Atuagagdliutit - 06.09.1994, Blaðsíða 5

Nr. 68 • 1994
Pisussaaffinnik
akisussaanermillu siammaaneq
All.: Henrik Lund
Inuiaqatigiit qanga pisimasunit sunnerneqanngitsoor-
neq ajorput, soorlumi inuit tamatta taamaattugut. Alli-
artornerup, avatangiisit, angajoqqaat atuarfiullu isu-
maasa inuup isummertarnera mikinngitsumik sunniu-
teqarfigisarpaa. Uagut silarsuarisatsinni inuit nalunngi-
saasut nersugarisavullu takugaangatsigik apererusun-
narsinnaasarpoq qanormi taava ineriartorsimava. Ilaan-
ni isumaqaqqajaasoqartannguatsiarpoq inuk taanna
taamaattuusoq ilaqutarisai taamaattuarsimammata.
Inuit ataasiakkaat eqqarsaatigalugit taamatut eqqar-
saatersorsinnaaneq pissusissamisoorsorinarpoq.
Kisiannili ajornakusoornerujussuanngortarpoq taa-
matut eqqarsassalluni inuiaqatigiissutsitta qanoq inne-
ra misissorusulerutsigu. Ajornakusoornartorsioqqaar-
luni atugarisat, misilittakkat aatsaat atorniarneqarsin-
naapput »silarsuaq qaninnerpaasarput« eqqarsaatigalu-
gu inuttut misilittakkavut inuiaqatigiinnut tamanut
atornialerutsigik. Soorunami kukkusoqarluarsinnaa-
voq.
Taamaakkaluartorli taamatut eqqarsarneq aallaqqaa-
taalluarsinnaavoq. Ajornartorsiutit amerlasuut takune-
qarsinnaanngortarput uagut nammineq silarsuarisat-
sinnut misilittakkatsinnullu naleqqiussorneqaraluaraa-
ngata.
Tamanilli pingaarnersaavoq eqqaamasariaqaratsigu
inuiaqatigiinneq inunnit ilusilersorneqassammat, inuia-
qatigiillu inuit ajunngitsumik atugaqarnissaat isumagi-
sassarimmagu. Taamaammat pereersut annertuumik
aalajangiisuugajupput, taakkumi sanarfisimavaatigut
ilanngullugittaaq inuit ullumikkut inuiaqatigiinnitsinni
aalajangiisuusartut.
Inuiaqatigiinneq allanngulertortaqaaq tamatta ilan-
ngulluta. Ilinniarusukkuttali inuunermik angajoqqaat
ilaquttallu kisiisa tunngaviginiagassaanngillat, inuiaqa-
taasugummi tamatta pinngitsoorsinnaanata ataqatigiik-
katta. Eqqaamasavut nukittoqutiginiarsinnaavagut, ta-
matigorluinnarli atorsinnaasanngilagut, tassami pui-
gukkavut amerlasaqimmata, imaluunniimmi eqqaama-
sorisagut maluginngisatsinnik allanngoriartortarmata,
aammalu allatut ilillugit paasineqalertarlutik ullumi pi-
sartunut naleqqussarlugit. Ullumikkorpiarmi pisartut
kimeqarnerpaasorinartarput.
Oqartoqaraangalli nunarput ungasissuminngaanniik
aqunneqarsimasoq aammalu aqutsineq ukiorpanni
annertuumik qitiusumik ingerlatsinerusimasoq, taava
tamanna qaqutiguinnaq eqqortutut pisimasuittullu paa-
siniartarparput. Taamaattumik ulluinnarni inuunitsin-
ni paasiniarsarisariaqarparput qanoq uatsinnut paasisa-
riaqarnersoq aalajangikkat uatsinnut pingaaruteqarlu-
innartut najugaqarfitsinnit ungaseqisumit aalajanger-
neqartartut, minnerunngitsumillu aalajangernerit
inunnit illoqarfitsinnikuatsinnillu ilisimanninngitsunik
naammassineqartartut.
