Atuagagdliutit - 14.08.1959, Page 28

agdlauserput erdligårput
(agdl. FREDERIK HEILMANN)
ukiune måkunane kalåtdlisut ag-
dlauserput atuagagssiatigut agdlause-
rineKaleriartuinarpoK. tamåko atuar-
tardlugit nalunångilaK apernutit er-
sserKigdluinartut uko OKatdlisauneru-
lersut: 1. agdlauserput ukiut 100 a-
nguvdlugit pisoKautigilersoK uvdluv-
tlne atusavdlugo nalerKunersoK. 2. nu-
tartertariaKalernersoK oKilisardlugu-
gOK.
aperKutit tåuko tungavigalugit ag-
dlausivtinik nåmagingnigungnaertut
sarKuminerulermata tamatumunga
isumaKataunanga — agdlausitorKav-
tinik erdligingnigtunut ilaugama —
oKauseKalåratdlardlanga.
Kularlngilara kalåleKativta agdlau-
sivtinik artomartorsiuteKartut amer-
dlanerpagssuit akomåne ussernartor-
siutaulerslnaussoK agdlausivtinik nå-
magingnigungnaertut ilåtigut pimoru-
ssiniallnguatsiartut — agdlauserput
nutartertariaKalernerardlugo — ilali-
nartariaKalersut. tamåkume isumaKa-
tigalugit ima isumaKartoKalersinau-
vok nutåmik agdlausitåruvta agdlag-
dluta kukussarnivut ikilerujugssuarsi-
naussut. uvanga isumaga maligdlugo
Kularivdluinarpara sujunersutaussar-
tut ardlåinåtdluntt agdlausitut atuli-
sagaluarpat tamdna ikiutausinauner-
sok. påsisinaussavut nåpertordlugit
inuiaKatigit kikutdlunit tamåkissumik
agdlagdlutik kukunérutitivingneKarsi-
nåungitdlat. kalåtdlisut agdlauserput
atordlugo åma taimåipoK. agdlagdlu-
nime kukunigssaK ima ajornångitsigi-
ssarpoK atuagagssiat atuagkatdlunit
åssigingitsut naKitigaussartut pencig-
sårussaugaluitdlunit kukunemik nav-
ssårfigineK ajomarténgingmata.
upemåK Fr. Nielsen kalåtdlit oKaut-
sivut sujunigssåtdlo pivdlugit radio-
kut OKalugiarmat tusarnåravko isu-
maKatigingitdluinarpara. taimane Fa-
rep OKalugiautimine kalåtdlisut ili-
niartitauneK danskisutdlo iliniartitau-
neK ingmingnut nalerKiupai imåitoK
erssersiniardlugo: kalåtdlisut pingår-
tumik agdlagtautsimik — manåkut
agdlauserput atordlugo — iliniartitau-
nerput ukiorpagssuarne tamaviårut-
dlugo ingerdléneKaraluartoK danski-
sut iliniartitaunermit ukiune kingug-
dliunerussune aitsåt pimorutdlugo ili-
niartitsissutigineKalersumit katatao-
rujugssuamerardlugo, tamatumungalo
agdlausitoKarput pissutitdlugo. Fare
isumaKardluinalersimavoK agdlauser-
put taima pisoKautigissoK uvdluvtini-
lo atuinåsavdlugo nalerKugungnaersi-
massoK iliniartitsissutiglnåsavdlugo
kingunigssaKéngitsoK.
kalåtdlisut agdlausivta iliniartitsi-
ssutiginerane taima angussaKarecarti-
gisimagavta åipåtigut tupiglnagag-
ssåungilaK. danskisut iliniartitsinerme
ima angussaKartigissoKarérmat tu-
pingnångilaK danskisut iliniuterpag-
ssuit OKitsunguanit autdlartitdlugit
iliniarneKarsmaussut ardlaligpagssuit
atuarfingne angnerussune tamane pi-
ginenarput iliniartitsissunitdlo piko-
rigsorpagssuamit ingerdlåneKardlutik.
