Atuagagdliutit - 25.08.1960, Page 9

Atombyens hjerte, atomreaktoren, som man
i øjeblikket er ved at færdigmontere. Reak-
toren drives ved hjælp af 21 kg uran, som
kan klare et års kraftforbrug.
igdloKarfiup atomimik ingerdlatigdlip uma-
td, atomiliorfik, månåkut ikussorneKardlune
inilersoK. atomiliorf ik imul. atomip nuki-
nganik pilersitsivik ingerdlatlneKåsaoK 21
kg uran atordlugo nukingmik atugagssamik
ukiOK ilivitsumut tunissisinaussoK.
mingnut nordpolen Karssutdlugo i-
ngerdlaornerata nalåne. raketit aut-
dlartlneKarpata BMws-ivdlo tåuna
USAmut nalunaerutigigpago tåssa su-
liagssaK inerpoK. minutit 15-it pinar-
dlugit 800 millioner kronet atorneKé-
séput, minutitdle tåuko 15-it silarssup
sujunigssånut aulajangissuvdluinarsi-
nåuput. pilerssårusiarujugssup suju-
nertå tåunatuåinauvoK.
Kanorme pissoxåsava!
radarit Kingornere ulorianartungit-
dlat, radioaktiviungitdlat. Kingornerit
kissartuput' ervngup Kalagtup kissar-
nera sivnerdlugo kissåssusigdlit, tåu-
kua avatånut savimineK pisikåine se-
kundip ingerdlaneringisåne Kaugdlu-
atdlåinardlune ailångordlune åusaga-
luarpoK. ungasingnerussumut pisit-
dlugo taima såkortutigissumik pisi-
naunersoK ilisimaneKångilaK sule ta-
ména pivdlugo misiligtagaKånging-
mat. kisiåne amerikamiut Kularnait-
dluinartumik ilisimassaKalerusugput.
BMews-ime ingeniørit onarput ki-
ngornerit klssartut pivdlugit ilisima-
ssat angnikitsuinaussut. ilisimassat u-
pernagssamut angnerulisåput, nang-
mingnerdlo radarit ungasigdlugit sar-
ssunigssanut ersingitdlat, avdlatdle
taimailiornigssåt inåssutigiumångilåt,
taimaingmatdluna angnertorujugssu-
aK Kangerdlungme Agpat tikitdlugit
tikerKujungnaersimagåt.
tikerKussaungitsume
ilimanarpoK Kingornerit kissartut
årdlerigissamit mingnermit navianau-
teKartut. nunap tikerKussåungitsup i-
luane, sordlo Dundasip avangnåne ka-
ngerdlungme sermip kigdlingane u~
massut piniarneKaratik najugagssaKa-
lersimåput. tamåna inuit tikikajungi-
låt, puisserpagssuitdlo tamåniput tå-
terårpagssuamit agparpagssuarnitdlo
najorneKardlutik. tåssane sermip kig-
dlingane itsarssuardle pissarnermisut
ukåjuartume atomip nukingisa nali-
ngata umassunut erKigsisimårfigssaK
kussanardluinartoK radarit xingorne-
rinit igdlersorneKartoK pilersisimavå.
sermime suvdlorssuarme
major Johnsonip avdlatdlume pui-
ssit tåteråtdlumt erKarsautigivatdlå-
ngilait. aluminiup, ujarKat betoniv-
dlo tunuane silarssuåt atomip uvdlui-
nut tungavoK, tåssungalo atåput. camp
Tuto-me, igdlut Kuerssuitdlo akorni-
ne sermip avalagsårsimanertalingme,
sermerssuarme igdloKarfiliap sanane-
Kartup erKumitsup pilersutigssat inig-
ssitarfigssanik igdlOKarfiliorsimaput.
atomip nalåta nalunartuisa inuit pi-
ngitsailisimavait misilinerit tamåko
suliarinigssanut. camu Tuto-me 1100
foditut takitigissumik suvdlorssuali-
orsimåput, ukiamutdlo tåssane såku-
tut ingmikortue ardlagdlit inigssine-
Kartugssåuput suvdlorssup torssussar-
taine nigdleKissune ukissugssauvdlu-
tik. nakorsat, inuitdlo tarnimikut i-
nunerinik isumamikutdlo pissusinik
misigssuissunik såkututdlo nålagainik
ilagdlit misigssugarissugssauvåt ato-
me atordlugo sorssungnerme såkutoK
nunap iluaniginardlune KanoK pisi-
nautiginersoK. 200 kilometerinik tå-
ssanga ungasigtigissume såkutut av-
dlat sermerssup iluane igdloKarfilia-
me ukisåput. igdloKarfik tåuna tang-
mårfik hundredemik atserneKarsima-
vok nautsorssutigineKarsimangmat
camp Tuto-mit 100 milesinik ungasig-
tigisassoK. ungasingnerungåtsiarsima-
KaoK arKale atortinarneKarsimavdlu-
ne.
