Atuagagdliutit - 20.04.1999, Page 15

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 20. APRIL 1999 • 15
Nunarsuarmi
misigisassarsiorit
Stinne immap iluanut aqqareerluni qaqeqqammersoq.
Her er Stinne netop kommet op af vandet fra en dykkertur.
All. Stinne Jacobsen,
Aasiaat
Qaammatini sisamani anga-
lareerlunga angerlamut uteq-
qammerpunga. Sioma ilinni-
alernissamut qinnuteqaralu-
arpunga, junilli naanerani iti-
gartitaagama ukioq ilivitsoq
susassaaruteriasaarpunga.
Sussuungami? Ajornanngin-
nerpaaq toqqarlugu illoqar-
fimmiiginnarlunga sulissa-
nerlunga imaluunniit tarfiin-
nassanerlunga? Imaluunniit
nunarsuarmut angalallunga
misilissanerlugu, naak aaq-
qissuussinissamut kingusi-
laaraluartoq?
Ukiup affaata ingerlanera-
ni aningasanik katersereersi-
magama, Danmark-imi sulia-
qarfiit assigiinngitsut siane-
qattaarfigilerpakka. Nammi-
neq kajumissutsinnik sullis-
serusuppunga - inunnik ava-
tangiisinulluunniit tunngasu-
nik. Piloorlunga Århus-imi
kiattut orpippassui pillugit
suliniaqatigiiffik Nepenthes
attaveqarfigaara. Taakku as-
sigiinngitsunik suliniuteqar-
nermik saniatigut kiattut or-
pippassuinik allanillu an-
naassiniartartuupput, immik-
koortortaalu Nepenthes Tra-
vel-imik taaguutilik aqquti-
galugu inuusuttut Ecuador-
imi, Costa Rica-mi Venezue-
la-miluunniit suliniutaasuni
suleqataasinnaapput.
Angalanissamut
pilersaarut
Quppersagaat atuareerlugu
pileritsappunga. Sianerpu-
nga, Costa Rica-liarnissamil-
lu inniminniillunga. Qaam-
matip ataatsip ingerlanerani
spaniamiusut pimoorullugu
pikkorissaqqaarpunga (ta-
manna spaniamiusut oqalus-
sinnaariinngikkaanni piuma-
saammat), ilaqutariinni naju-
gaqarlunga.
Tamatuma kingorna nuju-
artamik uumasuusivimmiip-
punga, kingomalu Venezue-
la-liartitaavunga, sapaatip a-
kunnerini sisamani qeqertaa-
rannguamiillunga imaata
saaniliuinik suliaqassallu-
nga. Najugaqarneq nammi-
neq akiligassaammat, sulini-
utit angalanerillu nammineq
aalajangerneqarsinnaapput.
Taamaanneralu iluarinarluin-
narpoq, uattut kingusinaarlu-
ni aallartissimagaanni.
Costa Rica
Oktoberip naanerani suut ta-
maasa poortorpakka piareer-
lungalu, neriuutigalugu
qaammatini sisamani anger-
larsimaffinnit ilisarisimasan-
nillu ungasissorsuarmiinnin-
ni naammattunik nassataqar-
simassallunga.
Costa Rica-mut tikikkama
angummit inuusuttumit suli-
niaqatigiiffimmeersumit mit-
tarfimmut aaneqarpunga.
Taassuma ilaqutariinnut na-
jugaqarfissannukaappaanga.
Namminerisannik inissannik
tunineqarpunga, tamatumalu
kingorna angut aallaqqippoq.
Anaanaq avinneq Isabel illu-
mi tassani najugaqarpoq,
panni 20-nik ukiulik (anger-
larsimarpiarneq ajortoq) na-
jugaqaqatigalugu, aammalu
inuit sassigiinngitsut iluamik
kinaassusersinngisakka tas-
sani najugaqartarput. Costa
Ricarmiut inoroorsaartoru-
jussuupput. Aamma meerai
angajulliit ernutaalu qanittu-
mi najugaqarput. Ilaqutariit
nalinginnaasumik inuttaq-
qortoorsuusarput imminnullu
atasorujussuusarlutik.
