Atuagagdliutit

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Atuagagdliutit - 12.02.1998, Qupperneq 13

Atuagagdliutit - 12.02.1998, Qupperneq 13
Nr. 12 • 1998 13 /Ttuag'aø'c/é/oL £/£ GRØNLANDSPOSTEN Misileeqqaameq Januarip 25-ianit 27-ianut isiginnaagassiaq »Kalaallit Nunaat Kaajallallugu« misileqqaarneqarpoq Lonnie John-ilu qimoriarsaanialersut. Allattoq Lone Madsen Kalaallit Nunaat Kaajallallu- gu angalanissarsuatta misi- leqqaamissaa februarip arfi- neq aappaani pisussatut aala- jangerparput. Uatsinnulli a- merlanerusunut inuit, qimmit atortullu nutaajummata misi- leeqqaarnissarput aalajangi- ussimavarput. Aputikkut, is- sip ataani atortussatsitut pi- lersaarutit allattaaviillu nas- sarlugit, kingomagut atorsin- naanngitsut pitsaanerulersin- naasullu tamaasa eqqaama- sinnaaniarlugit. Misileeqqaarnissarput ja- nuarip 24-ianit 26-ianut pi- sussatut igaffimmi utaqqii- saasumik ullorsiutitsinni al- lassimavoq. Kisiannili isigin- naartitsisussat, atisassat, ator- tussat allallu piffissaliussaq nallermat (atuaruk:qaamane- rani) piareersimanngimmata angalanissaq ullormik unnu- amillu - ilivitsumik - kinguar- tinneqarput. Misileeqqaamis- saq ullunik pingasunik - im- mikkoortunik pingasunik - si- visussusilemeqarpoq, tuper- mi unnuisassalluta, taannalu qaammatini arfinilinni tuller- ni angerlarsimaffigisussaa- varput. Qaanaap qeqertaa kaajallassavarput, qimmigut sivinganikkut qummukamis- saannut nakannissamullu su- ngiusartillugit. Misileeqqaamivittut taane- qarsinnaanngilaq, isiginnaar- titsisussanimi pingaamerpaat - qimmit - sorliit misilerarne- qarlutik angalanermi atome- qassanersut toqqartomeqan- ngillat. Taamaaliomissarlimi aamma angalanissamut qim- minik toqqartuinermi inga- saassinerulaassaaq. Suullu ta- marmik ileqqussamisut iin- nangajapput: Isiginnaartitse- qatigisinnaasagut tamarmik tikilluaqqusaapput. Kumallit, anutortartut, akersuunniaan- narlutillu akersuuttartut. Aammami piffissakilluni qi- muttoqatigiittussanik katersi- sameq taamatut inemeqartar- poq. Piniartumit ataatsimit marluk, allamit marluk, ar- laannaataluunniillu qimmi- mik pitsaanersaat tuninavian- ngilaa, soorunami. Malitassaq nutaaq Peqataasussanit sisamanit niulinnit marlussuit isigin- naartitsisarfimmut qaqinissa- minnut annilaangapput. Ati- satik emerlutik piiarpaat - taarsuarmullu tarrillutik - uteqqinnatillu. Ataatsimulli isigaluta misi- leeqqaarnermi marlunnik niullit pingasuuvugut sisama- nillu niullit 19-iullutik - qa- mutinut marlunnut avilluta. Qamutit marluunissaat »malitassami« allannguutaa- voq, tassami qimmit 16-it, qamutit angisuut, qimusser- soq ataaseq sisoraatersortullu marluk pilersaarutaaqqaarsi- magaluarput, kisiannili qaam- mammi siullermi qimmit 20- it tikillugit nerukkaatissaqar- teriaratsigit »malitassaq« al- lanngortinneqarpoq, qimutto- qatigiit ikinnerit marlunngor- lugit, inaarutaasumillu isigin- naartitsisussat sisamanik niul- lit toqqartorneqartussaapput, qimuttoqatigiit amerlanerit ataatsit kisiisa nerukkaatissa- qartinneqalerpata. Allannguut taanna iluaraara, tassami nammineq qamutissaqaler- lungalu qimmissaqalissaanga - qaammatip ataatsip missaa- ni. Nammineq qimmikka, eq- qumeequtaat immikkullu i- leqqui ilisarisimasakka ator- lugit angalanertut misiginas- sanngikkaluaq, nammineq qamuteqarlunilu qimmeqar- neq qilersorsimaneqanngit- sutut misiginameruvoq. Suli iluamik ilisarisimalin- ngilakka. Taamaallaat eqqut- tut qamutit saanni ukamaar- tutut isigaakka, sulilu