Tíminn - 30.08.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 30. ágúst 1975
TÍMINN
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu viö Lindargötu,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aöalstræti 7, sfmi 26500
— afgreiöslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verö I
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 700.00 á mánuöi.
Blaöaprent h.f.
Afmæli Stéttar-
sambands bænda
Þess var minnzt i gær á aðalfundi Stéttarsam-
bands bænda, að 30 ár eru liðin frá stofnun þess. I
tilefni af afmælinu hefur Timinn gefið út auka-
blað, þar sem birtar eru allmargar greinar varð-
andi starfsemi Stéttarsambandsins. Hér þykir
rétt að vitna til afmæliskveðju frá Halldóri E.
Sigurðssyni landbúnaðarráðherra, sem birt er i
aukablaðinu. Hann vikur fyrst að iögunum um
framleiðsluráð landbúnaðarins, sem sett voru i
landbúnaðarráðherratið Bjarna Ásgeirssonar
1947, eða á öðru starfsári Stéttarsambandsins.
Þessi lög hafa tryggt bændastéttinni mikil rétt-
indi og samtökum þeirra stórbætta aðstöðu.
Landbúnaðarráðherra segir siðan:
,,Það orkar ekki tvimælis, að á þeim 30 árum,
sem Stéttarsamband bænda hefur starfað, hefur
mikið áunnizt. Umfram þau réttindi, sem lögin
um Framleiðsluráð hafa skapað bændastéttinni,
þá hefur fyrir forustu Stéttarsambandsins tekizt
að skapa bændum hliðstæða afkomu og viðmið-
unarstéttirnar hafa.
Forusta Stéttarsambands bænda hefur einnig
haft mikil áhrif á stórkostlega uppbyggingu
vinnslustöðva landbúnaðarins. Margs konar fjöl-
breytni i sölumeðferð landbúnaðarvara hefur
verið komið á, sem Framleiðsluráð landbúnað-
arins hefur átt sinn þátt i að vinna að, ásamt sölu
á landbúnaðarvörum á erlendum mörkuðum,
sérstaklega á Norðurlöndum.
Hvort tveggja hefur valdið giftu bændasamtak-
anna: gott skipulag og samstaða um það og örugg
forusta kjörinna stjórnenda og fastráðinna
starfsmanna.
Eins og áður er fram tekið, var Sverrir Gisla-
son, bóndi i Hvammi, kjörinn fyrsti formaður
Stéttarsambands bænda, og var hann það 118 ár,
eða til ársins 1963. Sverrir var þjóðkunnur félags-
málamaður, sem mótaði starf Stéttarsambands
bænda af einurð, heilindum og festu. Þegar
Sverrir lét af störfum formanns fyrir 12 árum tók
við formennsku bændasamtakanna Gunnar Guð-
bjartsson, bóndi að Hjarðarfelli, sem gegnt hefur
þvi starfi siðan við góðan orðstir. Gunnar er, eins
og Sverrir var, þjóðkunnur af félagsmálastörfum
sinum. Hann er kappsfullur og glöggskyggn for-
ystumaður, úrræðagóður og lætur sinn hlut ekki
eftir liggja. Hann er, á sama hátt og fyrirrennari
hans, vel metinn og virtur af þeim, sem með hon-
um starfa, og nýtur trausts bændastéttarinnar i
landinu”.
Þá gat landbúnaðarráðherra þriggja manna
annarra, sem hafa unnið mikið fyrir Stéttarsam-
bandið, eða þeirra Einars Ólafssonar, fyrrum
bónda i Lækjarhvammi, Sæmundar Friðriksson-
ar og Sveins Tryggvasonar.
Að lokum segir landbúnaðarráðherra:
„1 tilefni af 30 ára starfsafmæli Stéttarsam-
bands bænda, færi ég samtökunum innilegar
þakkir fyrir forustu þeirra i málefnum stétt-
arinnar og vel unnin störf i þágu islenzks
landbúnaðar og þar með islenzku þjóðarinnar.
Afmælisósk min til samtakanna er sú, að þau
megi njóta þeirrar giftu, að um leið og þau gæti
hagsmuna stéttar sinnar, vinni þau að velgengni
og farsæld lands og þjóðar, svo að bændastéttin
megi jafnan verða hin trausti hlekkur i þjóðar-
keðjunni, sem þjóðin geti treyst á i sviptibyljum
hins margbreytilega lifs.” Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Hafa stórveldin
breytt veðrinu?
Eða er ný ísöld á næsta leyti?
ÞAÐ ER viðar en á Islandi,
að veöráttan hefur verið meö
óvenjulegum hætti I sumar.
Hér sunnanlands hefur verið
óvenju sólarlitið og rigninga-
samt. Þó hefur munurinn ver-
ið öllu meiri annars staðar i
Evrópu. A Norðurlöndum hef-
ur verið óvenjulega heitt og
þurrkar viða valdið tjóni.
Sama gildir um Bretlandseyj-
ar, Vestur-Þýzkaland og
Frakkland. f Sovétrikjunum
hefur hins vegar verið óvenju-
legakaltog var farið að segja i
Moskvu um miðjan ágúst, að
haustiö væri þegar komið. Svo
miklar hafa þessar veður-
breytingar verið, að þær hafa
breytt lifsvenjum og atvinnu-
háttum á ýmsan hátt. Fólk
hefur ekki aðeins gengið létt-
klæddara, heldur breytt um
vinnutima. Sums staðar hafa
t.d. smiðir kosið heldur aö
vinna aö næturlagi, og fengið
sér I staðinn hvild á daginn,
þegar hitinn hefur verið mest-
ur. í heild mun veðurbreyting-
in hafa orðið til hins verra fyr-
ir landbúnaðinn, einkum
vegna þurrka.
