjóra
New York Times, David Bind-
er, leggja Bandarfkin nú fast
að Norömönnum að gerast
þátttakendur í þeim rikjasam-
tökum oliukaupenda, sem þau
beita sér fyrir að koma á fót.
Norska stjórnin hefur hins
vegar hafnað fastri aðild, en
telur Noreg geta verið i laus-
ari tengslum við umrædd
samtök. Afstöðu þessa byggir
norska stjórnin á þvi, að
Noregur verði innan tiðar
kominn I hóp olluútflutnings-
landa, og verði þvi einnig aö
hafa vissa samvinnu við þau,
og eigi þvi ekki heima i föstum
samtökum oliukaupalanda.
Þessa skýringu hafa Banda-
rikjamenn ekki látið sér
nægja, og beita þvf ýmsum
aðferðum til að fá Norðmenn
til aö ganga i samtök oliukaup
enda. M.a. hefur athygli blaða
béinzt að John Ausland, sem
gekk næstur sendiherra aö
völdum i sendiráði Bandarikj-
anna I Osló á árunum 1969-
1973, en fór þá á eftirlaun og er
nú búsettur í Osló. 1 blööum
hefur verið gizkað á, að hann
sé einskonar einkafulltrúi
Kissingers I Osló og eigi sér-
staklega að fylgjast með olíu-
málunum. David Binder
heldur þvi fram f áðurgreindi
frásögn, að oliuhringarnir hóti
Norðmönnum þvi, aö þeim
verði neitað um ýmsa tækni-
lega aðstoð og tæki ef þeir
verði mjög ósamvinnuþýðir.
Bandarikjamenn eru tækni-
lega langt á undan öðrum
þjóðum f öllu, sem lýtur að þvi
að vinna olfu úr hafsbotni. Það
gæti tafið oliuvinnslu Norð-
manna, ef þeir misstu alveg
tæknilega aðstoð Bandarikja-
manna.
AFSTAÐA NOREGS til
samtaka oliukaupalanda IEA
var til umræðu i norska
þinginu siðast liðinn þriðju-
dag. Þar kom I ljós, að
Verkamannaflokkurinn,
Miðflokkurinn og Sósialiska
kosningabandalagiö styðja
stefnu rfkisstjórnarinnar, og
hefur hún þvi öruggan
þingmeirihluta I þessu máli.
Hins vegar vill íhaldsflokkur-
inn að Noregur gangi i
samtökin. Kristilegi flokkur-
inn er einnig fylgjandi aðild,
en vill þó hafa marga fyrir-
vara. Samkvæmt þessu er
ekki liklegt, að stjórnin breyti
afstöðusinni. Fyrir Islendinga
er ástæða til að fylgjast vel
með oliumálum Norðmanna
og afstöðu risaveldanna til
þeirra — Þ.Þ