nutaa- joqimmata taarsigaangat si- ngamap imaluunniit qimmip qemerup qaqortunik milallip pituuttani qasungatinneraa takullatsialaaginnagaasarluni. Sapaatip akunnera inorlugu tigummereerpagut, ilaallu Houdini uatsinniinnermisut sivisutigisumik piginnittuku-’ mini najugaqarsimavoq, tas- sami qungasequtiminit allu- naasanillu allanit katanniar- nissamut anuemiamissamullu kakkaqigami. Avanersuarmiutut qimussi- lemeq imaannaanngitsuuvoq. Qimmit atitik (nutaat) tusaan- ngilaat. Naalakkeeriaatsit pe- riaatsillu nutaajupput, sukka- vallaalaaleraangatalu kitaa- miutut naalakkeeriaatsit ator- tuartarpagut. Taakku »Åh for fanden«-imik kinguleqartar- put, kingornalu avannaamiut naalakkeeriaasii tusarliunne- qartarput - amerlanertigut inortuisumik. Iperaatarli ipe- raataavoq. Aallameq Kiisami aallarpugut. Nuanna- rineqarnerpaaq piginnaane- qarfigilluagarput aallarniuti- gaarput. Qimmit qamutit qi- mallugit aallarput. Tamanna sungiusaqqittariaqanngilarput, sapinngereerparpummi. Kisiannimi aallarpugut. Immikkoortumi siullermi pilersaarutigaarput Illorsua- qarfissuup kangerlua Bowdo- in Fjord aqqusaarlugu 40 ki- lometerit missaanni ingerlani- aruta, aqagukkut qaqqap ser- mia aajuitsoq, nuna tatsillu itivillugit Iterlassuarmut aq- qarniarluta, Qalluusarsuak- kooriami unnuiniarluta, ikaar- lugulu angerlamiarluta. Tamannali isiginnaartitsi- sut tamarmiullutik isumaqati- gisimanngilaat. Peqataasuni pingaamerit aalajangerput 22 kilometerit ingerlareemitsinni tammaarsimaarfiliorutta nu- annernerussasoq, amerlane- russuteqarmatalu taamaalior- pugut. Lonnie Dupre Minne- sota-p tungaanut kimmut qi- viaqqippoq, qimmillu angala- nermut matumunnga aquttu- uffigalugulu isumassarsiarisi- masaminut atugassatut ukiup aappaata affaani qimoriarsar- simasani eqqaallugit, taama- nimi naluaa Kalaallit Nu- naannut qimminik eqqussineq inerteqqutaasoq. Misileeqqaarnissatta isu- massarsiarinerani atisat ator- tullu misilerarniarlugit siu- nertaraarput, tassa tupeq ilan- ngullugu. Taanna mikivoq, aammalu oqinnera oqomeralu iluarinarput, kisiannili ilorri- simaarnissaq eqqarsaatigalu- gu iluarinarani. Inimi taama mikitigisumi nammineq inuunissamut na- leqquttutuaavoq, ullorsiutin- nguaq, taannalu uannorpiaan- navik tunngavoq. Ilakka qal- lunaatut paasisinnaanngillat, namminerlu isummanik oqa- luttuarsinnaanissaq eqqarsaa- tigissagaanni tupeq mikinngi- laq. Inuup ataatsip ikumasartoq qullerluunniit ikikkaangagu ilaasut nikinnerminni mia- nersorluinnartariaqarpugut. Allap atisani taarsemiarpagit sinngulluunniit puuanut ikini- arpat taassuma aalanera sin- nerisa malittariaqarpaat. Su- ngiusamermut tassunga taa- guut alla tassaavoq: Ammas- sassuit qillertuusami. Taama- tullu sinittariaqarpugut. Nia- qoq, isikkat, niaqoq. Oqorpoq Toqqilli ilua oqorlunilu ilua- risimaarnarpoq. Ikumasartut marluk seersuppalupput. Su- lili kissarnerulertarpoq aap- paa ikummarissaraanni - taa- maaliornermimi pisariaqar- poq tallip aappaata aappanik qulangersimanissaa. Ikuma- sartup aappaa illuanut saat- sittariaqarpoq, allattaavinnut allanneqarpoq. Aamma nerisassat mamar- put. Aallaqqaammut iga qipi- satut isikkulinnik ulikkaartoq isikkorluppara. Kisianni tas- saapput immussuaq uuliamik akusaangaatsiartoq. Timitsin- ni orsumut peqqumaasivigut immernialerunarpagut, neqi- nik nerisaqanngikkaluarluta. Qanorli taratsunik nassarsi- masuugutta... Kaffimik ki- nguleralerlugu. Kisianni taak- ku aamma puigorsimavagut - cacao-ilu - kisianni