Fréttablaðið - 22.01.2005, Qupperneq 46

34 22. janúar 2005 LAUGARDAGUR
Þ au Guðjón Egill Guðjónssonog Benedikta Ketilsdóttirhafa nú verið edrú í tæp-
lega tvö og hálft ár. Það er með
ólíkindum að þau hafi dvalið um
árabil í neðstu myrkrum mann-
lífsins, svo háð ópíumfíkn sinni að
tilveran snerist einungis um
næsta skammt. Sprautan var eini
félagi þeirra í sex fermetra
kompu sem þau hírðust í og fóru
ekki út nema til að ná sér í efni.
Í dag eru þau glöð og líta björt-
um augum á tilveruna. Þau eru
venjulegt fólk, eins og ég og þú,
og vinna að því að láta væntingar
sínar til framtíðar rætast. Og þau
eru komin vel á veg, þau reka 12
spora húsið og hún er komin í nám
í Fjölbrautaskólanum í Ármúla.
„Við erum búin að vera saman í
átta ár á þessu ári,“ segir Guðjón
Egill. „Við vorum búin að marg-
reyna til þrautar að vera edrú, en
það gekk ekki fyrr en við fórum í
viðhaldsmeðferðina og markvissa
12 spora vinnu.
Ópíumfíknin er þannig að þeg-
ar búið er að virkja ópíumstöðina
í heilanum með fíkniefninu skipt-
ir engu máli þótt maður sé edrú í
marga daga. Hún kallar í sífellu á
meira eitur. Þótt andann langi
ekki í og maður sé orðinn ágætur
á sálinni þá getur maður ekki
fengist við þetta á sama hátt og
alkóhólismann til dæmis.
Við vorum búin að fara í ótal
meðferðir á um það bil tíu ára
tímabili, fyrst í áfengismeðferð,
svo voru það kannabisefni, síðan
örvandi efni svo sem amfetamín,
kókaín og e-töflur og svo loks
fíkniefni í sprautum. Okkur hafði
tekist að halda okkur edrú vikum,
jafnvel mánuðum saman, en féll-
um alltaf aftur.“
Róandi ofan í örvandi
Bæði hafa þau Benedikta og Guð-
jón Egill sömu sögu að segja. Ferl-
ið byrjaði með saklausum fyllirí-
um á unglingsaldri, en brátt tóku
önnur fíkniefni við. Fyrst var það
hassið, svo örvandi efni eins og e-
töflur og amfetamín. Í kringum
1996 byrjuðu þau einnig að „fikta
í kókaíni“.
„Við keyrðum okkur út á þessu
örvandi í neyslunni og urðum að
fá róandi því við vorum að verða
geðveik, klikkuð í hausnum. Við
„meikuðum“ það ekki í gegnum
daginn. Þá fórum við að bryðja
parkódín, síðan parkódín forte og
svo enn sterkari kódeinlyf. Þetta
er eins og að byrja á að fá sér einn
bjór, síðan kippu, svo kassa og
loks flösku.“
Svo eitt kvöld í neysluhring-
iðunni árið 1996 fóru þau í heim-
sókn til kunningjafólks sem
kynnti þau fyrir sprautunni.
„Þau sprautuðu okkur í fyrsta
skipti og það varð aldrei aftur
snúið eftir það. Við byrjuðum á að
sprauta okkur með amfetamíni og
vorum „á dælunni“, eins og það er
kallað, stanslaust í 9 mánuði. Við
sváfum mjög lítið, vöktum yfir-
leitt í 7-8 daga, en duttum svo út
og sváfum kannski í sólarhring.
Svo var byrjað aftur á fullu. Þá
var allt sett í sprautur. Við þetta
breyttist allt hjá okkur. Við hætt-
um að tala við fjölskyldurnar og
gátum ekki verið í kringum annað
fólk, nema kannski eitt par, það
sama og kynnti okkur fyrir
sprautunum.
Fyrst vorum við bara á örvandi
efnunum á þessu 9 mánaða
spraututímabili, en svo fórum við
að nota smávegis róandi með því,
einkum kódein. Við leystum upp
töflurnar og pressuðum þær í
gegnum bómull í stórri sprautu og
náðum kódeininu þannig úr þeim.
Við fengum ítrekaðar paraseta-
móleitranir af þessu, þannig að
við bólgnuðum öll upp og steypt-
umst út í útbrotum. Svo fengum
við ógeð öðru hvoru og ældum al-
veg gríðarlega. En það gat ekkert
stöðvað okkur.“
Benedikta og Guðjón Egill lýsa
því hvernig þau náðu í parkódínið.
Með alls konar úthugsuðum
klækjum og lygum varð þeim vel
ágengt. Svo kynntust þau morfín-
efnunum árið 1998.