Oqaaseqarani
paaseqatigiinneq
Spaniamiutut paasisinnaan-
ngilluinnarpunga, taakkulu
tuluttut oqalussinnaangim-
mata ulluni siullerni qungu-
julaarneq ussersornerlu an-
nertunerusumik atorparput.
Ajunngeqaaq, Isabel-ip eq-
qumiilluinnartunik paasititsi-
niaasarnera eqqaassanngik-
kaanni, taamaanneralu paat-
somermik kinguneqarsinnaa-
sarpoq.
Assersuutigalugu ullormi
siullermi isumaqartileraluar-
paanga, orpippassuarnut iser-
luta naatitanik unnukkut ne-
risassatsinnik katersissalluta.
»Juhuu«, eqqarsarpunga,
»kiattup orpippassuini india-
nerit pisamerattut. Kulturi al-
larluinnaq tikippara«.
Emerlungali paasivara su-
naaffa naatitanik nuisitsivim-
mukaannartussaalluta. Ima-
luunniit ullut pingajuanni, i-
sumaqaleraluarpunga hiistiu-
taasa inaannik saliiartussal-
luta, sunaaffa ernutarpassui-
sa ilaat inuuissiortoq ominni-
aripput. Atisama nutaanngin-
nersaat kusanaannersaallu a-
torlugit iserama isikkorlu-
laarpaannga.
Qaqqani qutsingaatsiartuni
nunaqarfimmi najugaqarpu-
gut, atuarfigisaralu mikisua-
rannguullunilu nuannersuu-
voq. Nalunaaqutaq 8.30-imi-
it 12.30-imut atuartarpunga,
ullullu sinnerani ilaqutariit i-
nuusuttulluunniit nunanit al-
lamiut atuaqatigisakka ilaga-
lugit assigiinngitsunik sam-
misaqartarlunga. Sapaatit a-
kunnerisa naanerini anga-
laartarpugut, ataasiarlunga i-
nuusuttunik allanik 25-inik i-
laqarlunga Nicaragua-p kil-
leqarfiata eqqaani innermik
anitsisartoq tammaarsimaar-
figalugu.
Uumasuutit taamaatitat
Decemberimi suliassara siul-
leq, Manerassuarmit kilome-
terialunnik ungasissusilim-
miittoq ornillugu aallarpu-
nga. Ulluni siullerni nalomi-
kujuppunga, sulerissanerlu-
ngalu isumassarsiniapiloor-
lunga.
Sungiussiartorninni naju-
gara nuannarileriartuinnarpa-
ra. Uumasut amerlanersaat
uumasuutaasimagaluarput
taamaatitat, pinr.gortitamut
utertinneqamissaminnut pia-
reersartinneqartut. Suliniut
taanna pingaarutilerujussuu-
voq, uumasut amerlanersaat
nungutaanissaminnut uloria-
nartorsiormata, soorlu tukan-
it eqiasupaaluit (dovendyr),
aamma papikuujuit aapa-
kaallu tamarmik.
Aapakaat qimerloorlugit
issiasarninni nalunaaquttap
akunnerpassui atorsinnaasar-
pakka. Aalaasii suliaqartar-
nerallu inunnut amiilaar-
naannarturqik assingusuu-
voq. Ullut tamaasa misigisar-
takkannit allaaneroqisunik
misigisaqartarpunga, aam-
malu ullorsuaq sulisarlunga,
unitsissinnaajunnaartarakku.
Qimmipalaannguit
Aamma uumasunut nakorsi-
artarfeqarpoq, ilaanneeriar-
luta ikiuuffigisinnaasatsin-
nik. Qimmit eqqunneqartar-
tut tupinnaannartumik amer-
lapput. Timikkut inalussati-
gullu nappaataat amerlasa-
qaat. Qimmigut ilungersu-
nameroqisumik inuusut, ajo-
quteqarnerli ajortut eqqar-
saatiginngitsoorsinnaanngi-
lakka. Nunarsuup kujataani
qimmit naakkinaqaat.