tamékunungale sanigdliutdlugit ka-
låtdlisut agdlangnermutdlunit iliniu-
tausinaussut OKitsunguanit autdlarti-
tut åssigingitsut Kavsit pigåvut? mér-
Kat atuarfine tamane aulajangersima-
ssumik atuagagssatuarårput „kalåtdli-
sut agdlangneK 1“ Nikolaj Rosingip
sanåva. tåussuma saniatigut avdlanik
najorKutagssaKångingmat ajoKerpag-
ssuit nangminerssutimingnik isumar-
tik maligdlugo iliniartitsissarput. isu-
maKarpungalo N. Rosingip sanåvane
agdlangnermut (kukunersiornermut)
najorKutagssat ilåtigut ajungikaluar-
tut kisisa atuarfingme atugarisavdlu-
git amigarpatdlårtut. åssilinerit dik-
tatitdlo åssersutinik OKitsunik ardla-
Karnerussunik ilaKartariaKaraluarput.
imailiortoKarsinauvoK: ingmikortume
sujugdlerme åssersutigalugo atauser-
siut atoråine, ingmikortume tugdler-
me Kavsérsiut atorneKarsinauvoK,
imalunit OKausiliomere avdlånguat-
dlagtitardlugit åssersutinut kingug-
dlernut artomarsiartuårtitdlugit. ku-
laringikaluarpara N. Rosingip tamåna
isumagerérsimåsagå. imåisinåunginer-
porme atuagkat kalåtdlisut agdlang-
nerme atugagssat atausinångordlugit
Kulåne taissavtut ingmikortulersui-
nardlugit. tauva åssersiltit OKinerussut
atuartunut nukardliunerussunut atu-
såput oKimåinerussutdlo angajugdler-
nut atugagssångordlugit.
åmalo tåukua saniatigut kalåtdlisut
iliniutit „atuainiutitåt“ I, II, åma III
mér Kanut OKinerussungortisinauga-
luardine iluaKutausinaugaluarpoK s. i.:
atuainiutitåt I-it OKausiliomere naili-
sardlugit (oKautsit takivatdlåt nailiv-
dlugit OKauseKatigitdlo iluane OKaut-
sit ikigtunguåkutårdlugit mérKanut
atuaruminartungordlugit). taimailiv-
dlugo atuainiutitåt I tamåt mérKanut
iliniaruminartungortineKarsinauvoK
oKalugtuånguit imarissai piångika-
luardlugit, tauvalo Il-me III-milo o-
Kautsit atomeKartut angnertusiartor-
tineKarsinåuput — OKautsit OKauseKa-
tigitdlo tagdliartortitdlugit. atuainiu-
titåt imait ajungikaluaKissut misig-
ssordlugit mérKanut artornartoKar-
patdlårsorissarpåka danskisut iliniu-
tinut mérKat atugåinut sanigdliutdlu-
git. tamånarpiardlo pissutausorissar-
para kalåtdlisut iliniartitsinivtine a-
jomartorsiutigissarput. OKautsit atuai-
niutitåne atorneKartut oKitsut ilika-
ruminaitsutdlo akulerigpatdlårnerat-
una asule mérKanut pugsårutåinaviu-
ssok. taimaiginartitdlugitdlo angneru-
ssumik angussaKarnigssarput norKai-
ssutigiuagarput pitsaunerulernaviå-
nginguatsiarpoK. ilåtigutdlunime a-
tuainiutitåne tamane oKauseKatigit
OKausiliomere pitsauvatdlårneK ajo-
ramik. t. p. isumaKarpunga nutåmik
agdlausitårnigssaK enzarsautigingi-
katdlardlugo atortorérsut pitsångor-
sardlugit nutånigdlo OKitsunik ilaor-
tordlugit åmigssuterKårdine ajungi-
nerusassoK. sunutdlunime sungiusar-
tuarneK ilikartitsissarpoK. taimåitu-
mik Kularingivigpara kalåtdlisut ag-
dlauserput pitsauvdluinartumik su-
liaussoK nikatdlunago påsiniaruvtigo
iliniardlugulo amerdlanerussunit ili-
kardluarneKarsinaussoK kukussarnerit
angnikinerussut nautsorssutiginagit.
kinalunlme kukuneKangivigsunik ag-
dlagsinåungilaK.