„Við vorum ekkert að leita
eftir morfíni og hugsuðum ekk-
ert um það. En svo var það ein-
hverju sinni að „díler“ var
staddur hjá okkur og kynnti
þetta fyrir okkur.“
Örlagaskref
„Morfínið fékkst úr contalgin-
töflum, sem eru sterk verkjalyf. Á
þessum tíma var það mjög lítill
hópur sem notaði þetta. Við keypt-
um einhverjar 300 töflur á slikk í
fyrsta skipti. En þetta efni náði út-
breiðslu ótrúlega fljótt því „díler-
inn“ seldi auðvitað fleirum. Áður
en við vissum af var allt orðið
morandi í contalginfíklum og ekki
hægt að redda nema einni og einni
pillu, sem kostaði þá allt upp í
2.500 krónur.
Á því tímabili sem við keyptum
af þessum manni vorum við í
rauninni í fullri vinnu fyrir hann.
Hann lét okkur hafa lista yfir það
sem hann vantaði, til dæmis í jóla-
gjafir fyrir fjölskylduna. Við fór-
um svo á stúfana og útveguðum
honum það sem hann bað um,
hvort sem það voru alls konar
tæki eða eitthvað annað. Svo fékk
hann auðvitað mánaðarlaunin
okkar.
En þar kom að við fórum að
plata lækna sjálf. Stundum lugum
við og lugum. Stundum lugu aðrir
og seldu okkur. Kannski þurftum
við ekki að plata í öllum tilvikum,
því við vorum hræðilega útlítandi
og nötrandi í fráhvörfum. Þetta
var á þeim tíma sem morðið í
Espigerðinu var framið og þá
fannst lækni kannski skárra að
láta okkur fá útskrifað heldur en
að við færum að brjóta af okkur
úti um allt. Við vorum búin að
keyra okkur á kaf í neyslu. Við
tókum of stóra skammta nokkrum
sinnum og vorum gjörsamlega
forfallnir fíklar. Það kom allt að
tveggja ára tímabil sem við fórum
ekkert í meðferð því við vorum
svo hrædd um að láta renna af
okkur. Veröldin varð grá í
vímunni, í orðsins fyllstu merk-
ingu, við misstum lyktarskynið og
allt var dofið, eins og dautt.“
Benedikta og Guðjón Egill
höfðu átt sína eigin fjölskyldu
áður en þarna var komið sögu, tvo
litla drengi. Þau voru búin að
missa þá í neysluhringiðunni og
allt sem viðkom samfélagslegri
hegðun var í rúst. Þau voru inn og
út af Vogi en ekkert gekk. Guðjón
Egill þurfti að fara fjórum sinnum
í fangelsi á skömmum tíma til að
sitja af sér vegna afbrota. Bene-
dikta var á götunni á meðan.
„Einhvern veginn var það nú
samt þannig að við náðum alltaf
að vera með eitthvert athvarf
meðan á þessu stóð, eitt herbergi
eða einhverjar skonsur. Áramótin
1999-2000 bjuggum við í sex fer-
metra kompu. Það eina sem við
gerðum var að sækja lyfin til
læknisins og dópa okkur upp. Þótt
við fengjum vikuskammt kláruð-
um við hann alltaf strax og vorum
stundum á áttföldum dauða-
skammti á hverjum einasta degi.“
Reyndu að snúa við
„Við reyndum að fara aftur í am-
fetamínið, hassið, kódeinið,
brennivínið eða bara eitthvað til
að losna undan morfíninu. En það
gekk ekki. Það er svo mikil heljar-
fíkn. Óttinn við fráhvörfin er líka
svakalegur. Þótt við værum í
vímu að kvöldi þorðum við ekki að
sofna því við vorum svo hrædd
við að vakna í fráhvörfum, sér-
staklega ef við áttum ekkert dag-
inn eftir. Samt langaði okkur til að
sofna meðan við gætum til að
njóta hvíldarinnar, því við vorum
alltaf útkeyrð.
Svo vöknuðum við með óstöðv-
andi hnerra, sem maður fær alltaf
í þessum fráhvörfum. Við hríð-
skulfum, okkur var svo kalt, svo
fórum við allt í einu að finna lykt,
sjá liti og heyra einhver hljóð,
sem við höfðum ekki heyrt áður.
Eina markmiðið í lífinu var að
lenda ekki í fráhvörfum því ef
maður var kominn í þau þá var
svo erfitt að fara út til að ná í
meira þegar maður var að drepast
í öllum líkamanum, Við vorum
ekki búin að fara í bað í margar
vikur eða mánuði heldur lágum
bara þarna og sprautuðum okkur.
Við fórum ekkert út nema til að
redda meiri lyfjum.“
Markmið Guðjóns Egils og
Benediktu á þessum tíma var að-
eins eitt. Að forðast fráhvörfin.
Með öllum ráðum. Þau gerðu með
sér samkomulag. Ef þau yrðu tek-
in, þá myndi Guðjón Egill taka
sökina á sig.
„Ópíumfíknin er svo lúmsk að
oft hugsuðum við að nú væri best
að fara út og ná sér í risaskammt
til að þurfa ekki að útvega sér
strax aftur. „Gerum eitthvað
stórt,“ hugsuðum við,“ sækjum
tölvu, MP3-spilara eða eitthvað
verðmætt, náum okkur í efni og
slöppum svo af.“ Svo gerðum við
þetta en skammturinn sem átti að
endast í þrjá daga var búinn um
kvöldið. Maður getur ekki haldið í
við sig. „Kikkið“ er þannig að all-
ar heimsins áhyggjur, spennan í
líkamanum, þetta fer allt. Meir að
segja ristillinn hættir að starfa.