Kalaallit Nunaat
Nunarsuarmi nunanit allanit
aamma inuusuttunik allanik
peqataasoqarpoq. Kalaallit
Nunaanneersuullunga oqa-
raangama tamatigut akine-
qartarpunga; »li, aatsaat Ka-
laallit Nunaanneersumik naa-
pitsivunga«, taamaaligaa-
ngallu nuna pillugu oqaluttu-
artariaqalersarpunga. Akut-
tunngitsumik oqallinnermik
aallartitsisarpoq, tamannalu
tamatta ilinniarfigeqaarput.
Nammineq imminnut killi-
lertamerinut tamanna nikisit-
sisarpoq, assersuutigalugu
arferit nannullu nerqaannik
nerisaqarnerput eqqarsaati-
galugu. Taakkumi peroriar-
tormini ilinniarsimavaat,
namminneq taamaattunik ne-
risaqartariaqaratik. Inuit Ka-
laallit Nunaat pillugu ilisi-
masaqanngilluinnartarput.
Nunap sumiinnera ikinner-
paat ilisimavaat, naak taman-
na nassuerutigiumaneq ajo-
raluarlugu. Tamatigulli oqa-
luttuarisinnaasakka assillu i-
lisimasakka pillugit tiguartit-
taqaat.
Venezuela
Januarimi Venezuela-liarpu-
nga, ullorpaalunnguani illo-
qarfiit pingaarnersaanni Ca-
racas-imiillunga. Illoqarferu-
jussuuvoq ipertoqalunilu, aq-
qusernillu teqeqquini tamani
qinusartoqarpoq, meeqqanik
ilalinnik.
Venezuela-mi innuttaasut
ilamininngui pisoorujus-
suupput, amerlanngitsut a-
kunnattumik inissisimallutik
amerlasoorsuillu piitsuullu-
tik. Aamma naalakkersuisui
peqquserluttulliorfiupput. I-
nunnik piitsunik naapitsinik-
ka tamaasa ilukkut annertar-
punga, Kalaallillu Nunaata i-
ngerlalluarnerata annertune-
rusumik iluarinissaa ilikkar-
para. Assersuutigalugu Ame-
rikami kujallrmi pisiniarfim-
mut annikitsunnguamik pisi-
niarniaraanni sivisusinnaa-
sarpoq, pisiniartitsisup atu-
akkanik naammassisaqarnis-
saa, imaluunniit karsip pap-
piarartassaanik ikkusseq-
qaarnissaa utaqqisassaasar-
mat. Suut tamarmik sivisu-
sarput.
Imaata saanilui
Caracas-imiit qeqertaaran-
nguamut timmisartorpunga,
suleqataaffissara alla tassa-
niimmat. Sissaq sioraannaq
mikisunnguuvoq marlussun-
nik palmeqarluni, illualoqar-
luni mittarfeeraqarlunilu, al-
lamillu soqanngilluinnarpoq.
Tassani imaata saaniluisa
piarai paarisussaavakka, ipe-
rarneqarsinnaalerlutik utoq-
qaassuseqalernissaasa tu-
ngaanut. Aamma takornari-
artitsisarpunga, umiarsuar-
mut ilaallutik aqqusaallatsi-
artunik, annikitsunik iluar-
saassisarlunga, tamatumalu
saniatigut seqineq ullorissal-
lu qilammiittut inuulluaatigi-
sarlugit.
Najugaq nunaavoq eqqis-
sisimatitaq annertoorsuaq,
nunarsuatsinni ikkannerit,
immap naasuusaannit pilersi-
tat uumasoqarnerpaat tullera-
lugu. Taamaammat biologi-
nik ilinniartunilluunniit tikit-
toqartuarpoq, suliniutinik as-
sigiinngitsunik sammisaqar-
niartunik, soorlu peqquit a-
merlassusaannik, siuterorsuit
puuinik imaluunniit eqalus-
suit nerisaannik misissuiar-
tortunik.
