Atuagagdliutit - 27.02.1997, Blaðsíða 10

10
Nr. 16 • 1997
y^^ag^qp'c/é/'a C/C
GRØNLANDSPOSTEN
NERISASSIORSINNAAN-
NGIVISSOQIGANERMUT
IUTSERSUUSIORTOQ
Katuap pisortaa Jan Kløvstad inuk tamatigoortuuvoq, nerisassalli ilisimasaqarfiginngilai
All. Jens Brønden
Kaagi mamarunarluinnartoq
saatsinniippoq. Tii kimittor-
saqqaartussaammat kaagisor-
luta aallartiinnarpugut. Puju-
alaarluni kissarpoq, mamarlu-
innarlunilu. Kaagi taamaattoq
nerivallaameqartunut ilaavoq
nalunngissutsimut akomutaa-
jartuinnarluni, taamaattorli
peqqissiminanngitsoq. Qor-
summik ikiaqarpoq, AG-llu
apersuisuata sunaanersoq Jan
Køvstad-imut apeqqutigaa.
- Heidi, suaarpoq, akile-
raarnermullu nalunaarsuutit
immersomeri qimallugit omi-
guppoq oqaluttuarlunilu qaq-
qortarissat mandel-it aseror-
tigaasut, ilassutigaalu taamaa-
lillunga paasisinnaagiga ar-
lartik igasuusamersoq.
- Ilumoorpoq, Jan oqarpoq.
- Nerisassiorneq sikkisaan-
ngiffigeqaara. Silarsuarmi ne-
risassiornermut ilitsersuusi-
ortuni nerisassat pillugit ilisi-
masakinnersaagunarpunga.
Erseqqinnerusumik nassui-
aasariaqarpoq, ilisivimmillu
atuagaasivimmit ulikkaartu-
mit atuakkat marluk aqqarpai.
Siulliup imaraa »lutefisk«, a-
tuakkami allaaserisaq malil-
lugu aalisagaq mamassuse-
qanngivissoq. »Nerisassior-
nermut ilitsersuutit« allat i-
maraat immussuaq pisoqaq,
kinertuliat savallu niaqui,
paasineqartariaqarunarporlu
sumiiffinni assigiinngitsuni
nerisassiomermut kulturimut
allaaserisat, tamakku immik-
kut igaarineqartartunik aal-
lussisut suleqatigalugit aaq-
qissuussaq.
Kaagi inunnut qulinut naat-
sorsuussap affaa nerereerlu-
gu, Mannguanilu sisoraatinik
ujakkaartartut ingerlasarfiata
tungaanut isikkivik alutorsaa-
tigereerlugu, kiisalu VM-imi
russit amartai pitsaaneruneri
oqaloqatigiissutigereeratsigu,
sulineq peqqutigalugu Jan
Kløvstad-ip qanga inuunera
eqqartortariaqalerparput.
Nunaqarfimmi Austre Mo-
land-imi aallartippoq, Norge-
mi Sørland-imi Arendal-ip
kommuniani, nunaqarfik or-
pippassuarnik ungalusima-
soq, inukitsunnguami kikkut
tamarmik imminnut ilisarisi-
malluartut, ajunngitsuni ajor-
tunilu. Atualeqqaarami atua-
qatigiit arfineq pingasuupput,
inukitsunnguugaluarlunili pe-
qatigiiffeqameq ingerlalluar-
poq, kulturikkut sammisas-
sarpassuaqarluni.
- Inukitsuni imminnut qa-
nilluni najugaqameq taamaat-
tumik uannut takornartaan-
ngilaq. Inuttusuuni isumaqati-
gisat imaluunniit arlaatigut
assingusunik sammisaqatigi-
sat taamaallaat ilisarisimane-
qartarput. Nunaqarfitsinni al-
laavoq. Tamitsigut inooriaat-
sitsigullu qanorluunniit assi-
giinngitsigigaluarutta ataatsi-
mooqatigiippugut.
»Gutteklubben Sprint«
Naak Jan Kløvstad imminut
ajunngitsutut, inoqatinut qa-
nilaartutut aammali qiimaat-
sutut oqaluttuarigaluartoq,
qanga pisimasut eqqartorlugit
nalunaaquttap akunneri pi-
ngasut oqaloqatigereerlugu
kingulleq pillugu isumaqati-
ginanngilaq.