tii ajori- sassaanngilaq. Suli iluameru- simassagaluarpoq sukkulivik angerlarsimaffitsinni nerrivi- usap qaaniinngikkaluarpat. Allattaaviit allattuiffiu- ngaatsiarput, naggataagullu aamma aqerluusamut kiin- naat ilanngullugu allattaria- qalerparput. Angalanitta immikkoortui- sa appaat ullup tulliani ullaak- kut nalunaaqutaq arfineq pi- ngasunut aallartittussatut pi- lersaarutaavoq. Nalunaaqut- talli akunnialunnguinik ki- nguartinneqarpoq, itersaatin- nguattami batteritortup bat- teriivi qerisimapput itersan- ngitsoorlutalu. Aammalu pas- simmiut qiviassallugit na-ker- nanngilaq, ippassaammammi unnukkut toqqip iluata kissa- laamera iigaani serminnguus- simavoq, sinngullu puuanit alakkarluni nuigaanni toqqip iigaa attunngitsuugassaan- ngimmat sermeq nillertoq, isugutattoq kapinartorlu kiin- namut tuttarpoq. Immikkoor- tulli aappaat ullup qiteqqun- nerani aallartipparput - sia- luup ataani. Ikumasartoq ikik- katsigu nittaakkunnaarluni si- allilerpoq, taamaaeriarmat qulitsanit aaqqatigut aqqarta- riaqalerpagut sinngullu puui silamut annittariaqalerlugit. Sulilu kinguartoomeruvugut nilak 5 literingorlugu aatsillu- gu nillujuitsunut immiussi- masarput tarajomitsoq paasi- gatsigu. Kinguaattoomeq Aallaqqaammulli 15 kilome- terinik nalunaaquttallu akun- nerinik sisamanik kinguaat- toorpugut, kangerluullu qin- nguata sermia anginngitsoq, qaamanerani majuarfiginiar- lugu pilersaarutigisarput pi- luusaarluta tikikkatsigu taar- sereersimavoq - tupertoqqip- pugullu. Qimmit iluaruso- qaat. Ullormi ataatsimi angal- lavissaq ullut marlut atorlugit ingerlapput. Taakkununnga ajunngeqaaq. Qimmit sungi- usamerussapput, allattaavin- nut allanneqarpoq, angalanit- sinnimi angallavissaq sivikin- neq 25 kilometerinik isorar- tussuseqarpoq, taamaaliortas- saagullu 50-inik issilluni issi annemarlunilu ingasappallaa- raangat, qamutillu 500 kilot tikillugit oqimaassuseqarput. Oqaatsini marlussunni eq- qaamasanni 50-inik issinnis- saa takkuttuarpoq. Kalaallit Nunaata avannata kitaani silaannaq isugutalluni 50-inik issilemissaa sillimaffigisus- saavarput. Ississaqaaq, kisi- annili qanoq issitsigissava? 40-nik issittoq - silaannarlu panertoq - ajorinngilara. Kisi- annili 50-inik issittoq takor- loorsinnaanngilara. Kisianni Aron Duneq aamma Asiajuk Sadorana, Siorapalummit sa- paatit akunneri marlussuit ingiaqatissagut tamatuminnga nalunngisaqarput. Qaanaami issisiut, 30-p nalaani issinne- ranik nalunaartoq sikiimiffi- galugu oqarput:Taavani issi- ngaarmat allaassanngilaq maani aasarsiorluta. Atisallu pillugit ileqimisaartuinnarput. Uku atisat. Ulloq naallugu arpattariaqassaasi, taamaak- kaluartorli isikkassi inuattaat inussasiluunniit sinneqassan- ngillat... Nannuunik qarlissivunga, kamikka allanngortillugit, nu- taanik amminik aaqqatilior- punga, qungasequtinik nissia- allunga, kamimma qalissaa- nik inniminniillunga, Lonnie- lu qarliminik annoraaminillu anorisiutinik naammagisi- maarinnilluaqisoq qiviaamil- lugu. 58-inik issittumi anga- laneq misilissimavaa... Imma- qa uanga ingasaassivallaarpu- nga? Nalunngilarali aningaa- sarpassuit atukkakka immik- kut atortussarsinissannut ator- simasuugukkit sipaarsinnaal- lugit paasigukku nuannaagin- nassallunga, ugguamanga. Plastikip iluani sinittameq Aammalu sinngup puua. Atomeqamerpaalersut ilagaat plastikitut isikkulimmik, ti- mip kissassusaanik uninnga- titsiinnartartumik sinngup puuanut ilupaqutsiisarneq. Aalamik aniatitsinaveersaam- mik taasarunarpaat. Taassu- ma