Atuagagdliutit - 18.03.1997, Blaðsíða 13

Nr. 21 • 1997
13
GRØNLANDSPOSTEN
- Eqqartuussiviup allanngortitemeram
kalaallit suleqatigilluiimameqassapput
Inatsisinik atortitsinermut ministerip isumaliutissiissutip tamakkiisup 1998-ip naanerani
saqqummernissaa utaqqinagu ukiormannangaaq inatsisitigut suliniuteqarniarpoq
- Eqqartuussiveqarneq siammasissoq inuit piginnaanerinik
inuiaqatigiit akornanni nassaassaareersunik atuiffiusoq
pigiinnassavarput, inatsisinik atuutsitsinermut ministeri
Frank Jensen oqarpoq.
- Vi skal bibeholde et decentralt retssystem, hvor vi skal
bruge de menneskelige ressourcer, som er til stede i
lokalsamfundet, siger justitsminister Frank Jensen.
NUUK(KK) - Qallunaat inat-
sisinik atortitsinermut mini-
steriata kalaallit eqqartuussi-
veqarnerannut politikikkut
akisussaagaluarluni, Eqqar-
tuussiveqamermik Ataatsimi-
ititaliarsuup sulinera tunnga-
vigalugu allannguutissat pil-
lugit inuiaqatigiit kalaallit
minnerunngitsumillu naalak-
kersuisut suleqatigilluinnami-
arpai.
Inatsisinik atortitsinermut
ministeri Frank Jensen, Soci-
aldemokratiet, Kalaallit Nu-
naanni Eqqartuussiveqarner-
mut Ataatsimiititaliarsuup sa-
paatip akunnerani kinguller-
mi Nuummi Katuami ataatsi-
miinneranut peqataareerluni
neriorsuivoq.
- Ataatsimiititaliarsuup si-
unnersuutai suulluunniit - su-
linermini 1998-illu naanerani
isumaliutissiissummini tunni-
ussamini - Kalaallit Nunaanni
taamatullu Danmarkimimi
peqqissaarunneqarlutik sulia-
rineqassapput, inatsisinik a-
tortitsinermut ministeri Frank
Jensen AG-mut oqarpoq.
- Politikikikkut oqartus-
saaneq ullumikkut Nammi-
nersornerullutik Oqartussat
naalagaaffiullu avissimavaat,
taamaammallu inatsisinik a-
toritsinermut ministeri kalaal-
lit eqqartuussivianut, politii-
nut, eqqarsuussivinnut piner-
luuteqarsimasunillu isuma-
ginnittoqarfimmut politikik-
kut akisussaasuuvoq. Kalaal-
lit Nunaanni innuttaasut inat-
sisinik atuisussat qulaatiin-
narlugit inatsisinik nutaanik
atuutitsiniarsarinianngilanga.
AG: - Siunissami inatsilior-
tamissami qanoq ilillutit Ka-
laallit Nunaat ilaatinniami-
arpiuk?
Frank Jensen: - Eqqartuus-
siveqamermik Ataatsimiitita-
liarsuarmi sulineq tunngavi-
galugu inatsisiliomermi soo-
runami periaaseq ullumikku-
mut kalaallit inatsisaanik suli-
nermi malinneqartartoq ator-
neqassaaq.
- Inatsisissatut siunnersuu-
tit Inatsisartunut tusarniuti-
gineqareeraangamik saqqum-
miunneqareeraangamillu Fol-
ketingimut saqqummiunne-
qartassapput. Taamaaliortar-
neq ileqquliussimavarput,
aammattaaq suliassaqarfiit
Namminersomerullutik Oqar-
tussat inatsisaannut ilaasus-
saanngikkaluaraangata, taa-
maalillutillu qallunaaniinnaq
suliassaqarfigineqaraluaraa-
ngata, taamatuttaarlu kalaallit
eqqartuussiveqamerani allan-
nguisoqalerpat pisoqassaaq.
- Tamanna qularineqassan-
ngilaq.