Kavsérpagssuit OKartarput kalåtdli-
sut agdlausivta pissusilersornera ar-
tornarpatdlårtoK, eKarpatdlårtoK aki-
marpalugpatdlårtordlo. uvangale OKa-
rumavunga: oKautsivta sananenautait
maligtarivdluinardlugit suliarinenar-
simavoK. naKinerit „Kavdlunarnitsut"
atornagit kalålerpalugtungortitauvOK.
taima pissusiligaunera erdligissaria-
Karparput. tamånalo imailivdlugo er-
sserKigsalårumavara: agdlausivta pi-
ssusilersugaunera uvagut kalåtdlit si-
larssuarme åsseKångivigsumik oKau-
seKarnivtinik pissuteKarpoK. inuiait
avdlat sordlo danskit avdlarpagssuit-
dlo OKausé amerdlanerit naitsunguå-
kutårtuput uvagut oKautsivtitut uigu-
gaunatik OKautsit naitsualukutårtut
tugdlerigdlutik iluarsartuneKarnerisi-
gut OKauseKatigingortineKartartut, i-
malunit OKausialugpagssuit uvagut
OKautsivtinut atautsimut ardlalialu-
nguanutdlunit nugtemeKarsinaussut.
kalåtdlisut oKariartauserput maligdlu-
go OKauseK naitsunguaK uigutit åssi-
gingitsorpagssuit atordlugit takisoru-
jugssuångortisinauvarput. OKautsiv-
talo eKaissusiat tungavigalugo OKalui-
nartitdluta tamåna saperssautiginago
iluarsartutarparput. agdlausivtalo pi-
ssusia taimatut eKaitsigissoK ator-
dlugo agdlagsinaunigssarput saper-
nartutut erKarsautigissariaKångilar-
put. silarssuarmioKativtlnit avdlau-
ssunik oKausenarnerput maligdlugo
ingmikutaoK agdlauseKarnigssarput
pissariaKarpoK.
kalåtdlisut agdlausivtinik ukiorpag-
ssuarne månamutdlo atugaussunik su-
liaringnigsimassoK Samuel Klein-
schmidt nersortariaKarparput taima
årKigssutdluagautigissumik agdlausi-
tårtisimangmatigut. imame årKigssut-
dluagautigaoK: ukiune mékuane nå-
maginérukaluaKalune tåssånga pit-
saunerussumik taorserneKarsinåungi-
vigkatdlardlune. agdlausigssatut suju-
nersutit ardlalingnit sarKumiuneKar-
tartut erKarsauterssutåinaussutut issi-
gissarianarput agdlausitut atusavdlu-
git pitsåungivigsut. agdlausitoKarput
nangmineK erKarsauterssumik sanili-
lerdlugo atuartunut misiligutaussartut
atuagagssiane agdlautigineKartartut
ara j utsinavérsårtaKåka ardlåtigut
iluatingnartoKarnersoK takussagssar-
siorfigalugit. kisiåne ardlåinånilunit
agdlausitut atusavdlune nalerKutumik
takussagssaKarfigingilåka. nipime ma-
linardlugit agdlausiliorssariniarneK
tåssauneruvoK OKautsivtigut kultu-
rivtinik KimatsiniarneK — danskit
naKinerit ilainik taississarnerat ma-
ligdlugo issuainiarnerinaK. nalungisa-
vut nåpertordlugit inuiait avdlat oKa-
lugtausertik malinardlugo agdlause-
KartoKdngitdlat. inuiait avdlat OKau-
sinik ilisimangnigtut ugpernarsarsi-
naugunarpåt. agdlausen grammatik
maligdlugo åmigssuneKartarpoK. ka-
låtdlisutdlo agdlausivta pissusianik
påsisimangnigtut nalugunångilåt ag-
dlauserput grammatikeKardluartoK.
tamåna agdlausivtine erdlingnardlui-
nartuvoK pissariaKångitsumigdlo av-
dlångortitariaKarnane.