Tamanna »Gutteklubben
Sprint«-ip uppemarsarsinnaa-
vaa. Taamanili aaqqissuisutut
pingaartumik malunniutereer-
poq, utoqqaliartornerminilu
pikkuttalersimagaluarluni,
aallaqqaammulli ilisimavaa
klubbip atorfissaqartitaanik
aaqqissuisutut piginnaaneqar-
luni. Taamaattumik nukappi-
aqqat nukarliit »Jan« allannis-
saanik ilinniartippai, ilikkar-
luarmassullu siulittaasussa-
mik qinersisoqarpoq, tupaal-
laatissaanngilarlu pappiaqqat
taasiffiusut amerlanersaanni
allassimammat »Jan«. Taa-
sariaqarporli nukappiaqqat
namminneq aqqisa allannis-
saannik ilinniartissimamma-
git, imminnulli pikkullutik
piffissanngormat tunuarsi-
maarsimapput.
- Taamani tatigineqartutut
atorfimmut nammineq piu-
massusera naapertorlugu sas-
sarpunga, kingulleqqissiman-
ngisaannarparalu, Jan Kløv-
stad oqarpoq, periuserisima-
sani ajuusarutigilaarunarlugu.
Lundberg qinuneriu
»Gutteklubben Sprint«-imi ti-
mersorneq, pingaartumik i-
sikkamik arsameq, sammine-
qarpoq. Timikkulli sungiusar-
neq Austre Moland-imi nu-
kappiaqqat kisiat atorfissa-
qartinngilaat. Tassanermiut
uppertorujussuupput, aaqqis-
suussallu tamarmik - suugalu-
illuunniit - qinoqatigiinner-
mik aallarnemeqartarput. Nu-
kappiaqqattaaq klubbianni
aamma taamaappoq. Ataatsi-
miinnerit qinoqatigiinnermik
erinarsornermillu aallarner-
neqartarput, klubbillu sammi-
saani isikkamik arsameq pi-
ngaamerutinneqarmat Jan-ip
amaa isikkamik arsameq pil-
lugu atuffassiartortarpoq,
ilaatigut Knud Lundberg-ip
atuakkiaanit.
- Atuakkat nuannarilluak-
kagut. Tasitsartarnerit, ka-
naamaveeqqutit paasisaqarfi-
geqaagut, aamma qanoq ilil-
luta isikkatsinni kukiiartassa-
sugut.
- Aamma eqqaamavara qa-
noq ililluta nuannaartorisat-
sinnut Leeds-imut allalluta.
Ordbog-imik atoriarluta sa-
pinngisannguatsinnik allanni-
arsuataarpugut.
- Kingumut eqqarsaatigi-
gaangakku tupigusuutigisar-
para meeraanerput tamaa
klubbi taanna nammineerlu-
innarluta ingerlassimagatsigu,
Jan Kløvstad oqarpoq. - Iner-
simasut taamak isumaqartit-
tarpaatigut, kingomli paasiva-
ra arlaannik ajornartooraa-
ngatta inersimasut iluarsiis-
suttarsimassagaatigut.
- Ataasiaannarluta ajomar-
tuuissorpugut. Taamani klub-
bimi tuluujussatsinnik inni-
minniillaratta, allatsitsivissani
akia 27,40 kroner allassima-
voq. Ilisimanerunnginnattami
isumaqarluinnarpugut tuluu-
juit aqqaniliullutik katillugit
taamak akeqassasut, tupaal-
laqaagulli paasileqigatsigu
sunaaffa ataaseq taamak ake-
qartoq.
- Kingusinnemsukkut nivi-
arsiaqqanut assammik arsaat-
tartunut sungiusaasutupajaa-
tut taaneqarsinnaasutut atuu-
tilerama ilikkarpara tuluu-
junnik pissarsiniaraanni ani-
ngaasaliisussarsiortoqarsin-
naasoq.
Ilanngutassiortoq
- 14-inik ukioqaleramali eq-
qaamiutta aviisiinut ilanngu-
tassiortunngorpunga nunaqar-
fitsinni eqqaanilu pisut ta-
maasa allaaserisarlugit, aam-
ma timersornikkut aaqqis-
suussat. Eqqaamavara taa-
maallunga orpippassuit akor-
nisigut arpanneq allaaserisus-
saallugu, namminerlu arpaqa-
taasussaallunga. Arpannermi
uanga ajugaavunga, ajomar-
tuuvissorpungalu qanoq ilil-
lunga allaaserissanerlugu pi-
ngaakujuttutut isumaqarfigi-
neqassanngikkuma. Inemeraa
aviisit unammillertaasut mar-
luk ajugaasut tamaasa allaa-
serimmatigik, aviisilli uanga
ilanngutassiorfigisartakkama
ataaseq paasinngitsoorpaat.
