Atuagagdliutit - 08.06.1993, Side 11

Meeraq eqqarsaatigeqqaartaruk
Innarluutillit pinerluttunit salliutinneqamerusariaqarput, peqatigiiffik aallarteqqammersoq »Ikioqatigiitta«
taamatut isumaqarpoq
NUUK(LRH) - Viggo Jo-
hansen 28-nik ukioqarpoq
aappassaannillu meerar-
taaqqaammerluni. Niviarsi-
arannguaq marluinnamik
qaammatilik misissortittu-
arpoq. Ajunngikkaagami
pissusis samisoortumik
iliuuseqartarpoq, kisiannili
aamma peqqissivissimaner-
luni? Viggo Johansen-ip ino-
oqataatalu Susanne-p ta-
manna qularnaarlugu suli
paasisinnaanngikkallar-
paat.
- Susanne-lu meerartaa-
rusulluta akuttunngitsu-
mik oqaloqatigiissutigisar-
parput, kisiannili uanga sa-
piliinnavissimagaluarpun-
ga, politiassistent Viggo Jo-
hansen oqaluttuarpoq.
Ukiut tallimat matuma
siornatigut Viggo Johan-
sen-ip Arnannguaq panis-
s aar aa. Naalungiarsuulluni
peqatini allat pissutsimigut
assigisimagaluarpai, kisian-
nili ataatsimik ukioqalerne-
rata nalaani Viggo-p Ar-
nannguullu paasiartuinna-
lersimavaat meeraqatini as-
sigalugit pissusilersorun-
naartoq. Aammami Rigsho-
spital-imi nakorsanit misis-
sortimmat paasineqarpoq
Arnannguaq noqartarner-
mik nappaateqaannarani
(epileptiker) aammattaaq
avatiminik aqutsisinnaann-
gitsoq (spastiker).
- Assorsuaq tupannarpoq.
Taamanikkut Arnannguaq
kisimeeqatigileqqammerpa-
ra, pisimasullu eqqarsaati-
gilerpakka. Qanormita ilior-
simagama Arnannguaq me-
eraqatimisulli allatut inngi-
la. Uanga pisuussutiginer-
para, Viggo imminut apere-
qattaartarpoq.
- Kisiannili aliasninnar-
neq iluaqutaanngilaq. Unis-
sutigineqaannartarpormi.
Taava sorsullunga aallartip-
punga. Nakorsammi oqarfi-
gaannga Arnannguup qaqu-
gumulluunniit pisulemis-
saa naatsorsuutigissanngik-
kiga. Sungiusarlugulumi
aallartippunga, ullumikkul-
lu pisussinnaavoq. Nak-
kaannarneq iluaqutaaneq
ajorpoq.
Artornaqaaq
Meeraqarluni imaannaann-
gitsukasiuvoq, kisiannili
meeqqamut innarluutilim-
mut angajoqqaajulluni ar-
tornaqaaq, ilaatigullu kiser-
liornartarluni.
- Arnannguup noqarner-
mik timiminillu aqutsisin-
naannginnermik nappaate-
qarnera paasigakku Aasian-
ni najugaqarpunga. Aam-
mattaarmi ineriartornera
kinguarsimavoq. Aasianni
ikiorneqarnissannut periar-
fissaqanngilanga, aammami
ilaquttakka tamarmik
Nuummi najugaqarput.
Taamaammallu Nuummut
nuuttariaqarsimavunga,
taamaalioruma ilaquttannit
ikiorneqarsinnaagama.
- Sooq paniga napparsi-
manersoq nalulluinarpara.
Eqqarsaatigisaqaaralu uan-
ga namm ineerlunga ajoquti-
gisinnaasaanik kukkusima-
nerlunga. Kisiannili quja-
nartumik nakorsaq ataaseq
oqaloqatigisartorujussuu-
vara, taannalu isumaqarpoq
paniga erniuniapiloorner-
mini ajoqusersimassasoq.