timip kissassusaata sin- ngup puuanik anillannginnis- saa isumagisussaavaa. Issil- lualeraangammi aalaq anillal- luaraniluunniit serminnguut- tarpoq, ullualunnguillu qaa- ngiutiinnartut sinngup puua sermiinnanngortarluni - sin- ngulluunniit puua »anersaar- torsinnaagaluarpat«. Ilumoortutut nipeqarpoq, kisianni plastikimik poorluni kiagunnerup masaaniittuar- nissaq pilerinanngilluinnar- poq, taavami timi isugutattoq unnuakkut perusuersariartor- niaraanni, nannumilluunniit ugooriniaraanni, imaluunniit ullaakkut kiassaatissamik ku- kutsisussaagaanni. Ornigin- ngilara, kisiannili »nalingin- naasumik« 40-nik issittoq sinngup puuani sinittameq taamaalaat misilissimavara, 50-inik issittoq misilissiman- ngilara. Ulluni marlussunni Qaa- naamiinnitsinni issinnemler- sitsisinnaallungalu silaannaq isugutallerulersinnaasuuguk- ku qujanassagaluarpoq. Mi- silinniaannarlugu. Paasisarpassuit Ullup unnuallu siulliup inger- laneranerani atortugut pillugit paasisarpassuaqarpugut. Toq- qip qilerfii mattunerulersitta- riaqarput, sukatsinerinnarmi- mi ataaseq katareerpoq. Iku- masartut ilitsivii nikisittaria- qarput, immaqaluunniit angi- nerusunik orsussaasivilinnik taarserlugit, taamaalilluta toq- qip iluani orsiisariaqassan- nginnatta. Toqqip iluani pia- luutit nikisitertariaqarput, a- junnginnerpaassaarlu tuper- mik anginerusumik pissarsi- niarutta. Sinngup puui angi- nerustmik taarsissapput, alli- nii issunerulersinneqassapput, manisivik aminnermik taar- sissaaq. Kamippaat pinii a- merlanerussapput, nissutsinni oqorsaatigut ammit issuneru- lissapput. Nerisassat uanga sungiusi- masannit allaanerupput. Al- lanngortinneqarsinnaanngil- lalli, angalaffissatsinni peq- qumaasivinneereermata. llua- rusuutigilluagatuaraakkali nikkut aalisakkallu panertut, Royal Greenland-imit tunis- sutisiarisavut. Abrikosillu, qaqqortarissat akornannit piiakkakka, nerivallaartuuk- kakkalu. Kisianni aamma paasivara abrikosit qaqqorta- rissat akomanniittut atorutsi- git nakorsaataasivitsinni anar- saatit sipaarsinnaallutigit. Qularinngivippara nerisas- sat pitsaallutillu naammat- torsuusut, uangalu kaalluale- raangama... Kisianni allaan- ngilaq aviisini sanigorsaatit 1000 kcal-itallit malinniarik- ka. Taakkunani neriorsuutigi- neqartarpoq qaarsillamartuu- sut nukissarlu naammattoq pissarsiarineqarsinnaasoq. Kisianni qanga qaarsillannis- saq eqqarsaatigineqalerpa??? Uanga nererusunnerusakka tassaagaluarput marcipani a- koomeqanngitsoq, aalisakkat panertut nikkullu, naammat- sillungalu kaffisorlunga. Ila- mali piumanavianngilaat. Utemeq Unnueqqereerluta isumaqati- giippugut ullut pingasut ator- lugit Qaanaamik kaajallaani- lunnermik isiginnaartitsineq naammassisinnaanagu, ullor- mimmi ataatsimik kinguaat- toorpugut, aammalu ullunut pilersaamtaareersunut pinga- suinnarnut ikummatissaqar- pugut. Utemiarluta, angala- nissarsuattalu immikkoortui- sa annersaata sapaatip akun- neranik kinguartinniarlugu isumaqatigiippugut, februarip 15-iani aallassalluta, taamaa- lillutalu ilaasussat kingulliit pissarsiariniamissaannut, tu- permik nutaamik Qaanaamut tikisitsinissatsinnut, atortutta ilarpassunik allannguinissat- sinnut - soorlu jakkima kaa- sarfii itinemlerlugit mersor- nissaannut nutaamillu assilii- vissiniarnissamut - allaaseri- samummi uunga ssilisakka illinitsinni arlaannut katassi- magakkit - piffissaqassagatta. ASS7 FOTO: LONE MADSEN

x

Atuagagdliutit

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.