oKartoKartarpoK nunavtine sanaor-
tugarpagssuit nutåt ingerdlåneKara-
luartitdlugit kalåtdlit kulturitoKåt er-
dligineKardluinåsassoK! isuma tamåna
pingårtineKasagpat kukuneruvdlui-
narpoK pisoKaK pitsaussoK pérdlugo
nutåmik agdlausitårnigssaK erKarsau-
tigilerlsavdlugo. ingmikut inuiåussut-
sivtine erdligissagssavut igdlorssua-
torKanit avdlångutsailiugaussugssanit
SOKutåunginerunerpat? uvdluinarne
inunivtine atortorigsåleriartornikutdlo
inuiangnut avdlanut nagdlersukiar-
tornigssarput ukiune måkunane nu-
navtine anguniagaussut pingårnerssa-
rait. mingnerungitsumigdlo atissat Ki-
viaråine kikut kalåliunersut kikutdlo
Kavdlunåjunersut ingmikortikumi-
naitsorujugssuångorérput. naitsumik
oKautigisagåine kalåleKaterpagssua-
vut Kagdlikut Kavdlunångorérput. ka-
låleKaterputdle kinalunit Kavdlunåtut
atortoK kalålivigtutdle onalugtoK tå-
ssaussariaKarpoK kalåleKaterput ka-
låtdlisutdlo ingmikut inuiåussutsivti-
nik pingårtitsissoK. kalåtdlisut OKaut-
sivut narrugilersinåungilavut, amigar-
tututdlunit issigilersariaKångilavut
OKausersiat sujornatigut ilisimaneKå-
ngitsut pivdlugit nalivtine kalåtdlisut
oKausertagssaKartingisavut nautsor-
ssutiginagit. kalåtdlit kulturitoKåne
amiåkussut pingåmerssariligåt ag-
dlausivtinltOK avdlarpagssuit tåma-
riartuinartitdlugit erdligisavdlugo isu-
maliutigissariaKarparput. agdlausito-
Karpume sule månamut nalerKugung-
naersimdngilaK.1
åma ukiune måkunane isumaliutigi-
neKalersut ilagåt pissariaKånginersoK
eskimutdlo Canadap avangnånltut å-
ssigingmik agdlauseKdlernigssarput.
uvanga isumaga maligdlugo tamåna
åma pissariaKarsoringivigpara, una
pissutigalugo: ukiorpagssuarne eski-
mutdlo tasamanimiut ingmikordlui-
narsimavugut sutigutdlunit atåssute-
Karfiginata. tamatuma kingunerisima-
vå OKautsivtigut ingmikuleriartorsi-
manerput — OKautsivtigume påseKa-
tigigsinaunerput angnertorssujung-
naersimavoK. ilisareKatigigkiartornig-
ssarput iluatingnartorpagssuaKara-
luartoK åssigigsumik agdlauseKaler-
nigssaK imåinaK angussagssatut isu-
maliutigineKarsinåungilaK. taimåisa-
galuarpåme åipåtigut navianauteKar-
sinauvoK eskimunut tasamanltunut
inuiangnutdlo avdlanut atassunut na-
Kisimangningniamertutdlunit isuma-
KarfigineKarsinauvdlune OKautsinik
taiguinerat amerdlanerpagssuartigut
uvagut OKalugtautsivtinit avdlaung-
mat. amame uvagut nunavtine OKaut-
sivta ingmikut, ukiorpagssuarne atå-
ssuteKarsimanata, ineriartorsimanerat
nautsorssutigingitsugagssdungilaK.
BLOCH & ANDRESEN
NORDISK TEKSTIL AKTIESELSKAB
København
ikårlife-
rineK
Væveri
Kalipaiser-
suineK
Farveri
asingar-
saineK
Blegeri
H'”
Grundlangt 1847
Fredericia
iluarsainex
Efter-
behandling
eKisaineK
Krympning
niorKufigssat F-imik
nalunaerKufagdlif
sanaortorneKarfiat
Fabrikation af
F-mærkede varer