MARGThefurverið rætt um
það i erlendum fjölmiðlum,
hvað valdi þessari breytingu.
Þeir veðurfræðingar sem hafa
haldið fram þeirri kenningu,
aö veðrátta fari kólnandi og
hæglega geti komið til „litillar
isaldar”, þykjast hafa fengið
nýja sönnun fyrir henni. Sam-
kvæmt henni mun sú breyting
veröa á næstunni, að sumrin
hitna og veturnir kólna.
Af hálfu sumra þessara
veðurfræðinga hefur veriö
lögö á það áherzla, aö viðkom-
andi þjóðir séu alveg óviðbún-
ar aö mæta þeim breytingum,
sem hér séu i vændum. Flest-
ar framkvæmdir á sviði at-
vinnumála og húsnæðismála
séu miðaðar við það, að veðr-
áttan haldist óbreytt. Þetta
gildi þó hvað mest um land-
búnaðinn. Lækkun meðalhit-
ans um 1-2 stig geti skekkt
dæmið ótrúlega mikið, og þó
kannski enn meira, ef breyt-
ingin stafar af stórri sveiflu
milli sumars og veturs. 1
mörgum tilfellum sé lika erfitt
að gera sér grein fyrir afleiö-
ingunum, a.m.k. i fljótu
bragði. Timi sé vissulega til
þess kominn, að menn fari
ekki aðeins að hugsa um þetta,
heldur búa sig undir það, sem I
vændum er.
Fjarri fer þvi, að allir
veðurfræöingar séu sammála
um, að nýtt kuldatimabil eða
„litil isöld” séu i vændum.
Skýringar þeirra á veður-
breytingunni i sumar eru hins
vegar talsvert mismunandi.
Vafalaust á þetta eftir aö
verða aukið umtalsefni i ná-
inni framtið.
FLEIRI en veðurfræðingar
hafa lagt orð í belg um veður-
breytinguna. Einstaka blaða-
menn hafa t.d. varpaö fram
þeirri spurningu, hvort veöur-
breytingin kunni ekki að stafa
af þvi, að stórveldin séu byrj-
uð á einhverri tilraunastarf-
semi við veðráttuna, og
áhrifin oröið önnur og meiri en
þau áttu von á. Fáir virðast þó
taka þessa ágizkun alvarlega,
en flestum viðkomandi fræöi-
mönnum kemur þó saman um,
að það gæti orðið eitt skæðasta
vopniö, ef til styrjaldar kemur
I framtiöinni, að beita tækn-
innftil að hafa áhrif á veðrátt-
una eða önnur náttúruöfl.
Brézjnef lét þau orð falla i
ræðu fyrr á þessu ári, að hér
Þurrkar valda nú hungursneyö I mörgum löndum Afriku, t.d.
Eþiópiu og Sómaliu.
gæti veriö aö ræða um mestu
hættuna I sambandi við deilur
milli þjóöanna. A siðasta alls-
herjarþingi SÞ var
einróma beint þeirri áskorun
til afvopnunarnefndar sam-
takanna, að gera uppkast að
alþjóðlegum samningi, þar
sem bannað væri að gera
breytingará veðráttu eða um-
hverfi I hernaðarskyni. Af-
vopnunarnefndin hefur und-
anfarið setiö á fundum i Genf
og geröist það fyrir fáum
dögum, að Bandarikin og
Sovétrikin lögöu fram sameig-
inlegt uppkast að slikum
samningi, og lögðu þau
áherzlu á, að nefndin afgreiddi
hann áöur en hún frestar fund-
um nú um mánaðamótin.
Uppkastiö var aðeins i nlu
greinum og mjög einfalt og
ákveðiö. Ef nefndinni tekst aö
afgreiða það, verður það
sennilega lagt fyrir næsta alls-
herjarþing Sameinuðu þjóð-
anna til meðferðar.
Nokkru áöur en Bandarikja-
menn og Rússar lögðu fram
uppkast sitt, hafði fulltrúi
Kanada lagt fram greinar-
gerö, þar sem lýst var ýmsum
aðferðum til aö hafa áhrif á
veöráttuna i hernaðarlegum
tilgangi, t.d. með þvi að fram-
leiöa þoku, sem geröi flugvelli
óvirka, haglél, sem eyðilegðu
uppskeru, fellibylji, sem gætu
valdið miklu tjóni o.s.frv. Þá
kynni aö geta verið hægt að
valda eldgosi. Margir fleiri
möguleikar voru nefndir.
Það er kunnugt, að stórveld-
in hafa fengizt við ýmsar
tilraunir á þessu sviði að und-
anförnu. Svo mikiö virðist
Íígar upplýst, að fleiri
unnugir menn en Brézjnef
hafi fullyrt, að hér geti verið
slik tortimingarhætta á ferð-
um, aö vetnissprengjan sé
hálfgert barnaleikfang i sam-
anburði við hana. — Þ.Þ.