Taamaaliomissara sapilerak-
ku.
- 19-inik ukioqarlunga ilin-
niarnertuunngornissama tu-
ngaanut aviisimi ilanngutassi-
ortuuvunga, piffissamilu tas-
sani politik soqutigileraluttu-
innarpara. Qanoq ilisukkut
nipituuliutiginngikkaluarlugu
ilinniartitsisut isumaqatigiis-
suteqarfigaakka, inimi tunor-
lersaallunga issiagaangama
ippassaammat kommunalbe-
styrelsimi ataatsimiinnerup
imaqamiliomera misissuataa-
raangakku apersortassanngik-
kaannga. Ilaanneeriarlunga
iluatsitsillunga ilinniartut a-
taatsimiititaliaata inaanut i-
serlunga imaqamiliaq maskii-
na atorlugu allaqqissaartarpa-
ra. Soorunami aningaasarsiu-
tigaara, bussinillu atuariartor-
aangatta angerlaraangattalu
ilaasut bilitseemiarfigisarpak-
ka. Inuussutissarsiomeq ilin-
niartariaavoq.
Ilinniartuuneq suliffiillu
Tamannarpiaq Jan Kløvstad-
ip ilikkarluarsimavaa. Aaq-
qissuusseriarsinnaanermut
pikkorissuseqaannamani ani-
ngaasanik aamma pissarsiul-
laqqissuuvoq. Nammineq -
suliffigisimasaasalu - arlalit-
sigut iluaqutigisarpaat, Nuna-
ni Avannarlemi assigiinngit-
suni sulisarsimanermigut
aamma sunngiffimmini sam-
misarpassuarminut annertuu-
nut atatillugu.
Jan Kløvstad nunap immik-
koortuisa ilaanni ilisimatusar-
fimmi ilisimatusarfigai piler-
saamsiomeq, sociologi, ani-
ngaasarsiomeq aamma inatsi-
silerineq, taamanimillu kultu-
rimut tunnganngikkunik poli-
tikkimut tunngasuni suliuar-
poq. Ilaatigut sunngiffimmi
sammisassaqartitsinermut in-
spektøriulluni, atuakkanik
saqqummersitsivimmi pisor-
tatut, Savalimmiuni Nordens
Huse-mi direktøritut, niueqa-
tigiinnermut siunnersorti kii-
salu inuusuttut kattuffianni
allattaalluni.
Arlalinnik atuakkiaqarpoq,
atuakkanillu saqqummersitsi-
vimmi sulinermi nalaani atu-
akkat suli amerlanerusut aaq-
qissuuttarsimallugit.
- Suliarlu ataaseq qallunaat
paasinneriaasiat naapertorlu-
gu piviusunngortinneqarsin-
naanngitsoq naammassiniku-
uara - tassa norskit quiasaare-
riaasiat pillugu katersat. Na-
luneqanngitsutut qallunaat
quiasaarutini quiassuaatigi-
sarpaat, silarsuarmik atuakka-
ni saannersaasoq tassaasoq
norskit quiasaareriaasiat pil-
lugu atuakkiaq. Tamannali i-
summanik pigiliutiinnakka-
nik ilisimaatsuunermillu peq-
quteqarpoq. Atuagassianut
arlalinnut atatillugu quiasaari-
sameq sammisarsimaqaara -
ilaatigut ukiumoortumik atua-
gassiani - tassanngaannillu
ilisimavara nunat avannarliit -
qujanartumik - imminnut til-
ligarfigisaqisut. Inuit ilaasa
eqqarsariartaasii naapertorlu-
git quiasaarineeq qujanartu-
mik nunami suminngaanneer-
neq apeqqutaalluni sunniute-
qarpallaanngilaq.
Sunniiniarnerit
Jan Kløvstad-ip aaqqissuuse-
riarsinnaassusia marlussoriar-
luni misilinneqartarsimavoq.
Ilaat tassaavoq Norge-mi nu-
na tamakkerlugu imigassar-
tornerup annikillisinniarne-
qarneranut sunniiniarneq,
taanna siullersaavoq, malun-
nartumillu piffissami sivisuu-
mi imigassamik atuinermik
millisitsisuuvoq.