Inuup timaata ilai
Qassusersorluta eqalussuit u-
toqqaanngitsut pisarisarpa-
gut, aalisakkallu nerisarisar-
tagaat suussusersiniarlugit a-
qajarui ammartertarlugit, a-
taasiakkaalli inuup niuanik
talianilluunniit aqajarormio-
qartarput. Imaani aqqartartu-
tut akuersissummik peqarpu-
nga, taamaammallu biologit
immap naasuinik ikkannerul-
lu ilamerninik, amerlanerti-
gut tamaani taamaallat nas-
saarineqarsinnaasunik kater-
sisut ikiorsinnaasarpakka.
Nerisassiassat timmisartu-
mik qeqertat pingaamersaan-
nut assartorneqartut nam-
mineq piareersartarpagut,
aammalu nerisassioriaatsi-
mik allarluinnarmik ilinnia-
gaqarneq alutomaqaaq.
Ullaakkut, ullup qeqqanut
unnukkullu nerisassiorner-
mut piffissarujussuaq ator-
tarpaat, taamaammallu paasi-
uminatsillugu aatsaat unnuk-
kut nerisassagut piffissamik
atuiffigissallugit uatsinnut
naammattarmat.
Eqqaassutissarpassuarnik
nassarlunga angerlarpunga,
unalu allaaserisaq aqqutiga-
lugu inuusuttut allat sakkor-
tuumik kaammattorusuppak-
ka, uattut ilioqqullugit.
Angalariaaseq atugara pit-
saasuuvoq, tassami kulturi
qallilluarlugu misigaara, ta-
matumalu saniatigut nalorni-
lernermi saaffissaqartuarpu-
nga.
Inuppassuit uannut oqar-
tarput; »li, nunani ulorianar-
tuni kisimiilluinnarlutit a-
ngalavit?«. Kisianni uanga
kisimiittutut nalornisutul-
luunniit misiginngilanga.
Suut tamarmik tamatigut aaq-
qissuulluagaasarput, aammalu
inunnik oqaloqatissaqartuaan-
narpunga.
Aallaritsi
Isumaga malillugu nunarsu-
armi angalanissaq pingaaru-
teqarpoq, ullumikkummi pe-
riarfissarititarpassuit pigigat-
sigit inissisimalluaqaagut.
Allat kulturiinik ilinniarfiu-
voq, kisiannili aamma nam-
mineq kulturerisaq ilikkar-
nartorujussuuvoq, aammalu
kulturit assigiinngitsut akue-
reqatigiinnissaat ilikkamar-
poq, tamannalu pingaartoru-
jussuuvoq.
Kalaallit Nunaat nunaavoq
asseqanngitsoq, nunagalugu
asasara, kisianni nammineq
atukkat paasissagaanni isit a-
vammut saatinnissaat pi-
ngaartuuvoq. NUNARSU-
ARMI MISIGISASSARSI-
ORIT.
Nepenthes Travel pillugu
paasisaqarusukkuit uunga
saaffiginnissinnaavutit:
Nepenthes Travel
Odensesgade 4B
Boks 602
8100 Århus C
Tlf. 86 13 52 03
Taakku Venezuela-mi, Costa
Rica-mi aamma Ecuador-imi
suliniaqatigiiffinnik suleqa-
teqarput, taamaammallu Ne-
penthes-imut nunamullu or-
ninniagarnut akiliuteqas-
saatit. Aamma nuna ominni-
akkat toqqaannartumik atta-
veqarfigisinnaavat, kisianni
Nepenthes aqqutigigukku
aallaninni paasisaqarsimane-
russaatit sillimanerussallu-
tillu. Aamma arlariillusi a-
ngalaqatigiissinnaavusi, o-
qaatigineqareersutullu sulini-
utit sammineqartut assigiin-
ngitsorpassuupput. Amer-
lasuunit tusartarpara Costa
Rica-mi Ecuador-imilu sule-
qataaneq pitsaanerpaasoq.
Uani suliniaqatigiiffik:
Costa Rica:
e-mail: acicrc@sol.racsa.co.cr
Ecuador:
fax: (593-2)221628
Venezuela:
e-mail: ceves@sa.omnes.net
NAMMINEQ PIGISAQ / PRIVATFOTO