Misisuineq
AG: - Ataatsimiititaliarsuup
suliai qaqugu inatsisilior-
nermi atomeqalissappat?
Frank Jensen: - Ataatsimii-
titaliarsuaq isumaliutissiissu-
tip 1998-ip naanerani saq-
qumminnginnerani inner-
suussutinik arlalinnik inatsisi-
nik atortitsinermut ministeri-
mut mniussiniarluni ilima-
saarivoq, innersuussutillu
taakku aalajangersimasunut
siunnersuutinut ilanngunne-
qarsinnaapput, isumaliutis-
siissut inaarutaasoq utaqqeq-
qaarnagu ajornartorsiutita-
qanngitsumik atuutilersinnaa-
sunik.
- Taamaammat ataatsimiiti-
taliarsuup sulinera ukiut talli-
mat atorlugit ingerlasussaa-
galuaq siunnersuutinut ataat-
simiititaliarsuarmi naammas-
sineqareersunut kinguarsaa-
taassanngilaq.
AG: - Suliassaqarfiit suut
tassani pineqarpat?
Frank Jensen: - Assersuuti-
galugu tassaasinnaavoq poli-
tiit pillugit maalaaruteqartar-
fissaq. Takusinnaavarput Ka-
laallit Nunaanni politiit suli-
nerallu tatigineqarluartut. Ta-
tiginninneq pitsaasuuvoq,
tammartinnaveersaarluinna-
gassaq. Akerlianilli aamma
nassuerutigisariaqarparput
politiit isomartorsiuinerit im-
minnut tunngasut namminneq
suliarisassanngimmatigit.
- Taamaammat politiit pil-
lugit maalaaruteqartarfilior-
nikkut innuttaasut politiinik
isornartorsiuisinnaanissamut
periarfissinneqassapput, aam-
malu politiit isornartorsior-
neqarnerminnik namminneq
isumaginnittussaanerat peer-
neqassalluni. Isornartut ki-
ngullersaat arlaannaanulluun-
niit attuumassuteqanngitsu-
mik maalaartarfiliornikkut
peemeqassaaq.
- Taamaammat ataatsimiiti-
taliarsuup siulittaasuanut hø-
jesteretsdommer Per Walsøe-
mut allagaqarlunga erseqqis-
saatigaara suliniut taanna pia-
reersimafftgalugu.
- Aammattaaq pingasun-
ngornermi martsip 12-iani
naalakkersuisunut siulittaas-
oq Lars Emil Johansen ataat-
simeeqatigalugu politiit pillu-
git maalaartarfiliomissaq pil-
lugu oqaloqatigigakku piler-
tortumik iliuuseqarnissaqq
isumaqatigiissutigaarput.
- Inatsisissatut siunner-
suummik inatsisartut ukiak-
kut ataatsimiilerunik suliari-
lereersinnaasaannik tamatu-
malu kingoma upemaap tulli-
ani inatsisartunit oqaaseqaa-
titaqarluni Folketingip sulia-
risinnaasaanik saqqummius-
saqassaanga.
Nukittorsaanissaq
Ataatsimiititaliarsuup ataatsi-
meersuartitsinerani erseqqis-
sameqartuarpoq kalaallit eq-
qartuussiveqarnerani angu-
niagaasut aatsaat piviusun-
ngorsinnaasut pinerluuteqar-
simasunik isumaginnittoqar-
ftk amerlanerusunik aningaa-
saliiffigineqartalerpat.
Tatiginarpallaamermi ajor-
poq unnerluutigisaasoq illo-
qarfinni pinerluuteqarsimasu-
nik isumaginnittoqarfeqan-
ngitsuni nakkutigineqartus-
sanngorluni pineqaatissin-
neqarsimasoq innuttaasunit
naapinneqartassappat.
AG: - Pinerluuteqarsima-
sunik isumaginnittoqarfiup
pitsanngorsameqamissaanut
aningaasassaqartitsivit?