Nunarsuarli tamakkerlugu
suliniutini aamma sunniute-
qarluarsimavoq. Tuluit ato-
mip nukinganik nukissiorfiat
Skotland-ip avannarpiaaniit-
toq »Dounreay« 1985-imi al-
lilerniarlugu pilersaarusior-
neqarpoq, akerliusulli amerla-
qaat, Norge-mi, Shetland-ip
qeqertaanni, Savalimmiuni
Kalaallit Nunaannilu. Taama-
ni Jan Kløvstad norskit ven-
strepartiiani - qallunaani Ra-
dikale Venstre-t assingat - tu-
sagassaqartitsinermut pisor-
taavoq, tuluillu atomip nuki-
nganik nukissiorfiata alline-
qamissaanut pilersaarummut
akerliuneq tassanngaannit a-
quppaa.
Akerliuniarneq annerto-
qaaq, kiisamilu 20. februar
1987 Jan Kløvstad norskit
radikal-it partiiata siulittaa-
sualu Arne Fjørtoft Downing
Street-imi tusagassiortunik
katersuutsitsisinnaanngorput,
Dounreay-imullu akerliusut
atsiomeri eqqakkanut poor-
suit pingasut ulikkaarlugit
tunniullugit. Atsiornerit
220.000-iupput, kingorna
253.00-inngortut, kiisalu
Norge-mi nunap immikkoor-
tuini inatsisartut tamarmik
aammalu Norge-mi kommu-
nit tamarmik 80 procentii
tulunnut akerliunertik nalu-
naarutigalugu allagaqarsimal-
lutik.
Pisoq tuluit tusagassiuu-
taanni saqqummiunneqamer-
saavoq, sapaatit akunnerani
tassani timersornermi pisut
annertunersaannut naleqqiul-
lugu eqqartomeqamersaallu-
ni, tassa sisoraatinik sangu-
saarluni, sisupiloorluni, ujak-
kaarlunilu silarsuarmi pissar-
tanngomiunnerit.
- Tuluittaaq inatsisartui-
niippugut »Underhuset«-imi,
kingorna Josef Tuusi Motz-
feldt ilagalugu pulaaqqitakka,
taamanilu oqaatigaa kalaallit
inatsisartuini ilaasortat tuluit
inatsisartuinit nilliasorsuamit
peqqissaarnerujussuusut to-
remerullutillu.
Jan Kløvsatd-ip akerliuner-
mik suliniutaata kinguneraa
Dounreay-ip alliniarneranut
pilersaarutit taamaatiinname-
rat. Tuluit Nunaanni nuanna-
rineqanngilluinnarpunga, nu-
kissiorfimmilu oqarasuaam-
mik tigusisumit naveerneqar-
nera aallartilertarpunga, nu-
kissiorfik pillugu aalajanger-
simasunik paasissutissanik
piniarlunga saaffiginnikkaa-
ngama.
Savalimmiut
- Isumaqarpunga Savalimmi-
e * L INI71 At« oo TIW
(MtM k/FfVE JAJ 1 KLorS-Mo 1 TÅ b7 HCUNft TU-fllfT
» Bo UAfl. NU fKHUK,
Jec m rA> Hit \ TicjTAt1P N»Tut.uovi|.
AT ikC«|$ '£-Bk6k|£NP ■*Dt s*- /»CT I*«IC
FOkT JO" 5oTfArf
iTKkKE . Om AtAOlSTF*. A.4»TtTN- OET OFEJf o in, a* a»*cc 7
SIN ^ MEO (f** Uoi 4Å v^ikccU; T *1
ULffHO iNGF NC, iFoLtf AV»EM*£) T /Tv*»c Jfiit
PfY ICAl lAVllit ci tot'

Oft W g ju,
XEACT/Ge jriL, \JiiPl K-ajKru), Pi« mr«o»v^c
Pfff ho* C Vt CN Uk- y,i.^
J'ICC \ )C( |Bit »-C

_________________________________________________________
William Heinesen-ip allagai, qulalaarluni Jan Kløvstad
akueraa »De fortabte spillemænd« iluarisaminik isigiimaa-
gassiarinissaanut. Taamani Heinesen 90-inik ukioqarpoq.
William Heinesens brev, hvori han med skælmsk skepsis
giver Jan Kløvstad frie hænder til dramatiseringen af
»De fortabte spillemænd«. Heinesen var dengang 90 år.