Nunarput 1979-mi namminersornerulerpoq. Inatsisil-
li nutaat inuit ullormiit ullormut allanngortissinnaan-
ngilaat. Allaammi inuit allanngornissamik sakkortuu-
mik oqariartuuteqarsorisut pereersut - inuunerisima-
sartillu qimarratiginiarsinnaanngilaat. Nutaat pinngit-
sooratik ineriartortariaqarput. Kiffaanngissuseq nam-
mineernerlu tunissutisiassaannartut isigineqassanngil-
lat, ullulli tamarluinnaasa sorsuutigisariaqarlutillu pigi-
niartariaqarput.
Namminersornerulernissatta oqallisigineqarnerani
pisussaaffiit akisussaanerullu siammarneqarnissaat
taakkartorneqaqaat. Tamatumunnga tamarmik isuma-
qataasorinarput, ikittuinnaalli apererusussimallutik
sooq ingerlatseriaaseq taamaattoq eqqunneqassanersoq,
sulilu ikinnerusut aperiniarsimallutik qanoq ililluni taa-
maaliortoqarsinnaanersoq.
Siammaatiteriniarnermik isumap ukiut arlaqarpal-
laanngitsut matuma siornatigut tunngavigisimavaa
nammagassanik suliassanillu agguataarinissamik isu-
maliutissiissut 1973-meersoq. Soqutiginartortaqarpoq
siuariarner u simallunilu.
Naatsorsuutigigutsigu inuiaqatigiinnerput tamatsin-
nut tunngasoq, naatsorsuutigigutsigulu aningaasarsior-
nikkut ingerlanerput sanarfineqassasoq avataanit ta-
piissutinik isumalluuteqarpallaarata ingerlaniassasu-
gut, taava aalajangiussimasariaqarparput akisussaaffin-
nik siammaaneq ilumut uagut kissaatigigipput, tassami
tamatta kissaatigigatsigu atugarisatsinnut nammineer-
luta aalajangiisarsinnaanissarput sapinngisavut tun-
ngavigalugit, aammalu innuttaaqataasunut allanut
akornutaanngitsumik.
Aalajangiusimasariaqarparputtaaq siammaaneq aq-
qutaaniartussaammat nunatta pigisaanik (pisuussuti-
nik) atorluaaniarnissamut, kiisalu pitsaanerusumik pa-
tajaanerusumillu ingerlanissaanut. Taamaattumik si-
ammartiterisariaqarpugut taamaaliornerup aningaasar-
siornikkut iluaqutaanerpaasumik aqqutissiuussin-
naammatigut. Peqatigitilluguli inuiaqatigiinnitta ineri-
artortinneqarneranut akisussaaqataasariaqarpugut ila-
mi, inuiaqatigiinnitta tamarmiusup ajunnginnerpaamik
ingerlanissaa akisussaaqataaffigaarput.
Demokratisk-iusumillu inooriaatsitta tunngavippia-
raa aalajangiinerit najugaqarfinni assigiinngitsuni
naammassineqarsinnaasut tamakkunanerpiaq naam-
massineqarsinnaasut tamakkunanerpiaq naammassi-
nerqartariaqarmata. Pinerit tamaasa ajornartorsiutigut
nammineerluta aaqqissinnaanngikkutsigik merserisallu
allanut aaqqinniagassanngorlugit ingerlateqqillugit taa-
va kiffaanngissuseqarluta ingerlaniarnerput pilliutigis-
savarput, immaqalu taamaalilluta nunasiaanerup nalaa-
ni ingerlatsinermut nutaamik isikkulikkamut aqqutissi-
uussissalluta.
Taamaammat aqqutit pipallaffissaannaat ajornan-
nginnerpaat kisiisa aqqutiginiassanngilagut. Akuerisa-
riaqarparput najugaqarfinni immikkoortuni aqutsineq
aammalu taamaaliornerup navianaatigisinnaasai. Kif-
faanngissuseq demokratisk-ilu ima aamma paasisaria-
qarparput taakkuttaaq annaanneqarsinnaanerat ilan-
ngullugu eqqarsaatigisariaqarluni.
Eqqarsaatit tamakku malinniarutsigik aammattaaq
nassuerutigisariaqarparput siammaaneq piumasaqarfi-
ummat ersarissumik inuttut isummertarnissamik aala-
jangersinnaassusermillu.