Frank Jensen: - Ataatsimii-
titaliarsuup sulinerani ersarip-
poq pinerluuteqarsimasunik
isumaginnittoqarfiup nukit-
torsameqamissaa siunnersuu-
tiginiameqartoq. Ataatsimiiti-
taliarsuaq saqqummeereerpat
aningaasatigut periarfissat ta-
makkiisut naliliiffigisariaqas-
savakka.
- Ataatsimiititaliarsuup ta-
matumunnga isumalluamera
annertuujusoq nalunngilara,
aammami uanga isumalluar-
punga. Ullumikkulli nukit-
torsaanissaq aningaasatigut
kisitsisitalersinnaanngikkallar-
para, aatsaat innersuussutit
takugukkit taamaaliorsinnaa-
gama.
Nuussineq
Eqqartuussiveqarnermut A-
taatsimiititaliarsuarmut isu-
maqatigiissummi, ministeriup
2. marts 1994-imi tunniussaa-
ni imatut allassimavoq:
»Ataatsimiititaliarsuup isu-
maliutersuuteqameranut Ka-
laallit Nunaanni inatsisinik a-
tortitsinermi suliassaqarfiup
avinneqarsinnaanera, pi-
ngaartumik pinerluuteqarsi-
masunik isumaginnittoqarfi-
up Namminersomerullutik
Oqartussanut nuunneqarsin-
naanera.
AG: - Pilertortumik nuus-
sisoqarsinnaava, soorlu pi-
nerluuteqc. simasunik isuma-
ginnittoqarfiup naalagaaffim-
mit Namminersomerullutik
Oqartussanut?
Frank Jensen: - Ataatsimi-
innerput tunngavigalugu naa-
lakkersuisunut siulittaasoq
Lars Emil Johansen uattulli
isumaqarsoraara. Tamatuma-
ni ataatsimiititaliarsuup suli-
nera utaqqeqqaartariaqarpar-
put, tamatumanimi pingaar-
nersaammat pinerluuteqarsi-
masunik isumaginnittoqarfi-
up inuiaqatigiinnut kiffar-
luussinerani oqartussaatitaa-
nerup pitsaassutsillu qulak-
keerneqarnissaa. Lars Emil
Johansen-ip uangalu qulak-
keeqqaartariaqarparput suli-
assaq Kalallit Nunaanni isu-
magineqarsinnaanersoq.
- Ataatsimiititaliarsuup pi-
nerluuteqarsimasunik isuma-
ginnittoqarfiup tamakkerluni
ilaannaasumilluunnit nuun-
neqarnissaa siunnersuutigis-
sappagu, soorlu Herstedveste-
rimi paarnaarussat Kalaallit
Nunaannut paarnaarussivim-
mut matoqqasumut nuunne-
qarnissaat, Namminersorne-
rullutik Oqartussat suleqatigi-
nissaat piareersimaffigaara;
tassunga ilanngullugit Kalaal-
lit Nunaannut nuussinermi a-
ningaasaqamikkut kinguneri-
sassat.
Paarnaarussivik
matoqqasoq
AG: - Tamannalu pitinnagu
kalaallinik Herstedvesterimii-
titsisoqarallassaaq ?
Frank Jensen: - Maannarpi-
aq paarnaarussat Hersted-
vesterimiittut arfinillit nuutin-
neqamissaat soorunami peri-
arfissaqarpoq, aatsaalli taa-
maaliortoqarsinnaavoq inuia-
qatigiit kalaallit suliassanik
o naammassinnissinnaappata.
S Pinerluuteqarsimasut ikittun-
S nguit Kalaallit Nunaannut
nuunneqamissaannut pinngit-
saaliiniarnianngilanga, ua-
ngali isumanni tunngavigaara
inuiaqatigiit inunnik taakku-
ninnga angerlartitsinissamut
piareerpata taamaaliortoqaru-
maartoq.
AG: - Kalaallit Nunaanni
matoqqasumik paamaamssi-
viornissamut aningaasassa-
qartitsivit?
Frank Jensen: - Takussa-
varput. Pinerluuteqarsimasu-
nik isumaginnittoqarfiup ilaa-
nik Kalaallit Nunaannut nuu-
titsisoqassappat Kalaallit
Nunaat angerlartitsinermut
atatillugu sanaartugassanik
sanatitsisooratarsinnaavoq.
