Atuagagdliutit - 11.02.1954, Side 2

50
ATUAGAGDLIUTIT — GRØNLANDSPOSTEN
nr. 3
kalåtdlit nunåt nalivtine
Marjorie Findlaymit.
ungasingitsukut nalunacrutigine-
KarpoK danskit inatsissartuine sar-
KumiuneKarsimassoK inatsisit tunga-
viussut ardlaligtigut avdlånguteitar-
nigssånik sujunersut. avdlångutigssat
tamåkua ilagait kalåtdlit nunåt nuna-
mut anflnagissaminut kåtutitineKå-
sassoK åmalo kalåtdlit nunåt mar-
dlungnik danskit folketingiåne siv-
nissoKalisassoK. kalåtdlit kalåtdlit
nunamtut katitdlutik 24,000 inorpait,
sulilo kinguarsimaiiingmata itåumai-
ssaiiångitsorujugssuvdlutigdlo amcr-
dlasunut uivssumissutaugunarpoic
Danmarkip isumaliutigingmago ka-
låtdlit nunåt folketingime sivnisso-
Kartiniardlugo — agdlåme ernlnaK
inardlungorterérdlugit.
kalåtdlit nunåt Danmarkip nuna-
siaisa nungutigåt, imaicalo imåisima-
vok nunap atavigissåta nunasiane
tåunåtaoK ånaerusunginermit taimai-
livdlugo ingminut Kanigdlinerutinia-
rå. Island sorssungnerup nalåne
nangminerssulersutut nalunaerutigi-
vok, sorssungncruvdlo kingornatigut
Savalingmiut tåimailiorniarsimaga-
luarput iluagtitsinatigdle. tamatuma
kingunerå Danmarkimut amtingorne-
rat. kalåtdlit nunåt kisime nunasiåi-
naujuarsimavoK, 1951-imilo aussåkut
Danmarkip sujulerssuineratigut ka-
låtdlit nunåta landsrådigssane sujug-
(IleK Kinerpå. rådip tåussuma måna
Kinutigisimavå kalåtdlit nunåt nang-
minerssortungungikaluardlune Dan-
markimut amtingusassoK, idnutigi-
ssardlo Danmarkimit pingårtitatut ti-
guneicarsimavoK.
nunasiaK tåuna alimasigsoic issig-
tumitoK Kanoit pingåruteitarame?
suna pingårutigingmago folketingi-
me sivnissoicalernigssaminik piuma-
sså danskit nålagkersuissuisa sulia-
rilersimavåt nauk pivfigssait tama-
tumunga sule nåmagtitdluångitsoK?
apenuitit tamåko åssigissaitdlo mi-
sigssus.avdlugit pivfigssaKardluarsi-
mavunga ungasingitsukut kalåtdlit
nunåninivne. Amerikap avangnar-
dliup issigtunut tungassutigut suliv-
feKarfianit auldlartitauvdlunga nuna-
mut tiingassunik misigssuisimavunga.
kalåtdlit nunåta kimut sineriå tamåt
takusimavara inuisa amerdlanerssai-
sa najugarissåt. takussåkalo angner-
tunerujartortitdlugit påsiartuinarsi-
mavara _ kalåtdlit nunåt nunasiatut
angnertumik pingåruteicalersinåu-
ngitdluinartoK. tamåne silarssup
inugdlip avåmut kigdligissåne inuneic
nunap pissusianit silåinånitdlo kig-
dlillvfigissarujugssuvoK, kalåtdlit-
dlo inuiait aningaussarsiornikut nå-
lagkersorneKarnikutdlo nangminer-
ssulersinaunigssåt ilimagisavdlugo
kukunerusaoK. Danmarkip nunasia-
minik tåussuminga pericigsårussiga-
miss Marjorie Findlay K’aKortup
di strikti anlpoK 1951-ime aussåkut
inuiaKatigingnut tiingassunik (inuia-
Katigit pilernerånik inerikiartornerå-
nigdlo) misigssuivdlune. tuluit nunå-
nut uterame radiiikut oKalugiauteKar-
simavoK taissaminik „Greenland in
the modern world“. oKalugiaut ilåi-
nakorsiordlugo radiup atuagagssiåne
„The Listener** nauineKarsimavoK, na-
Kitardlo tåuna A/G-ip nugtertisimavå.
Geoffrey Williamson miss Findlayp
onauslsa ilåinik akerdlilissoK 1952-
ime kungikut angalaneråne kalåtdlit
nunånéKatauvoK tuluit aviserujug-
ssuat uvdlormut nauitartoK sivner-
dlugo ungasingitsukutdlo atuagkiane
„Changing Greenland** sarKiimersipå.
lugtuinarnera navsuiautigssarsiumav-
dlugo pilerisårneKartutut misigaunga
kalåtdlit nunåta silarssuarme inigi-
sså iciviåsavdlugo. tamånalo avdlauv-
dluinarpoK: nordpole .Karssutdlugo
tingmissartut avKutait, silasiorfit,
issigtume sorssungnigssamik ilima-
naut, Ruslandimik atåssuteicarfiusi-
naussut — tamåko tamarmik kalåtdlit
nunåta pingårutai ersserKingneruler-
situtut ipait.