Pisimasumilu tassani uan-
nut pisuutinnersuara qaan-
gerpara.
Meeraq innarluutilik pe-
rorsarniartillugu meeqqa-
mit ajoquteqanngitsumit
perorsaanermit suna tam ar-
mi arriinnerusarpoq pissut-
sillu oqimaannerusarlutik.
- Paarsisussarsereersima-
tinnanga pisiniarfimmuka-
pallassinnaaneq ajorpunga.
Pisuttuas sagaan gatta ar-
riitsuararsuusarpugut. Ne-
risikkaagakkulu sivisooru-
jussuusarpoq. Uami suna ta-
marmi meeqqamik peqqis-
siimik passussinermit sivi-
sunerujussuusarpoq.
- Qanorluunniit iliornia-
raangama qitornara eqqar-
saatigeqqaartariaqartarpa-
ra. Imatut imatullu iliussa-
guma Arnannguaq sussava.
- Tamatuma saniatigut
siunissaq eqqarsaatigisarto-
rujussuuara. Assersuutiga-
lugu meerartaaqqinnissara
ernumagisorujussuugaluar-
para. Misileeqqinnissannul-
lu kiisami saperunnaarama
aapparma naartunera ta-
maat annilaangaqaanga. Ul-
lumikkullu naalungiarsuu-
terput marlussuinnamik
qaammatilik misisso run-
naarsinnaaneq ajorpara.
Qujanartumilli meeqqatut
peqqissutut suli pissusiler-
sorpoq, meerartaarisima-
gatsigulu nuannaarutigiso-
rujussuuara.
Nalunaarsuineq
Innarluutilimik meeraqa-
lerluni suliassat annertune-
ruliinnartanngillat, aam-
mattaarmi pisortanut tunn-
gasunik ajornartorsiutit an-
nertunerulertarput.
- Innarluutilimmik mee-
raqarluni suut piginnaati-
taaffiunersut paasiniassal-
lugit piffissarujussuaq ator-
tariaqarpoq.
- Uanga nammineq qitor-
nara Namminersomerullu-
tik Oqartussani kommuni-
mUu innarluutilittut nalu-
naarsukkanut ilanngutitin-
niarsarigakku ajomartor-
siortorujussuullunga piffis-
sarujussuaq atorpara. Mee-
raq nalunaarsukkanut
ilanngunneqarsimanngip-
pat meeqqamut ikiortissa-
mik pissarsisoqarsinaanngi-
laq paaqqinnittarfmniluun-
niit, soorlu uanga pissarsia-
risimasanni akeqanngitsu-
mik paarineqarsinnaanani,
imaluunniit innarluutilim-
mik meerartaarsimagaanni
aningaasartuuteqarneruler-
nermut tapersiissuteqarto-
qarsinnaanani.
- Tamatuma saniatigut
meeraq innarluutilik piQu-
gu eqqarsaateqartarnermi
kiserliornartorujussuuvoq.
Taamanikkut akuttunnge-
qisunik eqqarsartarpunga
allanik uattulli ajornartor-
siutilinnik oqaloqateqarsin-
naaguma iluassagaluaqisoq.
- Taamaammallu peqati-
giiffimmik aallarniiniaq-
qaartup Niels Storch ataat-
simiinnissamut qaaqqusis-
summik allaffigimmagali
angajoqqaat innarluutilin-
nik meerallit peqatigiiffian-
nik pilersitsisoqarnissaa pil-
lugu eqqarsartigisalersima-
vara, Viggo Johansen oqar-
- Innarluutillit pinerluttuliorsimasunit pingaarn e ru tit tari-
aqarput. Ullumikkulluunniit meeqqagut innarluutillit oqal-
lorissaasussaqanngillat. Pinerlu u tillimmi Herstedvesterimi
paamaarussaasut Kalaallit Nunaannut nuunneqannginne-
rini piumasarisinnaasatta taanna minnersaraat, Viggo Jo-
hansen oqarpoq.