Aningaasatigut atugassarititat
pigineqartariaqarput, soorlu-
mi naalagaaffimmit Nammi-
nersomerullutik Oqartussanut
nuussisarnermi taamaatto-
qartareersoq, taamaammallu
aamma naalagaaffik suliassa-
nik aalajangersimasunik
nuussinermi atortussatut pisa-
riaqartinneqartunut tapersi-
isussaavoq.
Inatsisinik
atortitsinermut
ministeri:
- Tiguinnakkat
naleqqunner-
paapput
NUUK(KK) - .Inatsisinik
atortitsinermut ministeri
Frank Jensen, Socialdemo-
kratiet, isumaqarpoq ka-
laallit eqqartuussiviini tigu-
innakkatut sulisorineqartut
inatsisilerinermik ilinniar-
simanngitsut atonieqartar-
nerat ajomartorsiutaanngit-
soq.
- Piffissap ungasissup
eqqarsarfigineqart;»rnera a-
junngilaq, kisiannili aam-
ma pissusiviusut tunngavi-
gisariaqarput, Frank Jensen
AG-mut oqarpoq.
- Isumaqarpunga Eqqar-
tuussiveqarnermik Ataatsi-
miititaliarsuup tiguinnak-
kanik sulisoqartarneq pillu-
gu isumai pissusiviusunik
tunngaveqartut. Tiguinnak-
kanik sulisoqartarneq im-
minermini pitsaaqutitaqar-
poq, piffissarlu qaninneru-
soq eqqarsaatigalugu eq-
qartuussivinni sulinermik
isumannaatsitisniarnermi
tamanna periarfissatuaa-
voq. Ullumikkut inatsisile-
rituut 17-it eqqaituussivin-
ni eqqartuussisussatut ator-
finitsinnissaat tulluarpal-
laanngilaq.
- Ataatsimiititaliarsuaq
sulinermini pitsaasunik pi-
lersitaqarpoq, ullumikskut
inuiaqatigiinni kalaallini
pissusiviusut tunngavigalu-
git suligami.
- Ataatsimiititaliarsuaq
tiguinnakkanik sulisoqar-
tarnermut akuersaarpoq,
tamalumali saniatigut aam-
ma oqarluni eqqartuussi-
vinni sulineq tiguinnakka-
nik ilinniartitsinerulernik-
kut ullumikkornit pitsaa-
nerulersinnaasoq.
Eqqartuussisarneq
siammasissoq
- Aammattaaq Kalaallit
Nunaanni najugaqarfiit iso-
rartunerujussuat eqqarsaati-
gissavarput. Inuit qitiusu-
mik eqqartuussivimmuka-
attarlugit timmisartuuttalis-
sanngilagut, kisianili eq-
qartuussisaaseq siammasis-
soq pigiinnassallutigu, tas-
sanimi inuttut pisinnaasat
inuiaqatigiinni pigineqa-
reersut atussavagut.
AG: - Taamaammat illit
ataatsimiititaliarsuup tigu-
innakkanik sulisoqartar-
nerup pigiinnarneqarnis-
saa, kisiannili tiguinnakkat
ilinniartitaanikkut pigin-
naaneqalersinniarnissaat
pillugu isumaa isumaqati-
gilluinnarpat?
Frank Jensen: - Aap, er-
seqqissassalluguli pingaa-
ruteqarpoq ataatsimiititali-
arsuaq sulinermini akomu-
sersorneqassanngimmat,
aammalu uanga pisunut
qalliutissannginnama ataat-
simiititaliarsuullu sulinermi
qiteqqunnerani isummat
saqqummiussai inernilis-
sannginnakkit.
- Soorunami ataatsimiiti-
taliarsuup eqqissilluni suli-
nissaa akuerissavarput, ua-
ngalu ataatsimiititaliarsuup
isumaliutissiissutaa tunnga-
vigalugu inatsisissanik si-
unr.ersuuteqassaanga.