Nalunngilarput tamatta alliartorsimasugut inooqati-
giinni annerusumik minnerusumilluunniit avataaniik
aqutaanermik pituttuisumillu tunngaveqartunik. Taa-
maammat nunatsinni moderniusumi politikerinut siul-
lermeerutaasunut ajornakusoorsinnaavoq isummat
tunngaviusut aalajangiusimaannassallugit.
Inuttut inuunerput eqqarsaatigalugu siammaaneq qi-
tiunngitsumillu aqutsineq politikerit ilaannut isuma-
qarsinnaavoq nammineq piumassuseq malillugu pissaa-
neqarfigilersimasap ilaanik allamut tunniussineq. Allat
oqalulluarsaarfigineqassanngillat isumaqatigisat ilua-
qutissittarlugit isumaqatiginngisallu arlaatigut akiniar-
tarlugit, akerlianilli ikioqatigiinniartariaqarpoq nammi-
neerluni ingerlanissaq allamillu aqunneqannginnissaq
anguniarlugu.
Taaneqartut piumasarisaasut annertoqaat tamakkii-
sumillu anguneqarsinnaagunaratik, inooqataasulli pia-
reersimaffigippassuk naqisimaneqanngitsumik inuiaqa-
tigiinneq sanarfeqataaffiginiarlugu, tunngavigisatut eq-
qarsaatitta piviusunngortinnissaat qanilliartorsinnaa-
varput.
Kalaallit inuusaasitoqqatsinni nunaqqatinut akisus-
saassutsimik tunisisarneq, tassa ataasiakkaat nunaqqa-
titik ataatsimut isigalugit pissarsiniaqataanissaanik
misigissuseqalersillugit. Perluit pisartullu allat anigor-
sinnaassagutsigik ajunnginnerpaamik patajaatsumillu
suleqatigiittariaqarpugut.
Teknikkikkut atortorissaarneqaleraluaqisoq taamat-
taaq illoqarfigut nunaqarfigullu silarsuaarannguupput
avinngarussimasut. Najugaqarfimmiit najugaqarfim-
mut allamut aqqutaa ungaseqaaq, tamanilu pissutsit as-
sigiinngissiteqalutik. Taamaammat malittarineqaqqu-

INUIAQATIGIITTUT AVIISI
1861-imi tunngavilemeqartoq
Partiilersuulluni politikkimut
aningaasaqarnikkullu immikkut
arlaannaanulluunniit atanngitsoq
GRØNLANDS NATIONALE AVIS
Grundlagt 1861
Uafhængig af partipolitik
og økonomiske særinteresser
Naqitenslt8lsoq
Udgiver____________________
Suliffeqarfik imminut pigisoq:
Den selvejende institution
Atuagagdliutit/
Grønlandsposten
Aqqusinersuaq 4,
Postbox 39,3900 Nuuk,
Tlf.: 210 83 Fax: 2 54 83
Fax: 2 31 47_______________
Siulcrsuisut
Bestyrelse
Arxalo Abeisen
(siulittaasoq/f ormand)
Agnethe Nielsen
(siulittaasup tullia/næstform.)
Ib Kristiansen
Juaaka Lyberth
Hans Anthon Lynge
Jens Carsten Nielsen
Egon Sørensen
Miki Larsen
Alldttoqarfik
Administration
Jan H, Nielsen (forretningsfører),
Jørgen Olsen
Inge Nielsen
Allaffiup ammasarfia/Kontortid:
Mandag-tredag: Kl. 9-12 og 13-16.
Aaqqissuisuuneqartik:
Chefredaktion:
Jlanngutpssiortortaavut
Korreapondenter
Nanortallk: Klaus Jakobsen,
Qaqortoq: Lars Lundblad,
Narsaq: Johan Egede,
Paamiut Karl M. Josefsen
Maniitsoq: Søren Møller,
Slsimlut: Manasse Berthelsen,
Sivdlex
Kangaatslaq: Lone Madsen,
Aaslaat: Oluf Ostemann,
Qasigianngult Søren Lange,
QeqertarsuaqrHans Peter Grønvold
Upernavlk: Samuel II Mørch,
Knud II Kristiansen,
Qaanaaq: Søren Rasmussen,
Taslilaq: Simon Jørgensen,
Ittoqqormlit: Jens Napaattoq,
Annoncet
Annoncer
Laila Bagge Hansen
(annoncechef).
