Tíminn - 03.01.1975, Blaðsíða 7

Föstudagur 3. janúar 1975
TÍMINN
7

fiiífiíra
■
j
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjörar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur í
Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur í Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 —
auglýsingasimi 19523.
Verð i lausasölu kr. 35.00.
Askriftargjald kr. 600.00á mánuði. . Blaðaprent h.f.
Snúningur Alþýðu-
bandalagsins
Ef nefna ætti það, sem teljast mætti furðuleg-
ast fyrirbrigði i islenzkum stjórnmálum á siðast-
liðnu ári, væri þvi fljótsvarað. Svo augljóst er
svarið við slikri spurningu. Það er hinn mikli
snúningur, sem orðið hefur i málflutningi og
afstöðu Alþýðubandalagsins, einkum i sambandi
við efnahagsmál. Iðja Þjóðviljans er nú t.d. að
miklu leyti fólgin i þvi að fordæma þau úrræði,
sem Alþýðubandalagið taldi sjálfsögð og studdi
eindregið meðan það átti aðild að rikisstjórn.
Forkólfar Alþýðubandalagsins eiga nú t.d. ekki
nógu sterk orð til að fordæma gengisfellinguna,
sem var gerð á siðastl. sumri. Fyrir áramótin
1972 stóð Alþýðubandalagið að þeirri gengisfell-
ingu, sem þá var gerð, og á siðastl. sumri var
Alþýðubandalagið fylgjandi verulegri gengisfell-
ingu, þegar rætt var um endurreisn vinstri
stjórnar. Það stendur þannig ekki á
Alþýðubandalaginu að viðurkenna nauðsyn
gengisfellingar, þegar það er i stjórn, þótt hljóðið
sé allt annað i Þjóðviljanum, þegar það er utan
stjórnar.
Forkólfar Alþýðubandalagsins látast nú mjög
andstæðir sérhverri skerðingu á dýrtiðaruppbót-
um samkvæmt visitölu. Meðan þeir sátu i vinstri
stjórninni, voru þeir hinsvegar fylgjandi ýmsum
aðgerðum, sem gengu i þá átt, en ekki komust
fram vegna andstöðu Björns Jónssonar. Á
siðastl. vori stóðu þeir svo að setningu bráða-
birgðalaga, sem skerti verulega
visitölubæturnar. Þegar rætt var um endurreisn
vinstri stjórnarinnar i sumar, stóð ekki á þeim að
fallast á að þessi kaupskerðing yrði a.m.k.
framlengd i nokkra mánuði.
Þannig mætti halda áfram að rekja þetta.
Núverandi rikisstjórn hefur til þessa ekki beitt
neinum öðrum úrræðum til að tryggja atvinnu-
reksturinn og atvinnuöryggið en þeim, sem var
beitt af vinstri stjórninni undir likum kringum-
stæðum og Alþýðubandalagið var þá ekki aðeins
fúst til að fallast á, heldur taldi réttmæt og sjálf-
sögð. Þessa ábyrgu afstöðu, sem
Alþýðubandalagið sýndi meðan það var i rikis-
stjórn, ber vissulega að viðurkenna, en hún
undirstrikar jafnframt þann algera snúning, sem
orðinn er i málflutningi þess.
En það er ekki aðeins i sambandi við
efnahagsmálin, sem Alþýðubandalagið hefur
snúið við blaðinu. Það má t.d. nefna mál eins og
hina fyrirhuguðu málmblendiverksmiðju i
Hvalfirði. Það mál var undirbúið af Magnúsi
Kjartanssyni og hafði nær óskiptan stuðning
þingmanna Alþýðubandalagsins meðan það tók
þátt i rikisstjórn. Nú hefur Þjóðviljinn ekki nógu
sterk orð til að lýsa andstöðu við þetta fóstur
Magnúsar Kjartanssonar.
Þannig fylgir Alþýðubandalagið nú allt annarri
stefnu siðan það lenti i stjórnarandstöðu en
meðan það sat i rikisstjórn. Þau öfl, sem nú ráða
þar ferðinni, standa bersýnilega i þeirri trú að
þessi mikli snúningur sé vænlegasta leiðin til að
afla þvi fylgis. Þess vegna réðu þau þvi lika, að
Alþýðubandalagið skarst úr leik, þegar reynt
var að endurreisa vinstri stjórnina á siðastl.
sumri. Þau töldu ekki álitlegt að vera i stjórn,
þegar erfiðleikar fóru vaxandi. Ótvirætt var, að
ábyrg afstaða Alþýðubandalagsins meðan það
tók þátt i vinstri stjórninni styrkti álit þess. Þvi
getur svo farið, að þeir, sem ráða snúningi þess,
fái aðra uppskeru en til er ætlazt. — Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Verður Chirac
nýr de Gaulle?
Taka d'Estaing og Mitterand höndum saman?
I NÆSTA mánuði halda
Gaullistar i Frakklandi
flokksþing, sem veitt mun
verða mikil athygli. Astæöan
er ekki aðeins sú, að
flokkurinn er enn i hálfgerðum
sárum, eftir að frambjóðandi
hans, Jacques Chaban-
Delmas, beið mikinn ósigur i
forsetakosningunum á siðastl.
ári, þegar Giscard d’ Estaing
sigraði hann i fyrri umferð
kosninganna, og vann siðan
Mitterand i siðari umferðinni.