- De handicappede bør prioriteres højere end forbrydere. I
dag har vi ikke engang talepædagoger til vores handicappede
børn. Det burde da være det mindste, vi kan forlange, før
man taler om at flytte de indsatte fra Herstedvester til
Grønland, siger Viggo Johansen. (Ass./Foto:KnudJosefsen)
- Arnannguaq innarluuteqartoq paasigakku tupaqaanga erngerlungalu uannut pisuutiler-
lunga. Kisiannili tamanna iluaqutaanngilaq, Viggo Johansen oqarpoq, taassumalu ullumik-
kut Arnannguarlu marluullutik toqqissisimasumik siunissaqarnissartik akersuussutigaa.
- Jeg fik et chock, da jeg fik at vide, at Arnannguaq var handicappet, også begyndte jeg at
bebrejde mig selv. Men det nytter ikke, siger Viggo Johansen, som i dag kæmper for at
Arnannguaq og han selv kan flå en mere betryggende fremtid. (Ass./Foto: Knud José fsen)
poq, taannalu ukioq manna
aprilip 15-iani peqatigiiffit-
taami »Ikioqatigiitta«-mi
siulittaasunngorpoq.
Herstedvester
Peqatigiiffiup aallarteq-
qaamerani pinerluuteqarsi-
masut Kalaallit Nunaanniit
Herstedvesterimut nassiun-
neqartarnerat naleqquttuu-
nersoq inuppalaartuuner-
sorlu pillugu oqallinneq in-
gerlavoq.
- Taanna annertuumik
oqallisigaarput. Uangami
isumaqarpunga uagut sal-
liutinneqartariaqaraluartu-
gut. Uatsinnut sullissisut
Namminersornerullutik
Oqartussat ataanni inissisi-
mapput, kisiannili uagut
nammineerluta paarisin-
naanngikkutsigit suli Dan-
markiliartinneqartariaqar-
tarput. Eqqartuussiveqar-
neq suli naalagaaffiup ataa-
ni inissisimavoq.
- Ullumikkulluunniit me-
eqqatta innarluutillit oqal-
lorissarnissaannut ikiorti-
nik soqanngilaq. Pinerluu-
tillimmi Herstedvesterimi
paarnaarussaasut Kalaallit
Nunaannut nuunneqann-
ginnerini piumasarisinnaa-
satta taanna minnersaraat,
Viggo taamatut isumaqar-
poq.
- Qujanartumilli paniga
suli tigummivara, aalajan-
gersimavungalu nukissa-
qartillunga tigummiuassal-
lugu. Kisiannili ersissutige-
qaara nunami tamaani na-
juukkunnaassagaluaruma
suneqassanersoq. Taa-
maammallu pisinnaasara
tamakkerlugu suleqataaffi-
giniarpara paaqqinnittar-
fimmik innarluutillinnit ini-
gineqartartumik pilersitsi-
soqarnissaa. Nunatsinni in-
narluutilinnik ulloq unnu-
arlu paaqqinnittarfeqaler-
pat Arnannguup uangalu
siunissarput oqinnerulis-
saaq.
Malittarisassat
Nuummi Nuussuarmilu
meeqqat inuusuttuaqqallu
innarluutillit angajoqqaavi-
sa peqatigiiffianni »Iluoqati-
giitta«-mi malittarisassior-
toqarsimavoq, malittarisas-
sanilu taakkunani allassi-
mavoq peqatigiiffiup siuner-
tarigaa meeqqat inuusuttu-
aqqallu innarluutillit soqu-
tigisaasa siuarsameqarnis-
saat, taamaaliornikkut me-
eqqat inuusuttuaqqallu in-
narluutillit sapinngisamik
pitsaanerpaamik peroriar-
torsinnaaqqullugit, taamaa-
lillutillu sapinngisamik pit-
saanerpaamik siunissaqa-
leqqullugit. Tamatuma sa-
niatigut peqatigiiffiup ilaa-
sortamik meeqqat inuusut-
tuaqqallu innarluutillit pil-
lugit sulinerannik ulluin-
narnilu inuunerannik ta-
persersortatussaavai.