Tlf. (009 299) 2 10 83
Fax: (009 299) 2 31 47
Telefontid: KI.09-12 og 13-16.
(Danmark: Kl. 13-16 og 17-20).
Svend Aage Svalberg
Tlf. (009-299) 2 50 46
Fax. (009-299) 2 50 47
Ullut tunniussiffissaq kingulleq:
Marlun. aviisimut: Talliman. nal. 10.
Sisiman. aviisimut: Ataasin. nal. 10.
Sidste indleveringsfrist fon
Tirsdagsavisen: Fredag kl. 10.
Torsdagsavisen: Mandag kl. 10.
Pisartøgaqarneq
Abonnement
Ukiup affaanut: kr. 675,-
Ukiup affaanut Politiken Weekly
ilanngullugu: kr. 857,-
Ataasiakkaarlugit pisiarinerini: kr. 15,
1/2 årligt abonnement kr. 675,-
1/2 årligt abonnement m/p.w. kr. 857,
Løssalgspris: kr. 15,-
Giro 9 06 85 70.
Nuna-Bank: 120-00-26973
Grønlandsbanken: 150-424-7
Sullarinnittut
Produktion
David Petersen (Tekn. Dir.),
Miki Larsen (Grafik),
Naqiterneqarfia
Tryk_____________
Laila Ramlau-Hansen (akis./ansv.)
Martha Labansen (adm.)
Kujataata naqiterivia/
Sydgrønlands Bogtrykkeri
Aaqqlssulsoqarfik Nlsslk
Redaktion Reklame
Kurt Kristensen
John Jakobsen
Pouline Møller
Frederik Lund
Aleqa Kleinschmidt (nuts./tolk)
Larseeraq Nielsen (nuts./tolk)
Knud Josefsen (ass./fot.)
Silvana Maqe Nielsen
Lis Stender
Box 929.3900 Nuuk
Fax 2 31 47
saasut najugaqarfinni assigiinngitsuni assigiimmik ilua-
qutigineqarsinnaasanngillat. Suut tamaasa isigalugit
ajornakusoorpoq assigiinngittuaannartumik peqqussu-
siornissaq Avanersuarmiik Nunap Isua tikillugu atorne-
qarsinnaasunik.
Nunatta pissusiata isorartussusiatalu pisariaqalersip-
paa oqartussaanermik akisussaanermillu siammaanis-
saq. Taasariaqarportaaq inuttut misilittakkat Kujataani
inuuniarnermut iluaqutaasinnaasut tamakkeratik
Avannaani iluaqutaasinnaammata. Pissutsit taamaam-
mata inunnut soorlu Nuummiit aqutsiniartussanut piu-
masarisaasut annertuallaaqaat.
Pigisavut inuttarisavullu iluaqutaanerpaamik atussa-
gatsigik aqutseriaatsit uatsinnut naleqquttut atortaria-
qarpavut. Nunatsinnilu pissutsit imaapput akisussaas-
susermik siammaaneq annertunerusumik periarfissa-
qartittariaqarluni. Allatut iliorutta nukiit atulussin-
naassavavut. Naalagaarusunneq ajornannginnerusus-
sarsiornerlu pissutigalugit qulaaniit assigiiaarnerit al-
laffeqarfiit nammagaat oqilisissinnaavaat, taamaalior-
nerullu najugaqarfinni assigiinngitsuni periarfissaaga-
luit maangaannartissinnaallugit.
Inuiaqatigiinneq siammasissumik aqunneqartoq
ingerlanniarsarigaanni tamanna inunnut ingerlatsisu-
nut (pisortaasunut) annertunerusumik ilisimaarinnin-
nissamik piumassuseqarnissamillu piumasaqarfiuvoq,
aammattaarli piumasaqarfiulluni inooqataasut tamar-
mik allanit aqunneqarani nammineernerorusunnermin-
nik oqaluinnaratik pimoorussinissaannik. Pingaarner-
paasorli tassaavoq inuiaqatigiit ataatsimut soqutigisaat
tunngavigalugit suliniuteqartuaannarnissaq. Uagut nu-
natsinni periarfissaqarpugut ileqqutoqarosimasatta
ilaasa ullutsinni inuunitsinnut naleqquttunngorsarne-
qarnissaanut!