kalåtdlit-una nunåt nuna påsiumi-
naitsoK, tulungn ildlo ilisimaneKar-
nerugajugpoic ilisimatutut ilisima-
ssagssarsiortarnernut tungassutigui-
nai;. nunasiatut issigtumitutut uvagut
nangmineit nunasiavtinut akerdliuv-
dluinarpoK. pingasoidussaunerussu-
tut iluscKarpoic kugssangassutut inig-
ssisimassoiv. sineriå kisime pinane
sivnera tamarme sermimit Kagdli-
gauvoK. kimut sineriå Kåiiartuvdlu-
ne naggordlugtuvoic Kingortunik ka-
ngerdloicardlune tusintiligpagssuar-
nigdlo KCKertåraKardlune, tåssalo
tamåne inuisa amerdlanerssait naju-
gaicarput. inuisa 24,000 migssiliui-
narpait, tuluit nunåne igdloKarférå-
nguit s. i. Boston Winchestérilunit
inugtoKatiginangajagdlugit.
inuitdlo tamåko nalivtine avigsår-
torsimåput distriktine Kulit migsså-
nltune sinerissame siaruarsimassune.
igdlut tamarmik ingmikut icaersor-
taniput sigssamit miloriarfigssåinå-
nguamitdlulik. amerdlanerssaitdlo
Kissuput atausinavingmik iningua-
Kartut ilaicutarit tamåkerdlutik ini-
gissanik. igdleic iussussok sinigfigåt,
kissarssutdlo mikissoit aumarssuar-
tortoiv kiagsautigalugulo nerissag-
ssiorfigåt. ine tupirignåinavigsurnik
kiagpoK. sorssungnerssuaK tikitdlu-
go igdlut iginertortunik Kutdleitar-
put, tamatumale kingorna kalåtdlit
petroliutortunik KUtdleKarsinangor-
simavdlutik.
kalåtdlit eskimujuput kinguarsima-
ssut ukiut ingerdlaneråne europamiu-
nit nunamingnut tikiutartunit akune-
KarsimaKissut. portugålimiut imåne
sapangarsiortut, skotlandimiut nor-
skitdlo arfangniat, ilisimassagssar-
siortut ilisimatutdlo, inatsisaitsulior-
dlutik niuverniat danskitdlo pissor-
tautitait tamarmik suniuteKångitsor-
simångitdlat, kalåtdlitdlo inuiångor-
simåput akussat. ukiune untritiling-
ne inuit tåuko piniartusimåput Kåi-
namingnik puissinik malerssuissut,
puissitamingnutdlo tapertaritisima-
vait nånut amé, teriangnissat amé,
aorfit tingmissatdlo. kisiåne ukiut
kingugdlit 30 ingerdlaneråne iniitig-
ssarsiumut avdlardluinarmut naler-
KutungorsartariaKarsimåput. imaic
kissarnerulermat puissinut sårugdlit
taorsiusiinåput. kalåtdlit Kainatik
umiatsianik ipugtarissanik taorserta-
riaitarsimavait, anguvigkatigdlo ko-
rortutigdlunit ningitagkanik taorser-
tariaKarsimavdlugit. sårugdlingnik
aulisartorrajungorsimåput.
tauva aperKutaulerpoK: Danmar-
kip nunasiane tåuna aningaussatigut
iluaicutigisimavå sujunigssamilo ka-
låtdlit nunånit iluanåruteKarsinauni-
ne neriutigisinauvå? aperiiutinut
låukununga mardlungnut akissulig-
ssaK tåssa: någgavik. ukiut tamaisa
kalåtdlit nunåt Danmarkip ajunåru-
leKautigissarpå, takusinåungilaralo
tamåna KaKugulunit avdlångorsinau-
nersoK. kalåtdlit piniartutut kultu-
rertik kinguarsimassoic Kimagkuni-
ko pisiniarfik kisiat isumavdlutigili-
savåt aulisagkat tingmissatdlo neicit-
dlo nerissartagait eritåingikåine av-
dlanut tamanut. nioricutigssaK suna-
lunit Danmarkimingånit kalåtdlit
nunanut nagsiussaic umiarssuartigor-
tarpoic. angalaneK tamåna avguaita-
tigigsitdlugo uvdlunik Kulinik sivi-
sussuseiiartarpoK, niorieutigssardlo
kalåtdlit nunanut pigångame imaKa
sule angatdlåneKarnerondsaoK niu-
vertoruseiiarfingmut apfltisagune.
nioriiutigssat kalåtdlit nunåne pisiau-
ssartut akisa Danmarkimingånit ag-
ss'artugaussarnermingnut aningau-
ssartfitit matuniagagssarait. kisiånile
taimåitoK niorKutigssat Danmarkime
akigissamingnit akisuneni ngi t diat,
agdlåtdlume ilail akikinerusimaga-
luardlutik. agssartorneKarncrånul
aningaussartutit Danmarkip akilersu-
garai. tamåna imaKa ugpernångitso-
rinaraluarpoK, kisiåne KanigtoK ti-
kitdlugo Danmarkip nålagkersueriau-
siata ilagisimavå nunasiane eui-opa-
miut suninerånut sernigssorniardlu-
go pingårtumigdlo akiussut avdlångo-
rarnerisigut ajorssalernigsså pitsai-
liorniardlugo.
kisiåne aningaussarsiorneic aju-
ngitsumik ingerdlåsagpat kalåtdlit
nioritutigssanut isertilamingnut aki-
lissariauarput, tamalunningalo aki-