»Ikioqatigiitta« qaam-
mammut minnerpaamik
ataasiarluni ilaasortaminut
ataatsimiititsisassaaq, pe-
qatigiiffillu ataatsimiititali-
anik ataatsimuualaarnissa-
nik, soorlu junip 21-iani ka-
laallit inuiattut ullorsiorne-
rani, aaqqissuussisussanik
pilersitsisimavoq.
»Ikioqatigiitta«-mi ilaa-
sortaaneq ukiumut 100 kro-
neqartassaaq. Ilaasortann-
gorsinnaapput angajoqqaat
innarluutUinnik meeraqar-
tut tamarmik kiisalu meeq-
qanik inuusuttuaqqanil-
luunniit paaqqinnittut an-
gajoqqaatulluunniit akisus-
saaffeqartut tamarmik. Ta-
persersuisutut ilaasortann-
gorsinnaapput kikkulluun-
niit 18-ileereersimasut, ar-
laatigulluunniit meeqqanut
inuusuttuaqqanulluunniit
innarluutilinnut attuumas-
suteqartut imaluunniiit al-
lat peqatigiiffiup suliaanik
soqutiginnittut.
Akuerineqarpoq
Peqatigiiffik ullumikkut
25-inik ilaasortaqarpoq, pe-
qatigiiffillu ippassaanitsi-
aannaq Namminersornerul-
lutik Oqartussanit allakka-
nik Annertuumik innarluu-
tillinnut ikiorsiissuteqar-
tarneq piUugu inatsisartut
peqqussutissaannut oqaase-
qaateqarnissamut qinnute-
qaatinik imaqartunik pis-
sarsigami siullermeerluni
akuerineqarluni paasitinne-
qarpoq.
- Nuanneqaaq. Aqqutis-
sarput eqqortoq atorparput.
Uagummiukua meeqqagut
pineqartut. Inatsisartu-
nummi ilaasortat innarluu-
tilinnik meeraqanngillat,
taamaammallu suliassaqar-
fimmut tassunga tunngasu-
nik inatsisiliornerminni su-
na pineqamersoq nalusar-
paat. Nalunngilluinnarpar-
put qanoq suleriaaseqarnis-
saat aalajangersinnaann-
ginnatsigu, kisianili avaq-
qunneqarsinnaanngitsumik
peqati^iffeqarnis sarput
kissaatigaarput, Viggo Jo-
hansen oqarpoq, taassumat-
taarlu ilisimatitsissu Ligaa
ukiorpassuami oqallisaasa-
raluarluni suli Nuummi pi-
siniarfinnut innarluutillit
iserniarnissartik ajomar-
torsiutigisaraat.
- KNI innarluutillit issia-
viinut assakaasulinnut aq-
qutissiamik peqarpoq, taa-
maalillutillu tassunga in-
narluutillit isersinnaapput.
Kisiannili matu silarleq
qaangeraangamikku pisini-
arfiup iluanut ingerlaqqis-
sinnaaneq forput. Isaariaa-
mi matoqqasuuvoq. Taa-
maammallu siunissami pisi-
niarfinnut innarluutillit
iserfigiumanerusartagaan-
nut tunngatillugu piumane-
rusatta allattorsimaffianik
sanasalerniluarta oqallisigi-
simasatta ilagaat.
Aammattaaq Nuummi
peqatigiiffiup neriuutigaa
sinerissami peqatigiiffinnik
taamaattumik pilersiortor-
toqalerumaartoq, taamaa-
liortoqarsinnaappallu siu-
nissami nuna tamakkerlugu
kattuffimmik pilersitsiso-
qarsinnassaaq misilittakka-
nik ilinniarfigineqarsinnaa-
sumik.