Atuagagdliutit - 04.05.1995, Qupperneq 17

Nr. 35 • 1995
17
GRØNLANDSPOSTEN
Qaimguineq tamaannga killeqarpoq
Qannguinaveersaat qallunaat nassaavat aappariit eqqissillutik sininnissaannut qularnaarissaaq inuillu
inuunerannik annaassissalluni
Erik Miinster-imit
Siutit-qinngat-qungatsillu
nakorsaat 11-it sumiiffinni
assigiinngitsuniittut qan-
ngueruloortartunik passutal-
lit passutatik nigalittut ittu-
mik plast-ikkimik sanaamik
pilersimavaat, silaannaq aq-
qutissaqarluarneruleqqullugu
taamalu qannguisarunnaar-
sinneroqqullugit.
Taakkua misiliinermut ata-
suupput, Danmarkip ilisima-
tuussutsikkut ileqqorissaar-
nissamik komitiivisa katillu-
git quliusut akuersissutigisi-
masaat. Naatsorsuutigineqar-
poq katsorsaariaatsip nutaap
unnuakkut qannguisartut af-
fai qannguisarunnaarsissa-
gai, procentilli qulit sinnerut-
tut taanna iluaqutigissan-
ngikkaat naatsorsuutigine-
qarluni.
Qannguinaveersaat, Noi-
selezz-mik taagugaq, nakor-
saataarniarfinni pisiarineqar-
sinnaalerpoq, qanoq atome-
qarnissaa pillugu ilitser-
suummik pisoqarsinnaallu-
nissaaq. Noiselezz nigalittut
ippoq plastikimik qituttumik
sanaajulluni. Peqinneqartas-
saaq hesteskootut marloqiu-
sanngortillugu, oqummiun-
neqartassaarlu kigutinut at-
tuumasunngorlugu imaluun-
niit (kiguteqanngitsut) kigu-
serfiinut.
Taamaalilluni inuup alleq-
quni unnuk naallugu siusin-
nerutittuassavai. Alleqqut
taamaaleqqagaangata, oqaq
malinnaasarpoq iggiaq am-
marnerullugu taamalu aner-
saartorfissaqarnarnerulersar-
luni. Anersaartorfissaqarlu-
. arnerulerneq seqersartilluni
assilissani ersarilluinnarpoq.
Statens Seruminstitut-ip bi-
ostatistik-mik immikkoortor-
taqarfiata aamma uppernar-
sarpaa, qularnaatsumik up-
pernarsarneqareersimammat
inuit nalallutik qanguinave-
ersaatillit iggiaat ammaneru-
lersarmata tassa anersaar-
torfissaqarluarnerulersarma-
ta.
Immaqa eqqarsartoqaqqa-
jaasinnaavoq qannguinaveer-
saat sinnarlunnartuummat.
Alleqqulli qanoq ilinikkul-
luunniit aalatinneqarsinnaap-
put, qinngakkut imaluunniit
qanikkut ajornanngitsumik
anersaartortoqarsinnaalluni.
Taamaattorli Noiselezz su-
ngiunniagassaavoq. Alleqqut
nagguaasigut, nukikkut kigu-
tikkulluunniit ippigusuttoqa-
lersinnaavoq anniartoqaler-
sinnaalluniluunniit. Qanngu-
inaveersaalli unnuit arlallit
atoreeraanni ippinnaatit ta-
marmik qaangiutissapput, si-
ninnermilu inummut akuusu-
tut ilerumaarpoq, aamma ul-
lup qeqqanulluunniit sinilaa-
raluaraanni.
Inuit paradentose-llit (ikki-
mikkut aseruunnillit imnia-
qalu aalasunik kigutillit)
qannguinaveersaateqartaria-
qanngillat, ajoqutitik taakkua
nakorsartissimatinnagit.
Noiselezz atorfissaqartin-
neqartorujussuuvoq. Naat-
sorsuutigineqarpoq ukiumut
inuit 38.000-it qannguiner-
minnik ikioqqusut Danmark-
ip namminersorlutik siutit
nakorsaanut 400-t missaa-
niittunut saaffiginnittartut.
Taakkuali taama eqqorneqar-
simasut ilaannaralaanngua-
raat.