Athyglin, sem beinast mun að
flokksþinginu, mun ekki siður
stafa af þvi, að þar verður
barizt til úrslita um það, hvor
eigi að vera framkvæmda-
stjóri flokksins og raunveru-
legur foringi hans i náinni
framtið. Það gerðist nefnilega
snemma i siðasta mánuði, að
miðstjórn flokksins var kölluð
saman til skyndifundar og var
tilkynnt, að Sanguinetti, sem
verið hefur framkvæmda-
stjóri flokksins, um skeið,
hefði ákveðið að segja af sér
bæði af heilsufarslegumog
pólitiskum ástæðum, og þvi
yrði að kjósa strax nýjan
framkvæmdastjóra. Jafn-
framt tilkynnti Jacques
Chirac forsætisráðherra, að
hann gæfi kost á sér i fram-
kvæmdastjórastarfið og áliti
hann það styrk fyrir flokkinn
að sami maður væri bæði for-
sætisráðherra og fram-
kvæmdastjóri flokksins.
Chirac vann lika kosninguna
glæsilega, fékk 57 atkvæði, en
27 atkvæði féllu á aðra. Kosn-
ing hans sætti þó mikilli and-
stöðu hinna eldri foringja
flokksins, eins og Chaban-
Delmas, Couve de Murville
fyrrv. utanrikisráðherra og
Michel Debré fyrrv. varnar-
málaráðherra. Þeir hafa nú
ákveðið að reyna að fella
Chirac á flokksþinginu og mun
helzt i ráöi að tefla Chaban
Delmas gegn honum. Það
þykir þvi liklegt, aö átökin geti
orðið hörð á flokksþinginu.
MEÐAL hinna eldri leiðtoga
Gaullista er Chirac forsætis-
ráðherra einskonar vargur i
véum, þvi að hann átti megin-
þátt i þvi, að stór hluti
Gaullista sneri baki við
Chaban-Delmas i fyrri umferð
forsetakosninganna og fylkti
sér um d’ Estaing, sem var i
framboði fyrir óháða flokkinn
og ýmsa miðflokka. Astæðan
var sú, að Chirac taldi d’
Estaing liklegri en Chaban-
Delmas til að fella Mitterand,
sem var frambjóðandi jafn-
aðarmanna og kommúnista, i
siðari umferð kosninganna.
Þetta tókst d’ Estaing lika og
hann verðlaunaöi Chirac með
þvi að gera hann að forsætis-
ráöherra. Chirac, sem er
aðeins 42 ára gamall, þykir
hafa reynzt vel sem forsætis-
Chaban-Delmas
ráðherra og nýtur sennilega
um þessar mundir meiri vin-
sælda en forsetinn, sem sætir
nú vaxandi gagnrýni. Takist
Chirac að tryggja sér for-
ustuna hjá Gaullistum hefur
hann orðið sterka aðstöðu i
frönskum stjórnmálum.
Gaullistar eru langstærsti
þingflokkurinn, en þeir hafa
oft riðlazt i þinginu að undan-
förnu, og þykir ekki ósenni-
legt, að þeir riðlist alveg, ef
svo heldur áfram. Helzta von
þeirra um að halda hlut sinum
er að fá trausta forustu að
nýju, en hana hafa þeir ekki
haft siðan de Gaulle féll frá.
Fylgismenn Chirac segja, að
hann sé vænlegastur til að
reynast flokknum öruggur
leiðtogi, sem geti aflað honum
tiltrúar að nýju. Jafnframt
láta þeir i það skina, að d’
Estaing kunni hvenær sem er
aö efna til nýrra þingkosn-
inga. Þvi sé enn nauðsynlegra
fyrir Gaullista en ella að
tryggja sér örugga forustu i
tæka tið. Andstæðingar
Chiracs halda þvi hins vegar
fram, að Chirac eigi aðeins að
vera leppur d’ Estaings, sem
sé með þessu að tryggja sér
endanleg yfirráð yfir sam-
tökum Gaullista. Fyrir d’
Estaing vakir annað af tvennu
að ná fullum yfirráðum yfir
flokki Gaullista eða snúast
harkalega gegn honum, t.d.
með þvi að efna til nýrra
kosninga.
ÞEIR, sem halda þessu
siðara fram, telja d’ Estaing
hafa jafnframt aðra ráðagerð
á prjónunum, sem geti valdið
enn meira róti i frönskum
stjórnmálum. Þessi ráðagerð
sé sú að reyna að rjúfa sam-
vinnu jafnaöarmanna og
kommúnista. en hún hefur
farið versnandi að undan-
förnu, m.a. sökum þess, að
jafnaðarmönnum virðist vera
að aukast fylgi á kostnað
kommúnista. Þetta fellur
kommúnistum vitanlega illa
og hefur þvi gætt hjá þeim
vaxandi óánægju með sam-
starfið við Mitterand. Þetta
vilji d’ Estaing nota sér og
hann geti vel hugsað sér sam-
starf við Mitterand, t.d. ef svo
færi á flokksþingi Gaullista,
að gömlu leiðtogarnir héldu
þar velli.
Þess vegna beinist nú
vaxandi athygli að flokksþingi
Gaullista, sem háð verður i
næsta mánuði. Það getur átt
eftir að marka þáttaskil i
forustu stjórnmálanna.
Þ.Þ.