„Kikkið“ er svo rosalegt að maður
er alltaf að reyna að fá það aftur,
sprautar sig í sífellu og tekur
alltaf stærri og stærri skammta.
Svo situr maður bara og klórar
sér til að reyna að finna einhverja
tilfinningu í öllum doðanum.“
Guðjón Egill segir að einhverju
sinni hafi þau þó verið vel birg af
efnum, sem þau töldu að myndu
endast í nokkra daga. En þær
birgðir gengu fljótt til þurrðar.
Sprautaði hana sofandi
„Ég sat bara allan daginn og bjó
til nýjan skammt, sprautaði mig,
bjó til næsta og sprautaði mig,“
heldur hann áfram og virðist
sjálfur eilítið undrandi eftir á
þegar hann rifjar þetta upp.
„Benedikta hafði lognast út af, af
neyslunni, en ég sprautaði hana
þá bara sofandi. Ég gleymdi því
jafnóðum að hún var nýbúin að fá
skammt.“
Stöðug sprautunotkun var nú
farin að hafa afleiðingar hjá
Benediktu og Guðjóni Agli. Æð-
arnar voru orðnar út- og gegn-
umstungnar og það varð æ erfið-
ara fyrir þau að koma efninu í sig,
sérstaklega Benediktu.
„Við vorum alveg hætt að geta
sprautað okkur sjálf,“ segir hún.
„Ég þurfti að leggjast í eins heitt
bað og ég þoldi og liggja þar með-
an æðarnar tútnuðu út. Það gat
tekið allt upp í tvo tíma að finna
nothæfa æð. Síðan sprautaði Guð-
jón Egill mig ofan i baðinu. Áður
þurfti ég að vera búin að sprauta
hann, svo hann gæti aðstoðað
mig, því hann var búinn að eyði-
leggja allar sínar æðar sem hann
náði í. Ég sprautaði hann í æðarn-
ar aftan við olnboga. Óttinn við
fráhvörfin og spennan urðu til
þess að líkaminn spenntist upp og
það varð enn erfiðara að ná í æð-
arnar. Það var eins og þær flýðu
undan nálinni og yrðu blóðlaus-
ar.“
Þannig liðu vikur og mánuðir í
lífi Benediktu og Guðjóns Egils,
án dags og nætur. Svo kom að því
sem hlaut að gerast fyrr eða síðar.
Benedikta fékk sýkingu og
minnstu munaði að hún léti lífið.
„Ég var búin að sprauta mig
svo mikið og oft út fyrir æðarnar
og hafði fengið gríðarlegar sýk-
ingar. Einhverju sinni lenti Guð-
jón Egill í krampa af of stórum
skammti og ég þurfti að hringja á
sjúkrabíl til að ná í okkur. Í
sjúkrabílnum var alveg að líða
yfir mig. Ég gat ekki hreyft hend-
urnar því þær voru orðnar svo
stokkbólgnar vegna mikilla og
langvarandi sýkinga. Ég gat ekki
lagt þær að síðunum. Þegar við
komum á bráðadeildina var ég
samstundis lögð inn og læknarnir
sögðu mér að engu hefði mátt
muna að bakteríurnar kæmust í
hjartað. Þá hefði ég dáið.“
Úr neðstu myrkrum mannlífsins
Þau voru komin á botn-
inn í fíkniefnaneyslu.
Þau sprautuðu sig oft á
dag eða meðan þau áttu
efni. Síðan var haldið út
á galeiðuna til að ná í
meira. Nú eru þau í við-
haldsmeðferð á Vogi.
Með Guðs hjálp og
góðra manna hafa þau
snúið við blaðinu og fót-
að sig á ný í samfélag-
inu. Þau eru edrú í dag.
Þau segja hrikalega
sögu sína hispurslaust.
BENEDIKTA OG GUÐJÓN EGILL Saga þeirra er saga fjölmargra ópíumfíkla sem hafa það eina markmið í lífinu að ná sér í næsta skammt. En þau tvö eru nú komin vel á veg í viðhaldsmeðferð
á Vogi. Það bjargaði þeim úr klóm dauðans. Vinir og kunningjar eru flestir dánir eða í fangelsi. Þau segja Vog og SÁÁ hafa bjargað lífi sínu og að í dag lifi þau með hjálp 12 sporanna í AA.
Þótt við fengjum
vikuskammt kláruð-
um við hann alltaf strax og
vorum stundum á áttföldum
dauðaskammti á hverjum
einasta degi.“
,,
Við vorum alveg
hætt að geta spraut-
að okkur sjálf,“ segir hún.
„Ég þurfti að leggjast í eins
heitt bað og ég þoldi og
liggja þar meðan æðarnar
tútnuðu út.“
,,
(FRAMHALD Á SÍÐU 36)
FRÉTTAB
LAÐ
IÐ
/VALLI
46-49 (34-37) Fíkniefni 21.1.2005 19:48 Page 2