Angutit 50-it sinnerlugit
ukiullit affaasa missaat un-
nuit tamaasa qannguisarput,
70-illu sinnerlugit ukiullit 70
procentii qannguisarlutik.
Arnat qiviarutsigit, 20 pro-
centinik ikinnerusut qanngu-
isarput. Qannguinerulerso-
qartarpoq puallarpallaarnik-
kut, imigassartorpallaarnik-
Grønlandsfly's og SAS's Relsestipendieordning
Direktoratet for Kultur, Uddannelse og Kirke
Over en halv million kroner årligt til kultur
fra Grønlandsfly og SAS
Siden 1986 har Grønlandsfly og SAS samordnet deres sponsorvirksomhed på fly-
rejseområdet og har i samarbejde med Grønlands Hjemmestyre oprettet en ord-
ning, der tilvejebringer rejser for over en halv million kroner om året på Grøn-
lanasfly's og SAS's rutenet.
Der kan søges støtte til rejser med definerede formål indenfor der grønlandske kul-
turliv, herunder idræt, humanitært arbejde og ungdomsarbejde.
Rejsestipendieordningen administreres af et udvalg, der er nedsat af de to dona-
torer og af Landsstyremedlemmet for Kultur, Uddannelse og Forskning.
Der er i 1994 ydet hel- eller delvis dækning af rejser internt i Grønland eller til
og fra Grønland til blandt andet følgende formål:
- studierejser,
- turnevirksomhed i Grønland
- deltagelse i idræt: træning, konkurrencer,
gennemførelse af arkæologiske undersøgelser i Grønland,
umanitære arbejdslejre i Grønland,
- film-/videoprojekter,
- bogprojekter.
Der kan søges støtte til rejser med Grønlandsfly og SAS ved indsendelse af ansøg-
ning stilet tu:
Grønlandsfly's og SAS's Rejsestipendieordning
Direktoratet for Kultur, Uddannnelse og Kirke
Box 1029, 3900 Nuuk
Til idræt og idrætslignende formål sendes ansøgning direkte til:
Grønlands Idræts Forbund, Box 84, 3900 Nuuk
idet forbundet administrerer denne del af rejsestipendieordningen.
Nuuk, maj 1995
kut sorluullu ninnippallaar-
neratigut.
Innuttaasulli angutitaasa I
procentii qannguinermik a-
jortorsiutilerujussuupput, si-
ninnermut ajoqutaasumik.
Tassa unnuap ingerlanerani
taakkua anersaartornerat a-
merlasooriarluni sivikitsu-
mik kipisaqattaarlarpoq. Ta-
matta taamalisinnaasarpugut;
qannguinermilli ajornartorsi-
uteqavissut unnuit tamaasa
20-riarlutik taamaalisarput.
Taamaalinerit tamaasa 10
sekundit sinnerlugit aner-
saartorunnaartarput, iterner-
mik kinguneqartarluni, taa-
maalisoq sakkortuumik aner-
saartarami qannguinertalim-
mik. Taama iteqattaartarmata
amigartumik sinittarput, taa-
maammat tamanna ulluune-
rani qasoqqassutigisarpaat
sullivimmi biilertilluniluun-
niit ajoqusernermik kingu-
neqarataannaasoq.
Inuilli sininnermik ami-
gaatillit aamma aavat qaffi-
sinnerulersinnaasarpoq,
uummatimikkut nappaateqa-
lerlutik apopleksi-qalersarlu-
tillu, tassa qarasaaanni taqqa-
nik milikartoorlutik aanaar-
toorlutillu. Tamatumunnga
ilaatigut pissutaavoq unnu-
akkut anersaartorluartan-
nginnermikkut aavat amigar-
tumik silaannalersorneqar-
tarmat.
Ajornerusumik pisoqartil-
lugu silaannaap nalinginnaa-
sup annertussusaa 50 procen-
timik annikillisarpoq, aap
naqitsinera qaffartarpoq, til-
lernerlu appartarluni. Inuit
sininnermik amigaatillil a-
kornanni taaneqareersunik
nappaatillit toqusartut amer-
lanerujussuupput.