pivfigssaKaråine akuerineKaråinilo
sermerssuarme atomimik igdloKar-
fingmut ingerdlaorneK ajornångilaK
Kamussuit motorigdlit, weaseler, ator-
dlugit tåuko sujunertamut tamatumu-
nga amerikamiut sanasimangmatigik.
silale ajortinago ama tingmissartumik
orningneK ajornångilaK.
atomimik ingnåtdlagissiorfik
Kanigdlivdlugo sordlo torninguaK
sermmarssup Kernane, atomimik ig-
dloKartiliaK amerikamiut såkutut tek-
nikerinik igdloKarfingmik sanassunik
ulivkårtoK. sanåt 1 Vs miil. dollarsi-
nik akeKarsimåput, atomiliorfigtå ig-
dloKarfingmik sermip iluanitumik
ingnåtdlagissiortugssaK kiagsaissug-
ssardlo 3 millioninik akeKardlune, ka-
titdlutigdlo sanaortornerme atugkat
5—6 mili. dollarsinik akeKartugssåu-
put 1. december erKåne atorKårf^gssi-
orneKarnigssaminut inerpat. kaptajn
Evans tamåne atomeKarnermut pi-
ssortauvoK. tåuna sujulerssortigalugo
måna ingnåtdlagissiorfingmik inger-
dlatitsissugssaK reaktor ikussorneica-
lerpoK. elektricitetimut ailamermut-
dlo ukiOK ilivitsoK atortugssatut 21
kg uran nåmagpoK. ajutornigssamut-
dle sitdlimarérput. motorinik inger-
dlatilingmik ingnåtdlagissiorfigssamik
sitdlimateK-arput, nakorsaKarpordlo
Kingornerit radioaktiviussut sunineri-
sa suliarinigssånik ingmikut iliniarsi-
massumik. angutit 12 atomiliorfik
paorKUtarisavåt, igdloKarfiup atomi-
mik ingerdlatigdlip umatå, taortigiår-
dlutigdlo sulissut holdet sisamåusåput.
sapåtip akunere pingasut matuma
sujornagut reaktore tikiusimavoK, sa-
påtip akunerisa arfinigdlit ingerdla-
nerine angutit 19-it atomiliorfik iku-
ssorsimavåt, kingusingnerpåmigdlo
oktoberip autdlarKautåne uran ator-
neKalisaoK reaktorip aKerdlumik ig-
dlersugaussup iluane.
tåssa igdloKarfik atomimik ingerdla-
tilik Kavdlunåt nuname pigissåne
taimaingmatdlo Kavdlunåt atomip nu-
kinganik kommissioniata alapernaisi-
garå. Oberst Kerkering, camp Tuto-
p nålagå, oKalugtuarpoK amerikamiut
ilisimatut uivssumissutigisimagåt
Kavdlunåt atomip nukinganik kommi-
ssioniata sujuligtaissuata tamåne ti-
kerårnermine erssersingmago atomi-
mik ingnåtdlagissiorfik pivdlugo -a-
merikamiunit agdlåt ilisimassaKame-
ruvdlune. tamatuma tungåtigut ki-
ngugdliungilagut, sermerssuarmilo a-
tomip nukingata Kalåtdlit-nunåta su-
junigsså pivdlugo takordluinerit nu-
tåt pilersisimavai sordlo avdlame er-
KartorneKartut.
atomimik igdloKarfingmut isåriaK
suvdluvoK 60 foditut portutigissoK
sermime mångertorujugssuarme. må-
ngingårame Kårajungnerup foditut ar-
finiligtut ivssutigissup traktore 40
tonsitut OKimaitsigissoK åtåsinauvå.
igdloKarfik 365 meteritut takitigaoK
275 meteritutdlo siligtigalune, niu-
vertarfeKarpoK, filmertarfeKarpoK, e-
KaersårfeKarpoK, atuagkanik atorni-
artarfeKarpoK sékutunutdlo 150-inut
sermimik misigssuissut ilisimatutdlo
avdlat ilagalugit najugaKartugssanut
inigssaKardlune. avKusinerme 4—5
gradinik kiagtuésaoK, sermivdle igai
6 gradinik nigdlissuseKartuartineKå-
såput avKusernit masagtungoncuna-
git. åma oKalugfeKarput anersåmut
tungassut silarssuarme atomileriv-
fingme puiorneKarKungait, åmalo ne-
rissarfeKarpoK pilerinavigsumik ima
agdlagartalingmik: „sermerssuarme
nerissarfit tåuna pitsaunerpårtaråt“.
taimåisagunarpordlume. umatume ilu-
mortigaoK 1960-ime atomip nalåne i-
nuk igdloKarfingme tåssane teknikiu-
ssurrie nalorninartunigdlo sujunigssa-
lingme apume, Hastingsime sorssung-
nerup ukiOK 1066 nalåne Kalåtdlit-nu-
nånut nåkartume, pisungmat.

Indgangen til CTamp Centurg. l)e to mæiid sermerssup iluane igdloKarfiliamut isdriaK.
går på den sne, der faldt over Grønland ^utit tåuko mardluk pisugput apume u-
, „ kiup 10b6-ip migssane halatdlit-nunanut na-
omkring dr 1066. karsimassume.
9