Taama-ittut pilallugit iisar-
tagaqartillugilluunniit kat-
sorsarniarneqartarsimagalu-
arput, sorluiluunniit plastik-
kiminermik neruttoqquserlu-
git. Ajorluinnartumilli taama
nappaateqartunut atortoq pit-
saanerpaaq tassaavoq CPAP-
mik taaneqartartoq. Naalisa-
gaq taanna isumaqarpoq,
continuous positive airway
pressure. Inuk nalassaaq qin-
ngamigut anersaatuuteqarlu-
ni maskinamut atasumik, i-
nummut silaannarmik piler-
suisumik.
Taanna toqqusaanik nerut-
tortitsisarpoq, anersaartorlu-
amerulersitsilluni. Taama-it-
tumik aluisut 90 procentii
ippigusukkunnaartarput. 1-
nuunerulli sinnera atortus-
sanngortarpaat, unnuillu ta-
maasa atortariaqartaramikku
ajoqutaasaqaaq, angalagaa-
ngamillu atortut oqimaatsut
nassartariaqartarlugit.
Taamaammat Noiselezz i-
sumalluarfigineqarpoq, ul-
lukkut illerfiusaarannguamii-
tinneqarsinnaammat, guld-
smede-p nalunaaqutaaqqanik
paffimmiuerniartartup poori-
tittagaata angeqqataani.
Gronlandsflyp SAS-illu Angalanissanut ikiorsiissuteqartarfiat
Kultureqarnermut, llinniartitaanermut llageeqarnermullu Pisortaqarfik
Ukiumut kronit mili. affaat sinnillit
Gronlandsflymit SAS-imillu kultureqarnermut
Grønlandsflyp SAS-illu timmisartukkut angalanernut aningaasaliissuteqartarnertik
1986-ip ki- ngornagut ikioqatigiiffigilerpaat Namminersornerullutillu Oqartussat
suleqatigalugit pilersillugu aaqqissuussineq, angalasinnaanngortitsisoq Grøn-
landsflyp SAS-illu angallavigitittagaanni ukiumut miil. affaat sinnerlugit nalilinnik.
Angalanissanut ikiorsiiffigeqqusoqarsinnaavoq erseqqissumik nalunaajarlugu
angalanissami ka- laallit kulturiannut, tamatumunnga ilanngullugit timersornermut,
ikiuiniarnermut inuusuttullu pillugit suliniarnermut tunngasut, siunertarineqarnersut.
Angalanernut aningaasaliissuteqartarnermik aaqqissuussineq pisortaaffigineqar-
poq ataatsimiiti taliamit, aningaasaliissuteqartunit marlunnit taakkunannga kiisalu
Kultureqarnermut, llinniarti taanermut llageeqarnermullu Naalakkersuisumit piler-
sinneqartumit.
1994-imi Kalaallit Nunaanni imaluunniit Kalaallit Nunaannut Kalaallit Nunaan-
niillu angalanerit ilaatigut kinguliini taaneqartunik siunertaqartut ilaannaasumik
tamakkiisumilluunniit matusissu tissinneqarput makku:
- ilinniariartorluni angalanerit,
- Kalaallit Nunaanni isiginnaartitsisarluni il.il. angalaneq,
- timersornerni peqataaneq: sungiusarneq, unamminerit,
- Kalaallit Nunaanni itsarnitsanik misissuineq,
- Kalaallit Nunaanni sulisitanit najugaqarfigineqartuni ikiuiniarneq,
- filmiliornerit/vediukkut isiginnaagassiornerit,
-atuakkiornissamik pilersaaruteqarnerit.
Grønlandsflyp SAS-illu timmisartuinut ilaalluni angalanissamut ikiorsiiffigeqquneq
uunga saaffiginnissutigineqassaaq:
Grønlandsflyp SAS-illu Angalanissanut Ikiorsiissuteqartarfiat
Kultureqarnermut, llinniartitaanermut llageeqarnermullu Pisortaqarfik
Box 1029.3900 Nuuk
Timersornermut assigisaanullu atugassat uunga toqqaannartumik qinnutigineqas-
sapput:
Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiiffiit Kattuffiat . Box 84.3900 Nuuk
tassa angalanissamut ikiorsiissuteqartarnermik aaqqissuussinerup ilaa taanna kat-
tuffiup taassuma pisortaaffigimmagu.
Nuummi, maj 1995